کاربرد و بار معنایی واژگان در شعر معاصر، با آنچه در شعر قدیم وجود داشته، تفاوت بنیادی پیدا کرده است، واژه "شب" که در شعر سنتی، غالباً در معنای زمانی آن به کار می رفت، و گاهی شاعر از کندی آن شکایت می نمود و گاهی نیز به نیکی از آن یاد می کرد، در شعر معاصر، تغییر معنا پیدا نمود و به نمادی برای بیان دردها و رنج های درونی شاعر مبدل شد. غالباً شب در شعر نازک الملائکه مفهومی رمانتیک و شخصی دارد و پناهگاهی برای روح ناآرام او در برابر تفکر مرگ و نیستی است. هـر چند این تصوّر از شب، در اندیشه وی پایدار نبوده و گاهی از آن بیزار می شود و ترس و هراس جای شادی و آرامش وی را می گیرد. اما در کل می توان گفت که شب در شعر وی، در ابتدا نمادی از روح حیران و بیقرار او بود که با گذشت سال ها و رسوب لایه های ایمان در عمق جان او، این شب تاریک و ظلمانی، به صبحی روشن مبدّل شد. در این مرحله دیگر شاعر جهان را سراسر غم و اندوه و زشتی نمی بیند، بلکه با ایمان به پروردگار و جهان آخرت، مرگ را که همیشه از آن هراسان بود پلی برای رسیدن به جاودانگی می یابد. شب در شعر نیمایوشیج نیز یکی از محوری ترین کلمات است. او با آگاهی از اوضاع زمانه و خفقان و استبداد حاکم، شب را نمادی برای بیان تیرگی دهشتزای بعد از مشروطه قرار می دهد. شب در شعر وی بسامد قابل ملاحظه ای دارد. نیما در تمام دوره شاعری خود همواره با شب و تیرگی زیسته و همواره کوشیده است تا چراغی روشن باشد برای بیداری و آگاهی مردم و جامعه از ستم و بیدادی که در آن نفس می کشند. از این منظر است که آرمان های نیما با نازک الملائکه متفاوت می شود. نیما با درک درست هدف و آرمان زندگی، سرایش شعر را در خدمت توده رنج دیده قـرار می دهد و شعـرش را فـریادی بیدار کننده می سازد که خواب آلودگی غافلان را به هم می زند و به آنها می فهماند که برای مبارزه با تاریکی باید چراغی افروخت. نیما خود آتشی می شود که جان خود را ذره ذره می سوزاند و در آتش تن خویش چون "ققنوس"، به مردمِ خود زندگی می بخشد. اما نازک الملائکه تقریباً در بند "فردیّت" و زندان خویشتن می ماند و در تمام سال های عمر می کوشد راهی به رهایی و روزنی به روی سعادت بر چشمان حیران خود بگشاید و به نوحه سرایی بر اندوه خویش مشغول است. هر چند که با توجه به وضعیت زمانه ی شاعر و خصوصاً با در نظر گرفتن جنسیت و تأثیر عمیق رمانتیسم در اندیشه و احساس وی، این طبیعی است که در شعرهایش با چنین دنیای بی رمق و نومید و محزونی روبرو شویم. شب در دیوان نیما، غالباً مفهومی اجتماعی دارد و نماد سیاهی، جهل، استبداد و تباهی است اما در دیوان نازک الملائکه مفهومی فردی و نمود و بازتابی از روح حیران و سرگردان اوست.

تحلیل ساختاری قصه های هزارویک شب براساس روش گرماس موضوع این مقاله است. هدف ازاین پژوهش، بررسی حکایت های هزار ویک شب براساس روش این ساختارگرای مشهور وتعیین میزان تطابق حکایت ها با تئوری های روایت شناسی ایشان است. برای انجام این تحقیق، ابتدا به مطالعه دقیق روش و پس ازآن مطالعه ی کامل قصه ها پرداخته شد ودرمرحله ی بعد حکایت ها با دید نقادانه به دقت بررسی گردیدند تا مشخص شود کدام حکایت با این نظریه و روش می گنجد ودرمرحله ی نهایی به تطبیق این روش با قصه ها وتحلیل ساختاری آنها پرداخته شد. دراین بررسی این نتیجه ی کلی به دست آمد که حکایت های هزار و یکشب با وجود حاکمیت هنر قصه گویی درکلیت آن، ازتنوع و گوناگونی برخوردارند وهمین تنوع باعث شده است تا بتوان با روش های مختلف آن ها رابررسی کرد؛هرچند که تطابق کامل روش ها برروی تک تک قصه ها امکان پذیر نیست . گاهی قسمت بیشتر یک قصه با یک روش ساختاری مطابقت دارد اما مطابقت صد در صد بین قصه ها و نظریه های روایت به ندرت حاصل می شود.

