ریخت شناسی علمی جدید در زمینه ی پژوهش های ادبی است که درسالهای اخیر توجه بسیاری از منتقدان ادبی را به خود معطوف کرده است. این نوع نقد در نظر دارد تا تأثیر مضمون بر قالب آثار و تأثیر متقابل موضوع بر انتخاب قالب را آشکار کند و ارتباط این دو را با یکدیگر بررسی نماید. ادبیات گذشته ی ما سرشار از آثار قابل توجه و ارزشمندی است که می توانیم با دیدگاههای نقد نو به سراغ آنها برویم و آنها را ارزیابی و بازشناسایی کنیم. با این باور و بر همین اساس ما در این تحقیق کوشیده ایم تا با یک دیدگاه ادبی نو، یکی از آثار ادبی گذشته خود یعنی کتاب «فرج بعد از شدت» را مورد بررسی قرار دهیم. . نویسنده مضمون «ترویج فرهنگ دینی» و در حاشیه آن مواردی چون توکل ، شرایط استجابت دعا ، تحمل ایمانی در مصائب زندگی و... را در شکلهای متفاوت القا می کند. این پژوهش شامل پنج فصل است که هر فصل ضمن استقلال موضوعی مربوط به خود، تکمیل کننده فصول دیگر است. در فصل نخست به بیان کلیات پرداخته شده است و فصل دوم به مبانی نظری تحقیق و معرفی مکتب های مرتبط با ریخت شناسی و اصول آن بر طبق نظر ریخت شناسان معروف مانند پراپ اشاره دارد ، در فصل سوم ضمن توضیح روش این پژوهش، کتاب «فرج بعد از شدت » به طور کامل معرفی شده و صد داستان برگزیده که در بخش چهارم مورد تحلیل ریخت شناسانه قرار گرفته اند در این فصل به منظور دسترسی خواننده تماماً آورده شده است. در فصل چهارم که بدنه اصلی این تحقیق و نشان گر یافته های این پژوهش است، صد حکایت برگزیده از نظر ریخت شناسی مورد تحلیل قرار گرفته اند و دست آوردهای اصلی بر اساس تحلیل این حکایت ها همراه با جدولهای الگوی کارکردی ،داستانها گزارش شده است. نتایج کلی به دست آمده در فصل پنجم در یک نگاه کلی و منسجم ارائه شده است.

پروین اعتصامی بدون تردید در میان زنان سخنور شاعری یگانه است کهپایبندی به سبک و سیاق شاعران سبک خراسانی و عراقی را همواره مرام و مسلک خویش در شاعری قرار داده است این استقبال و اثرپذیری هیچ گاه رنگ تقلید نپذیرفته بلکه در اندیشه و طرز بیان ازاصالت برخورداراست در این پژوهش کوشش شده که اشعار پروین اعتصامی از سه دیدگاه زبانی، بلاغی و فکری مورد بررسی قرار گیرد حاصل این پژوهش موید آن است که اشعارپروین به شیوه ای هنرمندانه مرزنشین دو قلمرو سنت و تجدد است در قلمروسنت نشان از تاثیرپذیری از سبک خراسانی و عراقی دارداما زبان ساده همسو با زبان امروز است.

دیوان سعدی اوج غزل عاشقانه است.باید توجه داشت که در قرن هفتم،عرفان رواج کامل یافته و کمتر شاعری بود که به عرفان گوشه ی چشمی نداشته باشد،این امر در مورد سعدی هم صادق است.اما به طور کلی ،غزل سعدی بر خلاف نظر بزرگانی چون سعید حمیدیان ،که غزل سعدی را دیوان سعدی اوج غزل عاشقانه است.باید توجه داشت که در قرن هفتم،عرفان رواج کامل یافته و کمتر شاعری بود که به عرفان گوشه ی چشمی نداشته باشد،این امر در مورد سعدی هم صادق است.اما به طور کلی ،غزل سعدی بر خلاف نظر بزرگانی چون سعید حمیدیان ،که غزل سعدی عارفانه می پندارند،عاشقانه است نه عارفانه.و همچنین به قول سیروس شمیسا،می توان گفت که عمدتا نه عاشقانه ی صرف است ونه عارفانه ی محض.(سبک شناسی نظم،216) معشوق او مقام والایی دارد که گاهی به معبود عرفانی نزدیک می شود اما در مجموع ،معشوق زمینی است.معشوقش هم مونث است و هم مذکر که در ادامه ی سنت شعری قرون پیشین است.اما با معشوق رودکی و فرخی و... بسیار متفاوت است.سعدی تربیت شده ی دوره ی قبل از استیلای مغول است ،در شعر او همان نشاط و سر زندگی شعر کهن وجود دارد و از وصال هم سخن می گوید که البته بعد از او به انحطاط می رود و شاید یکی از تفاوت های او با حافظ این است که غزل سعدی ،ادامه ی منطقی سنت تغزل و غزل در معنای حقیقی و اصلی خود و غزل پیش ازاو است ،یعنی اساسا مشتمل بر مطالب لطیف عاشقانه است که احیانا قابل حمل به مضامین عارفانه هم هست یا در خلال آن گاهی از مطالب دیگر سخن گفته است. مختصر آن که باید غزل سعدی را نمونه ی کامل عیار غزل فارسی محسوب داشت.معمولا وقتی از غزل سخن می گوییم،غزل سعدی را هم به ذهن می آوریم و در حقیقت غزل او معیار غزل فارسی است و غزل های پس و پیش از او،همه را می توان با غزل او(ویا حافظ) سنجید. غزل سعدی از نظر فکری ،شعری است کاملا غنایی و عاشقانه.بسیاری از سنن شعری در سعدی تثبیت می شود :شب فراق ،طولانی و یار مهر گسل است،او پیمان شکسته است اما عاشق هنوز به او وفادار است.او در جایگاهی است که نمی توان به جان او قسم خورد.بساط چهره ی عاشق برسر کوی اوست. عاشق در دو حال متضاد امید(به سبب خیال وصل) و بی صبری(به سبب بلای عشق)به سر می برد.خم موی معشوق جایگاه دل هاست.شاعر از ضعف ،طاقت آه ندارد اما ممکن است خلایق گمان کنند که او به سبب خرسندی آه نمی کشد.معشوق هم که،در دوره های قبل –سامانیان- با عاشق و یا همان شاعر،رابطه ی مالک و مملوکی داشت و نافرمانی از مالک جرم بود و شاعران این دوره به علت رفاه و آسایش ،از وصال و کام یابی سخن می گفتند که این البته از ویژگی های سبک خراسانی محسوب می شود. تغزلات هم با وصف زیبایی ها آغاز و عشقی که بیان می شد،عشقی ساده و بی پیرایه و مادی بود.معشوق دست یافتنی بود و در مرتبه ای پایین تر از عاشق قرار می گرفت.در این دوره ،از هجران و فراق خبری نیست و سوزو گداز عاشقی را نمی بینیم.اما ناگفته نماند که در غزل همین دوره هم که البته اندک است، نمونه هایی داریم و جالب است که مانند دوره های بعدی ،معشوق بی وفاست. اما در غزل سعدی ما شاهد آن هستیم که عاشق همیشه در مرتبه ای پایین تر از معشوق قرار دارد و تسلیم محض اوست.هرچه وی می خواهد و فرمان می دهد و حکم می کند ،همان می شود.عاشق از خود هیچ اختیاری ندارد.معشوق این دوره با معشوقکان گذشته فرقی دارد و آن این است که او دیگر کنیز نیست و دست یابی به او اگرچه ممکن ولی صعب است.معشوق سعدی نه چندان دور از دسترس است و نه خیلی زمینی و آسان یاب که راحت در دسترس قرار گیرد. سعدی اگرچه درد آشنا راه عشق و جهان دیده است اما روحیه ی او جوان و سرزنده باقی مانده است. وی نه تنها به رموز عاشقی واقف بلکه خود نیز تجربه ی عشق ورزی را پشت سر گذاشته بود و به همین سبب در شعر او سرزندگی و حال ویژه ای را شاهدیم. آتشکده است باطن سعدی زشور عشق سوزی که در دل است در اشعار بنگرید

