نام پژوهشگر: فاطمه طباطبایی

جایگاه ریاضت و تهذیب نفس در عرفان اسلامی و در دیدگاه امام خمینی (س)
thesis سایر - پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی 1391
  احمد مافی بالانی   هادی وکیلی

نیل به سعادت که در دین اسلام مورد توجه زیادی قرار گرفته است با تهذیب نفس و تزکیه روح که همان ریاضت است،صورت می گیرد.پیامبر اکرم (ص) نیز پیروان خود را به جهاد اکبر که مبارزه با نفس است دعوت فرموده و آن را برتر از جهاد اصغر دانسته اند. از اینرو بررسی اینکه چه ریاضتهایی و با چه معیار و ملاکی می تواند باعث وصول آدمی به سعادت گردد لازم و ضروری است، به ویژه با توجّه به رشد و گسترش عرفانهای نو ظهور که از ویژگی های آنان، عدم توجّه به آموزه های اصیل اسلام است، ضرورت تحقیق و پژوهش در این زمینه افزون می گردد. این پژوهش بر آن است تا جایگاه ریاضت و تهذیب نفس را از دیدگاه عرفان اسلامی و امام خمینی (ره) تبیین نموده، و سپس مراتب، ارکان، اهداف و ثمرات ریاضت را ارئه دهد و مشخص سازد که ریاضت تنها در محدوده اسلام ناب ودر بستر دستورات الهی، منجر به تهذیب نفس و از پلیدی گشته و می تواند سالک را به مقامات و درجات بلند عرفانی که همان فنای فی الله و بقای بالله است، برساند. کلید واژه: ریاضت، تهذیب نفس، عرفان،جهاد با نفس.

وحدت وجود و وحدت شهود در عرفان نظری محی الدین بن عربی و امام خمینی (س)
thesis سایر - پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی 1391
  مرضیه شریعتی   فاطمه طباطبایی

برخی صاحب نظران ابن عربی را موسس نظریه وحدت وجود می دانند. با این حال ثابت شده است که این نظریه پیش از او نیز در میان عرفا رواج داشته است. «وحدت وجود» در حقیقت عنوانی است که معرف روح تعالیم وی یعنی وحدت ظاهر و مظهر و خالق و مخلوق است. با اینحال، مطالعه عرفان وی نشان می دهد که وی قائل به دو نوع وحدت است: 1- وحدت ذات که از آن با عنوان احدیت الذات یاد می کند و 2- وحدت الوهیت یا احدیت الکثره. وحدت در ناحیه الوهیت -که مجمع اسماء و صفات حق تعالی است- وحدت در وجود است و وحدت در ناحیه ذات –که سوای اسماء و صفات و ظهورات است- وحدت در ناحیه شهود است. وحدت وجود برای ابن عربی همانا وحدت اسماء و ظهورات الاهی است که او با عنوان احدیت الکثره از آن یاد می کند. هر چند برای تبیین وحدت شهود ابن عربی تنها به شهود ذات نمی بایست اکتفا کرد. چراکه تجربه نفسی وحدت وجود که تقاریر عمدتا فلسفی متوجه آن است برای او امری شهودی است. گرچه او برای بیان آن ناچار می شود از این شهود فاصله گیرد. بنابراین، وحدت ذات، حقیقتی منحصرا شهودی و وحدت الوهیت، حقیقتی علمی-شهودی است. در وحدت شهود سخن تنها از شهود احدیت ذات نمی رود بلکه سخن از شهود مجموعه هستی به میان می آید. امام خمینی نیز همچون ابن عربی میان وحدت ذات و وحدت وجود قائل به تمایزند. وحدت وجود را در مرتبه الوهیت و حاصل جمعیت اسماء و اعتدال آنها بر می شمرند و وحدت ذات را حاصل تنزه و تعالی از شائبه حجب اسمائی و صفاتی تلقی می کنند. هستی شناسی برای هر دو عارف نوعی معرفت شناسی است. وجود در بی کرانگی اش در میدان شهود عارف نمودار می گردد و او در این گستره هیچ محدودیتی ندارد. همانگونه که در تجلیات وجود نیز محدودیتی نیست. وجود از آنِ خداوند و شهود از آنِ عارف است.