چکیده: نیما در شعر، تحولی اساسی ایجاد کرد و ساختار زبان و موسیقی شعر را تغییر داد. این تغییرات در طول زمان و در جریان شکل پذیری شعر معاصر، در اندیشه های تازه تری به نام «موج نو»، «شعر چریکی»، «شعر پلاستیکی یا تجسمی»، «شعر حجم» و «شعر موج ناب» تحول پیدا کرد تا بالاخره در شعر سپید به اوج حضور خود در عرصه ی ادبیات معاصر رسید. شعر سپید، بسیاری از مولفه های جریان های پیش از خود را یا کنار گذاشت و یا تکامل بخشید و با ابداع و نوآوری به خلق مولفه های تازه تر موفق شد. هدف من از این تحقیق، بررسی و شناخت مولفه های شعر سپید است به نحوی که: 1)علاوه بر مولفه هایی که تا کنون شناخته شده اند نسبت به شناسایی مولفه های ناشناخته تحقیق شود. 2)سیر تکامل این مولفه ها از دهه ی هفتاد به بعد، بسیار سریع است اما تا کنون تحقیق کلی و جدی در این مورد صورت نگرفته است؛ در این پایان نامه تلاش کرده ام این مسیر را تحقیق و معرفی نمایم. مطالب، در چهار فصل تنظیم شده اند (الف) فصل موسیقی شعر سپید (ب) فصل عاطفه و نگرش شعر سپید (ج)فصل تصویر شعر سپید (د) فصل زبان شعر سپید. جهت دست یافتن به اهداف، هر بخش به زیر مجموعه های متعددی تقسیم شده است به نحوی که بتواند مولفه های شعر سپید را معرفی نماید. کلید واژه: شعر سپید-شعرهای شاملویی-شعرهای بعد از دهه ی هفتاد- موسیقی-عاطفه-تصویر-زبان.

محسن مخملباف، نویسنده و کارگردان، با نوشتنِ نزدیک به 27 جلد کتاب از جمله: باغ بلور، حوض سلطون، نون و گلدون و ... خود را در زمره ی داستان نویسان معاصر جای داده است. در این پژوهش به بررسی عناصر داستان های مخملباف و تحلیل آنها از دید روایت شناسی پرداخته می شود. پژوهشگران، روایت را بنیادی ترین اصل متون نمایشی و داستانی دانسته اند. در بین نظریه پردازان، ساختگرایان بیش از دیگران به بررسی روایت پرداخته اند. روایت توالی ادراک شده ی وقایعی است که ارتباط غیراتفاقی دارند و مستلزم وجود انسان یا شبه انسان یا دیگر موجودات ذی شعور به عنوان شخصیت تجربه گر است. نظریه-پردازان، روایت را به دو حوزه ی داستان و کلام تقسیم کرده اند. داستان بازنمایی ژرف ساختی همه ی اطلاعات اساسی مربوط به شخصیت ها ، وقایع و زمینه هاست که دارای ترتیب زمانی بوده و بدون آن روایت شکل نمی گیرد. از آن جا که عنصر شخصیت در داستان های مخملباف اساسی تر است، در این نوشتار بنابر نظریات گرماس به تحلیل شخصیت های داستان پرداخته می شود. آ. ژ. گرماس ، براساس مفهوم تقابل های دو گانه ی اشتراوس الگوی خود را مطرح کرد. از دیدگاه اشتراوس، مفاهیمی همچون روز/ شب، بالا/ پایین و ... مفاهیم اولیه ی تفکر انسان را تشکیل می دهد. گرماس این تقابل را در مورد کنشگرهای روایت به-کار برد: فاعل (اعطاکننده) / مفعول (هدف). فرستنده (ابریاریگر) / دریافت کننده (ذی نفع). یاریگر / مخالف (رقیب) فاعل اغلب شخصیت اصلی داستان است. هدف یا موضوع شناسایی نیز همان آرزو یا خواسته ای است که فاعل در پی آن است و ممکن است شیء یا امری انتزاعی باشد. همان گونه که یاریگر و مخالف نیز لزوماً انسان نیستند، هرآن چه به فاعل در راه رسیدن به هدف یاری کند، یاریگر و هرآن چه بر سر راهش مانع ایجاد کند، مخالف (رقیب) است. ممکن است هر شخصیت چندین نقش را ایفا کند؛ برای مثال هم فاعل باشد هم فرستنده و هم یاریگر.

چکیده این تحقیق در باره طرح اندیشه و اصول و مبانی آرمانشهر،در آثار نویسندگان ایرانی(خواجه نظام الملک،عنصرالمعانی کیکاووس ،سعدی)وغربی(افلاطون،تامس مور،آتین کابه)است. بررسی پیشینه تفکر آرمانشهر ،نقش و کارکرد این اندیشه و شکل گیری روابط اجتماعی و سیاسی، همچنین نقش محیط زندگی جوامعی که نویسندگان مذکور در آن زندگی کرده از لحاظ سیاسی ، اجتماعی، دینی و فرهنگی، در شکل گیری اندیشه آرمانشهر مورد بررسی قرار گرفته است . مثلا در دیدگاه غرب، بیشتر آرمانشهر رنگ امانیستی داردو به تبع گرایش به سوی ارزشهای مادی و انسانی سوق پیدا کرده است ،اما در آرمانشهر ایرانی (البته با تسامح شرق) ،اندیشه مدینه فاضله گرایش آسمانی و الهی دارد که خداوند به عنوان تنها قانونگذار حقیقی شناخته شده و غایت تشکیل آرمانشهر در شرق به آخرت هم بر می گردد ، اما در غرب همه چیز شکل دنیوی گرفته و در دنیا تمام می شود، به عبارت دیگر شهر آرمانی غربی زمینی است ، در حالی که شهرآرمانی ایرانی که از زمین شروع شده به عنوان مقصدی برای زندگی اخروی می باشد، کلید واژه ها: آرمانشهر ایرانی ، اروپایی –شاکله ها و مبانی-اهداف و غایات

