منطقه مورد مطالعه در جنوب شرق کمربند ماگمایی ارومیه-دختر، شمال و شمال شرق شهربابک واقع گردیده است و بخشی از نوار ماگمایی دهج-ساردوئیه محسوب می شود این منطقه بین طول های جغرافیایی ?05، ?55 تا ?30، ?55 شرقی و عرض های جغرافیایی ?10، ?30 تا ?20، ?30 شمالی واقع شده است. توده های مطالعه شده شامل دو توده مدوار در شمال شهربابک و توده چنار واقع در شرق روستای (گلاب و چنار) می باشد. سنگ های این توده عمدتاً از نوع آندزیت، داسیت و ریوداسیت می باشد که دارای بافت پورفیری، گلومروپورفیری و تراکیتی هستند. درشت بلورها شامل پلاژیوکلاز، آمفیبول، بیوتیت، پیروکسن و کوارتز است که در یک زمینه ریزبلور یا شیشه ای از کانی های فوق قرار گرفته اند. بر اساس داده های ژئوشیمیایی این سنگ ها در محدوده سری کالکوآلکالن با پتاسیم متوسط تا بالا قرار می گیرند و در یک محیط حاشیه فعال قاره ای متعلق به زون های فرورانشی شکل گرفته است. این سنگ ها نسبت به سنگ های کالکوآلکالن معمولی دارای مقادیر بالاتری از sio2 و sr ، sr/y و la/yb و مقادیر پایین تری از y، yb وmgo هستند و دارای گرایش آداکیتی می باشند. در نمودارهای بررسی شده این سنگ ها از نوع آداکیت های پرسیلیس با منشأ ورقه فرورانشی هستند. پایین بودن hree و نسبت lan/ybn در این سنگ ها نشانگر حضور گارنت و تا حدی آمفیبول در سنگ منشأ این سنگ ها است. با توجه به داده های فوق سنگ منشأ این سنگ ها احتمالاً گارنت-آمفیبولیت (10تا 25% گارنت) است که از فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس یا قطعه فرورانده آن در نئوژن حاصل شده است.

کوه آتشفشان دماوند با ارتفاع 5671 متر از سطح آب¬های آزاد بعنوان مرتفع¬ترین قله فلات ایران در میان رشته کوه البرز رخنمون یافته است. این استراتوولکان عظیم خفته از قرار گرفتن متناوب لایه¬های ضخیم تفرا و گدازه بر روی هم تشکیل شده است. در بررسی صحرایی واحدهای مختلف سنگی و گدازه های آتشفشانی منطقه در کنار رخساره های مختلف ولکانی کلاستیک (آذرآواری، اپی¬کلاستیک و اتوکلاستیک) مشاهده گردید و مطالعات پتروگرافی نیز تغییرات پیوسته ای از حضور کانی ها از جمله پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن، بیوتیت و آلکالی فلدسپار در سنگ های منطقه را نشان می دهد. نهشته های آذرآواری ملار دارای خصوصیات نهشته های نوع پلینین تا ساب پلینین می باشند. از نظر طبقه بندی ژئوشیمیایی بیشتر نمونه های منطقه مورد مطالعه در محدوده های تراکی آندزیت وتراکی داسیت قرار می گیرند. نهشته های آذرآواری منطقه مورد مطالعه از یک ماگمای کالکوآلکالن پتاسیک در حال تحول به سری شوشونیتی حاصل شده اند. با توجه به روندهای ژئوشیمیایی داسیت ها و تراکی آندزیت ها، به نظر می رسد فرایند ترجیحی تشکیل ماگمای اسیدی مربوطه، حاصل از ذوب بخشی پوسته قاره ای در نتیجه تزریق ماگماهای پرحرارت بازیک به درون آن باشد. تراکی آندزیت ها نیز حاصل اختلاط ماگمای بازیک با ماگمای اسیدی حاصل از ذوب بخشی پوسته قاره ای می باشند. نمودارهای عنکبوتی عناصر نادر خاکی و نمودارهای عنکبوتی چند عنصری، یک غنی شدگی از خود نشان می دهند. این نمودارها نشانگر غنی شدگی از lree و lile نسبت به hfse و hree هستند که شاخص سنگ¬های کالکوآلکالن و مناطق فرورانش حاشیه قاره ای می¬باشند. جایگاه تکتونیکی این نهشته ها یک قوس آتشفشانی غنی شده قاره ای در ارتباط با فرورانش و یا تصادم قاره ای تعیین شده است و خصوصیات ماگمای قوس را نشان می دهد.

چکیده در منطقه جنوب شرق آتشفشان دماوند، نهشته های آذرآواری در پهنه ای وسیعی برجای مانده اند و طبق شواهد صحرایی انجام شده، این نهشته ها شامل نهشته های ریزشی، نهشته های جریانی پامیس و لاهار بوده و نهشته های نوع سرج مشاهده نشده است. کانی های اصلی موجود در پامیس های داسیتی، پلاژیوکلاز، پیروکسن و بیوتیت بوده که در یک زمینه ی شیشه ای قرار گرفته اند. بافت های موجود در این سنگ ها، بافت هیالوپورفیری وگلومروپورفیری می باشد. وجود شواهد ناتعادلی مانند بافت غربالی، گردشدگی و حاشیه خورده شده و اپاسیته شدن در فنوکریست ها، احتمالاً بر اثر کاهش فشار در حین صعود ماگما به سطح زمین است. نمونه های آنالیز شده شامل قطعات پامیس، قطعات سنگی همراه با پامیس ها و نمونه های خاکستر است. ترکیب شیمیایی این نمونه ها، تراکی آندزیت، تراکی داسیت، داسیت و ریولیت می باشد. سری ماگمایی این سنگ های آتشفشانی کالک آلکالن پتاسیم بالا تا شوشونیتی قرار می گیرند. نمودارهای هارکر تا حدودی روند تبلور تفریقی را برای نمونه های مورد مطالعه نشان می دهند. در نمودارهای ژئوشیمی تعیین محیط تکتونیکی، سنگ های مورد بررسی احتمالاً در کمان آتشفشانی حاشیه فعال قاره ای تشکیل شده اند. تمرکز عناصر کمیاب ناسازگار به هنجار شده با انواع الگوهای morb، گوشته ی اولیه و کندریت نشان می دهد که در همه الگوها، غنی شدگی قابل توجهی از lile و lree، تهی شدگی از hfse و hree مشاهده می شود. کلمات کلیدی: جنوب شرق آتشفشان دماوند، نهشته های آذرآواری، پامیس، کمان آتشفشانی