مفهوم حکمت درتصوف وعرفان اسلامی( با تکیه بر آرای حکیم ترمذی وامام خمینی0ره)
thesis سایر - پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی 1389
  پروانه عروج نیا   فاطمه طباطبایی

حکمت در عرفان اسلامی بخصوص تا قرن چهارم باتوجه به سابق? آن در قرآن وحدیث مثبت ودرسده های بعدی عمدتا با توجه به اشتراک معنایی آن با فلسفه منفی ارزیابی شده است. دربار? حکمت تعریف جامع و واحد میان عرفا وصوفیان وجود نداشته و بیشترتعاریف آنان ناظر به غایات، اسباب ویا فضیلت حکمت بوده یا به ویژگی های حکیم پرداخته است.در رسال? حاضرابتدا مفهوم حکمت و ویژگی های حکیم درعرفان اسلامی، با توجه به نسبت آن با دین و فلسفهایران و با مطالع? اقوال واحوال حکمای ایرانی(تا سدهچهارم)بیان شده است. آنگاه ترمذی به عنوان چهره شاخص" حکیم" درعرفان اسلامی و نمایند? حکمت قدیم اسلامی وایرانی در ماوراء النهر معرفی ودرپایان افکار امام خمینی(ره) به عنوان یکی از چهره های معاصر عرفان شیعی معرفی وبا اندیشه های ترمذی مقایسه شده است. بعلاوه در این پژوهش نشان داده می شود که برخی از کسانی که به عنوان صوفی شناخته شده اند، درواقع بهتر است که درسنت حکمی ایرانی- اسلامی قرارداده شوند.

بررسی مقایسه ای تأویل قرآن از دیدگاه حکیم صدر المتألهین شیرازی «ره» و حضرت امام خمینی «س»
thesis سایر - پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی 1390
  رضا رحمانیان کوشککی   بیوک علیزاده

«تأویل» در اندیشه قرآنی حکیم صدرالمتألهین شیرازی «ره» و حضرت امام خمینی «س» یک ضرورت به شمار می رود و معتقدند که «تأویل» همان مرتبه کامل «تفسیر» است که مربوط به باطن و چهره ناپیدای امور است. در این معنای از تأویل، حق تعالی تأویل همه امور است و اینکه هر کدام از کتاب تکوین (هستی) و کتاب أنفس (انسان) و کتاب تدوین (قرآن کریم)، برخوردار از مراتب متعددی از نزول می باشند که میان آنها تطابق و هماهنگی کامل برقرار است به گونه ای که انکشاف و ظهور هر یک از مراتب و عوالم هستی و بطون قرآنی در گرو انکشاف مراتب و درجات وجودی آدمی است. لذا هر دو متفکّر تأویل را به مثابه یک روش تلقی می کنند که از این طریق می توان به باطن و غیب امور نائل آمد. واژه های کلیدی: ظاهر، باطن، تفسیر، تأویل، کتاب تدوین،کتاب تکوین

استفاده از داده کاوی برای کشف الگوهای پنهان در داده های سرطان سینه (بیمارستان شهید رجایی آران و بیدگل)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده فنی مهندسی 1390
  فاطمه طباطبایی   بهروز مینایی بیدگلی

