پایداری و ایمنی سکونتگاهها در مقابل خطرات طبیعی همیشه فکر ما را به خود مشغول کرده است. زلزله یکی از این خطرات طبیعی است که همواره سکونتگاههای بشر و جان انسان ها را تهدید می کند و در مدت کوتاهی می تواند خسارات و تلفات بسیار گسترده ای را بر جای بگذارد. در واقع زلزله به عنوان یک پدیده طبیعی به خودی خود نتایج نامطلوبی در پی ندارد. آنچه از این پدیده، یک فاجعه می سازد، عدم پیشگیری از تاثیر آن و عدم آمادگی جهت مقابله با عواقب آن است. بنابراین زمان آن فرا رسیده که بیشتر آماده باشیم و ابزراهای ضروری را برای مقابله با این حوادث تا حد ممکن بکار گیریم بطوری که بتوانیم آسیب هایی را که توسط این واقعه غیر منتظره ایجاد می شود کاهش دهیم. در این تحقیق اعتقاد بر این می باشد که با تهیه طرح های توسعه شهری بویژه طرح جامع و تفصیلی می توان از آسیب پذیری شهر در برابر خطرات زلزله کاست. هدف از این تحقیق، ارزیابی میزان تاثیر طرح های توسعه شهری بابل، طرح جامع و طرح تفصیلی بر کاهش اثرات زلزله در منطقه مورد مطالعه می باشد. این تحقیق سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که: که طرح جامع و تفصیلی بابل به چه میزان بر کاهش اثرات زلزله موثرند؟ تشخیص میزان توجه به مولفه های کاهش اثرات زلزله در طرح های جامع و تفصیلی شهری، مستلزم انتخاب روشی علمی برای ارزیابی است. در این تحقیق تلاش شده است طرح های جامع و تفصیلی از نظر کاهش اثرات زلزله با استفاده از معیارهای استخراج شده از اسناد معتبر جهانی و ملی در spss با استفاده از آزمون آماری wilcoxon ارزیابی شوند. بنابراین با توجه به تحلیل ها و بررسی هایی که انجام شد این نتیجه حاصل شد که در طرح جامع و تفصیلی شهر بابل بین میانگین میزان اهمیت مولفه های تاثیر گذار در کاهش آسیب پذیری از پیامدهای زلزله با میزان توجه به این مولفه های موثر در کاهش آسیب پذیری در تهیه طرح های توسعه شهر بابل تفاوت معناداری وجود دارد. که نشان می دهد در تهیه طرح جامع و تفصیلی شهر بابل به بحث آسیب پذیری از زلزله توجه بسیار اندکی شده است و وضع موجود شهر بابل را در هنگام بحران زلزله بسیار آسیب پذیر می نماید. بنابراین این تحقیق در نهایت بر برنامه ریزی صحیح شهرها و ایمنی شهر در برابر خطرات طبیعی در طرح ها و برنامه های شهری و منطقه ای تاکید دارد.

طی سالهای اخیر مطالعه و پژوهش پیرامون رابطۀ متقابل محیط کالبدی شهرها با ناهنجاری های اجتماعی و بزهکاری اهمیت زیادی یافته است. این مطالعات چارچوب علمی و عملی را برای تحلیل های فضایی بزهکاری در فضای جغرافیایی به وجود آورده است. پژوهش حاضر که با موضوع شناسایی و تحلیل فضایی کانونهای بزه سؤء مصرف و قاچاق مواد مخدر شهر کرمانشاه صورت گرفته است از توانمندی های سامانه اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. در این پژوهش جرایم مرتبط با مواد مخدر در محدوده شهر کرمانشاه به عنوان جامعه آماری مورد مطالعه قرار گرفته است. سپس با تهیه پایگاه داده¬ای این جرایم و استفاده از آزمون های آماری و گرافیکی در محیط arc gis و case اقدام به شناسایی و تحلیل فضایی کانون های بزه سؤء مصرف و قاچاق مواد مخدر در شهر مورد مطالعه شد. روش پژوهش تحلیلی و توصیفی و داده ها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش به دو روش کتابخانه ای و میدانی تهیه شده است. نتایج بررسی نشان می دهد مهمترین کانون های جرم خیز شهر کرمانشاه در محله جعفرآباد وچهارراه رشیدی واقع شده است که جز محدوده های پرازدحام و متراکم جمعیت این شهر می باشد. بررسی نوع و ترکیب و میزان کاربری های اراضی شهر کرمانشاه و فراوانی وقوع جرم نشان می دهد بیشتر جرایم در محدوده کاربری های مسکونی و تجاری شهر رخ داده است با توجه به نتایج تحقیق و به منظور کنترل و پیشگیری ناهنجاری های اجتماعی در شهر کرمانشاه به نظر می رسد برقراری تعادل و توازن در نوع و ترکیب کاربری اراضی شهر متناسب با نیازهای مختلف شهر و شهروندان، و به کارگیری نظریات مکانی پیشگیری از جرم مانند دیدگاههای cpted و فضای قابل دفاع، اتخاذ راهکارهای پیشگیرانه از طریق اقدامات کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، بزهکاری و ایجاد یک مدیریت یکپارچه وکارآمد، تجهیز مراکز پلیس به سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis)، باید جزء اولویت های کاری مسئولین و دست اندرکاران انتظامی، قضایی و مدیریتی شهر قرار گیرد.

چکیده شهر یک سیستم فضایی است که عناصر آن نسبت به همدیگر در ارتباط می باشند و به دلیل ماهیت سیستمی آن ، روابط متقابل پیچیده ای بین سیستم حمل و نقل شهری و محیط اقتصادی ، اجتماعی و کالبدی آن وجود دارد. از طرفی هدایت و ساماندهی اجزای مختلف شهر در چارچوب طرحهای شهری انجام می شود. جهت انجام برنامه ریزی حمل و نقل شهری نیازی به استفاده از داده های بخش های فوق الذکر می باشد. بدین ترتیب برنامه ریزی حمل و نقل شهری جزیی از برنامه ریزی فضایی شهری است که جنبه های سه گانه اجتماعی، اقتصادی و کالبدی را مورد توجه قرار می دهد. بدین ترتیب برنامه ریزی حمل و نقل شهری جزیی از برنامه ریزی فضایی شهر است که جنبه های سه گانه اجتماعی و اقتصادی و کالبدی را مورد توجه قرار می دهد.از طرفی کاربری اراضی شهری به دلیل ماهیت سیستمی شهر از طریق شبکه های ارتباطی و جریانهای ترافیکی آنها در ارتباط مستمر و متقابل هستند و به همین دلیل برنامه ریزی حمل و نقل شهری بعنوان موثرترین ابزار هدایت توشعه شهر و شکل دهی به محیط آن مطرح می باشند.با توجه به روابط متقابل و مستمر دو سیستم حمل و نقل شهری و سیستم کاربری اراضی شهری با یکدیگر این دو سیستم بعنوان دو جزئ تشکیل دهنده یک واقعیت و یا طرفین یک معادله محسوب میشوند.بدین ترتیب برنامه ریزی برای یک سیستم بدون توجه به سیستم های دیگر نه تنها نتیجه ای در بر ندارد بلکه باعث تشدید و بروز مشکلاتی نیز می گردد. فضای شهری عالیترین محل جابجایی است وتردد درشهر بیش از هر جای دیگر اساس زندگی است. به دلیل گسترش فناوریها و وسایط نقلیه تردد شهری در حال تغیر است و هر اندازه فضای شهر گسترش یابد،مسیر ها طولانی تر شود و هر چه سطح زندگی ارتقا پیدا کند تعداد سفرها رو به افزایش می گذارد. جابجایی و تردد شهری نیز بازتاب ساختار فضایی شهر است و نشان می دهد که قطب های فعالیت کجا قرار دارند ؟محورهای اصلی کدامند؟وچگونه این کانونهای فعالیت و شریانها طبقه بندی می شوند ؟ جریانهای عمده ترافیک به وسیله قطب های عمده فعالیت و مشاغل و نیز مسیر تجهیزات اساسی تردد که این جریانها را هدایت می کند،رهبری می شود. بدین ترتیب برنامه ریزی برای یک سیستم بدون توجه به سیستم حمل و نقل شهری نه تنها نتیجه ای در برندارد بلکه باعث تشدید و بروز مشکلاتی نیز می گردد.هدف کلی پژوهش حاضر، ارزیابی تأثیرات کاربری اراضی شهری بر ترافیک و تردد درونشهری و نشان دادن ارتباط متقابل کاربری اراضی و حمل و نقل درونشهری است. توجه به ارتباط دوسویه این دو زیر سیستم شهری موجب افزایش ایمنی و کارایی شبکه ترافیکی، توزیع متناسب کاربریهای شهری با رعایت سلسله مراتب معابر، کاهش سفرها و کمک به برنامه ریزی و طراحی توأم شهر و شبکه خواهد شد. با توجه به مطالب فوق در این رساله ارتباط متقابل کاربری اراضی شهری و ترافیک با استفاده از دو مدل تحلیل شبکه ( به منظور بررسی جانمایی مناسب کاربریها بر اساس سلسله مراتب ساختاری) و شبکه های عصبی مصنوعی(به منظور پیش بینی حجم ترافیک در سالهای گذشته و سال 1392 با هدف برنامه ریزی و سیاست گذاری ترافیک) مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاضر نشانگر آن است که عدم مکانیابی صحیح و همگام با اصول سلسله مراتب ساختاری سبب اسجاد سفر اضافی در سطح شهر شده است و از سویی گسترش کاربریهای جاذب سفر در طی زمان دومین گره ترافیکی شهر را علاوه بر منطقه یک در منطقه سه به وجود خواهد آورد. این امر الزام برنامه و طرح های ترافیکی را در این منطقه نشان می دهد این برنامه ها بایستی همگام با تحولات برنامه های شهری و جلوگیری از تمرکز کاربریهای جاذب سفر در این منطقه انجام گیرد.

چکیده امروزه، شناخت و تقویت هویت شهری از کارآمدترین ابزارها در جهت ایجاد انگیزه مشارکت در شهروندان است. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی مولفه های هویت بخش محله اوین در شهر تهران است. این تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی می باشد که به صورت پیمایشی انجام شده است و کلیه شهروندان ساکن در محله اوین بعنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده است. از این جامعه، تعداد 95 نفر بر اساس روش حداقل نمونه ادواردز و همکاران، بطور تصادفی انتخاب گردیدند و 95 پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان می دهد که هویت اجتماعی و کالبدی و همچنین حس مشارکتی مردم ساکن محله اوین در میزان پایینی قرار دارد و معین شد که رابطه معناداری میان دو بعد اجتماعی و کالبدی هویت محله اوین وجود دارد. بدین معنا که کاهش یا افزایش هویت اجتماعی مردم محله باعث کاهش و افزایش هویت کالبدی محله می شود. همچنین رابطه معناداری نیز میان هویت محله اوین و میزان مشارکت مردم محله وجود دارد که تقویت و تضعیف هویت محله ای، به ترتیب باعث افزایش و کاهش میزان مشارکت مردم محله نیز خواهد شد. رابطه بعد اجتماعی هویت با میزان مشارکت، معنادار نبود، اما رابطه بعد کالبدی و میزان مشارکت رابطه ای معنادار است.

تامین مسکن برای همه دولتها از دیر باز یکی از مهمترین مسائلی بوده که برای رفع این مشکل راهبردها و سیاستهای گوناگونی ارائه شده ، یکی از این سیاست ها ، سیاست مسکن اجتماعی است که در برنامه دوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشور مطرح شد. مساکن اجتماعی در سراسر کشور از جمله استان تهران و شهرستان رباط کریم ساخته شد.این مسکن ها برای تامین مسکن گروه کم درآمد ساخته شده است . از اهداف این پژوهش شناخت سیاست های تامین مسکن برای گروه های کم درآمد بوده و انتخاب بهترین سیاستی که در این رابطه وجود دارد و همچنین شاخص های کمی و کیفی مساکن اجاره به شرط تملیک مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش این سیاست به خصوص اجاره به شرط تملیک مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده است که مساکن اجتماعی (اجاره به شرط تملیک) به گروه هدف یعنی قشر کم درآمد رسیده است ولی این مساکن به لحاظ کمی و کیفی نتوانسته است مشکل مسکن گروه کم درآمد را با توجه به حجم زیاد این طیف در جامعه بهبود بخشد.