این پژوهش با نقد زیبا شناختی، گردآوری و بازنویسی یک هزارضرب المثل کردی گویش کلهری به دنبال چند هدف مهم و متفاوت است.نخستین هدف این است که با ثبت و ضبط تعداد زیادی از امثال گویش کلهری،از خطر نابودی و فراموشی بخشی از فرهنگ ملّی ما ایرانیان جلوگیری شود. هدف دوم ما غنا بخشیدن به فرهنگ ملی و محلّی است یعنی؛ کاری که امروزه بر دوش ما ایرانیان و مخصوصاً دانشجویان زبان و ادب فارسی سنگینی می کند. هدف سوم ما بررسی زیبایی های این گونه زبانی است. برای رسیدن به این اهداف،نخست با تحقیق میدانی به جمع آوری ضرب المثل های این گویش پرداختیم و سپس این امثال را بازنویسی نمودیم و از دیدگاه علوم مختلف ادبی که نشان دهنده ی مسائل مربوط به زیبایی در ادبیات هستند به موضوع زیبایی شناسی این امثال پرداختیم. این پژوهش دارای یافته های متعددی است از جمله اینکه، کشور ایران دارای فرهنگی بسیار غنی است و وجود هزارها مثل در گویش های مختلف این سرزمین،دلیلی بر این ادعاست. چرا که مثل ها بیانگر عواطف،احساسات و اندیشه های مختلف اهل یک زبان اند و کثرت آن ها دلیلی بر غنای فرهنگی و فکری یک ملت است.مثل ها با برخی از گونه های ادبی مشابهت دارند. دراین پژوهش به بحث تفاوت ها و شباهت های مثل با سایر

مولانا در مثنوی برای انتقال وتفهیم معانی وموضوعات فلسفی ، عرفانی ، کلامی و...از شگردها ، فنون وشیوه های خاصی استفاده می کند . یکی از این فنون وشگردها ، کاربرد تصاویر حیوانی جهت تبیین مطالب وموضوعات مورد نظرش است .به طور کلّی ، منظور از تصویر ، تمام تصوّرات وسوابق ذهنی جامعه ی انسانی نسبت به شکل ورفتار وسایر خصوصیات حیوانات است که هر حیوان بدان متّصف ومعروف است . دراین پژوهش تلاش برآن بوده است که تصاویر حیوانی ، چه در قالب حکایات وداستان ها وچه درابیات منفرد ، استخراج گردد ودسته بندی شود . هم چنین سعی شده است تا تصاویر حیوانات در فرهنگ عامه و اساطیر ونمادهای سایر ملل تا حد ممکن استخراج شود تا زمینه ی تصویر پردازی های مولانا توضیح داده شود وتبیین گردد. مولانا در ارائه تصاویر حیوانات ، تقریباً دیدگاهی همه جانبه نگردارد . یعنی ، هم برداشت های اسطوره یی، هم داستان های عامیانه وحتّی علمی و تخیّلات عامه را لحاظ کرده است . این کار چه آگاهانه وچه ناآگاهانه صورت گرفته باشد ، درهر صورت حاکی از دید ریزبین ودقیق او نسبت به موضوعات ومسائل است . مولانا گاهی از حیوانات تصاویری ساخته است که مأخوذ از حکایات بزرگان صوفیه است وگاهی خود مبتکر این تصاویر است وذهن خلّاق او آنها را ساخته است . کلید واژه ها : مولوی بلخی ، مثنوی معنوی ، تصاویر حیوانی ، زمینه ی تصویر پردازی ، تصاویر مأخوذ و ابتکاری

ادبیات آرمان شهری، گونه ای از ادبیات است که جامعه ی آرمانی را طراحی و ترسیم می کند. آرمان شهر یا جامعه ی آرمانی، شهری برتر است که در آن ارزش ها حاکمیت دارند و سعادت بشر مطلوب همگان می باشد. آرمان شهر به معنای امروزیش از واژه ی اتوپیا، نام کتاب تامس مور، فیلسوف و نویسنده ی سده ی(15 و 16) میلادی انگلستان است. بعد از تامس مور اندیشمندان و فیلسوفان بسیاری به طرح جامعه ی آرمانی خود پرداختند، اما طرح این جامعه ی آرمانی موضوعی نیست که بتوان آن را فقط به فلاسفه و اندیشمندان محدود کرد، این مسأله دغدغه ی فکری همه ی انسان های بیدار در طول تمام اعصار بوده و هست و بازتاب آن در پهنای با عظمت ادبیات به خصوص ادبیات فارسی به وضوح دیده می شود. در ادبیات معاصر کشورمان، هنرمندان و نویسندگان متعهد و واقع گرا به جای ترسیم دنیایی خیالی و غیرقابل باور، با نشان دادن و به تصویر کشیدن جامعه ی واقعی، مسائل، مشکلات، موضوعات و دردهای مهم زمانه شان، و با برجسته و نمایان کردن آن ها و گاه با بررسی عوامل و زمینه ها، جامعه و حاکمان را مورد نقد قرار می دهند و خواهان جامعه ای بدون این مشکلات و بدیها هستند. علاوه بر برجسته کردن ضعف ها و بدی ها، هنرمندان متعهد گاه با نشان دادن بعضی زیباهایی فراموش شده یا رشد نیافته در جامعه، نظر به زندگی نیکوتر و زیباتر برای هم میهنان و هم نوعانشان داشته اند. این هنرمندان و نویسندگان همواره آرزو دارند جامعه و در معنایی وسیع تر جهانی بدون ظلم و ستم و بی عدالتی داشته باشند. اکبر رادی یکی از بزرگترین نمایشنامه نویسان تاریخ کشورمان است. او همواره در نمایشنامه هایش از جامعه ی معاصر سخن گفته است. در این رساله سعی شده است به موضوعات ویژه و برجسته و انتقاداتی که رادی به جامعه ی معاصر کشورمان داشته است، پرداخته شود، تا از دل انتقادات و بررسی مشکلاتی که در نمایشنامه هایش از جامعه به تصویر کشیده است، به جامعه ی مطلوب و آرمانی وی در نمایشنامه هایش پی ببریم.

