علم سنجی یکی از مقوله های پژوهشی نسبتاً نوظهور است که امروزه در تمام حوزه های علمی و در سطوح ملی و بین المللی مورد توجه قرار گرفته و از رایج ترین روش های ارزیابی فعالیت های علمی است. اید? علم سنجی در طول زمان شکل گرفته و توسعه یافته است. این اندیشه دستاوردهای زیادی برای افراد، گروه ها، سازمان ها، دولت ها و به طور کلی در سطح جهان داشته است. در تقابل با این دستاوردها، استفاده از روش ها، شاخص ها و فنون علم سنجی در ارزیابی فعالیت های علمی، امروزه با سوالات و انتقادهای زیادی روبه رو شده ، به طوری که باعث تردید در مبانی و چارچوب نظری آن گردیده است. از این رو بازنگری و بازسازی نظری و معرفت شناختی علم سنجی ضروری به نظر می رسد. این در حالی است که بررسی پیشینه ها بیانگر آن است که علم سنجی تاکنون با رویکرد معرفت شناختی مورد مطالعه قرار نگرفته است. مسئله این جاست که نوع معرفت در علم سنجی با رویکردهای گذشت? معرفت شناسی که تا حدودی سنتی و تک بُعدی است، پیوند دارد، در حالی که جامعیت بخشیدن به ارزیابی های علم سنجی در عصر حاضر، مستلزم استفاده از تمام رویکردها و به خصوص رویکردهای نوین معرفت شناسی است. این پژوهش با هدف تحلیل تاریخی و معرفت شناختی مبانی و خاستگاه های مفاهیم، اندیشه ها و نظریه های حوز? علم سنجی و تبیین جایگاه آن در میان دیگر حوزه های دانش در عصر حاضر صورت گرفته است. روش پژوهش در این رساله تحلیلی- انتقادی و اکتشافی و مبتنی بر گردآوری داده ها از طریق متون و منابع کتابخانه ای بوده است. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که رابط? تنگاتنگی بین معرفت شناسی و علم سنجی وجود دارد. علم سنجی در واقع برگرفته از رویکردهای پوزیتیویستی و عملگرایانه در معرفت شناسی و به خصوص مفهوم «علمِ علم» است. «علمِ علم» و توصیف های برنال، نالیموف و پرایس از این مفهوم، جامعه شناسی کمّی مرتون و فعالیت های عملگرایان? گارفیلد، راه را برای مدیریت و سنجش علم باز کرد. تلاش های این دانشمندان در آن دوران با دغدغ? کنترل، استفاده و به طور کلی مدیریت اطلاعات علمی و دانش مدون و مضبوط همراه بوده است. بررسی عناصر تأثیرگذار در روند پیدایش و گسترش علم سنجی هم این موضوع را تأیید می کند. از این رو علم سنجی از یک طرف با مطالعات علم که در زمان ظهور علم سنجی بیشتر رویکرد کمّی و جامعه شناختی داشته و از طرف دیگر با نظریه های اطلاعات و ارتباطات که آن هم همان مطالعات علم در قالب فرایندها و محمل-های اطلاعاتی است، مرتبط است. این دو در واقع یکی هستند، به این دلیل مبنای نظری علم سنجی را با نظریه های اطلاعات نیز می-توان تحلیل، تبیین و بازسازی کرد. پیرو این دو بُعد، علم سنجی با دو نوع محدودیت یعنی کمّی بودن و کتاب شناختی بودن همراه است که در عین حال وجوه مشخصّ? آن نیز به حساب می آیند. به منظور رهایی از این محدودیت ها، پاسخگویی به سوالات بنیادین و بازسازی نظری علم سنجی، باید به معرفت شناسی و به خصوص روایت تاز? آن در عصر حاضر یعنی مطالعات علم رجوع کرد. زیرا هرچند رویکرد عمد? این گونه مطالعات کمّی است، اما نباید کمّی صِرف باقی بماند، بلکه علم سنجی باید مبتنی بر اصول متنوع و بنیادین معرفت شناسی صورت بگیرد. از این رو علم سنجی باید در پیوند با مطالعات علم بازنگری و بازسازی شود و هرگونه نظریه-پردازی دربار? علم سنجی مستلزم توجه به آن در این چارچوب است. علم سنجی چنانچه بخواهد به عنوان یک حوز? تخصصی باقی بماند، باید در تبیین های مطالعات علم نقش آفرینی کند. چنین مشارکتی تنها در صورتی میسر می شود که این حوزه به خودآگاهی برسد و از ریشه های روش شناختی خود در مطالعات علم استفاده کند. پژوهش حاضر در این راستا راهکارهایی برای غلبه بر موانع معرفت شناختی علم سنجی و الگویی برای چگونگی ارتباط کارآمد این حوزه با دیگر حوزه های دانش ارائه نموده است.