شهر زنجان در سال های اخیر از رشد جمعیتی و کالبدی قابل ملاحظه ای برخوردار بوده است که این رشد جمعیت بیشتر ناشی از مهاجرت های روستاییان از نقاط مختلف استان به شهر زنجان است. از جمله پیامدهای ناگوار این مهاجرت شکل گیری مناطق اسکان غیررسمی است. منطقه اسکان غیررسمی اسلام آباد از جمله مناطق بزرگ اسکان غیررسمی در شهر زنجان است که به دنبال مهاجرت گسترده روستائیان اولین واحدهای مسکونی آن از سال های 1350 به بعد توسط مهاجرین روستایی ساخته شده است. بر این اساس هدف این پژوهش تحلیل فضایی- کالبدی ناهنجاری های اجتماعی در منطقه اسکان غیررسمی اسلام آباد و تبیین عوامل موثر در بروز ناهنجاری ها در این منطقه انجام شده است. روش پژوهش این تحقیق توصیفی، تحلیلی و تطبیقی است و برای شناسایی الگوهای فضایی توزیع جرایم در سطح شهر از آزمون مرکز متوسط، بیضی انحراف معیار، آزمون خوشه بندی، شاخص های نزدیک ترین همسایه و تخمین تراکم کرنل استفاده شده است. سپس در این پژوهش برای تشکیل پایگاه داده ای از نرم افزار office/ excel و برای تحلیل تطبیقی و گرافیکی از نرم افزار arcview در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی gis و نرم افزارهای جانبی crime analysis و case استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل مجموعه جرایم ارتکابی می باشد که طی یک سال در شهر زنجان و منطقه اسکان غیررسمی اسلام آباد در شهر زنجان وقوع یافته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد یکی از مهمترین کانون های جرایم ارتکابی در شهر زنجان بر منطقه اسکان غیررسمی اسلام آباد منطبق است و توزیع فضایی جرایم مورد بررسی در شهر زنجان و منطقه اسکان غیررسمی اسلام آباد از الگوی خوشه ای و متمرکز پیروی می کند. همچنین یافته های پژوهش نشان می دهد منطقه اسکان غیررسمی اسلام آباد یکی از متراکم ترین مناطق شهر زنجان است به طوری که تراکم نسبی جمعیت در این منطقه 6 برابر بیشتر از متوسط تراکم جمعیت در شهر زنجان است و بیشترین درصد مساحت منطقه اسلام آباد به کاربری مسکونی اختصاص دارد، به طوری که 7/56 درصد از مساحت منطقه را فضاهای مسکونی تشکیل داده است و به همان میزان، نرخ وقوع بزهکاری نیز در این منطقه نسبت به سایر مناطق شهر بسیار بالاتر است. واژگان کلیدی: مناطق اسکان غیررسمی، تحلیل کالبدی – فضایی، ناهنجاری های اجتماعی، کانون جرم خیز، اسلام آباد، شهر زنجان.

تا قبل از دوران رشد فزاینده شهرها،محلات شهری رشد تدریجی داشتند،وضمن حفظ ارزشهای زیست محیطی ،کالبدی و اجتماعی خود به نیازهای نسبتا ثابت ساکنان خود پاسخ می دادند.اما امروزه به دلیل افزایش جمعیت ورشد سریع شهرها ،محلات شهری فرصتی برای آنکه خود را با مقتضیات زمان وفق دهند نداشتند ،به همین دلیل قادر به پاسخگویی به نیازهای ساکنان خود نشدند واختلا لات زیادی بر آنها حاکم گشت.نگرش توسعه پایدار محله ،حاصل تلفیق دورویکرد توسعه محله ای وتوسعه پایدار است،و می کوشد به نیازهای محله در دوران تغییرات سریع و نیازهای متغیر پاسخ دهد.همچنین یکی از اهداف مهم مدیریت شهری ،توسعه پایدار شهرها ودر مرحله بعد محلات شهری می باشد که این مهم را از طریق مدیریت محله ای و محله محوری که محلات را به عنوان سلول های شهر می داند میسر می شود. تحقیق حاضر به ارزیابی عملکرد مدیریت شهری در پایداری محله ای ناحیه دوشهرداری منطقه چهار تهران پرداخته است.سوالات اصلی پژوهش این است که آیا ناحیه مذکور یک محله پایدار محسوب می شود؟ نقش مدیریت شهری در وضعیت پایداری ناحیه چیست؟ برای پاسخ به سوالات مطرح شده ،پاسخ های احتمالی تحت عنوان دو فرضیه مطرح شده است. 1-به نظر می رسد ناحیه دو شهرداری منطقه چهارتهران محله پایدار شناخته می شود. 2-مدیریت شهری موجب پایداری ناحیه دو شهرداری منطقه چهار تهران شده است. روش کار در این تحقیق روش توصیفی پیمایشی و تحلیلی می باشد. پس از بررسی ادبیات نظری ،معیارهای وشاخص های متناسب برای سنجش پایداری محله ای انتخاب شد. همچنین وظایف شهرداری بر اساس ابعاد توسعه پایدارمحله ای طبقه بندی شده و وظایف مرتبط با شاخص های پایداری مشخص شدند. با استفاده از روشهای اماری متناسب با سطح سنجش متغییر ها،معیارها و شاخص های مورد نظر مورد سنجش قرار گرفت. برای آزمون فرضیه اول از آزمون t تک نمونه ای وبرای آزمون فرضیه دوم از تحلیل رگرسیونی استفاده شده است.یافته های تحقیق نشان می دهد،ناحیه دو شهرداری منطقه چهار تهران درمرز پایداری قراردارد .مطالعات نشان داد که میزان پایداری ناحیه دو 204.17 است وبه صورت معنا داری از عدد 201 که شاخص پایداری در این مطالعه است بالاتر می باشد. همچنین مدیریت شهری در پایداری ناحیه دو شهرداری منطقه چهار تهران با ضریب تعیین 0.511 به صورت معنا داری تاثیر گذار بوده است.همچنین عملکرد مدیریت شهری از نظر تاثیر گذاری بر پایداری محله ای ناحیه دو در عملکرد کالبدی با 34.4% بیشترین تاثیر ودر عملکرد اقتصادی با 6.3%کمترین تاثیر را در پایداری کلی ناحیه دو داشته است. واژگان کلیدی:مدیریت شهری ،توسعه پایدار محله ای،محله،ناحیه دو شهرداری منطقه چهار تهران

حدود نیم قرن است که محله های قدیمی شهرها به فراموشی سپرده شده اند. بسیاری از بافتهای سنتی که زمانی مایه افتخار و مباهات شهرها بوده اند در حال حاضر در معرض فرسایش و تخریب قرار گرفته اند. بخش مهمی از جمعیت این مناطق جابجا شده و میراث فرهنگی، تاریخی و اجتماعی مختص محله های تاریخی، یا از بین رفته و یا در حال تخریب اند. تنها تعداد اندکی از بناها که به سختی روی پا ایستاده، به یادگار مانده، یادآور میراث گذشتگان اند و هویت دیرین بافت را نمایان می سازند. یکی از این معضلات آسیب پذیری محلات دارای بافت فرسوده در برابر مخاطرات و بلایایی از قبیل زلزله می باشد که در صورت بروز چنین حوادثی در اینگونه بافتها بحران بوجود می آید. در این تحقیق محله پشت بازار که بخشی از بافت فرسوده خرم آباد را به خود اختصاص داده بررسی شده است. محله پشت بازار یکی از محلات قدیمی شده خرم آباد بوده که در غرب بازار قدیم خرم آباد و قلعه فلک الافلاک واقع شده است. شهر خرم آباد تا سال 1307 به دو محله پشت بازار و درب دلاکان و انبوهی از باغ ها محدود بود. وجه تسمیه پشت بازار با پیشینه تاریخی خود بیشتر به خاطر وجود کاروانسرای معروفی است که در سال 1293 هجری قمری بوسیله میرزا سید رضا سر رشته دار و نایب الحکومه شهر خرم آباد ساخته شده است. در این تحقیق با استفاده از روش ahp میزان آسب پذیری محدوده مورد مطالعه (محله پشت بازار خرم-آباد)بررسی شده است .چهار شاخص قدمت ابنیه، کیفیت ابنیه، نوع مصالح و تعداد طبقات در نظر گرفته شده وبا وزن دهی به هریک از این شاخصها و زیر بخشهای آنها میزان آسیب پذیری تحلیل شده است.بر این اساس 37/17 درصد ابنیه فاقد آسیب پذیری، 29/6 درصد دارای آسیب پذیری کم، 49/38 درصد دارای آسیب پذیری متوسط و 84/36 درصد دارای آسیب پذیری زیاد می باشند

چکیده امروزه با شروع قرن بیست ویکم ،گردشگری یکی از پر رونق ترین فعالیت های اقتصادی جهان است وبه قدری در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاد دانان آن را صادرات نامرئی نام نهاده اند. یکی از زیر شاخه های صنعت گردشگری، گردشگری مذهبی است که ریشه در باورها واعتقادات دینی مذهبی دارد. بر اساس برآوردی این نوع گردشگری 26 درصد از کل گردشگری جهان را به خود اختصاص داده است. گردشگری مذهبی به علت ویژگی ونیاز های خاص خود باعث ایجاد تغییرات در کاربری اراضی موجود شهری می شود بررسی وضعیت این تغییرات در مقاصد گردشگری از اهمیت بالایی برخوردار است چراکه گردشگری یک فعالیت پایه محسوب می شود بنابراین از نظر زیست محیطی ومدیریتی حساس است و حفاظت ومدیریت منابع برای ادامه حیات،رونق وپایداری نواحی گردشگری امری ضروری محسوب می شود.محله مورد مطالعه این پژوهش محله عنصری مشهد است. این محله از یک طرف به علت مجاورت با بارگاه ثامن الحجج(ع) ، فرودگاه بین المللی شهید هاشمی نژاد و ترمینال مسافربری مشهد در گره گاه ارتباطی شهری واقع شده وظیفه سنگین هدایت واسکان زائران ومسافران را به اماکن زیارتی وگردشگری بر عهده دارد و از طرف دیگر وسعت قابل توجه ای از محله را هنوز بافت مسکونی بومیان ساکن محله تشکیل می دهند لذا این تقابل شهر زائر وشهر مجاور باعث تغییرات در کاربری اراضی این محله به خصوص در دو دهه گذشته شده است. بدین جهت شناسایی این تغییرات وارزیابی نوع سازگاری آن ها در جهت هدایت برنامه ریزی این محله به سوی توسعه پایدار هدف این پژوهش می باشد. روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی– تحلیلی واز شاخه میدانی می باشد به طوری که تغییرات کاربری اراضی محله عنصری در طول دوره پژوهش به صورت میدانی برداشت و بررسی شده است سپس با استفاده از مدل تلفیقی ماتریس سازگاری وahp به ارزیابی نحوه سازگاری اراضی وضع موجود در قالب نقشه های gis پرداخته شده است ونقشه نهایی خروجی این مدل ارائه گشته است در نهایت نیز به جهت آزمون صحت مدل به کار گرفته شده اقدام به طراحی وتکمیل پرسش نامه از افراد ساکن در پلاک های مسکونی که حالت کاملا ناسازگار وناسازگار داشته اند شده است. نتایج حاصل نشان از تغییرات گسترده کاربری مسکونی به سایر کاربری ها از جمله اقامتی ومذهبی دارد همچنین عدم سازگاری کالبدی وزیست محیطی کاربری های ایجاد شده با سایر کاربری های مسکونی محله مشهود است. کلمات کلیدی: گردشگری مذهبی، تغییرات کاربری اراضی، سازگاری کاربری اراضی، مدل تلفیقی gis-ahp ، محله عنصری

انقلاب صنعتی منجر به صنعتی شدن شهرها، افزایش جمعیت و در نتیجه تراکم مسکن در شهرها شده، که این امر موجب رشد سریع شهرنشینی گردید. رشد سریع شهرنشینی باعث، آلودگی های زیست محیطی شهر، بیکاری و فقر، گسترش بافت های فرسوده شهری، و... گردید. این امر زمینه وسیعی از عوامل تهدید کننده سلامت انسان و کیفیت زندگی شهروندان را در شهرها- عمدتا در کشورهای در حال توسعه فراهم کرده است از طرفی رشد سریع شهرنشینی پیامدهای زیست محیطی جدی را به وجود آورده از جمله مسائل محیط زیستی ، تغییر در کاربری و پوشش اراضی با روند منفی از نظر آثار ساختاری و عملکردی است به طوری که بسیاری از کاربری اراضی کشاورزی و باغ ها و فضای سبز و باز شهری جای خود را به کاربری های مسکونی وصنعتی داده است این روند همچنان ادامه دارد تا جایی که امروزه هیچ گونه توازن یا تعادلی از نظر سطح فضای سبز و مناطق باز موجود بین شبکه های شهری و الگوی طبیعی سرزمین مشاهده نمی شود و شبکه های شهری در حال مسلط شدن بر شبکه های اکولوژیکی آسیب پذیرند. تحقیق حاضر به دنبال پاسخ به این سوال است که آیا فضای سبز شهری در توسعه پایدار (سلامت) شهروندان تاثیر گذار است یا خیر؟ روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است، شیوه گردآوری داده ها ترکیبی از روش کتابخانه ای، اسنادی و میدانی است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. روش نمونه گیری، تصادفی ساده و حجم نمونه 400 نفر است. برای تحلیل یافته های پژوهش نیز از آزمون رگرسیون خطی و آزمون کای اسکوئر ازطریق نرم افزار spss استفاده گشته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که فضای سبز شهری در سلامت جسمانی و روانی شهروندان تاثیر گذار بوده، و زمینه های دستیابی شهر را به پایداری با توجه به عملکردهای اجتماعی، اقتصادی و محیطی را فراهم می سازد.