پژوهش حاضر، قصد دارد ابعاد مختلف « سکوت و سخن » را به عنوان یکی از مبادی سلوک اخلاقی و عرفانی در منظومه ی زبانی و فکری سنایی غزنوی بکاود و از آنجا که در آثار عرفانی و حکمی، پیش از سنایی نیز از این مسأله سخن رفته و بویژه "ملامتیّان " روی آن تأکید کرده و در آن موشکافی ها نموده اند، به میراث عرفانی قبل از سنایی نیز، به منزله ی آبشخورهای اصیل و نخستین این اندیشه توجّه شده است. ما سکوت و سخن را در دو حوزه ی «اخلاق» و «عرفان» بررسی کرده ایم . دو حوزه ای که در عین استقلال ، ارتباط بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند . در کتابهای اخلاقی و تعلیمی و حکمی به مواضع سکوت و سخن، آفات زبان، فواید خاموشی و مباحثی از این دست اشاره شده است. در سنّت عرفانی، موضوعاتی همچون دعوی و معنی سالکان طریق، آشکار کردن یا پنهان نمودنِ کشف و کرامات، ذکر و مراتب آن، عجز عقل از شناخت خدا، زبان دین و بیان ناپذیری تجارب عرفانی، زبان بشر و تشبیه و تنزیّه خدا و پاره ای مباحث دیگر مطرح شده، که جوانب گوناگون این تحقیق را دربر می گیرند و پیوند تنگاتنگی با آن دارند. در میان شاعران عارف، سنایی نخستین کسی است که با تکیه بر اندیشه های "ملامتی و قلندری" به "سکوت و سخن" در معنای وسیع آن توجّه کرده و مخاطب خود را به ترک دعوی و حرکت به سوی صدق و اخلاص و معنی و خاموشی فراخوانده است و حقیقت رهایی و رستگاری واقعی را در "خاموشی" می داند. اندیشه ای که پس از سنایی نیز استمرار یافت و جلوه هایی از آن پس از آنکه در زبان سنایی درخشندگی و برجستگی ویژه ای پیدا کرد، در آثار شاعران عارف و اخلاق گرایی همچون عطّار و مولوی و سعدی، مجال بروز و ظهور یافت.

در این پروژه تحقیقاتی، ابتدا ترکیب دیمر اولیه با پل کلر با استفاده از پالادیم کلرید، 2-فنیل آنیلین، سدیم استات و سدیم کلرید در حلال متانول، به مدت یک هفته در دمای اتاق سنتز شد. پس از خالص سازی این ترکیب با آب و دی اتیل اتر،به نسبت 1 به 2 از کمپلکس دیمر با لیگاندهای تک دندانه 4-متیل پیریدین و 2و4و6-تری متیل پیریدین برداشته و در حلال استون:تتراهیدروفوران واکنش انجام می شود. پس از گذشت 6 ساعت سوسپانسیون حاصله صاف میشود و رکریستاله میگردد.طیفهای ir،1h nmr و 13c nmr آنها گرفته و بررسی میشود. دیمر اولیه با لیگانهای dppe، dppp، phen و bipy نیز واکنش داده میشود که در ابتدا پلهای کلر توسط agbf4 یا agotf برداشته میشود.بررسیهای اسپکتروسکوپی برای این ترکیبات نیز انجام میگیرد. در ادامه این ترکیبات در واکنشهای سوزوکی و هک تست میشوند که در ابتدا حلال، باز، دما و در آخر زمان بهینه میگردد. در این واکنشها از آریل برومایدهای متفاوتی چون 4-برومو آنیسول، برومو بنزن و 2-برومو بنزالدهید در واکنش سوزوکی و استایرن در واکنش هک استفاده شدند. در پایان از ترکیب سنتز شده با استفاده از لیگاند دودندانه فنانترولین به منظور تثبیت برروی بستری از تیتانیم اکساید استفاده شد که بازدهی آن به عنوان کاتالیست ناهمگن در واکنشهای امتزاج کربن-کربن در پروژه های بعدی بررسی شود.

این پایان نامه به بررسی بدیع در شعر سعدی یعنی بوستان و غزل ها و قصاید او می پردازد.بدیع در لغت به معنی امر تازه و نو است و در اصطلاح آرایش سخن فصیح و بلیغ را گویند.قدما آن را علم آرایش بیرونی کلام می دانستند. بهره گیری سعدی از این صنایع مانند دیگر جنبه های شاعریش به شیوه ی سبک کلی او یعنی سهل و ممتنع است. این صنایع در شعر او نه تنها متکلفانه نیستند و خود را بر شعر سعدی تحمیل ننموده و آن را گرانبار نکرده اند بلکه چنان ماهرانه در بافت کلام او حل شده اند که تشخیص دادن آنها گاهی واقعاً دشوار است و برای استخراج صنایع از اشعار او گاه باید دقت و تأمل بیشتری کرد و اشعار را بارها و بارها مطالعه نمود.از جمله پرکاربردترین صنایع در اشعار سعدی در حیطه ی بدیع لفظی می توان از جناس، موازنه، تکرار و در حیطه ی بدیع معنوی از تمثیل، مراعات نظیر، تضاد، تجاهل العارف و ایهام نام برد.

چکیده: در حوزه ی نحو پژوهشی در جهان معاصر عرب آثار متعددی تألیف یافته است. یکی از زمینه های این حوزه مباحث مربوط به جمله در زبان عربی است. پژوهشگران بسیاری درباره ی «جمله» و مسائل آن قلم زده اند که یکی از پرکارترین آن ها پژوهشگر معاصر مصری علی محمد ابوالمکارم است. یکی از آثار وی کتاب «مقومات الجمله العربیه» است. او در طی چهار فصل به تعریف جمله و تفاوت آن با کلام، حجم جمله و تقسیمات قدیم و جدید آن می پردازد. مزیت کار او در این اثر آن است که با طرح آراء و نظرات قدما و معاصران درباره ی مقوله ی جمله به ارزیابی دقیق و عمیق آن ها می پردازد و نهایتاً پاره ای نارسایی ها و اشکالات را مرتفع می سازد. بعضی از نتایجی که او به آن ها دست یافته عبارتند از: 1- تعدد و تکثر آراء در مورد مفهوم جمله در میان نحویان قدیم و جدید 2- نقطه ی اشتراک همه ی این آراء درباره ی جمله در این که جمله یک ترکیب لغوی اسنادی و دارای معنای کامل است و عناصر آن سه چیز است: اسناد، معنای کامل داشتن و عمل کردن 3- پنج گونه ی متمایز جمله ی عربی جمله های فعلیه و اسمیه و ظرفیه و وصفیه و شرطیه اند 4- تفاوت داشتن ترکیب اسنادی با جمله و با مرکب اسنادی و بعضی مسائل دیگر. از آنجا که طبق اطلاع ما تاکنون هیچ یک از آثار مولف در ایران به فارسی ترجمه نشده است، به نظر می رسد ترجمه ی اثری با این عمق و دقت برای جامعه ی عربی خوان ایران خاصه معلمان و پژوهشگران رشته ی عربی مفید باشد. کلمات کلیدی: جمله، اسناد، ترکیب اسنادی، تقسیم جمله، حجم جمله

مضامین پایداری در دیوان بهار بیانگر دغدغه ها و مقاومت های بهار در برابرنابسامانی های عصر مشروطه است.اوضاع حاکم بر عصر او -عصر مشروطه - آشفتگی ها و... نگذاشت که او ساکت بنشیند واو را با سلاح برنده کلمات و ابیاتش وارد میدان ساخت چه در برابر مفاسد اخلاقی وچه در برابر حاکمان وقت و جه در بابر عمکردهای باطل ایشان. گاه بهار ضرب المثل ها و تعابیری را برای درک و بالا بردن درجه اهمیت وتاکید برمضامین پایداری لازم دانسته ودر بیشتر اشعاری که از زبان مردم وبرای مردم وخطاب به آنها سروده بکار می برد.