شعر گفتار رشته ای حیاتمند در تمامی ادوار و انواع شعر فارسی با بسامدی متفاوت است . نمود آن در شعر هر شاعر ، خصوصاً شعرای سنتی با توجه به گفتار حاکم و نوع مقبولیتی که سراینده از ابعاد گفتار دارد ، برجسته می شود . در شعر دوران مشروطه با ایرج میرزا ، بیش از دیگر شعرای هم عصر ، مبین خود گردید ، در ده? چهل با اشعار ارجاع مدار و مبتنی بر منطق نثری بیژن جلالی زمینه های گفتار گرایی بیش از پیش فراهم آمد . فرخزاد نیز با الفاظ شکسته و محاوره ای و واژگان با پتانسیل گفتارگرایی به ترویج خودآگاه آن پرداخت ، البته نقش دیگر شاعران معاصر را نیز در حیاتمند نمودن واژه و مضمون و تحّول در این دو وجه ، به اجابت از گفتار را نمی توان نادیده گرفت ، امّا این جریان که شعری زنده و در عین حال میرا و عوام فهم است نهایتاً با سروده های سیدعلی صالحی و در برداشتن تمامی مولفه های زبان گفتار ، در ده? هفتاد بستر نشست خود را یافت . علاوه بر صالحی و فرخزاد شاعران دیگری نیز شعر خود را عرصه پروراندن مولفه های این جریان نمودند که از آن جمله : نیما یوشیج ، سهراب سپهری ، فرامرز سدهی ، حسن قنواتی ، حسین پناهی ، برخی از قطعات شاملو ، مهدی اخوان ثالث و ..... است .و از مختصه های بین شعر گفتارگرایی می توان به : سادگی و دوری از تکلّف ، غنای عاطفه ، اُنس و احساس ، صدامعنایی ، واقع نمایی ، جزئی نگری ، رنگ باختن تخّیل ، گستردگی موضوع و آمیختگی مضمون ، داستان وارگی و روایت پذیری ، حجم بالای اتباع مطلق و اضافه اتباعی ، پرگویی و پراکنده گویی را می توان نام برد .

نقد روانکاوی از جمله نقدهای بسیار ارزشمندی است که باعث آشکار گشتن زوایای پ‍نهان یک اثرمی شود که معمولا از سوی خوانندگان مورد بی توجهی واقع شده است.از آنجایی که بیشتر نقدهای ادبی از این نقد به گونه ای بهره برده اند، بیگمان شناخت این نوع از نقد به منتقدان و خوانندگان متنهای ادبی دیدگاهی فراختر را عرضه می دارد. این جستار برآن است که ضمن واکاوی بهتر آموزه های مورد استفاده ی علم روانکاوی در ادبیات، برخی از نظریه های دیگری را که درکتابهای نقد در ادبیات ایران مورد کم توجهی واقع شده است با تکیه بر اندیشه های سه روانکاو بزرگ یعنی: فروید،لاکان و یونگ معرفی کند ونمودهایی از هرکدام از این تکنیک ها را در متون نظم یا نثر بنمایاند.

چکیده داستان نیز همچون تاریخ حرکت خود از نقطه ای آغاز می کند و به مسیر بی انتهای خود در طول زمان ادامه می دهد. در این مسیر همانگونه که در تاریخ تمدنهای بی شماری به وجود می آیند و جای خود را به تمدن دیگری می دهند، روز به روز گونه های مختلفی از تکنیک های داستان نویسی به وجود می آیند. یک نویسنده موفق می تواند آفرینشگر این تمدنها در دنیای داستان نویسی باشد. رضا براهنی خالق نمونه هایی از تمدن های گوناگون د دنیای داستان نویسی است. هر چند داستان نویسی در ایران متولد نشد و به ناگاه همچون درختی چندین ساله در این سرزمین کاشته شد، اما نویسندگکان بسیار بزرگی به وجود آمدند که توانستند به تمدن های دنیای داستان نویسی در زبان فارسی شکلی موجه و گاه زیبا بدهند. براهنی توانسته اس با به کارگیری تکنیک های داستان نویسی که در دنسای امروز وجود دارد به خلق آثار بزرگی دست بزند. آنچه در این زمینه وجود دارد تنوع تکنیک در هنر این داستان نویسی بزرگ است. او داستان نویسی را از سبک مدرن آغاز می کند و به سبک پست مدرن آغاز می کند و به سبک پست مدرن که تمدن نو پا در جهان است میرسد. داستان نویسی پست مدرن با قلم پرتوان او د رادبیات فارسی متولد می شود. کلید واژگان: رضا براهنی، تکنیک، داستان، مدرنیسم، پست مدرنیسم.