شهرهای جدید پس از جنگ جهانی دوّم الگویی برای کمک به حل مشکلات اجتماعی، اقتصادی و محیطی شهرهای بزرگ بودند. این الگو توزیع جمعیّت و اشتغال را در کل فضای سرزمینی ارائه داد؛ بدین ترتیب ایده شهر جدید با ابزار توسعه ناحیه ای بسرعت در سراسر جهان گسترش یافت. این نظریه برای ایجاد قطب های رشد، سازماندهی فضایی، جذب سرریزهای جمعیّتی، کنترل رشد مادر شهرها، عدم تخریب زمین های کشاورزی، توسعه نواحی عقب مانده، تجدید ساخت شهرهای تخریب شده، یکپارچه سازی روستاها، ایجاد فضای مناسب برای کارگران بخش صنعت بکار گرفته شد. در ایران، اندیشه ایجاد شهرهای جدید، به معنای امروزی آن، عمدتاً از سال 1340 به بعد به دلیل تحوّلات اقتصادی و اجتماعی که در کشور بوجود آمد نضج گرفت. و در سال 1368 احداث شهرهای جدید به تصویب مجلس رسید. با توجه به گذشت دو دهه از احداث شهرهای جدید در ایران و هزینه های گزافی که در این راه صرف شده، بررسی میزان دسترسی به اهداف احداث این گونه شهرها ضروری می باشد. هدف این پژوهش ارزیابی میزان تحقق پذیری اهداف شهرهای جدید در ایران می باشد، بدین منظور به ارزیابی میزان تحقق پذیری اهداف شهر جدید صدرا با در نظر گرفتن دو مولفه مهم حس مکان و دسترسی و خدمات رسانی پرداخته ایم. برای تعیین حجم از جدول مرگان استفاده گردید و جامعه آماری شامل محدوده شهر جدید صدرا و جامعه نمونه شامل 400 نفر از ساکنین این شهر جدید می باشد. تعداد 400 پرسشنامه تکمیل و جمع آوری و پس از وارد کردن پرسشنامه ها در محیط نرم افزار spss برای آزمون فرضیه تحقیق علاوه بر استفاده از آمار توصیفی، از آزمون t تک نمونه ای(one t test -sample) برای مقایسه میانگین ها، استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که: 1) شهر جدید صدرا در ایجاد حس مکان در بین شهروندان موفّق نبوده است. 2) شهر جدید صدرا در ارائه خدمات و امکانات شهری به ساکنین ناموفّق بوده است. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای- میدانی و تهیه پرسشنامه و مصاحبه محلی با ساکنین شهر جدید بوده است

راهبردها و سیاست های بالادست بخش مسکن در کشورهای مختلف اهمیت اساسی در تامین مسکن ایفا می کند. در کشور ما نیز بعد از گذر از سیاست های متعدد مرتبط با این بخش( که اغلب از برنامه دوم توسعه اقتصادی- اجتماعی پنج ساله بعد از انقلاب مطرح شده اند )، رهیافت جدیدی در شیوه مواجهه با معضل کمبود مسکن مطرح شده که از آن تحت عنوان سیاست مسکن مهر نام برده می شود. این سیاست که هدف اساسی آن تامین مسکن اقشار کم درآمد و فقیر و کاهش و یا حذف قیمت زمین از سهم قیمت مسکن در قالب واگذاری و آماده سازی اراضی دولتی و حمایت از انبوه سازی می باشد، رویکرد نوینی را در بخش مسکن ایجاد کرده است. این پژوهش با هدف بررسی فلسفه شکل گیری این سیاست در شهرهای جدید و همچنین میزان رضایت ساکنین از مساکن مهر و مشکلات پیش روی آن در آینده پرداخته و آنرا بطور موردی در شهر جدید هشتگرد مورد کنکاش قرار داده است. در این پژوهش که به صورت توصیفی- تحلیلی می باشد، از ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای - میان متقاضیان(ساکنین) و انبوه سازان پروژه های مسکن مهر در شهر جدید هشتگرد- استفاده شده است. تحلیل های استنباطی صورت گرفته در نرم افزار spss با استفاده از دو آزمون wilcoxon و t-test تک نمونه ای بیانگر آن است که مساکن مهر در شهر جدید هشتگرد در شاخص های ویژگی های ساخت داخلی مساکن مهر و شاخص های کیفیت محیطی توانسته است رضایتمندی اقشار هدف، متقاضیان و ساکنین را جلب نماید. اما در شاخص مشکلات پیش رو این سیاست می توان نتیجه گیری کرد که پروژه های مسکن مهر در آینده بدلیل ضعف زیرساخت ها( اقتصادی- اجتماعی- کالبدی) وکمبود خدمات شهری با مشکلات اساسی در سکونت مردم روبرو خواهند شد.

پایداری و ایمنی سکونتگاهها در مقابل خطرات طبیعی همیشه فکر ما را به خود مشغول کرده است. زلزله یکی از این خطرات طبیعی است که همواره سکونتگاههای بشر و جان انسان ها را تهدید می کند و در مدت کوتاهی می تواند خسارات و تلفات بسیار گسترده ای را بر جای بگذارد. در واقع زلزله به عنوان یک پدیده طبیعی به خودی خود نتایج نامطلوبی در پی ندارد. آنچه از این پدیده، یک فاجعه می سازد، عدم پیشگیری از تاثیر آن و عدم آمادگی جهت مقابله با عواقب آن است. بنابراین زمان آن فرا رسیده که بیشتر آماده باشیم و ابزراهای ضروری را برای مقابله با این حوادث تا حد ممکن بکار گیریم بطوری که بتوانیم آسیب هایی را که توسط این واقعه غیر منتظره ایجاد می شود کاهش دهیم. در این تحقیق اعتقاد بر این می باشد که با تهیه طرح های توسعه شهری بویژه طرح جامع و تفصیلی می توان از آسیب پذیری شهر در برابر خطرات زلزله کاست. هدف از این تحقیق، ارزیابی میزان تاثیر طرح های توسعه شهری بابل، طرح جامع و طرح تفصیلی بر کاهش اثرات زلزله در منطقه مورد مطالعه می باشد. این تحقیق سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که: که طرح جامع و تفصیلی بابل به چه میزان بر کاهش اثرات زلزله موثرند؟ تشخیص میزان توجه به مولفه های کاهش اثرات زلزله در طرح های جامع و تفصیلی شهری، مستلزم انتخاب روشی علمی برای ارزیابی است. در این تحقیق تلاش شده است طرح های جامع و تفصیلی از نظر کاهش اثرات زلزله با استفاده از معیارهای استخراج شده از اسناد معتبر جهانی و ملی در spss با استفاده از آزمون آماری wilcoxon ارزیابی شوند. بنابراین با توجه به تحلیل ها و بررسی هایی که انجام شد این نتیجه حاصل شد که در طرح جامع و تفصیلی شهر بابل بین میانگین میزان اهمیت مولفه های تاثیر گذار در کاهش آسیب پذیری از پیامدهای زلزله با میزان توجه به این مولفه های موثر در کاهش آسیب پذیری در تهیه طرح های توسعه شهر بابل تفاوت معناداری وجود دارد. که نشان می دهد در تهیه طرح جامع و تفصیلی شهر بابل به بحث آسیب پذیری از زلزله توجه بسیار اندکی شده است و وضع موجود شهر بابل را در هنگام بحران زلزله بسیار آسیب پذیر می نماید. بنابراین این تحقیق در نهایت بر برنامه ریزی صحیح شهرها و ایمنی شهر در برابر خطرات طبیعی در طرح ها و برنامه های شهری و منطقه ای تاکید دارد.

گسترش سریع شهرها در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم و استفاده بی رویه انرژی به تبع آن، شهرها را با مسئله ای به نام بحران انرژی مواجه ساخته است که خطر اصلی آن فقدان منابع انرژی تجدیدناپذیر در آینده می باشد. در این میان حمل و نقل یکی از پر مصرف ترین بخش های مصرف انرژی به خصوص انرژی های تجدید نا پذیر است. تکیه بر تکنولوژی های جدید و استفاده از انرژی های نو اگرچه می توانند موثر باشد به تنهایی نمی تواند مثمر ثمر واقع شود و مجموعی از تغییرات برای ایجاد تغییر الگوی شهرها برای کاهش استفاده از ماشین ضروری می نماید. هدف این پژوهش یافتن ارتباط بین حمل ونقل و کاربری زمین و میزان مصرف انرژی می باشد. در راستای هدف پژوهش، مطالعات جامعی در ادبیات جهانی به منظور یافتن این ارتباط انجام گرفته است و یافته های آن در نمونه موردی داخلی مورد پژوهش قرار گرفته است. نمونه مورد مطالعه شهر تهران به سبب ویژگی های منحصر به فرد آن، وجود مناطق مختلف با ویژگی های کاربری متفاوت که امکان مقایسه را فراهم می کند، می باشد. برای بدست آوردن این ارتباط از تحلیل های آماری و امکانات نرم افزاری spss (رگرسیون تک متغیره و چند متغیره) استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که تراکم مسکونی، اختلاط کاربری، تعادل اشتغال/کاربری، دسترسی با حمل و نقل، دسترسی به حمل و نقل، و تعداد تقاطع های چهار راهی، مولفه های حمل و نقل و کاربری، با کیلومتر سفر و همچنین نوع حمل و نقل عمومی و در نتیجه با میزان مصرف انرژی ارتباط دارند.

امروزه صنعت گردشگری در دنیا، یکی از مهم ترین منابع درآمدی و در عین حال از عوامل موثر در ایجاد فرصت های شغلی بوده و به عنوان گسترده ترین صنعت خدماتی جهان حائز جایگاه ویژه ای می باشد. همواره یکی از مهم ترین و کهن ترین عوامل و انگیزه های مسافرت انسان باورهای مذهبی و احساسات دینی بوده است. در دهه های اخیر، افزایش درآمد و اوقات فراغت باعث شده تا مفهوم گردشگری مذهبی که اهداف مسافرت در آن چند منظوره با اولویت زیارت می باشد، توسعه پیدا نماید. یکی از بارزترین ویژگی های گردشگری مذهبی موضوع خرید بوده که در طی چند دهه اخیر با رویکرد تفریحی به آن نگاه شده و باعث شده گردشگران زمان بیشتری را به این موضوع اختصاص دهند. از آن جایی که نمود فضایی رفتار خرید، بازارها و مراکز تجاری می باشد، لذا در این تحقیق مراکز تجاری- تفریحی ناحیه 3 منطقه دو شهر مشهد (منطقه نمونه گردشگری سپاد) که در آن چهار مرکز تجاری- تفریحی اصلی شهر مشهد استقرار یافته، به عنوان مطالعه موردی انتخاب گردیده است. بررسی ها نشان می دهد در شهر مشهد 12 مرکز تجاری عمده وجود دارد که شش مرکز در منطقه زیارتی و اطراف آن و شش مرکز در منطقه دو شهر مشهد واقع گردیده است. در این تحقیق ضمن بیان مفاهیم مرتبط با گردشگری مذهبی و مراکز تجاری و رفتار گردشگران در خرید، ابتدا اهداف گردشگران ورودی شهر مشهد با استفاده از روش پرسشنامه بررسی گردیده و یافته ها از طریق آزمون کای دو و ضریب توافق پیرسون تجزیه و تحلیل گردیده است. نتایج نشان می دهد که هدف اصلی افراد از سفر به مشهد مذهبی- تفریحی بوده که نمایانگر گردشگری مذهبی می باشد. این گردشگران نسبت به افرادی که تنها با هدف مذهبی به مشهد آمده اند، تمایل بیشتری دارند تا از مراکز تجاری خرید و در توسعه این مراکز ایفای نقش نمایند. از سوی دیگر در این تحقیق با استفاده از مدل تحلیل عاملی و تحلیل واریانس یک طرفه، عوامل جذب گردشگران به مراکز تجاری- تفریحی محدوده مورد مطالعه ارزیابی گردیده است. نتایج نشان می دهد که از یک سو عوامل کالبدی- روانی این مراکز همچون نمازخانه و سرویس های بهداشتی، تمیزی و نظافت، آرامش و راحتی، پارکینگ، مکان های استراحت خریداران و از سوی دیگر ایجاد امکانات و وسایل تفریحی و سرگرمی و توجه گردشگران به موضوع تفریح در کنار خرید، در جذب گردشگران به این مراکز تأثیرگذاری بیشتری داشته است.