رساله هوسنامه، نسخه خطی ارزشمند و در خور توجه در عرصه ادبیات غنایی است که از خمول و گمنامی به در آمد. این اثر توانسته است گوشه ای از گستره ادب غنایی پیش از خود را نشان دهد. و همچنین یکی از نمونه های غنایی زیبا در قرن 9 محسوب می شود. نکته مهم دیگر این است که هوسنامه دارای اطلاعاتی از شعرایی است که ناشناخته یا کمتر شناخته شده اند. و مجموعه ای از شعر این شاعران بی دیوان را شامل می شود. نسخه های خطی یافته شده، تنها نسخه های موجود تا کنون درباره هوسنامه است. نسخه ها مربوط به زمان نزدیک به شاعر است و لذا قابل اعتماد و دارای ارزش تصحیح بود، دستاورد های زبانی،بلاغی و فرهنگی خود شاهد این مدعا هستند.

در این پژوهش مبحث صفت را که از مغشوش ترین مباحث دستور زبان فارسی است مورد بررسی قرار داده ایم. برای این کار لازم بود مهمترین دیدگاه ها و پژوهشهای انجام یافته در این حوزه را ارزیابی کنیم . به این سبب تحقیقات دستور پژوهان و دانشمندانی همچون خیامپور، فروزانفر ، قریب، همایون فرّخ ، فرشیدورد و برخی دیگر را بررسی کردیم و در نهایت نظر خود را نیز بیان نمودیم . ما در این تحقیق صفت را از نظر معنایی به شش قسم بیانی، اشاره، مبهم، تعجبی، شمارشی، پرسشی و از نظر ساختمانی به چهار نوع بسیط، مشتق، مرکب، جملات وصفی(موول به صفت) تقسیم کرده ایم. آنگاه احکام و قواعد مربوط به صفت و رابطه ی آن را با موصوفش به دقت بررسی کرده و سپس به مسائلی چون وابسته های صفت بیانی، نقش پذیری صفات، مقوله های مشترک با صفت مثل قید و صوت و مباحث نزدیک به مبحث صفت، مثل اضافه، بدل وپاره ای مباحث دیگر اشاره داشته ایم. در پایان با توجّه به آن چه گفته شد مقوله ی صفت را از نظر صرفی و نحوی در بوستان مورد بررسی و بحث قرار داده ایم که در نتیجه آن کاربرد انواع صفت و نحوه ی استفاده از آن در زبان و سبک بیان سعدی مشخص شده است.

پژوهش حاضر، در نظر دارد جنبه های مختلف « حسد» و تا حدی مفاهیم وابسته به آن را به عنوان یک رذیلت اخلاقی در آثار نظم و نثر مولوی بکاود. از آنجا که علما و عارفان قبل از او این رذیلت اخلاقی را نکوهش کرده و در رساله های خود مطرح کرده اند، تا حد امکان سعی شده به این آثار نیز توجه شود. در میان آنها تأکید ما بیشتر برروی آثار امام محمد غزالی است. حسد، مقوله ای است که در دو حوزه ی اخلاق و روانشناسی قابل بررسی است، بنابراین در قسمت مبانی نظری تحقیق سعی شده به مواضع حسد از این دو دیدگاه توجه شود. حسد و انگیزه های آن، مضرات و نکوهش حسد، درمان حسد و مباحثی از این دست در قسمت مبانی نظری تحقیق مطرح شده و سپس این موارد در آثار مولانا مورد بررسی قرار می گیرد. مولانا شاعری است که به اخلاقیات توجه ویژه دارد و به طرق گوناگون سعی در نکوهش رذائل اخلاقی و به خصوص حسد دارد. او در سطح وسیعی بدان توجه کرده و همین امر نشان دهنده ی نگرش خاص مولانا به این مقوله است.

ابوحفص حدّاد و حمدون قصّار دو تن از بنیان گذاران و رواج دهندگان طریق? ملامت در نیشابورِ قرن سوم بوده اند.چون ملامتیّه اعتقادی به نوشتن نداشته اند، اقوال و حکایت-های اندکی از این دو تن به جا مانده که دیگران از آنها نقل کرده اند. با بررسی آنچه در منابع کهن و کتاب های عرفانی و تاریخی و ادبی از این دو پیر ملامت آمده، آگاهی-هایی دربار? زندگی و خانواد? آنها به دست داده ایم.با تأمّل در سخنان و حکایت هایی که از آنان نقل شده برخی از زوایای اندیش? آنها را نیز روشن ساخته ایم که از طرفی بیانگر خطوط اصلی تفکّر ایشان و از سوی دیگر نشان دهند? اصول ملامتیّه است. همچنین توجه آنها به فتوّت و رابطه ای که با اهل فتوّت داشته اند تا حدودی تأثیر گذاری ها و تأثیر پذیری های این دو جریان را آشکار می سازد. از آنجا که تصوّف در ادبیات فارسی تأثیری قوی نهاده و اقوال و احوال و سلوک و اندیش? عارفان بر ذهن و زبان بسیاری از شاعران اثر گذاشته، این تحقیق چند نمونه از بازتاب های سخنان و حکایت های حمدون قصّار را در شعر شاعران بزرگ و مشهور، به ویژه در حوز? ادب عرفانی و تعلیمی نشان می دهد و برای یافتن نمونه هایی بیشتر از تأثیر تفکّر ملامتی و اندیشه و اقوال این دو شیخ بر شعر شاعرانِ این حوزه سودمند خواهد بود.

چکیده: قصّه و حکایت، موضوع اصلی تحلیل نظری? روایت شناسی است. در حوز? روایت شناسی با تلفیق نظریات مختلف، ابعاد گوناگون قصّه را مورد بررسی قرار می دهیم. در واقع روایت شناسی الگوی منظمی را برای تحلیل مولفه های اصلی متن روایی یعنی قصّه و حکایت، فراهم می کند. در میان روایت شناسان، ساختارگرایان و دیدگاه ایشان، در تحلیل و بررسی روایت های داستانی، چشم گیر و قابل اعتناست. در پژوهش حاضر، تلاش شده است، با توجه به آراء و شیوه های روایت شناسانی از جمله تودروف، پراپ، گریماس، برمون، ژنت و بارت که با تحلیل حکایت پیوند خورده است، سبک روایی قصّه های عاشقانه را در چهار منظوم? عطار مورد بررسی قرار دهیم. به طور کلی در میان منظومه های عطار نود و چهار حکایت عاشقانه یافت شد. حکایت های مربوط به هر منظومه را به صورت جداگانه در آغاز تحلیل روایی کرده و سپس به بررسی جایگاه عشق در هر یک از حکایت ها پرداختیم. در قصّه های عاشقان? چهارمنظوم? عطّار، عشق جایگاهی مرکزی دارد. از این رو کوشیده ایم، برخورد ویژ? عطّار را با عشق و قصّ? عاشقانه بررسی کرده و وجه تمایز این قصّه ها را به طور مستقل تحلیل کنیم. سپس جایگاه عشق را در چهار منظومه به ترتیب زمان سرایش آن ها از سوی عطار مورد توجه قرار داده و سیر تکامل نگاه عطار را به عشق مورد تحلیل قرار دادیم. واژه های کلیدی: عشق، قصّ? عاشقانه، عطار، روایت شناسی، منظومه های عطار.