سرطان، یکی از دلایل اصلی مرگ در سراسر جهان است. در این بیماری، سلول های بدن به صورت غیر قابل کنترل رشد می کنند. گروهی از سلول هایی که به سرعت تکثیر شده اند، ممکن است یک توده، جرم یا بافت اضافی ایجاد کنند. این توده ها، تومور نامیده می شوند. توده ها می توانند سرطانی یا غیرسرطانی باشند. سرطان سینه، دومین عامل مرگ زنان است. این بیماری در میان مردان و زنان دیده شده، گرچه موارد ابتلا در میان مردان نادر است. در ایران نیز سرطان سینه، شایع ترین سرطان در میان زنان است. البته میزان ابتلا به این بیماری در ایران، بسیار کمتر از آمریکا و سایر کشورهای اروپایی است. همچنین سن ابتلا به این بیماری در ایران، نسبت به کشورهای توسعه یافته، یک دهه پائین تر است. فاکتور اصلی در کاهش مرگ و میر ناشی از این بیماری، تشخیص سریع و صحیح است. در این تحقیق، یک سیستم رده بندی ارائه شده که می تواند در تشخیص تومور به پزشکان کمک کند. به علت چند رده ای و نامتوازن بودن داده های مورد استفاده در این تحقیق، رهیافت جدیدی برای یادگیری در داده های چند رده ای و نامتوازن ارائه شده است. حساسیت سیستم رده بندی ارائه شده، 86.53 درصد و دقت آن، 89.25 درصد می باشد. همچنین در این تحقیق با استفاده از الگوریتم apriori، به شناسایی عوامل موثر در بروز توده های خوش خیم و بدخیم پرداخته شده و عوامل افزایش سن، منارک زودرس، یائسگی دیررس، داشتن سن بالا هنگام اولین بارداری، سابقه ی طولانی مدت مصرف قرص های ضدبارداری، چاقی، نداشتن سابقه ی بارداری، زایمان و شیردهی و تعداد دفعات شیردهی بالا، به عنوان عوامل موثر در بروز توده، شناخته شده اند. اگر چه بیشتر این عوامل قبلا به عنوان فاکتورهای خطرزا در بروز سرطان سینه معرفی شده بودند، فاکتور تعداد دفعات شیردهی بالا، در این مطالعه به عنوان یک فاکتور خطرزا تعیین گردیده که با یافته های محققان قبلی در تعارض می باشد. این مسئله می تواند به دلیل تعداد بسیار اندک نمونه های مبتلا به تومور بدخیم باشد.

معرفت شناسی عرفانی از منظر امام خمینی (س)
thesis سایر - پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی 1390
  سید مصطفی رضایی جواهریان   بیوک علیزاده

معرفت عرفانی یا مکاشفه در نظر امام خمینی(س) یکی از ارزشمندترین و معتبرترین معارف بشری است. این معرفت با ادراک شهودی و حضوری حقیقت خارجی معلوم رخ می دهد. در واقع عارف با ذات و حقیقت شخصی و جزئی اشیاء و عوالم وجود اتحاد و اتصال می یابد. محوری ترین ابزار کسب این نوع از معرفت قلب انسان است. عارف در مسیر سلوک الی الله پس از تزکیه نفس و تطهیر قلب خویش و بهره گیری از عوامل موثر در کسب معرفت، مقامات و منازلی را طی می نماید که به تناسب هر مقام، معرفتی خاص از جانب خداوند بر قلبش متجلی می گردد که همان معرفت عرفانی می باشد. رابطه دوسویه و ناگسستنی معرفت و عمل از جمله مسائلی است که حضرت امام(س) تأکید خاصی بر آن دارند. البته موانع و حجابهایی نیز در مسیر کسب معرفت عرفانی وجود دارد که عارف باید همواره سعی در زدودن و خرق آنها داشته باشد تا در نهایت به بالاترین مقام معرفت یعنی لقاء الله و شهود تجلیات ذاتی حق نائل گردد. در این پایان نامه به بررسی ماهیت و مراتب معرفت عرفانی و عوامل و موانع کسب آن از منظر امام خمینی(س) خواهیم پرداخت.

بررسی گذار از عرفان زاهدانه به عرفان عاشقانه در آثار مولانا جلال الدین رومی و امام خمینی (س)
thesis سایر - پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی 1390
  الناز خیری   هادی وکیلی

در عرفان زاهدانه، عارف زهد مشرب شخص ریاضت کش گوشه گیری است دچار خوف بی نهایت از خدا و عذاب آخرت، که فقط به تنزیه حق و صفات جلالی او توجه دارد اما در عرفان عاشقانه، سالک آن خوف بی نهایت را به عشق مبدل ساخته و به تنزیه و تشبیه باهم توجه دارد و در یک سیر استعلایی به سمت کمال لایتناهی است و البته میداند که فاصله او و امر مطلق پرنشدنی است اما در راه فنای صفاتی امیدوارانه تلاش میکند و در این راه هم به وجوه جلالی و هم جمالی توجه دارد.