ایجاد شهر به عنوان کلیتی یکپارچه، پویا و زنده، دومین انقلاب عظیم در فرهنگ انسانی می باشد که با شروع انقلاب صنعتی در قرن هیجدهم، زمینه را برای رشد افقی شهرها و فاصله گرفتن از مراکز اولیه شهری فراهم نمود. باتوجه به پتانسیل ها و توانمندی های موجود، همچنین محدودیت های شناسایی شده، احیاء و تجدید حیات در این مراکز لازم می-شود. لذا بارها بازیافت زمین شهری با هدف ایجاد شرایط زیست بهینه در فضای شهری در قالب طرح های جامع و تفصیلی در مناطق فرسوده اجرا شده است. اما موفقیت مدیریت بازیافت زمین(شهرداری و میراث فرهنگی) چندان قابل توجه نبوده و ساکنین بافت قدیم شهر شیراز خواستار توجهات بیشتر مسئولین به این قسمت از نواحی شهری بوده اند. روش مطالعه در این تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و برای جمع آوری اطلاعات و داده های مورد نیاز از بررسی های اسنادی - کتابخانه ای و مطالعات میدانی استفاده شده است. با توجه به موضوع پژوهش، ساکنین بافت قدیم و کارشناسان سازمان میراث فرهنگی، شهرداری منطقه 8 به عنوان جامعه آماری مورد مطالعه انتخاب شدند. روش انجام پژوهش متناسب با فرضیه های پژوهش، با استفاده از آزمون(t-test one-sample) تک نمونه ای و تلفیقی از فرایند تحلیل سلسله مراتبی و مدل تصمیم گیری چند معیاره در محیط gis انجام شده است. نتایج بدست آمده نشان داد که مدیریت بازیافت زمین مطابق با شاخص های مدیریتی(اعتماد سازی، روحیه مشارکت، ارتقاء سطح فرهنگ، شفاف سازی، رضایت مندی، حس تعلق مکانی و اعتماد به نفس) در بافت قدیم شهر شیراز موفق عمل نکرده است و هماهنگی نهادهای رسمی و مردم بیش از پیش احساس می شود. از سوی دیگر از دید کارشناسان امر، ساماندهی مراکز تاریخی ـ تجاری(بازار قدیم) با اولویت سهم شاخص دسترسی به راه های شریانی و محلی جهت جابجایی و گسترش بازار قدیم در اطراف خیابان احمدی و لطفعلی خان زند به دلایل وجود اراضی بایر، نزدیکی به اماکن مذهبی و حفظ ارتباط آن با بخش قدیم بازار در نظر گرفته شده است.

در دهه های اخیر موضوع کیفیت محیط شهری به یک بحث تخصصی و عمومی در جامعه تبدیل شده است. مفاهیم کیفیت زندگی و کیفیت محیط که در واقع کنشی علیه توسعه یک بعدی اقتصادی در سطح ملی و توسعه صرفاً کالبدی در مقیاس شهری است، تلاشی در جهت دستیابی به معیارهای کیفی در عرصه برنامه ریزی شهری است. در این میان بحث کیفیت در محیط های سکونتی خاص همچون بافت های فرسوده شهری به واسطه برخورداری این سکونت گاه ها از ویژگی هایی همچون سطح بالای تراکم جمعیتی و ساختمانی و تمرکز در محیطی بعضاً فاقد ارتباطی ارگانیک با ساختار شهر، دارای حساسیت و پیچیدگی مضاعفی نسبت به سایر بافت های شهری است. پژوهش حاضر با هدف سنجش کیفیت محیط در بافت های فرسوده شهری و ارائه راهکارهای مناسب جهت ارتقاء شرایط کیفی این مناطق می باشد. بر همین اساس، سعی شده که با شناخت مفهوم کیفیت محیط و بررسی ادبیات مربوطه، رویکردها و تجربیات جهانی، شاخص ها و معیارهای تأثیرگذار بر میزان کیفیت این گونه بافت ها شناسایی گردد. شاخص های مورد سنجش در این تحقیق با نگاه ذهنی به کیفیت محیط شهری که محصول ادراک فردی و رضایت شهروندان از محیط زندگی خود می باشد، در شش شاخص رضایت از واحد سکونت، رضایت از امنیت محیط، رضایت از دسترسی به خدمات عمومی، رضایت از بهداشت محیط، رضایت از حمل و نقل و ارتباطات و نهایتاً سرزندگی ساکنین طبقه بندی شده است. محدوده مورد مطالعه، محله آبکوه واقع در منطقه یک کلانشهر مشهد است که دارای بافتی با هسته روستایی، ارگانیک و بسیار متراکم بوده که در مسیر تحول و دگرگونی خود به بافتی فرسوده تبدیل شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی و توسعه ای و به لحاظ روش انجام تحقیق، توصیفی و تحلیلی می باشد. واحد تحلیل عمدتاً سرپرست خانوار و افراد بالای 20 سال می باشند. بر همین اساس، تعداد 370 پرسشنامه تهیه و به روش نمونه گیری سیستماتیک توزیع گردید. در نهایت، اطلاعات استخراج شده از پرسشنامه ها، با استفاده از آزمون t تک نمونه ای برای سنجش میزان رضایتمندی از شاخص های کیفیت محیط، آزمون کای اسکوئر برای تعیین رابطه معناداری میان متغیرهای فردی و شاخص های کیفیت محیط و همچنین از آزمون-های تای- بی کندال و وی کرامر برای تعیین شدت و جهت همبستگی بین آنها در محیط نرم افزار spss استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که میزان رضایتمندی از شاخص های کیفیت محیط در محدوده مورد مطالعه در سطح پایینی قرار دارد. همچنین مشخص گردید که رضایتمندی از کیفیت محیط بیشترین تأثیر خود را از سه متغیر سن، سطح تحصیلات و مدت زمان سکونت در محله پذیرفته است.

از گذشته های دور، محله ها در شکل دهی و سازماندهی امور شهری جایگاه ویژه ای داشتند. به دنبال تغییر در شرایط و عوامل گسترش و توسعه شهری در دوران اخیر، بار دیگر محلات کانون توجه برنامه ریزان شهری قرار گرفتند.. از طرف دیگر، برنامه ریزی برای مشارکت دادن، حضور آگاهانه، و معنادار شهروندان در عرصه های مختلف فرهنگی، افتصادی، رفاهی و محلی، یکی از مهم ترین دغدغه ها و ضرورت های مدیران شهری بوده است. در دهه های اخیر رویکردهای مختلفی در ارتباط با مدیریت شهری به ویژه مدیریت کلانشهرها بوده که رویکرد «حکمروایی مطلوب شهری» در زمره مهم ترین این رویکردهاست که خواستار تعامل میان سه نهاد دولت، جامعه مدنی و بخش خصوصی به منظور مدیریت بهتر شهرها می باشد. در کلانشهر تهران در سال های اخیر با اهتمام مدیریت شهری و همکاری و تعامل سایر نهادها و سازمان های ذیربط، در قالب تشکیل و حمایت از فعالیت های شورایاری های محلات اقدامات خوبی در زمینه استفاده از ظرفیت مشارکت و همکاری شهروندان و توجه به اولویت ها و نیازهای محلی صورت گرفته که اجرای «طرح مدیریت محله» در این راستا بوده است. پایان نامه حاضر به بررسی وضعیت مدیریت محله اوین از لحاظ شاخص های هشت گانه حکمروایی مطلوب شهری می پردازد و در پی پاسخگویی به سوالات تحقیق که عبارتند از: چه شاخص هایی عملکرد بیشتری در شکل گیری الگوی مطلوب محدوده مورد مطالعه داشته اند؟ و مدیریت محله اوین از نظر شاخص های حکمروایی مطلوب شهری در چه وضعیتی قرار دارد؟ این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد و در آن ابزار سنجش پرسشنامه بوده و در آن با طراحی گویه ها برای هر شاخص با استفاده از طیف لیکرت از کارشناسان مربوطه پرسیده شده است، داده-های بدست آمده با استفاده از آزمون های آماری t-test، anova و آزمون های تعقیبی tukey و dunnett در فضای نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از آزمون آماری نشان می دهد که شاخص های اثربخشی و پاسخگویی از کارکرد بیشتری در شکل گیری الگوی مطلوب مدیریت محله اوین نقش داشته اند(تأیید فرضیه اول) و مدیریت محله اوین از لحاظ شاخص های حکمروایی مطلوب شهری در وضعیت خوبی قرار دارد(اثبات فرضیه دوم).

با ظهور انقلاب اسلامی در ایران که صفت اسلامی، ویژگی فرهنگی آن را برجسته می ساخت، این امید که بتوان سکونتگاه هایی، بر مبنای اصول و ارزش ها و تفکّر اسلامی بنیان نهاد، افزایش یافت. شهرهای جدید، سکونتگاه هایی هستند که تمام مراحل طرّاحی، شکل گیری و ایجاد آن ها، طی برنام? زمان بندی مشخصی انجام می شود؛ از این رو در صورتی که، اصول و ارزش های اسلامی در آن ها اجرا شود می توانند، نمایشی از شهر ایرانی و اسلامی را محقّق سازند؛ مقصود از اصول و ارزش های اسلامی، اصولی منبعث از تعالیم اسلامی هستند که می بایست در شهرهای جدید مورد عنایت ویژه قرار گیرند. به منظور متجلّی ساختن ارزش های اسلامی در کالبد شهر، شناسایی ارزش هایی که می توانند و باید با تظاهر در مجتمعی اسلامی هویّت ایرانی اسلامی آن را نمایش داده و تضمین نمایند، ضرورت تام دارد؛ اصول و ارزش های تأثیر گذار بسیار بوده امّا در این پایان نامه، چهار شاخص مسجدمحوری، درون گرایی، محلّه محوری و طبیعت گرایی بعنوان اصول محوری مورد شناسایی و استفاده قرار گرفته است. هدف در این پژوهش آن است که به ارزیابی شهرهای جدید بر مبنای شاخصه های شهرسازی ایرانی اسلامی بپردازد. از این رو، شهر جدید هشتگرد از پررونق ترین شهرهای جدید ایران، با 22819 هزار نفر جمعیّت که در نزدیکی شهر تهران و کرج قرار دارد، به عنوان مورد نمونه، مورد بررسی قرار گرفت. نوع تحقیق کاربردی و روش پژوهش توصیفی تحلیلی است؛ شاخص و زیرشاخص های مطرح شده در این پژوهش، در چهار سطح در قالب پرسش نامه تدوین و بر اساس آن، میزان پیاده سازی هر کدام در شهر جدید هشتگرد توسّط ساکنین مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه وتحلیل و سنجش شاخصه ها، به روش آماری مقایس? میانگین ها(آزمون t تک نمونه ای) می باشد. بر اساس نتایج بدست آمده، آزمون t تک نمونه ای میانگین 41/226 را برای شهر جدید هشتگرد نشان می دهد. اختلاف این میانگین با امتیاز حدّ متوسط 59/43 واحد بوده که با توجّه به سطح معنی داری کمتر از 05/0 می توان این اختلاف را معنادار دانسته و چنین نتیجه گیری نمود که چهار شاخص مسجدمحوری، درون گرایی، محلّه محوری و طبیعت گرایی در طرّاحی و احداث شهر جدید هشتگرد مورد توجّه جدّی قرار نگرفته و در سطح پایینی قابل مشاهده می باشد.

چکیده: رشد شتابان شهرنشینی و توسعه فیزیکی شهرهای در دهه های اخیر، موجب از هم گسیختگی نظام کالبدی و فضایی شهرها و درنتیجه، نظام توزیع مراکز خدماتی شده است. این از هم پاشیدگی ، نابرابری در شرایط سکونت و دسترسی به زیرساخت های فیزیکی و اجتماعی میان نواحی و گروه های شهری را سبب گردیده است. از این رو ، مهمترین رسالت برنامه ریزان و مدیران شهری کم کردن این نابرابری ها و از بین بردن تضاد در دسترسی به منابع و خدمات عمومی شهری میان نواحی می باشد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، ارزیابی عملکرد مدیریت شهری، بعنوان مهمترین نهاد اداره کننده شهر، در خلق عدالت فضایی میان نواحی شهری و شناسایی نابرابریهای موجود میان نواحی شهر قائمشهر می باشد. عدالت فضایی بعنوان رویکرد اصلی و دیدگاه های برابری مبنا( حداقل دستیابی افراد به فرصت ها) در توزیع خدمات عمومی شهری(آموزشی، فضای سبز، ورزشی، فرهنگی، تاسیسات شهر)، نیاز مبنا( دستیابی بر اساس نیاز افراد) در توزیع منابع عمومی شهر( تخصیص و تحقق هزینه های عمرانی و خدماتی)، مورد بررسی قرار گرفته است.روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش روش توصیفی- تحلیلی بوده که با شیوه تطبیقی بین نواحی، انجام پذیرفته است. میزان دستیابی به خدمات با استفاده از مدل تحلیل شبکه دسترسی و نحوه تخصیص منابع با روش مقایسه ای، تحلیل شده است. نتایج حاصل از یافته های پژوهش بیانگر نابرابری توزیع در میزان دستیابی ساکنین نواحی به خدمات و میزان تخصیص و تحقق هزینه ها می باشد. به طوری که نواحی مرکز شهر و غرب شهر دارای بالاترین سطح دستیابی به خدمات و تخصیص و تحقق هزینه ها می باشند و این درحالی است که نواحی شرقی شهر با پایین ترین سطح دستیابی به خدمات و از کمترین مقدار تخصیص و تحقق هزینه ها ، برخوداری کمتری از منابع و خدمات دارند. نتایج حاصل از هر دو تحلیل بیانگر انطباق نواحی محروم از خدمات با نواحی محروم از تخصیص هزینه های عمرانی و خدماتی می باشد که نشان دهنده ی تمرکز منابع و خدمات در نواخی خاصی از شهر و دوگانگی و بی عدالتی در شهر قائمشهر می باشد. کلید واژه ها: مدیریت شهری، برنامه ریزی شهری، عدالت فضایی، تحلیل دسترسی، توزیع خدمات و منابع عمومی شهری، شهر قائشمهر