چکیده طنز در شعر و نثر فارسی همواره کاربرد داشته و پیشینه ای دیرینه دارد و شاعران و نویسندگان به ویژه زمانی که نمی توانسته اند آزادانه عقاید و افکار خود را بر زبان آورند در پوشش کنایه و طنز سخن می گفته اند؛ سعدی نیز در روزگار خود که دوره فساد و پریشانی ناشی از حمله مغول است زبان طنزآمیز را وسیله ای برای انتقادات اجتماعی از مفاسد و معایب و ویژگی های ناپسند اخلاقی مردم روزگار خود قرار داده که ما ضمن بیان تفاوت طنز با هجو و هزل که زیاد با طنز آمیخته می شود از عوامل گرایش سعدی به طنز سخن گفته و همچنین به نمونه هایی از انتقاداتی که در پوشش طنز صورت گرفته اشاره کرده و ابیات و حکایاتی را که مضامینی این چنین دارند مورد بررسی قرار داده ایم. در طی تحقیق نیز از ویژگی های زبان طنزآمیز سعدی سخن گفته ایم. کلید واژه ها: سعدی، بوستان، گلستان، طنز، هزل، هجو

یکی از کسانی که در مطالعه ی قصّه ها روشی جدای از بقیه در پیش گرفت ولادیمیر پراب (1970- 1895) فولکلور شناس روسی بود. او معتقد بود که در طبقه بندی قصّه ها باید آن ها را دقیقاً مطالعه کرد، سپس با توجه به عناصری که از خود موضوع مورد مطالعه استخراج می کنیم، به بررسی آن بپردازیم، نه این که از بیرون بر موضوع تحمیل کنیم. دیدگاه دیگر او این بود که در مطالعه ی قصّه ها باید از روش های سایر علوم تجربی- که کاربردی، دقیق و قابلیت تکرار دارند- استفاده کنیم. بر اساس همین دیدگاه وی پس از مطالعه ی صد مورد از قصّه های پریان روسی و مقایسه ی آن ها با یکدیگر به این نتیجه رسید که قصّه ها با همه ی تنوّع و دگرکونی که در شخصیت ها ،مضمون و انگیزش ها دارند، کار قهرمانان آن ها ثابت است، وی کار بازیگران را کارکرد نامید و کارکرد را اعمال شخصیت ها از جهت نقشی که در سیر تکامل قصّه دارند، تعریف کرد و در بررسی های خود به این نتیجه رسید که: الف: اجزای ثابت همه ی قصّه ها کارکردهای قصّه ها هستند. ب: توالی کارکردها در قصّه ها همیشه ثابت است. ج: تعداد کارکردها در همه ی قصّه ها محدود هستند و تعداد آن ها تنها سی و یک کارکرد می باشد. هر چند که شیوه ی پراب در بررسی قصّه ها روشی تک بعدی و مکانیکی است، و وی تحت تأثیر سوسور زبان - شناس سوئیسی بیشتر به فرم و قالب اثر توجّه نمود، و مضمون و محتوا و جنبه های اجتماعی – تاریخی در خلق اثر را در درجه ی دوم اهمیّت، قرارداد. در روسیه ی آن زمان کار او چندان مورد توجّه قرار نگرفت. امّا روش او _ که پایه گذاران واقعی آن کسانی چون نیکفوروف و بدیه بودند- با ترجمه ی اثرش به نام ریخت شناسی قصّه های پریان روسی، به زبان انگلیسی سی سال بعد از انتشار در روسیه تحوّلی بزرگ در بررسی قصّه ها بوجود آورد. بسیاری از منتقدان و مردم شناسان در بررسی آثار ادب عامیانه و کلاسیک از روش وی پیروی کردند و در نقد تحلیل و تکامل شیوه ی او کارهای با ارزشی انجام دادند. در ادب فارسی هم بسیاری از محقّقان ادبیات عامه و کلاسیک از روش وی در بررسی قصّه ها و حکایت ها بهره برده اند. کسانی که شیوه ی پراب را دنبال کردند، شامل لوی استراوس است، که با نقد و بررسی شیوه ی وی و استفاده از آن در تجزیه و تحلیل اسطوره ها آن را تکامل بخشید و همچنین آلن دانداس، برمون و تودوروف هر کدام در تکامل این روش کارهای با ارزشی انجام داد ه اند. در این نوشته هم کوشش شده است که پنجاه قصّه ی متنوع از هزار و یک شب شامل قصّه های پریان، حیوانات، دینی، تاریخی و سایر گونه ها به شیوه ی پراب مورد بررسی ریخت شناسی قرار گیرد.

بیگمان نسخههای خطی نمایند? بخشی از عظمت تمدن ایرانی اسلامی است و تصحیح این - نسخهها راهی است برای به دستآوردن اطلاعات از فرهنگ کهن ایران و تاریخ دراز دامن زبان پارسی؛ در این میان تصحیح تذکرهها جایگاه ویژه دارند. در این رساله به معرفی تذکره تحفهالشعرا تألیف افضلبیگ- خان قاقشال اورنگ آبادی که در سال 6611 تألیف شده است سخن رفته و ساختار تذکره، شیو? نثر و اسامی شاعران این تذکره در حد امکان باز نموده شده است. در این رساله سعی بر آن است تا تصحیح کامل و منقحی از تذکر? تحفهالشعرا به شیو? اقدم نسخ ارائه شود. تحقیق حاضر از چهار فصل تشکیل شده است. فصل اول کلیات تحقیق را در بر میگیرد. فصل دوم از مبانی نظری تحقیق سخن رفته است. در فصل سوم احوال شاعر و سبک و ساختار تذکر? تحفه- الشعرا و همچنین معرفی نسخهها شرح داده شده است. در فصل چهارم متن کامل تذکر? تحفهالشعرا ارائه شده است. در ارائ? متن کامل تذکر? تحفهالشعرا از سه نسخ? موجود در کتابخان? مجلس استفاده شد که دو نسخه به صورت میکروفیلم و یک نسخه به صورت چاپ سنگی است. در فصل پنجم نتیجه گیری و در آخر تصاویر سه نسخه آورده شده است

چکیده جوع و قوت از مباحثی است که در دو حوز? ادبیّات تعلیمی و ادبیات عرفانی به آن توجّه جدّی شده است. مولانا از شاعران عارفی است که به این موضوع اندیشیده و از زوایای گوناگون به آن نگریسته و به بیان ارتباط آن با پاره ای از مسائل عرفانی و اخلاقی پرداخته است. پژوهش حاضر جوع و قوت را در آثار نظم و نثر مولانا کاویده و سعی کرده است سابق? آن را در تصوف پیش از مولانا تا حد امکان و به اجمال و اختصار نشان دهد؛ چرا که مولانا از میراث عرفانی عظیم پیش از خود بسیار بهره برده است. فصل اوّل به بیان مسأله و اهمیت موضوع و سوال ها و فرضیه های تحقیق می پردازد. فصل دوم مروری است بر جوع و قوت در تصوف پیش از مولانا، فصل سوم سعی دارد خط سیری از زندگی مولانا ترسیم کند. فصل چهارم جوع و قوت را با ارائ? طبقه بندی های لازم و آوردن شواهد کافی در تمام آثار مولانا بررسی می کند و سرانجام فصل پنجم نتایج این جستار را به کوتاهی هرچه تمام تر باز می نماید. کلید واژه: جوع، قوت، مولانا، مثنوی، غزلیات شمس

مقاصد الاولیا فی محاسن الانبیا زندگینام? پیامبران است و در لابه لای داستان های مربوط به پیامبران روایات و احادیث و آیات متعددی آورده است وقتی به زندگی پیامبر (ص) می رسد مختصری هم درباره ی خلفای چهارگانه و جنگ های حضرت علی پرداخته است و در مابین این مطالب به داستان های فرعی دیگری نیز اشاره شده است و نویسنده هر چند سعی کرده که کتاب شکل داستانی و روایت گونه داشته باشد ولی به دلیل مقید بودن یه مستندات ،کتاب شکل تاریخی خود را حفظ کرده است و نویسنده هدف از تالیف این کتاب را این دانسته که سرمایه ای برای خوانندگان و مایه کمال فصاحت باشد و از برکات زندگی آن پیامبران بهره مند شوند.کلام و سبک فاریابی در این کتاب بسیار مصنوع و متکلف است و مولف همواره سعی دارد کلام خود را به آیات و احادیث و اشعار فارسی و عربی آراسته دارد و فاریابی سعی کرده برخی از صنایع لفظی و بدیعی را چاشنی نثرخود سازد.در این تصحیح نشان داده شده که اهمیت نسخه های خطی که سال های پیشین نوشته شده و هنوز تصحیح نشده اند از جمله این نسخه برای سلسله معارف دینی و فرهنگی ما دارای اهمیت هستند .