تاویلات میبدی در کشف الاسرار بررسی شدو به سه دسته حروف که خود به دو بخش حروف مقطعه و حروف دیگر تقسیم شد. دسته دوم بخش مفاهیم وتصویر دسته بندی شدو در آخرین قسمت دسته سوم از تآویلات را تآویل جملات و آیات تشکیل داده است

شناخت ادبیات داستانی معاصر ایران، مستلزم شناخت نویسندگان و نقد و تحلیل آثار داستانی آنهاست. در این میان نادر ابراهیمی از نویسندگان صاحب نام و پرکار است که به عنوان یک نویسنده ی حساس به مسائل زبانی، هنری و سیاسی، از حوادث سیاسی و اجتماعی و جریان های مدرن هنری در ایران و جهان تأثیر گرفته است و در این زمینه ها آثار گوناگونی پدید آورده است. هدف از این پژوهش شناخت سبک ادبی و حساسیت های فکری این نویسنده بر اساس تحلیل زبان، عناصر داستانی، مفاهیم و درون مایه های نوشته های اوست تا بدین ترتیب جایگاه او در میان داستان نویسان معاصر به نقد و تحلیل گذاشته شود. روش ما در این پایان نامه آن است که تک تک داستانهای کوتاه ابراهیمی را از منظر زبان و عناصر داستانی و درون مایه مورد نقد و ارزیابی قرار دهیم. بر این اساس، در این تحقیق بعد از معرفی انواع نثر از ساده و روان تا شاعرانه، توراتی، گرافیکی و تاریخی. و تحلیل شاهد مثال هایی از داستانهای ابراهیمی این نتیجه حاصل شده است که این نویسنده در نثر شاعرانه و گرافیکی جایگاه ممتازی دارد و در دست یابی به آن بیش از هر چیزی وام دار نویسندگان اروپایی و ایرانی پیش از خود بوده است. هم چنین در حوزه ی ادبیات پسامدرن، شماری از آثار ابراهیمی به نقد و بررسی گذاشته شده است و در نهایت این نتیجه حاصل شده است که او در بهره گیری از مولفه های ادبیات پست مدرن نیز از جایگاه چشمگیری برخوردار است. از نظر محتوایی نیز ابراهیمی تحت تأثیر حوادث سیاسی و اجتماعی پیش و پس از انقلاب 57 بوده است و در این زمینه ها آثار گوناگونی پدید آورده است. یأس و ناامیدی در آثار او شباهت چندانی به برخی از معاصرانش ندارد؛ زیرا یأس او بیش تر زمینه ساز نگرش مثبت و امیدواری به بهبود اوضاع بوده است. کلیدواژه : ادبیات معاصر، داستان، نثر، نقد، نادر ابراهیمی

موضوع این پایان نامه توصیف شگردهای طنزپردازی است. هدف شناخت بهتر قالب طنز و شگردهای خلق طنز است. در این میان آثار دو طنزپرداز برجسته: علی اکبر دهخدا و کیومرث صابری فومنی (گل آقا) مورد بررسی قرار گرفته شده است. اولین محور پژوهش این بود که شگردهای طنزپردازی این دو طنزپرداز بزرگ شناخته شود و در مرحله ی بعدی مورد مقایسه قرار بگیرند. شگردهای طنزپردازی به دو گروه طنز کلامی و طنز موقعیتی تقسیم شده است. یافته ها نشان می دهد که؛ دهخدا از هر دو نوع بهره برده است. در حوزه ی طنز موقعیتی از شخصیت پردازی، شیوه روایی، ایجاد نمایش، مناظره های ساختگی و در حوزه ی طنز کلامی از: نظیره گویی، کنایه ی تلویح، استعاره تهکمیه استفاده نموده است. گل آقا نیز در حوزه ی طنز موقعیتی از خلق شخصیت های خیالی، قالب نمایش، مشاجره های ساختگی و در حوزه ی طنز کلامی از سجع، به کار بردن واژه های متضاد در کنار یکدیگر، اطناب، بازی با الفاظ، سرودن شعر عامیانه، شعر نو و نظیره گویی، استفاده کرده است. مقایسه شیوه های طنزپردازی این دو نشان می دهد که دهخدا از شیوه های طنز موقعیتی به وفور استفاده کرده است اما از شیوه های کلامی کمتر بهره می گیرد. اما گل آقا هر دو شیوه ی موقعیتی و کلامی را فراوان به کار می برد. او با استقبال از شگردهای طنز آفرینی دهخدا، تکامل دهنده ی این شگردهاست.