چکیده شهر محیطی با گوناگونی بسیار است، که فضاهای اجتماعی را به هم پیوند می زند. فضای شهری بیشترین ارتباط را بین مردم و محیط برقرار می کند و نقش بسزایی در هویت بخشی و احساس آرامش به افراد دارد. این فضاها عرصه ای عمومی- اجتماعی، فرهنگی و کالبدی هستند، که نیاز به امنیت کافی دارند تا استفاده کنندگان از آن به راحتی و آسوده خاطر فعالیت های خود را انجام دهند، زیرا نیاز به امنیت، یکی از نیازهای ضروری انسان است. عواملی که امنیت شهری را از بین می برند و موجب تهدید یا کاهش امنیت شهرهای بزرگ می شوند، بسیارند.کمبود نور و یا تاریکی از جمله عواملی است که به شدت از کنترل های اجتماعی می کاهد و باعث می شود تا احتمال وقوع برخی جرایم بیشتر شود، بنابراین بخش زیادی از احساس ناامنی و ترس، به تاریکی هوا و ترس از وقوع جرم در شب هنگام باز می گردد. از این رو یکی از مهم ترین ویژگی های جرم خیزی محیط در زمان شب، تاریکی است که فرصت مناسبی را برای بزهکاران فراهم می سازد تا در پوشش تاریکی و با احتمال کمتر دیده شدن، نسبت به اعمال بزهکارانه و رفتارهای ناهنجار خود اقدام کنند. پژوهش حاضر با موضوع بررسی راهکارهای نورپردازی مناسب فضاهای عمومی با هدف افزایش امنیت شهری در کانون های بزهکاری منطقه 6 تهران انجام گرفته است. در این پژوهش مجموعه تجهیزات و تسهیلات نورپردازی در کانون های بزهکاری منطقه 6 به عنوان جامعه آماری، مورد مطالعه قرار گرفته است. در ابتدا به منظور تشخیص محدوده های بی دفاع و کانون های تمرکز بزهکاری و بر اساس جرایم صورت گرفته در شب، با استفاده از شیوه های تحلیل فضایی بزهکاری در نرم افزار gis arc کانون های بزهکاری منطقه شناسایی شد. روش تحقیق در پژوهش حاضر، ترکیبی از روش های توصیفی، تطبیقی و تحلیلی بوده است و داده های مورد نیاز پژوهش با دو روش کتابخانه ای و میدانی تهیه شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مهمترین کانون بزهکاری در ساعات نیاز در بخش مرکزی منطقه قرار دارد که محدوده این کانون از شمال به خیابان بیست و هشتم، از غرب و شمال غرب به خیابان جهان آرا، از جنوب به خیابان یازدهم و شانزدهم و از شرق به خیابان های بیمارستان و شهید امیر تهرانی واحد ختم می شود و بیشتر جرایم صورت گرفته در این محدوده در معابر رخ داده است. و بررسی وضعیت کمی، کیفی و استانداردهای نورپردازی معابر این محدوده نشان می دهد که حدود 50 درصد معابر از نظر استانداردها و تجهیزات روشنایی وضعیت نامطلوبی داشته اند و 25 درصد دارای وضعیت متوسط و تنها 25 درصد دارای وضعیت مطلوبی بوده اند. و بررسی وضعیت توزیع جرایم در معابر محدوده مورد مطالعه مشاهده می شود که از مجموع 19 فقره جرم صورت گرفته در شب هنگام، 15 فقره یعنی حدود 79 درصد جرایم در معابر با سطح نورپردازی ضعیف و نامطلوب و 4 فقره یعنی 21 درصد در معابر با سطح نورپردازی متوسط رخ داده و نکته مهم اینکه هیچ یک از جرایم در معابری که از لحاظ نورپردازی وضعیت مطلوبی دارند رخ نداده است. با توجه به نتایج تحقیق و به منظور پیشگیری از ناهنجاری های اجتماعی و افزایش امنیت فضاهای عمومی در شب و در محدوده مورد مطالعه به نظر می رسد اتخاذ راهکارهایی مانند: تغییر نگرش مسولان مرتبط با مسائل شهری نسبت به مقوله نورپردازی به عنوان امکانی برای بهبود فضاها و کیفیت محیط های شهری در شب، توجه به افزایش کمی و کیفی نورپردازی معابر منطقه و رعایت استانداردهای نورپردازی فضاها و... الزامی است.

علیرغم توسعه سیستم های اجتماعی-اقتصادی و شهرنشینی، انسان ها بطور فزاینده از اثرات زیانبار بلایای طبیعی رنج می برند. زلزله یکی از مهمترین مخاطرات طبیعی بوده است که به سبب خرابی ساختمان ها و زیر ساخت های شهری، خسارات فراوانی را به اموال و دارایی ها، در نواحی شهری و پیرامون آن وارد می آورد. در واقع زلزله به عنوان یک پدیده ی طبیعی به خودی خود نتایج نامطلوبی در پی ندارد، آنچه از آن یک فاجعه می سازد، عدم پیشگیری از تاثیرات و عدم آمادگی جهت مقابله با عواقب آن است. از این رو شناسایی عوامل تاثیر گذار بر افزایش آسیب ناشی از این پدیده در شهرها از اهمیت بالایی برخوردار است. در همین راستا هدف از این پژوهش شناسایی و تحلیل میزان اهمیت شاخص های تاثیر گذار در آسیب پذیری بافت شهری و همچنین ارائه پهنه های آسیب پذیر در منطقه دو شهرداری تهران می باشد. در همین راستا روش پژوهش در دو بخش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته است. در بخش توصیفی با استفاده از مطالعات کتابخانه ای- اسنادی معیارهای متناسب با هدف تحقیق انتخاب و سپس داده های توصیفی جمع آوری گردیده، شاخص ها در سه بخش کالبدی، اجتماعی و محیطی در نظر گرفته شده است و برای هر یک از شاخصها معیارهایی در نظر گرفته شده است. در مجموع یازده معیار انتخاب گردید. در بخش تحلیلی مدلهایی که در پژوهش حاضر مورد استفاده قرار است، مدل (anp) و عملگرfuzzy می باشند. پس از بدست آوردن وزن هر یک از معیارهای تعیین شده از طریق مدل (anp)، که پرسشنامه ها به صورت تصادفی به 30 نفر از اساتید و صاحب نظران در رشته های مختلف مرتبط ارسال گردید، از تکنیک fuzzy برای تلفیق لایه های مورد نظر، استفاده شده است. نتایج حاصل از مدل تحلیل شبکه ای نشان می دهد که، معیارهای تراکم جمعیتی با ضریب 49872/0، شبکه راه شهری با ضریب 15359/0 و کاربری مسکونی با ضریب 11569/0 از شاخص های موثر و مهم در بحث آسیب پذیری بافت شهری می باشند. همچنین با کمی تأمل در نقشه وضع موجود می توان دریافت که، اکثریت بافت شهری منطقه دو دارای حد متوسطی از آسیب پذیری می باشند که در این میان، نیمه شرقی، جنوبی و همچنین شمال غربی منطقه دو شهرداری تهران به دلیل وجود تراکم بالای مسکونی و جمعیتی از آسیب پذیری بالایی برخوردار بوده است. همچنین بخش های میانی منطقه به دلیل وجود فضاهای باز شهری و نبود کاربری بخصوصی دارای رنگ روشن بوده و از مطلوبیت بیشتری برخوردار می باشند.

تأثیر عوامل فرهنگی و اجتماعی در شهرسازی و برنامه ریزی شهری آن چنان گسترده بوده است که بررسی هیچ یک از عناصر مختلفه شهری بدون آن امکانپذیر نبوده و نیست. با نگاهی به تاریخ برنامه ریزی شهری، شاهد تغییر در رویکرد برنامه ریزان شهری و ارتقاء برنامه ریزی شهری از نگاه صرف کالبدی به نگاه چندبعدی بود، که کلیه ابعاد اقتصادی، اجتماعی، روانی و غیره را در بر می گیرد. بنابراین، در ارائه و تدوین هر برنامه ریزی شهری بایستی به نقش سرمایه اجتماعی در سطح شهر توجه نموده، و با بهره گیری از توانایی ها و قابلیت های اجتماعی بالقوه موجود، بتوان آن را سمت توسعه پایدار هدایت نمود. از طرف دیگر محلات شهری نیز به عنوان یکی از ابزارهای برنامه ریزی شهری در طول قرن بیستم برای غلبه بر مسائل و مشکلات شهری مطرح شده است و از دیدگاه های مختلف به آن توجه شده است، که این میزان رویکرد سرمایه اجتماعی یکی از آن ها بوده که به محلات شهری به عنوان یک ساختار اجتماعی نگریسته است. از این رو سنجش میزان سرمایه اجتماعی در سطح محله ای، و رابطه آن با پایداری به منظور کمک گرفتن از شهروندان در رسیدن به توسعه پایدار، ضروری بوده است. در این راستا در این تحقیق تجزیه تحلیل داده ها با تکمیل پرسشنامه جهت سنجش میزان سرمایه اجتماعی و پایداری محله ای انجام شده است. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی بوده است. به این منظور ابتدا با استفاده از ادبیات نظری تحقیق، شاخص های سرمایه اجتماعی و پایداری محله تعیین شده است. سپس جهت تجزیه و تحلیل داده های تحقیق از آزمون آماری one-sample test، ضریب همبستگی پیرسن و رگرسیون برای آزمون فرضیات تحقیق استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که رابطه ای مستقیم و معناداری بین متغیر سرمایه اجتماعی و پایداری محله ای وجود داشته است.

بررسی تعادل های ناحیه ای حاصل از ارتقای مدیریت سیاسی فضا در این پژوهش مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. شهرها و نظام های شهری تجلی نظام های اقتصادی ،اجتماعی و سیاسی حاکم هستند.این نظام ها مناسبات دیالتیک با عملکرد شهرها برقرار می کنند و بر نظام شهری و ساختارهای مربوط به آن اثر می گذارند. در زمینه تاثیرگذاری نظام های سیاسی می توان به نقش مدیریت سیاسی و چگونگی تصمیم گیری مدیران در حوزه شهرها در جذب سرمایه گذاری بخش دولتی، نقش تصمیمات سیاسی در دریافت خدمات عمومی نقش تصمیمات سیاسی در ارتقا یابی یک مکان جغرافیایی به مرکز ناحیه ای از طریق تصمیمات سیاسی و تقسیمات کشوری و...اشاره کرد. با به هم خوردن نظام منطقی سلسله مراتبی سکونتگاه های انسانی به خصوص شهرها موجب پیدایش مشکلات بسیاری در کلیه مقیاس های سکونتگاهی از روستاها گرفته تا مقیاس ملی شده است. افزایش هزینه های اقتصادی و اجتماعی ناشی از تمرکز بیش از حد ،که در نتیجه آن تقویت بیش از حد مرکز به قیمت تضعیف شدن پیرامون را منجر می شود. این پژوهش به بررسی تاثیر استان شدن استان گلستان در سال 76 بر تعادل های ناحیه ای پرداخته است که در این راستا این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی صورت گرفته و به شیوه طرح ماقبل و مابعد یا پانل گذشته نگر انجام گردیده و بر این اساس شاخص های تعادل ناحیه ای در استان گلستان در دو دوره مورد مقایسه قرار گرفته است. در راستای آزمون فرضیه تحقیق، تاثیر استان شدن را در دو بخش نظام شهری و برخوداری از امکانات در قبل وبعد از استان شدن سنجیده شده است. در بخش نظام شهری به منظور بررسی شرایط نظام سکونتگاهی و شبکه شهری، از دو دسته از شاخص های نظام شهری استفاده شده است. شاخص نخست شهری و شاخص هایی که بیانگر تمرکز و عدم تمرکز در نظام شهری اند. در بخش سنجش برخوداری از امکانات شاخص موردنظر در سطح استان در قبل و بعد از استان شدن سنجیده شده که در نتیجه انجام آزمون ها این نتیجه حاصل شد که تصمیم دولت مبنی بر ارتقای مدیریت سیاسی فضا منجر به ایجاد شرایط مرکز –پیرامونی در محدوده استان شده است و قطب رشد جدیدی در محدوده ایجاد گردیده است، این قطب رشد به لحاظ دریافت امکانات و بودجه های دولت، باعث مهاجرت از پیرامون به مرکز شده است و در نهایت تعادل نظام سکونتگاهی به هم خرده و شرایط نخست شهری بر محدوده مورد مطالعه حاکم شده است. در مقابل به علت ارتقای مدیریت سیاسی فضا میزان بودجه های دولتی افزایش داشته و گسیل این بودجه ها و در عین حال افزایش تعداد شهرها، باعث افزایش مراکز خدمات رسانی شده و در نتیجه میزان دسترسی به خدمات افزایش یافته است.