پژوهش حاضر با هدف ترسیم ساختار تحقیقات حوز? علوم زیستی ایران در وب گاه علم، طی سال های 1990 تا 2010، انجام شده است. پژوهش از نوع توصیفی کاربردی بوده و با استفاده از شاخص های علم سنجی انجام شده است. در این تحقیق، تولیدات علمی حوز? علوم زیستی ایران با بهره گیری از اطلاعات و شاخص های «موسسه اطّلاعات علمی» بررسی شده است. موسسه ها و نویسندگان کلیدی، موضوع ها، زبان ها و انواع مدارک، منابع منتشرکننده مربوط به تولیدات علمی و مجلات هسته و نرخ رشد تولیدات علمی مهم ترین مولفه های مورد توجه در این تحقیق می باشند. جامعه مورد پژوهش، 7760 مدرک ثبت شده حوزه علوم زیستی ایران در سال های 1990 تا 2010 در نمایه استنادی علومِ پایگاه آی اس آی است که در آدرس نویسندگان آنان حداقل نام ایران یک بار ذکر شده است. برای گردآوری اطلاعات، از جستجوی پیشرفته وب گاه علم در محدود? زمانی مذکور استفاده گردید. نتایج نشان داد، نرخ رشد انتشارات علمی محققان این حوزه طی سال های 1990 تا 2010 سیر صعودی داشته است. محاسبه مقدار متوسط نرخ رشد سالانه انتشارات برای این سال‎ها، عدد سی درصد را نشان داد. مقالات با 1/73 درصد و زبان انگلیسی با 9/99 درصد به ترتیب نوع و زبان عمده مدارک منتشر شده را تشکیل دادند. بیشترین میزان مشارکت نویسندگان ایرانی در زمینه انتشار مدارک با کشورهای آمریکا و انگلستان بوده است. پرتولید ترین و پراستنادترین نویسنده، موسوی موحدی از دانشگاه تهران در حوزه های بیوشیمی و بیوفیزیک با انتشار 189 مدرک بود. بیشترین حجم مدارک نمایه شده مربوط به زیرگروه بیوشیمی و بیولوژی مولکولی بوده است. مجله african journal of biotechnology با 316 مدرک، معادل 1/4% بیشترین تعداد تولیدات را منتشر کرده است. دانشگاه تهران با داشتن 1538 مقاله ثبت شده (8/19%) در پایگاه استنادی آی اس آی، فعال ترین سازمان در این حوزه می باشد. هم چنین نتایج نشان داد که این مدارک در نمایه استنادی علوم، 3483 استناد محلی و 28140 استناد جهانی دریافت نموده اند. میانگین استناد به ازای هر مدرک در تحقیقات علوم زیستی ایران بر اساس استناد جهانی 63/3 و بر اساس استناد محلی 45/0 است. به حدود 50 درصد از مدارک مورد بررسی در نمایه استنادی علوم استناد نشده است و حجم قابل توجهی از منابع مورد استناد نیز خوداستنادی بوده است. خوشه‎های شکل گرفته در نقشه تاریخ‎نگاری بر اساس شاخص استناد محلی«ال سی اس» شامل 5 خوشه و بر اساس شاخص استناد جهانی«جی سی اس» شامل 10 خوشه بود.

هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل ارتباطات علمی اعضای هیأت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه بوده است. پژوهش به روش توصیفی پیمایشی انجام گرفته و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بوده است. برای پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده و مقدار آن933/0 بدست آمد. جامعه آماری این پژوهش اعضای هیأت علمی دانشگاه رازی در سال تحصیلی 1389-1390 بود و 109 نفر از آنان به پرسشنامه ها پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل یافته ها با استفاده از نرم افزار اس. پی. اس. اس. (ویرایش 18) انجام شده و برای تحلیل یافته ها از آمار توصیفی و آزمون های غیر پارامتریک کروسکال والیس و مان ویتنی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد ارتباطات علمی اعضای هیأت علمی دانشگاه رازی کمتر از میانگین فرضی مورد انتظار است. میانگین ارتباطات رسمی آن ها (87/2) بیشتر از ارتباطات غیر رسمی (51/2) است. میانگین استفاده از ابزارهای ارتباطی (33/2) کمتر از میانگین فرضی است. مهارت های فردی مورد نیاز آنان در برقراری ارتباط علمی (71/3) بیش از حد متوسط و میزان رضایت از امکانات و شرایط موجود در دانشگاه (47/2) کمتر از حد متوسط است. مهمترین انگیزه آنان در ارتباط علمی افزایش کیفیت تولیدات علمی است و بیشترین ارتباطات علمی آن ها با افراد هم رشته شان می باشد. ارتباطات علمی اعضای هیأت علمی حوزه های مختلف مورد بررسی متفاوت بوده و تفاوت هایی نیز بر مبنای عوامل جمعیت شناختی آنان وجود دارد. اعضای هیأت علمی حوزه های علوم پایه و فنی و مهندسی بیشتر از حوزه های ادبیات و علوم انسانی و علوم اجتماعی از منابع اطلاعاتی خارجی و ابزارهای نوین ارتباطی استفاده کرده و ارتباط بیشتری با متخصصان خارج از کشور دارند. تأثیر عوامل جمعیت شناختی بر مولفه های ارتباطات علمی رسمی، غیر رسمی، دلایل برقراری ارتباط و همکاران اصلی در ارتباطات علمی بیش از سایر مولفه ها بوده است. در میان عوامل جمعیت شناختی، مدرک تحصیلی و محل و سال اخذ آن تأثیر بیشتری بر ارتباطات علمی آزمودنی ها داشته است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ابعاد جامعه شناختی نمایه های پایانی کتاب در میان اعضای هیأت علمی شهر اصفهان بر اساس نظریه های جامعه شناسی استفاده ها انجام شد. در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی-پیمایشی بهره جویی شد. جامعه-ی آماری شامل 1727 نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاه های دولتی شهر اصفهان (شامل دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، دانشگاه اصفهان،و دانشگاه هنر) است. روش نمونه گیری، تصادفی- طبقه ای متناسب با حجم جامعه است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 176 نفر تعیین شد. با توجه به احتمال ریزش پرسشنامه به دلیل عدم بازگشت، پرسشنامه برای 300 نفر ارسال شد که در مجموع 191 مورد برگشت داده شد. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش، پرسشنامه ی محقق ساخته با 109 گویه در دو بخش سوالات جمعیت شناختی و سوالات مربوط به اهداف پژوهش است. روایی پرسشنامه توسط 10 نفر از متخصصان و صاحب نظران علم اطلاعات و دانش شناسی، علوم اطلاعات و ارتباطات، و علوم اجتماعی مورد تایید قرار گرفت و ضریب پایایی آن با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ 6/97 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss-20 در سطح آمار توصیفی میانگین و انحراف معیار، و در سطح آمار استنباطی آزمون tمستقل، تحلیل واریانس یک-طرفه، آزمون تعقیبی ال. اس. دی. و ضریب همبستگی اسپیرمن مورد استفاده قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که میزان آشنایی و استفاده ی اعضای هیأت علمی اصفهان از نمایه های پایانی کتاب، پایین تر از حد متوسط ولی میزان پذیرش و تصاحب بالاتر از حد متوسط قرار دارد. نتایج نشان داد بین میانگین نمره ی میزان استفاده ی اعضای هیأت علمی مورد بررسی از انواع نمایه در بازیابی اطلاعات درون کتاب با متغیرهای جمعیت شناختی (مرتبه ی علمی، سن، سنوات تدریس، سطح تحصیلات) رابطه ای وجود ندارد؛ بین استفاده ی اعضای هیأت علمی مورد بررسی از انواع نمایه به طور کلی با سنوات تدریس، رابطه ی معکوس وجود دارد؛ بین برداشت ذهنی از سهولت استفاده از نمایه با مرتبه ی علمی و سطح تحصیلات اعضای هیأت علمی مورد بررسی، رابطه ی مستقیم وجود دارد؛ بین تصمیم به استفاده از نمایه با مرتبه ی علمی، سن، سنوات تدریس و سطح تحصیلات، رابطه ی مستقیم وجود دارد؛ بین پذیرش نمایه با سنوات تدریس، رابطه ی مستقیم وجود دارد؛ بین تصاحب اعضای هیأت علمی مورد بررسی از نمایه ها با مرتبه ی علمی، سن، سنوات تدریس، رابطه ی مستقیم وجود دارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

این رساله در پنج فصل تنظیم گردیده است . فصل اول با عنوان مفهوم موزه به بررسی نقش موزه از نقطه نظر نقش اجتماعی، نقش فرهنگی، نقش آموزشی و پژوهش نقش تحقیقات و انتشارات پرداخته است . در فصل دوم تاریخچه تشکیل نخستین موزه دنیا توضیح داده شده است . در فصل سوم تاریخچه تشکیل موزه تاریخ طبیعی ایران ارائه گردیده که مطالب مورد بحث در این فصل عبارت است از : شرح وظایف ، س و تشکیلات ، وضعیت موجود، فعالیتهای موزه و واحدهای تشکیل دهنده موزه . در فص چهارم و پنجم رساله به نقش موزه تاریخ طبیعی ایران بعنوان یک مرکز اطلاع رسانی اشاره شده و در انتها ضمن ارائه پیشنهادات ، نتیجه گیریهای لازم بعمل آمده است .

هدف اصلی از پژوهش حاضر تعیین تاثیر استفاده از اصطلاحنامه در بانکهای اطلاعاتی کتابشناختی بر میزان جامعیت ، مانعیت و مدت زمان جستجوی اطلاعات بازیابی شده است . روش پژوهش تجربی و ابزار گردآوری اطلاعات مشاهده و مستقیم و فرم محقق ساخته بوده است . جامعه پژوهش متشکل از 7 بانک اطلاعاتی در 6 گروه علوم انسانی، علوم پزشکی، علوم پایه، کشاورزی، فنی و مهندسی و هنر می باشد. برای انجام پژوهش ، در هر بانک اطلاعاتی 10 کلیدواژه به طور تصادفی و با کمک متخصصان انتخاب شده است هر کلیدواژه یکبار از طریق اصطلاحنامه و باردیگر با استفاده از زبان طبیعی مورد کاوش قرار گرفته و نتایج حاصله بر روی فرم مخصوص ثبت ودر نهایت برروی دیسکت ذخیره شده است . از نتایج حاصله روی دیسکت کپی تهیه شده و جهت تعیین مدارک مرتبط از نامرتبط و محاسبه زمان جستجو به انضمام یک برگه توضیحی در اختیار متخصصان قرار گرفته است . بدین شکل میزان جامعیت ، مانعیت و مدت زمان جستجوی اطلاعات بازیابی شده از طریق اصطلاحنامه و زبان طبیعی اندازه گیری شد این پژوهش 14 ماه به طول انجامید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی به ویژه میانگین حسابی، و برای امتحان فرضیه ها از آزمون t در سطح معنی دار 5 درصد استفاده شد. پژوهش دارای سه فرضیه به این شرح است : الف . استفاده از اصطلاحنامه (تزاروس) در بانکهای اطلاعاتی کتابشناختی رابطه مثبتی با کاهش میزان میزان جامعیت