بدون شک در نقد و تحلیل هرنوشته، بررسی زبان آن، به عنوان ابزار پدیدآورنده، جایگاهی ویژه دارد. اما به نظر می رسد در بررسی کامل و منصفانه از یک اثر ادبی، اعم از داستان، زبان، باید، تنها نه به عنوان ابزار پیدایش و به صورت پدیده ای جدا، بلکه به عنوان یک عنصر، درکنار دیگر عناصر و در رابطه ای متقابل با آن ها مورد بررسی قرارگیرد. عناصری که درکنار یکدیگر ساختار اثر ادبی را پی می ریزند. با این توضیح، هدف از پایان نامه پیش رو با عنوان «مولفه های زبانی داستان نویسی معاصر» بررسی زبان در داستان نه به عنوان پدیده ای جدا، بلکه به عنوان عنصری تأثیرگذار و تأثیرپذیر، درکنار دیگر عناصراز قبیل پیرنگ، زاویه دید، تکنیک های روایت، فضاسازی، شخصیت پردازی ، انواع خاص بیان، نگرش نویسنده و...است. برای این منظور، درحدود پنج هزار بند ازبخش های مختلف داستان های کوتاه، بلند و رمان پنج نویسنده که مربوط به نسل اول و دوم داستان نویسان معاصرند، انتخاب شده است. اسامی این نویسندگان به ترتیب بررسی درپایان نامه عبارت است از: جلال آل احمد، صادق چوبک، ابراهیم گلستان، احمد محمود و نادر ابراهیمی. روش کار به این صورت است که در ابتدا، تمام بندها براساس نظریه زبانی «مقوله ومیزان» درسه واحد زبانی: جمله، بند وگروه مورد تحلیل قرارگرفته اند و نتایج به دست آمده از این بررسی به صورت جدول های بسامدی ارائه شده است. درمرحله بعد تلاش شده است تحلیلی براساس آمار ارائه شده دراین جدول ها و مبتنی بر رابطه عناصر داستان وتأثیرآن ها بریکدیگر ارائه گردد. دربخش پیشگفتار مطالبی درخصوص پیشینه ، هدف، روش تحقیق و..بیان شده است. فصل اول، با عنوان «مروری بر مقوله ومیزان»،کلیتی از نظریه مقوله ومیزان را دربردارد. فصل دوم وسوم، باعنوان «جدول های بسامدی وتحلیل آثار»، به ترتیب، به ارائه جدول های بسامدی و تحلیل آثار داستان نویسان نسل اول و دوم اختصاص دارد. درپایان، بخش نتیجه گیری ارائه شده است.

این پایان نامه تحت عنوان«توصیف ساختمان دستوری منشات خاقانی»ست.دربررسی های خودبیشترتابع نظریه گشتارهستیم.مطالعات دستوری مجموعه ای از قواعد زبان می باشد.بدون شک پاسخ به بسیاری ازدشواری ها درمنشات خاقانی به کمک دستور زبان وارائه ی یک نمونه ی خوب از مطالعات توصیفی زبان از مطالعات زبان ازمیان متون ادبی گذشته،ازاهدافی ست که در این پژوهش دنبال کرده ایم. دراین پژوهش سعی براین است،جمله وساختار آن،بندها،گروه اسمی،فعلی،وصفی،قیدی،تکواژها،حروف ووندها(کارآمد یاناکارآمد)وبرخی ابهام ها که حاصل ساختار جملات است مورد بررسی قرار می دهیم.این پژوهش را در یازده فصل ویک مقدمه وکلیات تنظیم کرده ایم.درکلیات به طورمختصر به پیشینه وتاریخچه ای ازدستور زبان اشاره کرده ایم،بعد به طور مختصربه زندگی استاد خاقانی وتاریخچه ای از منشات پرداخته ایم.درابتدای هرفصل به تعریفی ازموضوع ارائه شده ودر جاهایی به ارائه نظریاتی از دستور نویسان ونقد برخی ازآنها پرداخته ایم،سپس نمونه هایی ازکتاب«منشات» وکتاب های دیگر ذکر وبه بررسی وتحلیل آنها پرداخته ایم.در پایان چند نمودار درختی ازانواع جملات آورده شده در منشات آورده ایم.

چکیده: روایت شناسی علمی است که به کلیّت و ساختار متن توجه می کند. این مطالعات در بررسی همه جانبه، پژوهش های معنی شناختی را در کنار پژوهش های زیباشناختی در نظر می گیرد. پیوستگی و تناسب اجزای متن در عرصه ی نقد ادبی رونق فراوانی گرفته است. در این میان، پایان بندی روایت یکی از عناصر روایی است که جهت گیری نوینی به نقد ادبی داده است؛ به ویژه هنگامی که این عنصر روایی در تعامل با سایر عناصر همانند شخصیّت پردازی، گفت وگو و زاویه ی دید در نظر گرفته شود.در مثنوی معنوی پایان بندی های بسیار غریبی جلوه گر است که هربار با طرزی نو بر پژوهنده ی جویای ساختار نمایان گر می شود. این پایان-بندی های منحصر به فرد مولانا را، می توان با توجه به تداعی معانی، طرح، توجه به مخاطب-که در متون دیگر بی سابقه است- و چندآوابودن روایت تبیین کرد. در این پژوهش تلاش شده است ابتدا مفهوم پایان-بندی مورد تأمّل و بررسی قرار گیرد، سپس پایان داستان های هر دفتر با تکیه بر قصّه هایی که برجستگی بیشتری دارند، تحلیل و مورد درنگ واقع شود.