دماوند یا بام ایران یک استراتوولکان خفته (و نه خاموش) در بخش میانی رشته کوه های البرز در شمال ایران است. مطالعه نهشته های آذرآواری جریانی و ریزشی در آتشفشان دماوند در گستره کرم پشته به منظور بررسی پتروژنز نهشته های آذرآواری جوان دماوند انجام گردید. مطالعات نشان می دهد که نهشته-های آذرآواری ریزشی، جریانی در پهنه وسیعی در غرب دماوند نهشته شده اند. این نهشته ها گاه جوش خورده و نهشته های پیروکسیمال را تشکیل داده اند.ضخامت این نهشته ها به 3تا 27 متر می رسد. پامیس ها در نهشته های ریزشی و جریانی با60 درصد تا 8/65 در صد sio2 بعنوان تراکی داسیت تا داسیت معرفی می شوند. این نهشته ها دارای وزن مخصوص ماکزیمم 244/1 ومینیمم 702/0 و تخلخل 7/27 تا 2/49 و درصد جذب آب 8/20 تا 1/57 می باشد. مطالعات ژئوشیمیایی انجام گرفته بر روی نهشته های آذرآواری این گستره و مدل سازی های پتروژنتیکی مختلف نشان می دهند که ماگمای مولد از یک گوشته متاسوماتیزم شده منشأ گرفته و به وسیله فرایند های afc/fc متحمل تغییرات اساسی شده و ترم های اسیدی تر را به وجود آورده است.

در منطقه شمال بم از توابع کرمان، توالی ضخیمی از سنگ¬های آتشفشانی و آتشفشانی رسوبی ائوسن رخنمون دارند. سنگ¬های آتشفشانی دارای ترکیب تراکی¬بازالت، تراکی بازالت آندزیت، تراکی آندزیت، آندزیت، داسیت و ریولیت هستند. الیوین، کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز کلسیک سازندگان اصلی تراکی بازالت¬ها می¬باشد. اکسیدهای آهن، کربنات، کوارتز ثانویه و به ندرت زئولیت کانی¬های ثانویه¬ای هستند که همراه این سنگ¬ها یافت می¬شوند. سنگ¬های آذرآواری با ترکیب لیتیک توف و کریستال توف نیز در منطقه پراکندگی¬های متفاوتی دارند. تعدادی دایک با ترکیب بازالتیک ¬¬آندزیتی و بافت پورفیری تا میکرولیتی¬پورفیری، توف¬ها و گدازه¬های منطقه را قطع می¬کنند. در واقع این دایک¬ها، ماگمای باقی¬مانده¬ی منجمد شده در ماگماتیسم ائوسن مجاری تغذیه کننده ماگمایی هستند، که درون حوضه مورد نظر فوران یافته¬اند. شواهد پتروگرافی مانند: حاشیه¬ی واکنشی، وجود ادخال، بافت غربالی و منطقه¬بندی در فنوکریست¬های پلاژیوکلاز و پیروکسن (حاکی از ناتعادلی با محیط تشکیل این سنگ-ها می¬باشد) نشاندهندۀ آلایش پوسته¬ای، اختلاط ماگمایی و کاهش فشار ناشی از صعود ماگما می¬باشد. شکستگی¬ها و خردشدگی¬های زیاد مشاهده شده در گدازه¬های بازیک و حدواسط، فرسایش پوست پیازی و دگرسانی هیدروترمال، به علت دمای بالای گدازه¬ها و مواجه شدن با شرایط دمای پایین-فشار پایین آب دریا می¬باشد (ایجاد اختلاف دمایی بسیار زیاد). از لحاظ ژئوشیمیایی سنگ¬های آتشفشانی شمال بم دارای ترکیب غالب بازالتی، آندزیتی و ریولیتی هستند و ماهیت ساب آلکالن را نشان می-دهند. شواهد بارزی از تفریق یافتگی ماگمایی و آلایش پوسته¬ای در این سنگ¬ها دیده می¬شود مانند افزایش میزان pb. الگوی پراکندگی عناصر نادر خاکی در این سنگ¬ها کاملاً با هم موازی بوده، از عناصر نادر خاکی سبک (lree) غنی¬شدگی و در عوض از عناصر نادر خاکی سنگین (hree) تهی شدگی نشان می¬دهند این امر بیانگر درجۀ پایین ذوب بخشی محل منبع و تفریق یافته بودن نمونه هاست. غنی¬شدگی آنها از عناصر خاکی نادر سبک، عناصر لیتوفیل بزرگ یون نظیر sr, k, th و rb و تهی شدگی از nb, ta و اندکی آنومالی منفی ti، بیانگر آن است که آنها در یک محیط کششی حاشیۀ قاره¬ای مرتبط با کمان ماگمایی تشکیل شده¬اند.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.