اطلاعات بازیابی شده دارد. ب . استفاده از اصطلاحنامه (تزاروس) در بانکهای اطلاعاتی کتابشناختی رابطه مثبتی با افزایش میزان مانعیت اطلاعات بازیابی شده دارد. ج. استفاده از اصطلاحنامه (تزاروس) در بانکهای اطلاعاتی کتابشناختی رابطه مثبتی با کاهش مدت زمان جستجوی اطلاعات بازیابی شده دارد. یافته های پژوهش نشان می دهد: اولا، میزان جامعیت نتایج بازیابی در بانکهای اطلاعاتی به هنگام استفاده از اصطلاحنامه 39/24 درصد و به هنگام استفاده از زبان طبیعی 56/89 درصد می باشد. بنابراین استفاده از اصطلاحنامه باعث کاهش جامعیت می شود. ثانیا، میزان مانعیت نتایج بازیابی در بانکهای اطلاعاتی به هنگام استفاده از اصطلاحنامه 75/06 درصد و به هنگام استفاده از زبان طبیعی 58/46 درصد است . با این وجود استفاده از اصطلاحنامه موجب افزایش میزان مانعیت جستجوها می شود. ثالثا، میانگین مدت زمان جستجوی نتایج بازیابی شده در بانکهای اطلاعاتی به هنگام استفاده از اصطلاحنامه 4/44 دقیقه و به هنگام استفاده از زبان طبیعی 6/38 دقیقه است . لذا استفاده از اصطلاحنامه باعث کاهش مدت زمان جستجو می گردد. بدین ترتیب هر سه فرضیه پژوهش تایید می شود.

کتابخانه های بیمارستانی به عنوان مراکز دریافت کننده تازه ترین دستاوردها و یافته های جهان علم پزشکی و اشاعه اطلاعات روزآمد علمی در میان جامعه پزشکان و دستیاران تخصصی، دانشجویان پزشکی و حرفه ای پیراپزشکی، نقش تعیین کننده ای را ایفا میکنند. پژوهش حاضر وضعیت نظام خدماتی کتابخانه های پزشکی مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) وابسته به دانشکده پرستاری دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی دانشگاه تهران را مورد بررسی قرار داده است. برای بدست آوردن اطلاعات مربوط به وضعیت کتابخانه های مورد تحقیق پرسشنامه‏‎‎‏ ای افزوده گردید و نتایج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بین جامعه کاربران نیز تعداد 250 پرسشنامه بر مبنای نمونه گیری تصادفی توزیع و 180 پرسشنامه تکمیل شده یعنی 72 درصد پرسشنامه ها دریافت و اطلاعات آنها تجزیه و تحلیل شد. پژوهش حاضر شامل پنج فصل است. فصل اول به معرفی پژوهش پرداخته و اهمیت وجود کتابخانه های تخصصی پزشکی و نقش آنها را در بیمارستانها مطرح می نماید. فصل دوم، شامل پیشینه و فصل سوم یافته های تحقیق است که با طرح پرسشهایی در قالب پرسشنامه به بحث پیرامون زمینه های وضعیت و نوع تحصیلات کارکنان، بودجه، مجموعه کتابخانه، تهیه و سفارش، سازماندهی، امانتدهی، خدمات آموزش رایانه ای کتابداران اشاعه اطلاعات، تکثیر، رایانه، اینترنت، آموزش کاربران و موانع مشکلات کتابخانه ها پرداخته است. نتایج بدست آمده از جداول حاکی از وجود مشکل در میان کتابخانه هاست. یافته ها نشان میدهد که جامعه کاربران در کتابخانه های سنتی (دستی) برای بازیابی اطلاعات با مشکلات اساسی مواجه هستند، در حالیکه اکثر در زمینه استفاده از فناوری های جدید تکنولوژیکی مهارتهای لازم را دارند. فصل چهارم به معرفی شبکه و ساختار اجزا آن پرداخته و انواع توپولوژی ها، محاسن و معایب آنها را مطرح کرده و نکات مهم در طراحی شبکه را مورد بررسی قرار داده است. فصل پنجم پژوهش تلاش میکند تا بهبود وضعیت نظام خدماتی کتابخانه های مورد بحث راه حلهایی را ارائه و ایجاد ارتباط نظام یافته را بعنوان طرح شبکه اطلاع رسانی در بین کتابخانه های مورد تحقیق پیشنهاد نماید. در این مبحث نوع شبکه ستاره ای متمرکز پیشنهاد و ساختار عملیاتی آن مورد بحث قرار می گیرد.

