مقدمه تغییر رنگ دندان ها به ویژه تغییر رنگ های ناشی از دهانشویه ها جزو مواردی هستند که برای بیماران ارتودنسی آزار دهنده است. عوارض جانبی دهانشویه ها همچون تغییر رنگ دندان ها و طعم ناخوشایند دهانشویه کلرهگزیدین و اثر نامطلوب دهانشویه های سدیم فلوراید روی خواص مکانیکی دستگاه های ارتودنسی نشان دهنده ی نیاز به بررسی دهانشویه های جایگزین مانند دهانشویه های حاوی نانوذرات فلزی می باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر چند دهانشویه حاوی ذرات نانو روی مینای دندان و کامپوزیت دندانپزشکی در مقایسه با آب مقطر و کلرهگزیدین بود. مواد و روش نانو ذرات اکسید روی، اکسید مس، اکسید تیتانیوم و نقره به صورت پیش ساخته خریداری شده و دهانشویه های نانو با غلظت اولیه ppm 25 تهیه شدند. برای سنجش تغییر رنگ ، از دندان های پرمولر اول فک بالا و نمونه های کامپوزیت با قطرmm 10 و ضخامت mm 2 استفاده شد. ابتدا نمونه های دندانی و کامپوزیتی به مدت 24 ساعت در آب مقطرc °37 نگهداری شدند. سپس رنگ تمام نمونه ها توسط کالریمتری و بر اساس سیستم cielab تعیین گردید. در مرحله بعد نمونه ها به مدت 24 ساعت در دهانشویه های حاوی نانوذرات اکسید روی، اکسید مس، اکسید تیتانیوم، نقره، کلرهگزیدین ( کنترل مثبت) یا آب مقطر (کنترل منفی) غوطه ور شدند و مجددا سنجش رنگ انجام شد. در مرحله سوم، سطح نمونه ها توسط مسواک برقی oral b به مدت 1 دقیقه تمیز شدند و نمونه ها مجددا مورد آزمایش رنگ قرار گرفتند. میزان تغییر رنگ بین مراحل مختلف درمان در میان گروه های مختلف، با استفاده از آزمون anova و آزمون توکی محاسبه شد و سطح معنی داری p<0/05 در نظر گرفته شد. یافته ها در ارتباط با نمونه های کامپوزیتی، میزان تغییر رنگ بین مرحله اول و دوم در دهانشویه های نقره (ag) و کلرهگزیدین (chx) به صورت قابل توجهی کمتر از دهانشویه های حاوی نانوذرات اکسید مس (cuo) و اکسید تیتانیوم (tio2) بود،و در نمونه های دندانی در گروه دهانشویه حاوی نانوذرات اکسید روی به صورت قابل توجهی بیشتر از سایر گروه ها بود. تغییر رنگ بین مرحله دوم و سوم در نمونه های کامپوزیتی فقط در گروه دهانشویه حاوی نانوذرات مس به صورت قابل توجهی بیشتر از گروه آب مقطر بود و در مورد نمونه های دندانی در گروه های مختلف تفاوت معناداری با یکدیگر نداشت(p<0/05). تغییر رنگ بین مرحله اول و سوم در نمونه های کامپوزیتی در تمام گروه های دهانشویه از لحاظ آماری در یک سطح و به صورت قابل توجهی بیشتر از گروه آب مقطر بود و در نمونه های دندانی میزان تغییر رنگ در گروه آب مقطر و کلرهگزیدین، به صورت قابل توجهی کمتر از سایر گروه ها بود. هم چنین میزان تغییر رنگ در دهانشویه حاوی نانو ذرات اکسید تیتانیوم به طور قابل توجهی کمتر از دهان شویه نانواکسید روی بود. نتیجه گیری دهانشویه های نانو با غلظت ppm25 تغییر رنگی در حد کلرهگزیدین و بیشتر نشان دادند. تغییر رنگ در کامپوزیت بیشتر از مینای دندان بود. مسواک زدن تأثیر اندکی در برداشتن تغییر رنگ از روی نمونه ها داشت. دهان شویه های حاوی ذرات نانو مختلف روی دندان و کامپوزیت تأثیر رنگزایی نسبتاً متفاوتی نشان دادند.