جایگاه حدیث در عرفان اسلامی با تأکید بر اندیشه های امام خمینی
thesis سایر - پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی 1392
  رضا حسینی فر   فاطمه طباطبایی

ای تحقیق برآن است تا در گام نخست ثابت کند که ابتنای عرفان بر مشاهده و مکاشفه منجر به بی نیازی آن از احادیث نخواهد شد. از آن پس با نقد سنجه و معیار ارزیابی روایات عرفانی، یعنی علم الحدیث متعارف، زمینه را برای بنیان گذاری راهی برای اعتبار سنجی احادیث عرفانی با استفاده از مبانی معرفی فراهم آورد. در گام آخر رسالت این تحقیق آن است که با فراهم آوردن زمینه های اولیه مسیری برای پالایش آثار عرفانی و نیز استفاده از منابغ روایی غنی شیعه در جهت مستند سازی مباحث عرفانی ارائه دهد

اعیان ثابته از دیدگاه ابن عربی و امام خمینی
thesis سایر - پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی 1392
  حسین سهیلی   فاطمه طباطبایی

مساله علم پیشین حق به مخلوقات به عنوان یک معضل در معارف توحیدی مطرح بوده است. مشکل متفکران از یک سو در علم خداوند به جزییات ، وحدت اطلاقی و بساطت ذاتی حق و از سوی دیگر در کثرت موجود میان عالم و معلومات بود که مستلزم اتصاف حق به صفات امکانی از قبیل : حدوث ، انفعال ، ترکیب ، محدودیت و .... و اجتماع صفات وجوبی و امکانی می شد. عرفا با طرح نظریه اعیان ثابته کوشش نموده اند ، تا این مشکل را حل نمایند. ان ها معتقد بودند که اعیان ثابته در عالمی به نام عالم ثبوت تحقق دارند. این عالم در ازل و قبل از پیدایش اشیاء با فیض اقدس در مرتبه واحدیت و حضرت علمی تقرر یافته است. خصوصیت این عالم این است که نه موجود است و نه معدوم ، بلکه اضافی و نسبی است. در این صورت ذاتا اثر خارجی و عینی ندارد تا به سبب ان ذات حق متکثر و منفعل شود. به این ترتیب علم ازلی و پیشین حق به اشیاء تبیین می گردد. این پایان نامه به بررسی مقایسه ای نظریه اعیان ثابته و مسائل پیرامون ان از دیدگاه ابن عربی و امام خمینی پرداخته است.

ارتباط ولایت سیاسی و ولایت عرفانی در آراء سیاسی- عرفانی امام خمینی (س)
thesis سایر - پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی 1393
  سامان صاحب جلال   فاطمه طباطبایی

بحث از امتزاج عرفان و سیاست، اساساً بحثی نوین نیست و این بحث از جمله مسائلی است که در سپهر تاریخی و اندیشه ورزی سیاسی ایران نقش آفرینی جدی ای داشته است و نمونه های آن را در عرصه ها، جنبش ها و حکومت های مختلف در طول تاریخ می توان برشمرد. اما نکته قابل اهمیتی که به صورت مستقل از آن صحبت نشده، نسبت «ولایت عرفانی و ولایت سیاسی» با یکدیگر است. امام خمینی(س) به عنوان عارفی واصل که پا در حوزه تدبیر اجتماع و سیاست ورزی گذاشته، با طرح و به بار نشاندن نظریه ولایت فقیه، «ولایت» را به عنوان یکی از مفاهیم کلیدی ای که می بایست در اندیشه امام خمینی(س) با نگاه دو سویه علم عرفان و علم سیاست نگریسته شود، معرفی نمودند. به همین دلیل در این پایان نامه با سؤال از این که «جایگاه ولایت سیاسی و ولایت عرفانی با توجه به معنای خاص هر کدام، در اندیشه سیاسی امام خمینی(س) چیست؟» با روش گردآوری کتابخانه ای داده ها، به صورت توصیفی و استنادی به پژوهش روی آورده شد. با تجزیه و تحلیل دادها به صورت توصیفی ضمن نگاه تحلیلی بر کل بحث، بر اساس تقریرات و بیانات حضرت امام راحل(س) در این خصوص نتیجه ای که حاصل آمد این بوده که امام خمینی(س) دغدغه اثبات امکان نسبت ولایت عرفانی و ولایت سیاسی یا به تعبیری کلی اثبات امکان ارتباط عرفان و سیاست را نداشته اند و نگاه ایشان به ولایت در سیاست، نگاهی فقهی بوده است و دغدغه ایشان اجرای شریعت اسلام به مدد برقراری حکومت اسلامی، در دوران غیبت معصوم(ع) بوده است.