توجه به توسعه کالبدی شهر، یک ضرورت اساسی در برنامه های توسعه شهری محسوب می شود. در ایران گسترش سریع فیزیکی شهرها در قالب رشد بدون برنامه و ناموزون در راستای علل مختلف از جمله مهاجرت های بی رویه یکی از مشکلات اساسی شهرها محسوب شده که پدیده ای تحت عنوان پراکنده رویی از نتایج رشد این گونه می باشد. پراکنده رویی مناطق شهری و آثار متعدد اقتصادی و زیست محیطی آن، صاحب نظران مسایل شهری را به کنکاش جهت یافتن راهبردهایی برای مقابله با این امر واداشت. یکی از عوامل موثر بر پراکنده رویی، تراکم های شهری و شاخص های مختلف در این زمینه می باشد. هدف اصلی این پژوهش بررسی مفاهیم رشد و توسعه شهری و سنجش پراکنده رویی منطقه 2 شهر تهران است. از میان نظریات و مکاتب مطرح شده در رابطه با حل مسأله پراکنده رویی؛ نظریه رشد هوشمند شهری به عنوان نظریه پایه ای و هدایت گر تحقیق انتخاب شده و با توجه به گستردگی موضوع رشد هوشمند شهری، تصمیم بر این شد تا از میان ابعاد مختلفی که می توان این الگو را مورد بحث و تحلیل قرار داد، شاخص های تراکمی انتخاب گردد. جهت سنجش الگوی پراکنده رویی در منطقه شهر 2 تهران از مدل و روش های متناسب در این زمینه استفاده گردید که نتایج حاصل نشان داد گسترش فیزیکی منطقه دارای الگوی پراکنده رویی می باشد که این امر در ساختار فضایی منطقه نارسایی هایی را ایجاد کرده است. اما با پیاده سازی شاخص های تراکمی رشد هوشمند مشخص گردید که با بکارگیری سیاست های افزایش تراکم در سال های اخیر در منطقه 2 تهران، فرایند پراکنده رویی در محدوده مورد مطالعه اندکی کاهش یافته و حرکت بسوی رشد هوشمند تا حدی عملی گردیده است. در نهایت با مشخص شدن نوع الگوی توسعه منطقه 2 تهران، در زمینه کاهش پراکنده رویی این منطقه و جهت دهی رشد منطقه به سمت رشد هوشمند، پیشنهاد هایی ارائه گردیده است.

مدیریت زمین شهری از عرصه های کلیدی جهت پیشبرد توسعه پایدار در کشورهاست. دولت ها برای رسیدن به اهداف توسعه پایدار ناگزیرند سیاست هایی متناسب با شرایط کشور و جامعه خود اتخاذ نمایند. به طور کلی بر مبنای سیاست اتخاذشده نوع مداخله به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می شود که در کشور ایران بعد از انقلاب ج.ا.ا عمدتاً مداخله دولت در مدیریت زمین شهری از نوع مداخله مستقیم (تحدید و سلب مالکیت) بوده و مداخله غیرمستقیم (به ویژه استفاده از ابزارهای مالی) کمتر مورد توجه قرارگرفته است. به همین دلیل علی رغم مداخله گسترده دولت؛ شواهد حاصل از تحلیل بازار زمین شهری تهران حاکی از آن است که مداخله دولت کارآمدی لازم را در پی نداشته است: و مداخله دولت در حوزه تملک و واگذاری اراضی شهری تهران اثر چندانی در کنترل بازار (عرضه و تقاضا) زمین و مسکن نداشته است. با توجه به اینکه زمین شهری کالایی عمومی است و برای مدیریت پایدار آن(برای همه و برای همیشه)؛ و همسو نمودن منافع عمومی و خصوصی و جبران شکست بازار و توانمند نمودن آن؛ مداخله دولت ضرورت دارد. بحث بر سر نحوه مداخله دولت است از این رو سئوالات اصلی پژوهش عبارتند از: 1) دلایل ناکارآمدی سیاست های مداخله دولت در مدیریت زمین شهری چیست و چرا؟ و2) الگوی سیاست گذاری مداخله مناسب دولت در مدیریت زمین شهری چیست و دلایل مناسب بودن آن کدام هستند؟ با عنایت مطالعات انجام شده در حوزه مدیریت زمین شهری؛ دیدگاه های تئوریک و تجربه کشورها در حوزه مدیریت زمین شهری فرضیه اول را می توان چنین بیان نمود که نبود چشم انداز مشخص و به تبع آن سیاست ها و نهادهای ناهماهنگ؛ تصمیم گیری متمرکز و غیر مشارکتی؛ تصدی گری بالا بدون ظرفیت نهادی لازم؛ از مهم ترین دلایل ناکارآمدی سیاست گذاری مدیریت زمین شهری است و برای برون رفت از این شرایط فرضیه دوم را نیز می توان چنین بیان نمود که مدیریت یکپارچه با اختیارات مشخص در مدیریت زمین شهری مبتنی بر تدوین چشم انداز مشخص و سیاست راهبردی یکپارچه با تفویض بخشی از اختیارات دولت به پایین ترین سطح نهادهای محلی به همراه ظرفیت سازی نهادی؛ الگوی مناسب سیاست گذاری مداخله مناسب دولت در مدیریت زمین شهری است. روش به کاررفته در این پژوهش ترکیبی از روش کمی و کیفی است و نظریه تفسیرکننده نهادگرایی است در این پژوهش ظرفیت نهادی در سطوح سطح سیستم (محیط توانمند کننده)؛نهادی و فردی مورد تحلیل قرار گرفت تا شکاف های ظرفیتی شناسایی شده و برای هر یک از شکاف های ظرفیتی؛ طرح توسعه ظرفیتی (راهبرد) لازم تدوین و ارائه گردد. همین طور به لحاظ روش شناسی با توجه به نوع داده های گردآوری شده از طریق پرسشنامه خبرگان؛ پرسشنامه ادارات متولی مدیریت زمین شهری و پرسشنامه مردم مراجعه کننده به این ادارات؛ با عنایت به اینکه فرضیه اول از نوع رابطه ای است از این رو با استفاده از روش های آزمون های آماری چند متغیره و تحلیل مسیر مورد آزمون قرارگرفته و مورد تأیید قرار گرفت. همین طور با عنایت به اینکه فرضیه دوم بیشتر از نوع هنجاری و راهبردی است و برای تحلیل شرایط کنونی از روش سوات استفاده شد همچنین از روش ماتریس فضایی و از ماتریس برنامه ریزی راهبردی کیفی (qspm) برای امتیاز بندی و اولویت بندی راهبردهای تدوین شده استفاده گردید. امتیازدهی به راهبردها بر مبنای نظر خبرگان انجام گردید. تا اینکه بر مبنای این امتیاز بندی ها الگوی پیشنهادی ارائه گردید که از جمله دارای ویژگی های ذیل است: تدوین چشم انداز فرانهادی با مشارکت کلیه سهامداران، و به تبع آن اتخاذ سیاست های هماهنگ (یکپارچه) در بخش های مختلف برای رسیدن به چشم انداز فوق الذکر در افق زمانی مشخص؛ از طریق نهادهایی که به طور عمودی (درون بخشی) و افقی (بین بخشی) با یکدیگر هماهنگند. همچنین تفویض اختیارات و مسئولیت مدیریت زمین شهری به نهادهای سطح محلی به همراه ظرفیت سازی نهادی مطابق با چشم انداز تعریف شده راهکاری برای افزایش کارآمدی مداخله دولت در مدیریت زمین شهری است. سپس الگو ی مداخله ی مناسب دولت در مدیریت زمین شهری برای راست آزمایی به خبرگان ارائه گردید که ضمن تأیید میزان اثربخشی، قدرت تبیین الگو و پذیرش آن توسط متخصصان؛ قابلیت تعمیم آن به سایر شهرهای کشور نیز مورد تایید قرار گرفت.

بیش از چهل سال از زمان تهیه و اجرای طرح های توسعه شهری می گذرد. طرح های توسعه شهری در ایران به عللی، چون عدم توجه به محرک های جمعیتی، دخالت های بی اساس مسئولان در تهیه طرح ها، طولانی بودن زمان تصویب طرح ها، فقدان نگرش منطقه ای و آمایشی در تهیه طرح های توسعه شهری، عدم تعریف و تثبیت جایگاه شهر در نظام سلسله مراتبی و عدم توجه به عملکرد غالب شهرها، ضعف ضوابط قانونی و از همه مهم تر عدم مشارکت شهروندان ، نتوانسته اند راهگشای مناسبی برای حل معضلات شهری باشند. بر همین اساس دیدگاه های جدیدی در تهیه طرح های توسعه شهری مورد توجه قرار گرفت، یکی از طرح های توسعه شهری که بر اساس رویکردهای نوین توسعه (توسعه پایدار) پیشنهاد گردید، طرح راهبرد توسعه شهری (cds) می باشد. شهر مشهد به عنوان دومین شهر کشور از لحاظ جمعیتی در سال های گذشته اقدام به تهیه و اجرای طرح های جامع و تفصیلی نموده است. پژوهش حاضر سعی بر آن دارد تا ضمن بررسی طرح های توسعه شهری در شهر مشهد، به کاربرد و نقش رویکرد های جدید در برنامه ریزی شهری به خصوص راهبرد توسعه شهری بپردازد. این پژوهش مبتنی بر روش تحقیق میدانی و توصیفی- تحلیلی است. داده های مورد نیاز پس از مطالعات نظری از راه پرسشنامه جمع آوری و در دو سطح توصیف و استنباط مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در سطح توصیفی از جداول توزیع فراوانی استفاده شده و در سطح استنباط نیز با استفاده از آزمون فریدمن و پیرسون رابطه بین متغیرهای هر فرضیه پژوهش مورد آزمون قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان می دهد که شاخص سند راهبرد توسعه شهر در شهر مشهد در وضعیت خوبی به سر نمی برد و این وضعیت گویای عدم مشارکت شهروندان در مراحل مختلف تهیه و اجرای طرح های توسعه شهری است که تا کنون اجرا شده است.

گردش جهانی سرمایه، کالا و از همه مهم تر اطلاعات به عنوان عوامل و نیروهای جهانی شدن صورت بندی جدیدی از روابط اقتصادی، اجتماعی و فضایی را شکل داده است. در این فرایند ، در برخی شهرها نقش های جدیدی ظهور کرده و گاهی نقش های گذشته در مقیاس جهانی ارتقاء یافته است. ظرفیت های موجود در شهرها موجب توجه عوامل جهانی شدن به شهرها است. خصیصه اصلی این تحولات، توسعه بخش خدمات و فراملی و جهانی شدن مقیاس تأثیرگذاری این عملکردهاستاستدلال بر این است که زمینه های فرهنگی – مذهبی مهم ترین زمینه رقابت را برای شهر قم جهت تأثیرگذاری منطقه ای فراهم می آورند و زیرساخت های فرهنگی و زیربنایی قم ، از محدودیت های اساسی شهر قم برای نقش آفرینی در سطح فراملی می باشند. از این رو تحقیق حاضر، به بررسی موضوع ارتقاء شهر قم به سطح شهر تأثیر گذار منطقه ای پرداخته است . بدین منظور ابتدا شاخص های شهر جهانی از نظریات مرتبط با موضوع شناسایی و جایگاه شهر قم به صورت تطبیقی با تعدادی از مناطق کلان شهری و شهر نجف به عنوان تأثیرگذارترین شهر شیعی تا دوره اخیر مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که شهر قم دارای پتانسیل هایی برای نقش آفرینی در بُعد فراملی در زمینه های فرهنگی و آموزش دینی دارد؛ اما به دلایلی از قبیل عدم ارتباط گسترده با جهان خارج که ناشی از نبود زیرساخت های مورد نیاز و همچنین انزوای ژئوپلیتیکی برای ورود به شبکه شهرهای جهانی یا حداقل نقش آفرینی فراملی در حد منطقه ای (خاور میانه و جهان اسلام) با محدودیت های جدی مواجه است. تخصیص نقش فعال در اقتصاد منطقه ای و جهانی برای شهر قم منوط به درک عمیق روند جهانی شدن ، شناخت مکانیزم های هدایت گر در شبکه شهرهای جهانی ، اتخاذ رویکردهای مناسب در برنامه های کلان ملی و تدوین استراتژی توسعه فضایی در راستای استفاده از فرصت های بین المللی می باشد.