ارتباط میان دو هنر موسیقی و ادبیات ژرفایی به اندازه تاریخ زندگی بشر دارد تا جایی که گروهی را اعتقاد بر این این است که این دو فن در روزگاران دور دو شاخه مختلف هنر نبوده اند. احتمالاً در دوره های متأخر که این دو هنر حوزه های شخصی تری یافتند، بحث هایی درباره پیوند شعر و موسیقی و تأثیرات آنها بر یکدیگر درگرفت. در ایران استفاده راویان ردیف موسیقی، از بسیاری از اشعار سعدی نمایانگر روح سازگار اشعار روان سعدی با موسیقی سنتی ایرانی است. اشعار سعدی بخصوص غزلیات وی در نسبت با ابیات دیگر شعرا درصد قابل توجهی از کلام ردیف را به خود اختصاص داده است. تفحص و واکاوی آثار سعدی ما را به این نکته رهنمون می سازدکه سهم نسبتاً بزرگی از اشعار وی با موسیقی در پیوند است. سعدی از واژگان موسیقایی در حیطه های مختلف از اسامی آلات گرفته تا الحان و واژگان عمومی استفاده برده است. هیچ گوشه ای از آثار وی از بوستان و گلستان تا غزلیات و مواعظ خالی از اشاراتی به موسیقی نیست.اگرچه سعدی موسیقیدان به معنای حرفه ای نبوده است واین مفاهیم و اصطلاحات در آثار وی بطور عمده دارای بار و معنای موسیقایی به معنای تخصصی کلمه نیست، با این وجود روشن است که سعدی آشنایی کاملی با موسیقی نظری و اصول آن داشته است. این پایان نامه در پنج فصل گردآوری شده است: در فصل یک، کلیات تحقیق را که شامل مواردی همچون پرسش ها و فرضیات و اهداف تحقیق است، آورده ایم. در فصل دوم به ذکر گزارش کوتاهی از تسمیه و تاریخچه موسیقی پرداخته ایم. در فصل سوم، به زتدگی نامه سعدی اشاره کرده ایم و در فصل چهارم به بررسی اصطلاحات موسیقایی در کلیات سعدی پرداخته ایم و در نهایت نتایج حاصل از این چهار فصل را در فصل پنجم جمع آوری کرده ایم.

تصحیح کتاب مجمع الصنایع اثر نظام الدین احمد ابن محمد صالح صدیقی (قرن11)از روی سه نسخه اصلی کتاب که دو نسخه در کتابخانه مجلس شورای اسلامی ودیگری در کتابخانه آیت اله مرعشی نگهداری می شود صورت گرفته است

چکیده شعر در هر جامعه و در هر زمانی، ابزاری مناسب و تأثیرگذار برای بازتاب و نقل زندگی بوده است. یکی از مسائلی که در بسیاری از ادوار شعر فارسی، مضمون ساز بوده و مای? الهام شاعران قرار گرفته است، مسائل اجتماعی می باشد. پرداختن به این مسائل، شعر را به بطن اصلی جامعه می کشاند و به شاعر فرصت می دهد تا به نمایندگی از مردم جامع? خویش، دردها و آمالشان را در شعر خود بازگو کند. از نمونه های درخشان شعر اجتماعی، اشعار دوران مشروطه را می توان نام برد. شعر مشروطه، در اساس و بنیان خود، مجسّم کنند? جامع? آن روز ایران و ستایش نام? بلندبالایی است از «ملّت» و «آزادی». وطن، انتقادهای اجتماعی، نقد سیاست و بازتاب اقتصاد ایران، آزادی، زن، غرب و صنعت غربی و... پیکر? اصلی شعر این دوره را رقم می زنند. فریادهای میهن دوستی و انتقادات اجتماعی بر شعر این دوره طنین انداز شده است و بیش از همه، محمّدتقی بهار کوس وطن پرستی می نوازد و ایرج میرزا، بر طبل انتقادهای اجتماعی می کوبد و دیگر شاعران مشروطه با این دو هم نوا شده اند. بنابر اهمّیّت فراوان مسئل? وطن و میهن پرستی و نیز با توجّه به شأن عظیم ملک الشعراء بهار در سرایش اشعار میهنی و وطنی، بر آن شدیم تا تحقیقی علمی در این باره ارائه دهیم. مجموع? پیش رو در جهت شناساندن بهار و تجلّی مفهوم ایران و وطن در شعر وی، نگاشته شده است.

اساطیر و روایات تاریخی و مذهبی، گنجینه ی گرانبهایی است که از پیشینیان به یادگار مانده است و نویسندگان و سخنوران بیشترین سهم را در حفظ و نگهداری آن داشته اند.این تحقیق اساطیر و روایات تاریخی و مذهبی را در دیوان و حدیقه مورد تحلیل و بررسی قرار داده است تا کیفیت بهره گیری سنایی از این عناصر معلوم گردد. در این پژوهش پس از بیان کلیات تحقیق، توضیح و شرح مبانی نظری و مختصری از زندگی سنایی، به بیان داستان ها و روایات و اسطوره ها پرداخته شد که مفصل ترین بخش این تحقیق می باشد. شاعر که این عنصر را در سه جنبه ی ستایش، تعلیمی و عرفانی بکار گرفته است، توانسته با استفاده از آنها بر جذابیت و گیرایی اشعارش و تاثیر آن بر مخاطب بیفزاید.

چکیده سبک، روش خاص ادراک و بیان افکار به وسیل? ترکیب کلمات و انتخاب الفاظ و طرز تعبیر و در حالت کلی حاصل نگاه خاص هنرمند به جهان درون و برون است. در دور? معاصر، ملک الشعراء بهار نخستین کسی است که به طور طبقه بندی شده به علم سبک و سبک شناسی سامان داد و بعدها افراد دیگر از جمله شمیسا به طرق مختلف به طبقه بندی سبک پرداختند. مهدی اخوان ثالت از جمل? چهره های سرشناس شعر و شاعری در دور? معاصر است که آثار فراوانی به نظم و نثر دارد و به دلایل متعددی، از جمل? شاعران و محققین صاحب سبک به شمار می رود. بررسی سبک نثر وی در سه سطح زبانی، فکری و ادبی موید این موضوع است که وی از یک طرف به دلیل علاقه¬مندی به ادبیات گذشت? ایران و از طرف دیگر به جهت پایبندی به اصول و ضوابط ادبیات معاصر، زبانی کهنه و نو را با مهارت خاصی به هم پیوند می زند و زبان ویژه ای به وجود می آورد. واژه های کلیدی: مهدی اخوان ثالث، نثر معاصر، نثر تحقیقی، سبک شناسی نثر

ابوعبدالرحمن، عبدالله بن مبارک مروزی از پیشروان و بزرگان دوره ی زهد در تاریخ تصوّف است. از زندگانی و شخصیت و آثار بزرگان قرون اولیه ی اسلامی بطور پراکنده در منابع کهن خبرهایی آمده است که ما در این پژوهش با مطالعه و استخراج آنها، عمده ی اقوال، آثار، اشعار، حکایات و راویان ابن مبارک و همچنین احادیث روایت شده از او را ارائه داده ایم. در قسمت زندگانی نیز پس از معرفی کامل او، آگاهی هایی درباره ی سفرها و مصاحبان او به دست داده ایم و با بررسی اقوال و حکایات، ابعاد مهم شخصیت او را روشن ساخته ایم. بررسی زندگانی این بزرگان علاوه بر شناساندن زوایای پنهان شخصیت آنها، گام مهمی در جهت شناخت هرچه بهتر تاریخ تصوّف و همچنین تأثیر این افراد بر حوزه ی ادب تعلیمی و عرفانی است. مهمتر از همه ی اینها، این پژوهش در انجام پژوهشهای گسترده تر نیز مرجع کارآمدی خواهد بود.