در ادبیات معاصر ایران تنها چند نویسنده هستند که آثارشان می تواند، در پهنه ی ادبیات جهان جلوه داشته باشد. هوشنگ گلشیری یکی از این نویسندگان انگشت شمار است که آثار او به بسیاری از زبان ها ترجمه شده است. وی را پس از صادق هدایت، تأثیرگذارترین داستان نویس ایرانی دانسته اند. گلشیری پایه گذار بسیاری از تکنیک های نو در داستان نویسی مدرن بود. او توانست در داستان هایش با ارائه ی تکنیک های مختلف چه از نظر داستانی و چه از نظر زبانی، سبکی متفاوت و بدیعی را به داستان نویسی معاصر ایران ارائه دهد. هدف این رساله، معرفی تکنیک های خاص این نویسنده است که در زمانه ی تکرار و تقلید توانست با نوآوری های خود در پیشبرد داستان نویسی معاصر ایران سهمی بسزا داشته باشد. تکنیک های بارز این نویسنده بی-شمارند، از جمله، ایجاد خلاقیت در گفت و گوی درونـی و جـریان سیـال ذهن، استفـاده از فرم تـو در تو و داستـان در داستـان، احیای برخی از قالب های قدیمی در حوزه ی روایت شناسی، توجه به قصه های قدیمی و تلفیق روایت قدیم با عناصر مدرن و جدید، توجه به اسطوره های تاریخی و نوشتن داستان های شبه تاریخی، زبان خاص که ابزار او برای ساختن فضای داستان و تأثیر بر خواننده است و به کمک آن هویت مستقلی برای هر یک از شخصیت هایش خلق می کند، استفاده از نثر قدیمی و کلاسیک متناسب با فضای تاریخی و اساطیری، نزدیک کردن واقعیت داستانی به واقعیت زندگی و داستانی کردن انسان معاصر با همه ی مسائل و بحران های وجودی و اجتماعی و بالاخره، خلق واقعیت داستانی از نگاه و زبان راویان متفاوتی که واقعیت داستانی را از منظرهای متفاوت خود وصف و روایت می کنند.

مفهوم سبک در ادبیات، شیوه ی خاصی است که هر شاعر یا نویسنده ای برای بیان مفاهیم و افکار خود بر می گزیند. سبک شناسی نیز علم بررسی شیوه های بیان هنری و ادبی به کار گرفته شده توسط ادباست. بررسی سبک از راه های مختلفی انجام می پذیرد که عبارت است از: 1. سبک شناسی فردی: که از مراحل عالی سبک شناسی محسوب می گردد و به بیان ویژگی-هایی می پردازد که اثر یک شاعر یا نویسنده را از آثار دیگران متمایز می کند. 2. سبک شناسی دوره ای: که به بررسی ویژگی-های سبکی مشترک آثار یک دوره ی تاریخی خاص می پردازد. 3. سبک شناسی ادبی: که در حوزه ی نقد ادبی و نظریه های ادبی جای می گیرد و از سبک آثار ادبی در مقیاس جهانی سخن می گوید. صمد بهرنگی یکی از نویسندگان پیشرو در عرصه ی ادبیات کودک و نوجوان به شیوه ی نوین در ایران است. از جنبه های برجستگی کار او، پایه گذاری روشی تازه در نویسندگی کودکان با ترویج نوعی از واقع گرایی و نیز استعمال مضامین عمیقی در این حوزه است که تا قبل از او سابقه ی چندانی نداشت. دراین تحقیق سعی برآن است که ویژگی های سبک فردی بهرنگی مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور، ابتدا شرح و تعریف اصول و کلیات (در فصل اول و دوم تحقیق)، ارائه گردیده است و در ادامه ویژگی های سبکی آثار داستانی این نویسنده، در سه سطح زبانی، فکری و ادبی مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است که در نهایت، منجر به شناسایی شاخصه های سبک فردی او گردیده است.

چکیده: رئالیسم جادوئی شیوه ای نوشتاری است که در آن نویسنده، واقعیت ها را با خیالاتی که برگرفته از ذهن او و باورهای خرافی هستند در هم می آمیزد. این خیالات که اغلب ریشه در ناخودآگاه جمعی دارند و تا حد زیادی با اسطوره ها پیوند خورده اند، خواننده را با دنیائی از تضادها روبه رو می سازند؛ ولی این تضادهای به وجودآمده، علی رغم ایجاد اشکال در فهم داستان، با جذابیت خاصی هم راه هستند. اگرچه نقد و نظر درباره ی رئالیسم جادوئی از غرب سرچشمه گرفته است؛ اما به باور پژوهندگان و منتقدان، مصداق های نخستین آن را می توان در ادبیات مشرق زمین دید. اگر داستان های «هزار و یک شب» (هزار افسان) را نخستین نمونه هائی بدانیم که دارای عناصر رئالیسم جادوئی هستند، باید بپذیریم که ادبیات و فرهنگ ایران زمین با نمونه های این نوع و ژانر ادبی بیگانه نبوده است. با این حال چنان چه اشاره شد، این شیوه به وسیله ی نویسندگان آمریکای لاتین به جهانیان معرفی شد و امروزه به عنوان یکی از رایج ترین و جذاب ترین نوع نوشتاری، در همه ی نقاط جهان نویسنده ی مطرح دارد. در میان ایرانیان نیز افراد زیادی به رئالیسم جادوئی روی آورده اند و آثار خود را بر اساس مولفه های این شیوه نوشته اند. رضا براهنی از پیش کسوت ترین نویسندگان ایرانی این حوزه است که با نوشتن رمان «روزگار دوزخی آقای ایاز» در سال (1349) به این عرصه گام نهاد. براهنی با بهره گرفتن از حالات روانی شخصیت ها و باورهای عامیانه‎ی آن ها و آمیختن این باورها با قواعد و شیوه های رمان نویسی جدید از جمله «مدرن» و «پسامدرن»، دست به خلق آثاری چون رمان «آزاده خانم و نویسنده اش (چاپ دوم) یا آشویتس خصوصی دکتر شریفی»، زده است که هنوز بعد از دو دهه یعنی از سال (1376) تاکنون، در این حوزه بی رقیب مانده و اثری هم ردیف با آن به عرصه ی ظهور نرسیده است. در این تحقیق سعی شده است با در نظر گرفتن مقوله ی رئالیسم جادوئی و چارچوب نظریه های مدرن، سه تا از مشهورترین رمان های براهنی، مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد.