بررسی مبانی فقهی مجمع تشخیص مصلحت نظام
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده حقوق 1393
  مهدیه یوسفی فر   میثم تارم

مجمع تشخیص مصلحت نظام از نهادهای سیاسی جمهوری اسلامی ایران است که در سال 1366 با فرمان امام خمینی(ره) و بواسطه اختلافات بین مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبـان تأسیس شد. وجود شبهات فراوان و عدم تحقیقات گسترده در رابطه با مجمع، ضرورت پژوهشی هرچند مختصر را دوچندان می نماید. از این رو، این تحقیق باهدف بررسی مبانی فقهی، وظایف، عملکرد و ساختارهای مجمع تشخیص مصلحت، با روش توصیفی گامی در راستای پاسخگویی به شبهات پیرامون مجمع برداشته است. نتایج حاصل،گویای این است که مبنای فقهی مجمع، مصلحت حفظ دین و نظام اسلامی می باشد که در قالب احکام حکومتی تبلور می یابد و این احکام قسمی مستقل از احکام شرعی اولیه و ثانویه می باشند. مصوبات مجمع که در حل معضلات نظام و تعیین سیاست های کلی نظام با مشاوره با رهبری انجام می شود، جزو احکام حکومتی به شمار می رود و از اعتبار شرعی بر خوردار است و مخالفت با آن جایز نیست. مدت زمان مصوبات مجمع تا زمانی است که موضوع و شرایط آن باقیست و از آنجا که ولایت مطلقه فقیه مورد پذیرش فقهای شیعه می باشد، مجمع هم در رابطه با مصوباتی که با مشاوره با رهبری صادر می کند، حق قانون گذاری داشته و می تواند در صورت تزاحم احکام شرعی با احکام حکومتی، احکام حکومتی را مقدم بدارد و فراتر از احکام شرعی و اصول قانون اساسی، حکمی را بر اساس مصلحت جامعه اسلامی، به طور موقت صادر نماید.

ارتباط سواد سنجش اساتید با میزان استقال یاد گیری زبان آموزان ایرانی سطح متوسطه در آمادگی برای آزمون
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1394
  فاطمه طباطبایی   منوچهر جعفری گهر

موضوع استقلال یادگیری زبان آموزان حدود 40 سال است که در آموزش زبان انگلیسی مورد توجه بوده است. این تحقیق رابطه سواد سنجش اساتید را با میزان درک آنان از استقلال فراگیرندگان و همچنین رابطه سواد سنجش را با میزان امکان پذیری و مقبولیت استقلال فراگیرندگان در آمادگی برای آزمون بررسی می کند. به این منظور 72 تن از اساتید دانشگاههای دولتی که زبان عمومی انگلیسی را به دانشجویان دوره لیسانس تدریس می کردند انتخاب شدند و ابزار اصلی مورد استفاده در این تحقیق عبارت است از : "پرسشنامه سواد سنجش معلمان که توسط پلیک و ایمبارا در سال 1993 طراحی گردید و پرسشنامه" باور معلمان انگلیسی درباره استقلال یادگیری " که توسط شورای انگلیسی تدوین شده است. نتایج "تی تست" نشان می دهد اساتید داری باورهای مثبت در مورد آزمون هستند. و نتایج سنجش ارتباط بین سواد سنجش اساتید و درک آنان از امکان پذیری و مقبولیت استقلال فراگیرندگان نشان می دهد هرچه سواد سنجش اساتید بالاتر باشد، باورهای مثبت ایشان در مورد امکانپذیری و مقبولیت استقلال فراگیرندگان در آمادگی آزمون بیشتر است. کاربردهای متصور از این تحقیق برای معلمان و مراکز آموزش معلم و وزارت آموزش و پرورش است.