این رساله به بررسی زندگی، اندیشه و آثار دکترمحمد معین می¬پردازد. دکترمعین در چند زمینه آغازگر بود. او اولین کسی است که در رشته¬ی زبان و ادبیات فارسی دکتری گرفت. نخستین یادنامه به اهتمام او سامان یافت و منتشر شد. وی اولین فرهنگ فارسی را که مطابق با اصول جدید فرهنگ¬نویسی باشد، تألیف کرد. چهارکتابی که در موضوعات کوچک دستوری به روش تاریخی و تفصیلی نوشت نیز بی¬سابقه اند. دکترمعین آثار بسیاری تألیف، تصحیح و ترجمه کرد. نوشته های او در حوزه¬های گوناگونی قرار می¬گیرند همچون لغت نویسی، ریشه شناسی، دستور، فرهنگ و زبانهای ایران باستان، حافظ پژوهی و مقاله های متعدد درباره¬ی شاعران و نویسندگان و کتابهای نظم و نثر و موضوعات دیگر. او در پاره¬ای از این زمینه ها عمیقاً تخصص داشت و در برخی دیگر نیز به مرز تخصص نزدیک شده بود. با اینکه پرنویس بود، تمام نوشته های او ارزشمند و برخی عالی است و این در حالی است که عمر چندانی نکرد، اما در همین عمر کوتاه به سبب توأم شدن تلاش و نبوغ، آثار بسیاری از خود به جای نهاد و بر نسل پس از خود فراوان تأثیر گذاشت. به دلیل اهمیت بسیار او در قلمرو زبان و ادبیات فارسی، رساله¬ی حاضر درباره¬ی ابعاد مختلف زندگی، شخصیت، اندیشه، آثار و روش تحقیق او نوشته شده و سعی دارد به دور از ستایشهای اغراق آمیز و تنها بر اساس واقعیت ها گزارش دهد و قضاوت کند.

پژوهش حاضر با عنوان «بررسی موسیقی شعر در اشعار نادر نادرپور» و با هدف شناخت و معرفی جنبه¬های موسیقایی شعر نادر نادرپور تدوین شده است. روش این پژوهش از نظر ماهیّت، توصیفی ـ تحلیلی و از نظر هدف نظری است و مطالب آن از طریق مطالعات کتابخانه¬ای فراهم شده است. مهم¬ترین جنبه¬های موسیقایی اشعار نادرپور در انواع موسیقی: بیرونی، کناری، درونی و معنوی مورد بررسی قرار گرفته است؛ در مجموعه¬های شعری این شاعر معاصر نمودهای فراوان موسیقایی وجود دارد که مخاطب را در فهم محتوای فکری و ادبی¬اش کمک می¬کند. در این پژوهش هریک از انواع موسیقی از مجموعه¬های شعری نادرپور همراه با شواهد آن در فصل چهارم آمده است؛ برجسته¬ترین و پربسامدترین اوزان شعری مشخّص گردیده است. در مبحث موسیقی درونی و معنوی به آرایه¬های لفظی و معنوی توجّه شده است. بسامد نسبتاً بالای تشبیه در اشعار این شاعر بیانگر توجّه او به این عنصر زیبایی سخن بوده و نشان می¬دهد که نادرپور از این ابزاهای بیانی تا چه حد بهره برده است.

از آن¬جا که ادبیّات آینۀ تمام نمای باورها و اندیشه¬های یک ملّت است، بنابراین آثار شاعران و نویسندگان، بستری آماده و مدخلی مطمئن برای طرح نظرگاه¬های گوناگون می¬باشد، لذا طبیعی است که بخشی از مفاهیم، باورها و اصطلاحات و مفاهیم علمی، به آثار بزرگان ادب راه یافته باشد. یکی از دانش¬هایی که در متون ادبی فارسی انعکاس زیادی داشته، طب است. این بازتاب البتّه در همه متون به یک اندازه نیست. در بعضی از دیوان¬ها که شاعر اطّلاعات طبّی بیشتری داشته، یا می¬خواسته فضل¬فروشی کند، بیشتر به تعابیر و مفاهیم طبّی بر می¬خوریم. مولوی از جمله شاعرانی است که در دانش¬های مختلفی صاحب اطّلاع است و تردیدی نیست که آگاهی¬های پزشکی نیز مانند بسیاری از درس خواندگان دنیای قدیم داشته، امّا او به هیچ وجه این آگاهی¬ها را به شکل تصنّعی و فضل¬فروشانه در آثارش منعکس نکرده است. موضوع پژوهش حاضر، بررسی ظهور و بازتاب طب و مضامین طبّی در دیوان شمس است. در این پژوهش صرفاً به دنبال تدوین اطّلاعات طبّی موجود در دیوان شمس نیستیم، چه قصد مولانا از به کار بردن مفاهیم علوم دیگر، چیزی جز تبیین مفاهیم عرفانی و اخلاقی نبوده است. مضمون¬پردازی¬ها و شگردهای بلاغی مورد استفاده مولانا با تعابیر و مفاهیم مذکور در کانون توجّه نویسندگان است. روش کلّی در تدوین این پژوهش چنان بوده¬است، که مضامین طبّی موجود در شعر مولانا با تکیّه بر بعضی از شاخص¬ترین متون طبّی کهن استخراج گردیده و با ذکر شواهد شعری مناسب در دیوان شمس، توضیح داده شده¬اند. هدف اصلی از انجام این پژوهش، آسان تر کردن فهم پیچیدگی های متون کهن و تصحیح آن ها و حل تسامحات معنایی موجود در دیوان شمس است. مطالبی که در این پژوهش آمده، به جز مباحث مقدماتی عبارتند از: انواع بیماریها، شیوه¬های درمانی، ابزار و ادوات پزشکی، مشاغل پزشکی و مضمون¬پردازی¬هایی که در دیوان شمس با تعابیر و مفاهیم طبّی انجام شده است. کلمات کلیدی: دیوان شمس، مولانا، مفاهیم و مضامین پزشکی.

اینکه میبدی در تفسیر کشف الاسرار راجع به ابلیس چه نگرشی دارد موضوع اصلی این پژوهش است. نویسنده به بررسی سیمای ابلیس در این متن که هدف پژوهش حاضر است پرداخته است. با بررسی ابعاد مختلف موضوع مورد بحث آنچه دریافت شد رویکرد میبدی نسبت به ابلیس است که دو نوع رویکرد در این تفسیر به چشم می خورد که مهمترین رویکردی که توجه همگان را به خود جلب می نماید ستایش ابلیس و اندیشه دفاع از اوست. یکی از مسائلی که همواره در طول تاریخ مورد توجه همه ادیان الهی بوده مسئله ابلیس (شیطان) بوده است. بویژه مسئله ی نافرمانی ابلیس در امر سجده بر آدم (ع) که همواره بحث گروهی از عارفان مسلمان در طول تاریخ تصوف اسلامی بوده است. ستایش ابلیس و اندیشه دفاع از او که نخستین بار در میان عرفای اسلامی مطرح گردیده توجه بسیاری را به خود جلب کرده بود. از جمله میبدی که در تفسیر شریف خود «کشف الاسرار و عدّه الابرار» با ذکر حکایتها و عبارتهایی با تبعیت از این اندیشه به دفاع از ابلیس پرداخته است. البته رویکرد ابلیس ستیزی هم در این اثر به چشم می خورد که در این پژوهش هر دو رویکرد مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.

زبان از جمله موثرترین و مهم ترین ابزارهای ادای فکر و برقراری ارتباط است که بین اجزای آن روابط مشخصی وجود دارد؛ توصیف و تشریح این روابط و نقش هر یک از این اجزا در دانشی به نام دستور زبان مطرح می شود. این دانش جزء علوم اصلی ادبی به شمار می آید و شناخت و آگاهی از معیارها و اصول آن برای بررسی هر علمی از جمله ویرایش ضرورت دارد. این معیارها و اصول در نوعی از ویرایش که ویرایش زبانی نام دارد، بسیار بااهمیت است؛ زیرا رفع خطاهای دستوری و ساختاری و جمله بندی یکی از مهم ترین مولفه های این نوع ویرایش محسوب می شود. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل مولفه های دستور زبان در ویرایش زبانی و بیان اختلاف-نظرهای صاحب نظران در این زمینه است. همچنین، بر آن است با تأکید بر خطاهای رایج، صورت صحیح متن یا عبارت را بیان کند. نتایج پژوهش نشان می دهد، بسیاری از اصول و معیارهای درست نویسی مطرح در ویرایش بر قواعد دستوری مبتنی است و رایج ترین و بیشترین غیر معیارها در سه حوز? جمله، فعل و حرف است.