هدف این تحقیق بررسی وضعیت مجموعه سازی نشریات الکترونیک در کتابخانه های مرکزی دانشگاههای دولتی شهر تهران است.روش تحقیق پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است.جامعه تحقیق کلیه کتابخانه های مرکزی دانشگاهی وابسته به وزارت علوم تحقیقات و فن آوری واقع در محدوده جغرافیایی شهر تهران است. که در نهایت سیزده کتابخانه مورد بررسی قرار گرفت.یافته های تحقیق بیان می دارد که در مراحل مختلف فراهم آوری (شناسایی، سفارش، دریافت) ناهماهنگی به چشم می خورد. در بالاترین مرتبه، 31 درصد کتابخانه های نشریات الکترونیک را از طریق اینترنت شناسایی می نمایند.41 درصد از طریق کارگزار سفارش می دهند و 50 درصد نیز از همین طریق دریافت می نمایند در مورد چگونگی تعیین میزان بودجه 31 درصد، مراکز مورد بررسی ابراز نموده اند که بر اساس عملکرد سال قبل و نیازهای سال جاری و پیش بینی سال (های) آتی بودجه در اختیار آنان گذاشته می شود.کتابخانه ها درخواست مراجعین و دسترس پذیری (به مقالات) را مهمترین عوامل رویکرد به نشریاتالکترونیک ذکر کرده اند که هر کدام 26 درصد را شامل شده است.((قابلیتهای بیشتر)) توجه و ترغیب وزارت علوم تحقیقات و فن آوری، صرفه جویی در فضا بالا بودن دقت و سرعت کیفیت کار عوامل بعدی دخیل در این مورد ذکر شده اند. در 40 درصد موارد مسئولین بخش سیاست انتخاب را تعیین می کنند.نیروی شاغل در این بخش در اکثر موارد (36 درصد)، متخصصین کتابداری و در درجه دوم با 25 درصد متخصصات رایانه اند.در مورد فضاسازی بالاترین میزان مربوط به گروهی است که بین 80-50 متر مربع فضا در اختیاز دارند و بالاترین میزان رایانه ها مربوط به تعداد 10-5 رایانه است (46 درصد) بیشتر خدمات به شکل پیوسته (60 درصد) و با راهنمای کتابداران (49 درصد) صورت می گیرد.36 درصد کتابخانه ها معرفی و ارائه خدمات جدیدتر از طریق شبکه، کارگزار یا ناشر یا تعیین کننده سیاست و وجین مواد خود دانسته اند و 23 درصد نیز هنوز در این مورد سیاستی ندارند.تمایل به استفاده از نشریات الکترونیک از طرف کتابخانه های دانشگاهی و کاربران عامل مثبتی است که با توجه به ارگانیزم پویا و متحرک آن لزوم تکیه بر ‏‎"‎‏عوامل انسانی‏‎"‎‏ (مانند کاربران، ناشران، ویرایشگران و کتابداران و ...) را در تمام سطوح مورد تاکید قرار می دهد. ماهیت زنده متعامل کار با مجلات الکترونیک ‏‎"‎‏آموزش‏‎"‎‏ و ‏‎"‎‏پژوهش‏‎"‎‏ مداوم را طلب می کند. رسالت مدیریت آگاه ایجاب می کند این امر را برنامه ریزی و عملی سازد.