تمایز عرفان عملی از اخلاق با تکیه بر آراء امام خمینی
thesis سایر - پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی 1393
  رضا عباسی   فاطمه طباطبایی

عرفان عملی بخش مهم علم عرفان است اما متاسفانه احکام مربوط به آن با نصایح اخلاقی ممزوج شده است.تلاش برای بیان این تمایز می تواند به حیات مستقل عرفان کمک کند.

ارزیابی ایمنی زایی پلاسمید pcdna3 کد کننده ژن thiol specific antioxidant tsa لیشمانیا ماژورسویه استاندارد mrho/tr/75/er در موش balb/c
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم پزشکی 1386
  فاطمه طباطبایی   زهره شریفی

چکیده ندارد.

فنا و بقا در عرفان اسلامی با رویکرد به آرای امام خمینی
thesis سایر - پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی 1385
  الهام غیور   فاطمه طباطبایی

چکیده ندارد.

ارتباط عرفان و سیاست از دیدگاه امام خمینی رحمه الله
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده حقوق 1383
  سعیده باقری فرد   فاطمه طباطبایی

چکیده ندارد.

بررسی انواع سیر و سلوک (در آثار عرفانی امام خمینی (ره) و مرصادالعباد شیخ نجم الدین رازی)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1386
  محمدصادق فتاح آتانی   محمدحسین بیات

چکیده ندارد.

عشق و محبت و ارتباط آن با مقولاتی چون فطرت، خلقت، توحید، وحدت، ایمان از دیدگاه ملاصدرا و امام خمینی (ره)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشگاه پیام نور مرکز تهران - دانشکده علوم انسانی 1387
  اعظم احمدی   هادی وکیلی

چکیده ندارد.

زندگی نامه سیاسی حاج سیداحمد خمینی
thesis سایر - پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی 1387
  محمود رشیدی   فاطمه طباطبایی

چکیده ندارد.

"سیر تاریخی و تطور مفهوم فقر در عرفان اسلامی و بررسی آن در آراء امام خمینی (س)"
thesis سایر - پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی 1387
  فیروزه صادق زاده دربان   مسعود صادقی علی آبادی

چکیده ندارد.

تعیین مقادیر طبیعی بیرون زدگی چشم در افراد بالغ مراجعه کننده به درمانگاه چشم شهید رهنمون
thesis وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد - دانشکده پزشکی 1388
  فاطمه طباطبایی   حسین فلاح زاده

چکیده ندارد.

سعارت از دیدگاه امام خمینی(ره)
thesis سایر - پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی 1387
  حدیقه ملامحمدی   فاطمه طباطبایی

این رساله پژوهشی درباره ی تعریف سعادت انسان در آثار عرفانی و فلسفی امام خمینی و توصیف ایشان از حقیقت انسان و نحوه ی رسیدن به سعادت می باشد. انسان فطرتاً طالب سعادت و خیر مطلق است و در طول زندگی خود در جستجوی آن می باشد. انسانی را که امام سیمای آن را ترسیم می کند موجودی محکوم به جبر سرنوشت نیست و باگوهری به نام اختیار می تواند بر همه موانع کمال و سعادت خویش فائق آید. سعادت ذاتی انسان نیست و باید با سعی و تلاش خود آن را کسب کند. انسان تا در دار دنیا واقع است می تواند خود را از هر مرتبه نقص و شقاوت و شرک و نفاق، نجات دهد و به مراتب کمال و سعادت برساند. معرفت و شناخت انسان نسبت به جهان هستی و خالق، راه را برای پیمودن راه سعادت هموار می سازد.