چکیده قابوس نامه یکی از متون دور? نخستین است که در قرن پنجم هجری به قلم یکی از امیران زیاری، عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن وشمگیر زیاری، به رشت? تحریر درآمده و از همان بدو نگارش، مورد توجّه فارسی زبانان قرار گرفته است؛ لیکن از نظر نکات زبانی و دستوری آن گونه که درخور و شایست? چنین متنی باشد به آن توجّهی نشده است و کمتر کتاب دستوری ( به جز تاریخ زبان فارسی خانلری) می یابیم که از این کتاب ارزشمند شواهدی ذکر کرده باشد. از این رو تصمیم گرفتیم مبحث فعل را در این کتاب مورد بررسی قرار دهیم. در این تحقیق فعل را با تمام ویژگی های آن؛ یعنی زمان، ساختمان، جهت، گذار، وجه، نمود و موارد دیگر و تا حدودی مطابق? آن با زبان فارسی معیار امروز مورد پژوهش قرار داده ایم؛ زیرا که فعل پیچیده ترین، بی شکل ترین، و مغشوش ترین عنصر دستور زبان فارسی است که در گذر زمان دچار تغییرات و دگرگونی های بسیاری شده است؛ و در یک آن، چندین مقول? زمان، شخص، جهت و جز آن را در بر می گیرد و به مرور زمان قاعده مندتر شده و تقریباً اشکالِ ثابت تری پیدا کرده است؛ و خوشبختانه پس از پژوهش هایی که انجام گرفت به نکات قابل توجّهی نیز در این رابطه دست پیدا کردیم. واژگان کلیدی دستور، فعل، قابوس نامه، وجه، افعال شبه معین

پژوهش حاضر با عنوان «بررسی موسیقی شعر قیصر امین پور » و با هدف شناخت و معرفی جنبه های موسیقایی شعر قیصر امین پور تدوین شده است. روش این پژوهش از نظر ماهیت، توصیفی ـ تحلیلی و از نظر هدف بنیادی نظری است و شیوه ی تجزیه و تحلیل اطلاعات، به صورت کیفی است و مطالب آن از طریق مطالعات کتابخانه ای فراهم شده است. مهم ترین جنبه های موسیقایی اشعار شاعر در انواع موسیقی : بیرونی ،کناری ، درونی ومعنوی مورد بررسی قرار گرفته است؛در مجموعه های شعری این شاعر معاصر نمودهای فراوان موسیقایی وجود دارد که مخاطب را در فهم محتوای فکری و ادبی اش کمک می کند. در این پژوهش هر یک از انواع موسیقی از مجموعه های شعری امین پور همراه با شواهد آن در فصل چهارم آمده است؛ برجسته ترین و پربسامدترین اوزان شعری مشخص گردیده است . در مبحث موسیقی درونی ومعنوی به آرایه های لفظی ومعنوی توجه شده است . بسامد نسبتا بالای تکرار – تکرار واج وتکرار کلمه - در اشعار این شاعر بیانگر توجه او به این عنصر زیبایی سخن بوده و نشان می دهد که قیصر امین پور از این ابزارهای بیانی تا چه حد بهره برده است.

چکیده در این پژوهش به بررسی عوامل زیبایی شناسی شعر انوری از دیدگاه علم بدیع می پردازیم. علم بدیع یکی از شاخه-های علوم بلاغت است، که در لغت به معنی چیز تازه و نو، و در اصطلاح علمی است که باعث زیبا سازی کلام می شود و یا سخن ادبی را ارتقاء می بخشد، و به طور کلی به دو دست?: بدیع لفظی و بدیع معنوی تقسیم می شود. در گذشته به علم معانی و بیان که از دیگر شاخه های علوم بلاغت هستند نسبت به بدیع توجّه بیشتری می شد؛ امّا امروزه با توجّه به سیر طولانی و کشف عوامل زیبایی سازی شعر در این حیطه، باعث توجّه بیشتر به این دانش شده است. شاعران با استفاده از دانش بدیع توانسته اند به جذابیت و گیرایی و همچنین تأثیر هر چه بیشتر در مخاطب خود بیفزایند. انوری نیز از این مورد مستثنی نیست. دیوان او که شامل: قصاید، قطعات، غزلیات و رباعیات فراوان می باشد، سرشار از این زیبایی های ادبی است، مخصوصاً قصایدش نسبت به دیگر اشعارش از صنایع بدیعی بیشتری برخوردارند. انوری که شاعری مدح گوی است توانسته با استفاده از این عوامل زیبایی، توجّه ممدوح خود را برانگیزد، و با توجّه به زبان فاخر و قصاید استوارش او را یکی از سه پیامبر شعر فارسی دانسته اند. از پر بسامدترینآرایه های به کار رفته در دیوان انوری در حوز? بدیع لفظی می توان: موازنه، جناس، سجع، تکرار و ... و در حوز? بدیع معنوی: اغراق، حسن تعلیل، ارسال مثل، تلمیح، مراعات النظیر، لفّ ونشر و ... را نام برد.

«وطن و وطن پرستی» یکی از مهمترین موضوعات سیاسی و اجتماعی در ادبیات دوره ی مشروطه است که در جریان نهضت مشروطه خواهی و آشنایی با مظاهر فرهنگ و مدنیت غرب، برای نخستین بار همراه با رشد ناسیونالیسم ایرانی با کاربردی خاص به فرهنگ ایران راه یافته و در ذهن و شعر برخی از اندیشمندان و شاعران آن روزگار برجستگی زیادی می یابد. مفهوم جدید وطن که در تاریخ ادبیات فارسی کمتر سابقه داشته است با تحول اندیشه ی اجتماعی مردم ایران، به مثابه ی ابزاری برای مبارزات ضد استعماری و استبدادی مورد استفاده قرار می گیرد و در این میان شاعران با سرودن اشعار انقلابی و سیاسی و اجتماعی و بیان اوضاع نابسامان کشور ایران، مردم را به عمران و آبادانیِ وطن تحریک و تهییج می کنند. میرزاده عشقی یکی از نامدارترین شاعران عصر مشروطیت در ایران است که با وجود سن کوتاه سی و یک ساله ی خود به مقوله ی وطن توجه ی ویژه ای داشته و از زوایای مختلف و متنوعی به این مسئله نگریسته است. این رساله با توجه به تحول مفهوم وطن در اندیشه ی شاعران این عهد به دنبال بررسی وطن در شعر میرزاده عشقی است تا نشان دهد که این شاعر انقلابی و سیاسی در اشعار خود چگونه و به چه صورت به این مقوله نگریسته و تا چه حدی در روشنگری افکار مردم نقش داشته است. واژه های کلیدی: وطن، وطن پرستی، ناسیونالیسم، انقلاب مشروطه، شعر مشروطه، عشقی.