در جهان امروز برنامه ریزی فضایی شهرها یکی از مهمترین اهرم هایی است که آسیب پذیری مناطق شهری رادرمقابل بحران های طبیعی وانسانی در موقعیت های مکانی و زمانی مختلف نشان می دهد. فضاهای شهری بخشی از محیط دست ساز وانسان ساخت محسوب میشود لذا امنیت وایمنی این فضاها وزیرساخت های شهری می تواند امنیت شهروندان راتاحد زیادی تضمین نماید.در زمان حاضر می توان با بکارگیری اقدامات موثر وکاربردی و حتی الامکان کم هزینه و چند منظوره در مرحله قبل از بحران، به میزان زیادی از شدت و گستردگی خسارات و تلفات ناشی از خطرات نظامی و غیر نظامی_طبیعی کاست. از مهمترین این اقدامات، استفاده از اصول پدافند غیرعامل به عنوان راه حلی جهت کاهش خطر پذیری در برابر سوانح مختلف و افزایش کارایی هنگام روبرو شدن با خطراست. کاربری اراضی شهری موضوعی است محوری که اهمیت برنامه ریزی پدافندغیرعامل رادرشهرها بخوبی نشان می دهد.هدف کلی پژوهش حاضربررسی وتحلیل ایمنی و امنیت فضاهای شهری(منطقه دو شهرتهران) در راستای تقلیل آسیب پذیری کاربری های موجود در منطقه با تأکید بر رویکرد پدافند غیرعامل است. روش تحقیق پژوهش حاضر کتابخانه ای، میدانی است واز لحاظ طریقه اجرا توصیفی - تحلیلی بوده و نوع آن <<کاربردی>> می باشد.در این پژوهش جهت تحلیل اطلاعات،از سامانه ی اطلاعات جغرافیایی(gis) استفاده شده است.بدین منظور به تحلیل الگوهای فضایی مکان ها و فضاهای شهری امن و ایمن با استفاده از تحلیل الگوی خودهمبستگی فضایی(spatial autocorrelation)درمحدوده مورد نظر پرداخته شده است ودر جهت تحلیل داده های فضایی از روش های فضایی تحلیل موران و hotspot بهره گرفته شده، که یکی از کاربردی ترین ابزارهای تحلیلی برای تحقیق در مورد داده های فضایی به شمار می رود. نتایج حاصل از تحقیق بااستفاده از تحلیل الگوی خودهمبستگی موران در منطقه مورد مطالعه نشان داد که در نواحی شمالی منطقه 2 تهران به بحث پدافند غیر عامل کمتر توجه شده است که می توان با رعایت اصول ومبانی پدافند غیر غامل در برنامه ریزی شهری وهمین طور جانمایی صحیح واصولی در مکان یابی از آسیب ها و نارسایی های زیادی در زمان بحران جلوگیری به عمل آورد. نهایتا در راستای افزایش امنیت وایمنی منطقه 2 کلانشهر تهران و درجهت حفاظت از زیرساخت ها وتاسیسات وتجهیزات شهری ،مدارس ،مکان های مذهبی، وفضاهای تفریحی گذران اوقات فراغت محدوده مورد مطالعه ، پیشنهاد هایی راهبردی جهت رهایی از وضع موجود ورسیدن به وضعیتی مطلوب ارائه گردیده است.

در ایران سیاست های مسکن اجتماعی از سابقه ای 50 ساله برخوردارند. در همین راستا طرح های متونعی از حیث نوع سیاستگذاری و شیوه اجرا در ایران به مرحله آزمایش درآمده اند. با این حال طرح مسکن مهر را می توان چیزی فراتر از همه این برنامه ها در طول تاریخ ایران دانست. که از حیث ابعاد جغرافیایی، سابقه قانونی، بودجه در نظر گرفته شده و حجم عملیات اجرایی از تمام برنامه های قبلی چند گام جلوتر است؛ هر چند وجود برخی مسائل و مشکلات باعث ایجاد ابهام در آینده این طرح شده است. در این راستا هدف از این پژوهش ارزیابی مسکن مهر در شهر بهبهان بوده است. و معیارهای کالبدی - اجتماعی و در نهایت نقش آنها در ماندگاری جمعیت در مسکن مهر این شهر مورد ارزیابی قرار داده است. روش تحقیق به کار رفته توصیفی تحلیلی بوده و داده های مورد نیاز به صورت پرسش نامه از 280 سرپرست خانوار مسکن مهر ساکن در شهر بهبهان تهیه شده است برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده نیز از نرم افزار spss استفاده شده است. نتایج حاصله از آزمون آماری tنشان می دهد که شاخص های کالبدی- اجتماعی مسکن مهر در وضعیت نامطلوبی می باشد و سرپرستان خانوار از وضعیت آن رضایتی ندارند. پس از آگاهی از شناخت وضعیت کالبدی و اجتماعی مسکن مهر در محدوده مورد مطالعه برای آزمون فرضیه سوم که هدف آن شناخت رابطه بین این دو متغیر و ماندگاری جمعیت در مسکن مهر مورد مطالعه است، از آزمون ضریب همبستگی پیرسون جهت تعیین رابطه و شدت آن استفاده شده است. یافته های حاصل از تحقیق نشان می دهد رابطه معنا دار و بالایی بین کیفیت شاخص های کالبدی و اجتماعی و ماندگاری جمعیت وجود دارد. نتایج حاصل از آزمون رگرسیون نیز نشان می دهد که با افزایش سطح کالبدی و اجتماعی مسکن مهر، میزان و سطح ماندگاری جمعیت مسکن مورد مطالعه نیز افزایش پیدا می کند.

پارادایم های فرامدرن محوری ترین عامل توسعه کشورها را شهر می شناسند و معتقدند که توسعه باید از شهرها آغاز شود و محوریت اصلی توسعه، فرهنگ شهری و ساکنین شهرها هستند. به عبارتی منابع فرهنگی و نیروی انسانی هر شهر به عنوان مهم ترین عامل توسعه محسوب می شود. توجه به پارادایم و ایده شهر خلاق که بر بهره برداری از منابع فرهنگی و حداقل استفاده از منابع طبیعی تأکید قابل ملاحظه ای می کنند، در سال های اخیر با طرح نظریه شهر خلاق توسط ریچارد فلوریدا، مورد توجه بسیار قرارگرفته و برنامه ریزان تلاش خود را بر این نهاده اند تا اقتصاد خلاق، صنایع خلاق و جامعه خلاق که منجر به توسعه همه جانبه و پایدار شهری می شود را فراهم نمایند. براین اساس بسیاری از پژوهشگران به بررسی خلاقیت، فرهنگ و اقتصاد در شهرها پرداخته و چگونگی پراکندگی طبقه خلاق در شهرها را با توجه به مزایای آن مورد توجه قراردادند. در همین راستا این پژوهش نیز ضمن بررسی تعاریف و مفاهیم پایه و مرتبط با خلاقیت و همچنین بیان شاخص های خلاقیت در جهان و بومی سازی آنها، براساس آمارهای موجود در سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390، شاخص های مرتبط را استخراج و مورد ارزیابی قرار داده است. محدوده مورد نظر نیز با توجه به دسترسی به اطلاعات و حضور میدانی و توانایی تبدیل و تغییر داده های پژوهش کلانشهرهای تهران و اصفهان انتخاب شده است. این تحقیق از نوع کاربردی- توسعه ای بوده و روش انجام آن به صورت توصیفی- تحلیلی می باشد. در گردآوری اطلاعات از روش های اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز به دو شیوه تحلیل استنباط های توصیفی (استفاده از مبانی تئوریک) و تحلیل های آماری جهت ارزیابی شاخص های مورد مطالعه، صورت گرفته است. نتایج این مقایسه ها حاکی از آن است که در شهر تهران بهره مندی ها و تنوعات، منجر به افزایش طبقه خلاق و جذب بسیاری از نخبگان از سراسر کشور به این شهر شده است.

پژوهش حاضر به منظور توصیف سطح مشارکت شهروندان در حفظ و نگهداری فضاهای سبز شهری در منطقه ی 6 شهرداری تهران و بررسی برای ارتقاء مشارکت شهروندی از بعد آموزشی و فرهنگی انجام گردیده است. مواد و روشها: بر اساس موضوع تحقیق و برای پاسخ گویی به سؤالات آن از دو روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. به این صورت که با توجه به موضوع تحقیق و متغیرهای مورد بحث اقدام به تدوین پرسشنامه گردید و سپس در مرحله ی مطالعات میدانی با استفاده از پرسشنامه داده های لازم جمع آوری شده است. سپس داده های گردآوری شده تحلیل و پردازش شده و فرضیات تحقیق بر اساس آزمون های استاندارد مورد آزمون قرارگرفته اند. در مرحله ی بعد یافته های پژوهش در یک چارچوب منظم و مرتبط تنظیم شده و اقدام به جمع بندی و نتیجه گیری و ارائه ی راهکارهای مناسب و ممکن جهت افزایش مشارکت شهروندان منطقه 6 شهرداری تهران در حفظ و نگهداری فضاهای سبز شهری شده است. یافته های پژوهش: یافته¬ها نشان دادند که شهروندان منطقه 6 شهر تهران تمایل کمی به مشارکت در انواع فعالیت ها همچون پیگیری و نظارت و مراقبت، کاشت گل و گیاه و آبیاری داشته اند. همچنین با اطمینان 0.99 درصد و سطح خطای کوچک تر از 0.01 رابطه ی آماری معنی داری بین دو متغیر آموزش شهروندی و حفظ و نگهداری فضاهای سبز شهری وجود دارد. این همبستگی به صورت مثبت بوده بدین معنی که با افزایش آگاهی و دانش شهروندان نسبت به فضای سبز شهری و نحوه ی حفظ و نگهداری آن، به همان نسبت، مشارکت آن ها برای حفظ و نگهداری فضاهای سبز شهری افزایش می یابد.

طی سالهای اخیر مطالعه و پژوهش پیرامون رابط? متقابل محیط کالبدی شهرها با ناهنجاری های اجتماعی و بزهکاری اهمیت زیادی یافته است. این مطالعات چارچوب علمی و عملی را برای تحلیل های فضایی بزهکاری در فضای جغرافیایی به وجود آورده است. پژوهش حاضر با موضوع بررسی راهبردهای مقاوم سازی کالبدی کانون های جرم خیز با تأکید بر رویکرد سپتد در محدوده منطقه هفت شهر تهران صورت گرفته است، روش پژوهش تحلیلی و توصیفی بوده و داده ها و اطلاعات مورد نیاز پژوهش به دو روش کتابخانه ای و میدانی تهیه گردیده است. جهت شناسایی و تحلیل فضایی کانون های جرم خیز در محدوده مورد مطالعه از توانمندی های سامانه اطلاعات جغرافیایی(gis) استفاده شده است. در این پژوهش جرایم اتفاق افتاده در سال 1390 در محدوده منطقه هفت به عنوان جامعه آماری مورد مطالعه قرار گرفته است، سپس با استفاده از روش های آماری و گرافیکی در محیطarc gis اقدام به شناسایی و تحلیل فضایی کانون های جرم در محدوده مورد مطالعه شده است. نتایج بررسی و تحلیل فضایی جرایم نشان می دهد ک سه کانون جرم خیز به صورت خوشه ای در محدوده مورد مطالعه شکل گرفته است، کانون اول در قسمت شمالی منطقه هفت و در محدوده خیابان دکتر بهشتی، کانون دوم در بخش غربی منطقه واقع گردیده که از جهت غرب به بزرگ راه مدرس و از شرق به خیابان سعدالدین وارینی منتهی می شود، کانون سوم نیز در بخش جنوبی منطقه و در محدوده خیابان دکتر علی شریعتی شکل گرفته است. از بین این سه کانون،کانون اول به عنوان محدوده مورد مطالعه انتخاب گردیده است. پس از تهیه داده های مورد نیاز از فضای کالبدی کانون، ازطریق محاسبات آماری انجام شده ضرایب شاخص های چهار راهبرد ذکرشده به دست آمده و نقشه های مربوط به هر راهبرد تولید گردیده، و در نهایت از طریق جمع ضرایب راهبردها با یکدیگر وضعیت فضای کالبدی کانون ازنظر رعایت نگرش سپتد و ارتباط آن با وقوع جرایم در محدوده مورد مطالعه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل وضعیت کانون به لحاظ راهبردهای ذکر شده و بررسی رابطه بین وقوع جرایم و ضعف های فضای کالبدی بیانگر این است که، تعداد 15جرم معادل 45.45 درصد از کل جرایم در فضاهایی اتفاق افتاده اند که از لحاظ نگرش سپتد در وضعیت ضعیفی قرار داشته اند، درنتیجه می توان گفت از دلایل اصلی شکل گیری این کانون عدم رعایت اصول نگرش سپتد در فضای کالبدی محدوده مورد مطالعه می باشد. بنابراین از طریق اعمال مواردی همچون، نورپردازی مناسب معابر و خیابان ها، حصار کشی ساختمان های رها شده، حذف موانع بصری در پیاده روها و ورودی ساختمان ها و استقرار نگهبان در ورودی محلات به جهت افزایش نظارت های طبیعی و رسمی، ایجاد حفاظ مناسب برای تجهیزات و تسهیلات عمومی و روشنایی به منظور جلوگیری از تخریب آنها و... ازوقوع جرایم دراین محدوده پیشگیری نمود.