صنایع بدیعی اگر در حد تعادل به کار برده شوند موجب آرایش کلام می گردند. این صنایع را به ادویه ی طعام مانند کرده اند که اگر به اندازه استعمال شود ، غذا را مطبوع و لذیذ می کند و اگر زیاد شود آن را تند و نامطبوع می سازد. یکی از شاعرانی که در این زمینه افراط کرده است، خاقانی شروانی است. دیوان خاقانی سرشار از مباحث اخلاقی و پند و حکمت می باشد، با این حال، فهم آن برای هر شخصی ممکن نیست و استفاده بیش از حد او از آرایه های ادبی گاه باعث ملال در افراد مبتدی می شود. دیوان خاقانی مانند دریایی از صنایع است که هر چقدر برای استخراج آن ها تلاش شود، هم چنان، جای کار کردن بیشتری دارد. البته چیزی که بیشتر از صنایع بدیعی موجب پیچیدگی شعر خاقانی می شود استعارات، کنایه ها و مجازهای دور از ذهن و اصطلاحات علمی است.همچنین، تلمیحات دینی و مذهبی و تاریخی و اسطوره ایی فراوان در دیوان خاقانی یافت می شود. این پایان نامه به بررسی بدیع در دیوان خاقانی شروانی، شامل قصاید، غزلیات ، قطعات و ترجیع بندها و رباعیات می پردازد. از پرکاربردترین صنایع لفظی بدیع که در شعر خاقانی به کار رفته است، واج آرایی، موازنه، جناس و تکرار می باشد. و پرکاربردترین صنایع معنوی در شعر او، شامل: تناسب، ایهام تناسب، تلمیح، حسن التعلیل می باشد که دیریاب ترین آن ها ایهام تناسب می باشد. خاقانی این صنعت را به شیوه ایی خاص به کار برده است. به طوریکه گاهی یک واژه با چندین واژه در بیت و با معانی مختلف ایهام تناسب می سازد. بیشترین واژگانی که خاقانی در ایهام تناسب از آن ها بهره جسته است، واژه های مربوط به اخترشناسی دوره خود می باشد. کلید واژه ها: بلاغت، بدیع، خاقانی، دیوان خاقانی.

چکیده موضوع وطن و وطن دوستی در ادبیات سرزمین ما به ویژه شعر، با پشتوانه ی کهن تاریخ و تمدن آمیخته شده و آثاری که در این زمینه به ثبت رسیده گنجینه های ارزشمندی از تقارن احساس، هنر، تفکر و تعقل است. این آثار هم نماینده ی روح ملی و حماسه ی جمعی است و هم سرگذشت دفاع از کیان و عزت ایران. در ادبیات مشروطه و به ویژه شعر آن دوره با توجه به اهمیت مفهوم وطن در انقلاب مشروطه، نگاه شاعران به موضوع وطن و بازتاب این موضوع در شعر آنان درخور تأمل است.عارف قزوینی نیز به عنوان یکی از چهره های سرشناس دوره ی مشروطه از جمله مواردی که در اشعارش تبلور یافته است، رویکرد خاص او نسبت به مقوله ی (( وطن )) است. او با حوادث و رخدادهای عصر خویش پیش می رود و با سلاح شعر خویش علیه بیدادگری ها و ظلم و ستم های دوران خود به ستیز بر می خیزد.در واقع شعر او وظیفه ی خطیر بیداری توده ی مردم را به دوش می کشد. جهان بینی شاعر بر اساس حوادث و مقتضیات زمان شکل می گیرد، در حقیقت فرزند زمان خویش است و به لقب شاعر ملی مزین است که این لقب به راستی زیبنده ی او و شعرش می باشد. در این رساله می کوشیم با کنکاش در اشعار شاعر، ابعاد تلقی میهنی این شاعر ملی ایران را ترسیم کنیم وچشم انداز های متنوع وی را نسبت به مسائل وطن و سزمین خویش، تبیین نماییم و از این طریق ابعاد برجسته و نادر وی را به نمایش بگذاریم. اما پیش تر لازم است در باب مفهوم وطن و شعر دوره ی مشروطه به اجمال سخن بگوییم.و نگاهی گذرا نیز به چگونگی آغاز نهضت مشروطه داشته باشیم .از آنجا که شاعر فرزند زمان خویش است، بدون شک اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر او نیز ضرورت دارد بدون در نظر گرفتن آنها، تجزیه و تحلیل شعر عارف ناقص و بدون نتیجه خواهد بود. واژگان کلیدی: عارف قزوینی، وطن، شعر، انقلاب مشروطه

آنندرام (anand ram)، متخلص به «مخلص «، شاعر و نویسنده پارسی گوی قرن دوازدهم هجری، در سودهره (sodhra) در بخش سیالکوت (sialkot) از توابع لاهور(lahore) به دنیا آمد. مخلص در شاعری از استاد خود میرزا عبدالقادر بیدل پیروی می کرد و از بهترین شاگردان او بود، ولی سخنش از پیچیدگی ها و نازک خیالی های معماواری که در شعر بیدل دیده می شود، خالی است . علاوه بر قریحه سرشار آنندرام در شاعری ، ذوق نکته یابی و نقادی وی نیز شایسته توجه است و سبک نگارش او در نثر هم به متانت و روانی مشهور بوده است ، به گونه ای که مخلص را یکی از بهترین نویسندگان آن روزگار خوانده اند. هنگام? عشق، داستان منثور عاشقانه ای است که آنندرام مخلص در سال 1152ق. از هندی به فارسی ترجمه کرده، با نثری شاعرانه و زیبا به رشت? تحریر درآورده است. این کتاب تا کنون تصحیح نشده و در این پژوهش با کمک چهار نسخ? موجود، تصحیح گردیده است. کارنام? عشق، اثر داستانی دیگر آنندرام مخلص است که در سال 1144ق. با نثری زیبا از هندی به فارسی برگردانده شده است. این کتاب در این پژوهش با کمک سه نسخه موجود، تصحیح گردیده است. در پژوهش حاضر، ضمن ارائ? کلیاتی راجع به نسخ خطی و تصحیح، وضعیت زبان و ادبیات فارسی، نثر فارسی و داستان نویسی در شبه قاره، به شرح حال و معرفی آثار مخلص به ویژه دو اثر داستانی «هنگام? عشق» و «کارنام? عشق»، بررسی وِیژگی های سبکی این دو اثر، معرفی نسخه ها و تصحیح انتقادی آنها، پرداخته شده است. همچنین در پایان، فرهنگ واژگان برای توضیح لغات هندی و دشوار این دو اثر تهیه شده است.

در ااین پایان نامه به بررسی گونه ی روایی خاطره داستان در داستان های گلی ترقی پرداخته شده است و تفاوت بین خاطره و داستان و ویژگی های ان دو نیز پرداخته شده است.

ابو عثمان حیری و عبداللّه منازل دو تن از بنیان گذاران و رواج دهندگان طریق? ملامت در نیشابورِ قرن سوم و چهارم بوده اند. چون ملامتیّه اعتقادی به نوشتن نداشته اند، اقوال و حکایت های اندکی از این دو تن به جا مانده که دیگران از آنها نقل کرده اند. با بررسی آنچه در منابع کهن و کتاب های عرفانی و تاریخی و ادبی از این دو پیر ملامت آمده، آگاهی هایی دربار? زندگی و خانواد? آنها به دست داده ایم. با تأمّل در سخنان و حکایت هایی که از آنان نقل شده، برخی از زوایای اندیش? آنها را نیز روشن ساخته ایم که از طرفی بیانگر خطوط اصلیِ تفکّر ایشان و از سوی دیگر نشان دهند? اصولِ ملامتیّه است.

تذکره خلاصه الاشعار و زبده الافکار مفصل ترین تذکره عمومی تاریخ ادبیات فارسی شمرده شده است. میرتقی الدین کاشانی مولف این تذکره، از شاگردان محتشم کاشانی بود و در شعر «ذکری» تخلص می کرده و به ««میر تذکره» شهرت داشته است. وی تذکره عظیم خود را که مهم ترین اثرش محسوب می شود، حدودا در 40 سال بین سال های 975 تا 1016ق تآلیف کرده است. خلاصه الاشعار از یک مقدمه، چهار فصل ابتدایی، چهار رکن، مقدمه خاتمه و خاتمه ای مبتنی بر 12 اصل تشکیل شده است که هر اصلی از این اصول به ناحیه جغرافیایی خاصی اختصاص دارد و معرفی شاعران هم روزگار میرتقی را شامل می شود. اصل پنجم از خاتمه مربوط به ذکر شاعران دارالسلطنه قزوین است.

چکیده ندارد.