شاخص امروزه پیشرفت یک اجتماع، کیفیت زندگی است که دربرگیرنده مهمترین عواملی است که شرایط زندگی در جامعه و رفاه شخصی افراد را تعیین می کند. به عبارتی کیفیت زندگی یک مفهوم وسیع است و بصورت پیچیده ای با سلامت جسمانی، وضعیت روانشناختی، میزان استقلال، روابط اجتماعی و بارهای شخصی فرد و همچنین ارتباط او با عوامل محیطی برجسته است. مفهوم انتزاعی که ارزش واقعی شناخت این مفهوم، ما را در جهت دادن به سیاست ها و برنامه ریزی های شهری و توسعه پایدار انسانی یاری می کند. هدف این پایانامه سنجش کیفیت زندگی شهری در بافت های فرسوده شهری و برنامه ریزی شده و ارائه راهکارهای مناسب جهت ارتقاء شرایط کیفی این مناطق می باشد. بر همین اساس، سعی شده که با شناخت مفهوم کیفیت زندگی شهری و بررسی ادبیات نظری، رویکردها و تجربیات جهانی، شاخص ها و معیارهای تأثیرگذار بر میزان کیفیت زندگی این گونه بافت ها شناسایی گردد. شاخص های مورد سنجش در این تحقیق با نگاه ذهنی به کیفیت زندگی شهری که محصول ادراک فردی از محیط زندگی خود می باشد، درچهار شاخص اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی طبقه بندی شده است. محدوده مورد مطالعه، محله سنگلج به عنوان یک بافت فرسوده در منطقه ی12و محله شهرک غرب به عنوان بافت برنامه ریزی شده واقع در منطقه 2 کلانشهر تهران می باشد. تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی و توسعه ای و به لحاظ روش انجام تحقیق، توصیفی و تحلیلی می باشد. واحد تحلیل در این تحقیق افراد 15 سال به بالا می باشند. بر همین اساس، تعداد 760 پرسشنامه تهیه و به روش نمونه گیری سیستماتیک توزیع گردید. در نهایت، اطلاعات استخراج شده از پرسشنامه ها، با استفاده از آزمون از آزمون ناپارمتری آماری u من ویتنی برای سنجش میزان رضایتمندی از شاخص های کلیدی کیفیت زندگی و از آزمون تحلیل واریانس دوطرفه برای تعیین رابطه معناداری میان متغیرهای فردی (سن، جنس، تحصیلات و مدت اقامت و مالکیت مسکن) و درک از کیفیت زندگی در محیط نرم افزار (spss)استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد کیفیت شاخص های کلیدی کیفیت زندگی در هردو بافت فرسوده و برنامه ریزی شده رضایت بخش نمی باشد. همچنین مشخص گردید که درک از کیفیت زندگی شهری با سه متغیرسن، تحصیلات و مدت اقامت رابطه معناداری را نشان می دهد.

مخاطرات طبیعی بخشی از جهان پیرامون ما بوده و همیشه یک خطر جدی برای توسعه به شمار رفته و خواهند رفت، به عبارتی زندگی بشر بدون در نظر گرفتن این مخاطرات غیرقابل تصور خواهد بود. توسعه زندگی اجتماعی به ویژه شهرنشینی و گسترش روزافزون شهرها نیز ابعاد این حوادث را وسعتی دو چندان بخشیده و همواره یکی از دغدغه های اصلی تمامی مدیران شهری و شهروندان بررسی شیوه های مقابله با این بحران ها بوده است. نکته¬ حائز اهمیت این است که از وقوع بحران نمی¬توان جلوگیری کرد اما تمرکز و توجه برنامه¬ریزی بحران شهرها در مرحله آمادگی می¬تواند باعث کاهش تلفات انسانی و خسارات مالی در اثر بروز سوانح ¬گردد. دراین بین پایگاه¬های پشتیبانی مدیریت بحران در فاز پیشگیری، آمادگی و مقابله در بحران های مختلف به ویژه بحران های طبیعی بزرگ نظیر زلزله، در شهر تهران به عنوان پیشرو عمل می¬نمایند که طرح اولیه احداث این پایگاه ها به دهه گذشته بازمی¬گردد. تردیدی وجود ندارد که عملکرد کارآ و موثر این پایگاه ها ارتباط زیادی با نحوه مکان یابی آن ها در سطح شهر و مناطق شهری دارد به طوری که علاوه بر تأمین ایمنی پایگاه بخصوص در برابر سوانح، امکان ارائه خدمات¬رسانی مناسب به مناطق بحران¬دیده را با توجه حوزه عملکردی آن فراهم سازد. با توجه به اینکه یکی از عوامل اصلی در مدیریت بحران، امداد در ساعات اولیه و روزهای نخستین بحران بوده و همچنین نحوه امداد و حوزه عملکردی تحت پوشش آن نیز ملاک دیگری در فرماندهی و مدیریت آن می باشد، لذا پژوهش حاضر به دنبال ساماندهی مراکز خدمات پشتیبانی مدیریت بحران در موقعیت های بحرانی در پهنه جنوب غرب تهران برای منطقه 18 بوده و برآنست با استفاده از تکنیک¬های تصمیم گیری چند معیاره و روش تحلیل فضایی (gis)این قابلیت و توانمندی¬ها را مورد سنجش و ارزیابی قرار دهد. بدین منظور جهت تعیین روابط بین معیارها و ضریب اهمیت نسبی آن ها از روش دیمتل و تحلیل شبکه (anp-dematel) استفاده شده و برای مدل¬سازی جهت ساماندهی پایگاه¬های پشتیبانی مدیریت بحران از روش فازی (fuzzy) در محیط ادریسی و وایکور (vikor) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. طبق ارزیابی¬های صورت گرفته، پایگاه¬های پشتیبانی مدیریت بحران در منطقه 18 شهر تهران در پهنه¬های فضایی مناسبی استقرار نیافته و انتخاب مکان برای ایجاد این پایگاه¬ها بدون توجه به نیازهای خاص آن صورت گرفته است. پس از بررسی وضعیت استقرار پایگاه¬های منطقه 18 شهر تهران، مطابق مدل¬سازی صورت گرفته، میانگین ارزش پیکسل¬های تشکیل دهنده هر بلوک به عنوان ارزش نهایی آن محاسبه شده و بلوک¬های پیشنهادی برای ایجاد پایگاه¬ها ارائه شده است.

هر ساله صدها طرح توسعه ای در شهرها طراحی و اجرا می شود. این طرح ها در واقع نوعی مداخله ی توسعه ای نهادهای عمومی و خصوصی در محیط زندگی اجتماعی و طبیعی انسان ها به شمار می آیند. در این بین نقش طرحهای توسعه شهری و از جمله طرحهای راهبردی- ساختاری و مدیریت شهری به لحاظ اهمیتی که در ساماندهی فضایی شهرها دارند، بسیار اساسی و قابل توجه است. طرح ساختاری- راهبردی در پی دگرگونی تفکر عقلایی و جامع نگری در سطح جهان پدید آمد و روند تهیه تصویب و اجرای طرح های شهری کشور ما را نیز دگرگون ساخته اند. یکی از اصلیترین موانع فراروی مدیریت شهری، به خصوص در کلان شهری مانند شیراز، چندپارگی مدیریت شهری در عرصه سیاست گذاری، تصمیم سازی، برنامه ریزی، هدایت و نظارت است. این تحقیق با ارزیابی و تحلیل بخش مدیریت شهری در طرحراهبردی- ساختاری شهر شیراز به دنبال مشخص نمودن عملکرد مدیریت شهری و اولویت بندی مناطق شهری با استفاده از تکنیک های نوین تحلیلی میباشد. vikor همچون روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی بوده است که در آن به شناسایی متغیرهای مهم در شناخت عملکرد شهرداری و توصیف روند مدیریت شهری شیراز پرداخته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان از عملکرد موثر شهرداری در مدیریت شهری شیراز دارد. اما با وجودعملکرد موثر بین مناطق شهری از نظر عدالت نابرابری وجود دارد.

این رساله در خصوص نقش و تاثیر اصول شهرسازی و برنامه ریزی شهری در تسهیل گری بروز جرایم در محیط های شهری اشاره دارد.

کیفیت زندگی شهری یکی از مهم ترین حوزه های مطالعات شهری در کشورهای مختلف است که در سال 1966 برای اولین بار توسط ریموند بائر مطرح شد و مورد توجه علوم مختلف قرار گرفت. کیفیت زندگی شهری معمولا از طریق شاخص های ذهنی حاصل از پیمایش و ارزیابی ادراکات و رضایت شهروندان از زندگی شهری و یا با استفاده از شاخص های عینی حاصل از داده های ثانویه و یا با استفاده از هر دو نوع داده ها صورت می گیرد که در این پژوهش از روش ترکیب داده های ذهنی و عینی به صورت توأمان استفاده شده است.

چکیده: مسکن کوچک ترین شکل تجسم کالبدی رابطه متقابل انسان با محیط و خصوصی ترین فضای زندگی انسان است و در غالب کشور ها ی جهان، دولت ها امر ساخت و ساخت ساز و تهیه مسکن، علی الخصوص برای افراد کم درآمد را یک ضرورت اجتناب ناپذیر می دانند. در کشور ایران، مهم ترین سیاست اتخاذ شده در زمینه مسکن با تاکید بر تهیه مسکن اقشار کم درآمد در دوره قبل و بعد از انقلاب، سیاست مسکن مهر بوده است که تدابیر و عملیات اجرایی آن، در زمان دولت نهم و دهم صورت گرفته است. بنابراین در این پژوهش، پروژه های مسکن مهر شهر زنجان مورد ارزیابی قرار گرفته است، هدف تحقیق حاضر، ارزیابی میزان موفقیت مسکن مهر شهر زنجان در تامین مسکن اقشار کم درآمد شهری و همچنین بررسی میزان رضایتمندی چند جانبه ساکنین، از مسکن مهر این شهر بوده است. نوع تحقیق، کاربردی و ماهیت آن به صورت توصیفی- تحلیلی است، شیوه گردآوری اطلاعات نیز به دو روش اسنادی و مطالعه میدانی انجام شده است. در بخش مطالعه میدانی، تاکید اصلی بر پرسشنامه بوده که در قالب دو بخش صاحبنظران و متولیان مسکن مهر و ساکنین مسکن مهر شهر زنجان، داده های مورد نیاز گردآوری شده است، تعداد جامعه آماری 2122 واحد مسکن مهر بوده که جهت تعیین تعداد نمونه از فرمول اصلاح شده کوکران استفاده گردیده است و حجم نمونه انتخاب شده از ساکنین مسکن مهر 250 نفر می باشد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون فریدمن جهت رتبه بندی شاخص های کیفیت مسکن، از ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین سطح همبستگی بین شاخص ها و جهت آزمون فرضیه ها از آزمونt تک نمونه ای استفاده شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که سیاست مسکن مهر از بعد اقتصادی، افراد کم درآمد را متوجه خود ساخته است و به عبارتی در تامین مسکن اقشار کم درآمد شهر زنجان موفق بوده است، نتایج حاصل از آزمون t در زمینه میزان رضایتمندی، مبین آن است که این میزان برای ابعاد کالبدی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی کمتر از شرایط مطلوب (3) ارزیابی شده است و تنها در بعد اقتصادی توانسته است تا حدودی میزان رضایتمندی ساکنین را ارتقاء دهد، این تفاوت در سطح آلفا 01/0 معنادار است. نتایج حاصل از آزمون فریدمن جهت رتبه بندی ابعاد چهارگانه مذکور، بیانگر آن است که بعد زیست محیطی(1.32) بیشترین سطح نارضایتی ساکنین را در پی داشته و بعد از آن، بعد اجتماعی(1.76) قرار گرفته است. کمبود فضای سبز، عدم حفظ حریم خصوصی خانواده ها، معماری نامناسب و یکنواخت داخلی و خارجی، عدم دسترسی بهینه به کاربری های مورد نیاز(تجاری، درمانی و ...)، از جمله عوامل اصلی نارضایتی ساکنین بوده است.

تحقیق حاضر به بررسی وضعیت تخلفات ساختمانی و نقش آن در عدم تحقق طرح تفصیلی در باقر شهر می پردازد و در پی پاسخگویی به این سوال است که تخلفات ساختمانی چگونه می تواند منجر به عدم تحقق طرح های توسعه شهری (طرح تفصیلی) شود؟ تخلف ساختمانی با توجه به سه شاخص برخورداری از ضوابط کارآمد و انطباق با نیاز شهروندان و زمینه های بروز تخلفات ساختمانی و ضعف مالی و نیروی انسانی شهرداری ها و نقش آنها در عدم تحقق طرح های توسعه شهری در محدوده مورد مطالعه مورد آزمون قرار گرفت. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی می باشد و به هردو روش کتابخانه ای(اسنادی) و پیمایشی(میدانی) اطلاعات موردنیاز خود راجمع آوری شده است

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

فقر شهری، فقری است که شکلی شهری یافته است که آن را از انواع دیگر فقر در عرصه های مختلف جغرافیایی دیگر متمایز کرده است. این پایان نامه قصد آن دارد که برای اولین بار در ایران با نگاهی جغرافیایی به شناختی اولیه از این شکل شهری شده فقر و نظر خود فقرا درباره ماهیت آن دست یابد و با معرفی رویکردهای مختلف فقر شناسی در این حوزه، خود با رویکردی مدیریت محورانه به تحلیل علل ایجاد و تداوم فقر شهری در محله اسلام آباد ( یکی از محلات حاشیه ای شهر زنجان) بپردازد. نخست درباره ماهیت فقر شهری بحث گردیده است. انواع نظریات درباب ماهیت فقر، فقر و جغرافیا، فقر شهری، فقیر شهری، چگونگی سنجش و در نهایت راهکارهای رفع آن در این بخش مطرح شده است. برای شناخت شکل کالبدی فقر شهری محله مورد مطالعه، آمار اطلاعات موجود از جمله فایل های رقومی شده کاربری اراضی شهر به وسیله سیستم های اطلاعات جغرافیایی(gis) پردازش شده است. برای شناخت بخش اقتصادی، اجتماعی و... فقر یا شناخت مفهوم فقیر شهری نیز از آمار و اطلاعات پرسشنامه ای استفاده شده است. برای آزمون فرضیات که با رویکردی مدیریتی در باب شناخت علل فقر مطرح شده است نیز، مدل ریاضی فرایند تحلیل سلسله مراتبی توماس ساعتی( ahp ) در کنار سایر اطلاعات و آمار و نقشه ها، بکار گرفته شده است.