ادبیات مدرن معاصر ایران، بازتابی است از فضای اجتماعی و فرهنگی دوران خود و با ارزش ترین دستاورد چنین فضایی، پیدایش رمان است. دولت آبادی با آفرینش رمان بلند و زیبای کلیدر، خود را به عنوان یکی از رمان نویسان مطرح معاصر معرفی کرد. وی یکی از برجسته ترین داستان نویسان معاصر ایران است که از طریق ترکیب امکانات گونه های مختلف زبان معیار، زبان کهن، زبان شعری موجود درمتون منظوم و منثور فارسی ایران در گذشته و حال و تلفیق آن با امکانات گویشی منطقه خراسان، پیکره این نثر پخته را پدید آورده است. پیشینه این گونه نثر، به آثاری چون تاریخ بیهقی، تاریخ بلعمی، قابوسنامه و حتی شاهنامه فردوسی باز می گردد. هم چنین، تأثیر پذیری دولت آبادی از نثر نویسندگان معاصر چون به آذین، گلستان، آل احمد و شاعرانی چون شاملو و فروغ فرخزاد در رمان کلیدر به وضوح قابل مشاهده است. در نثر دولت‏آبادی ردّ پای آثار کلاسیک فارسی با وضوح و صراحت بیش تری هویدا است؛ به عبارت دیگر، دولت آبادی به شیوه‏ای که گویی تعمدی است، سعی می‏کند بهره‏گیری خود از متون کهن را به رخ خواننده بکشد. این مسئله به ویژه هنگامی که وی از موتیف‏های متون کهن در نثر خود استفاده می‏کند، بیش تر مشهود است. به نظر می‏رسد که از میان متون کهن، تاریخ بیهقی بیش از سایر آثار مورد توجه نویسنده ی رمان کلیدر قرار گرفته است. در این میان همواره نباید سهم گویش منطقه سبزوار را نیز نادیده انگاشت که در حقیقت زبان مادری خود دولت آبادی در هنگام کودکی بوده است و بزرگ ترین اسباب ارتباط او با فرهنگ و زبان اصیل فارسی در دوره ی حکومت طاهریان و صفاریان تا سلجوقیان در منطقه ی خراسان. بر این اساس، بررسی زوایای مختلف سبک زبانی کلیدر و مشخص کردن آبشخورهای تشکیل دهنده آن با تکیه و تأکید بر متون کهن فارسی، و میزان تأثیر پذیری او از ادبیات منثور و منظوم کهن، و تعیین و تبیین مهم ترین ویژگی ها و شاخصه های این نثر، محور اصلی این پژوهش است.

انقلاب مشروطه در کنار تحولات سیاسی- اجتماعی که در سطح جامعه ی ایران پدید آورد، در ادبیات نیز تأثیر گذاشت و توجه به اجتماع و مسائل اجتماعی را سرلوحه ی آثار ادبی قرار داد و باعث شد شاعران و ادیبان که پیش از آن کم تر به مسائل سیاسی- اجتماعی توجه می کردند، به طور جدی به این مسائل بپردازند. در نتیجه ی توجه به این ها، مضامینی چون وطن، آزادی، عدالت، انسان، کارگر، فقر، استبداد و... مورد توجه قرار گرفت. این توجه به مسایل جامعه، با آمدن نیما یوشیج برجسته تر شد؛ به طوری که روحیه ی مبارزه، تعهد، اجتماع و حوادث تاریخی از ویژگی های شعر او به شمار رفت. نیما با روحیه ی حساس شاعرانه ای که داشته، به شدت تحت تأثیر حوادث روزگارش بوده و بسیاری از این وقایع را به گونه ای که نیازمند رمزگشایی است، در شعرش انعکاس داده است. او در سال های آغازین شاعری، به شیوه ی سنتی و نیمه سنتی به بیان مشکلات جامعه می پردازد و بعدها که شعر او مسیر تکوین و تکامل را می پیماید، با به کارگیری نمادها، شعرش را مجلا و آیینه ی مسایل روزگارش قرار می دهد.

هوشنگ گلشیری یکی از بزرگترین داستان نویسان مدرن ایران است که به راستی می توان پس از صادق هدایت ، او را از تأثیرگذارترین داستان نویسان معاصر دانست. از او آثاری متعدّد برجای مانده است که از آن میان می توان به کتاب های شازده احتجاب ، کریستین وکید ، آینه های دردار و دست تاریک،دست روشن اشاره کرد. این چهار کتاب، جزو مهم ترین آثار گلشیری و از نمونه های شاخص داستان نویسی معاصرند که به شیوه ای ساختارشکنانه و مدرن نوشته شده اند . نویسنده برای تحقّق تکنیک های ناب داستان نویسی خود و پیشبرد طرح و جریان این داستان ها، از عناصر متنوّع ارتباط و رفتارغیرکلامی در سطحی بسیار گسترده و به صورتی بارز و تعیین کننده استفاده کرده است. این رساله سعی دارد با دیدگاهی میان رشته ای (ادبیات داستانی ، نشانه شناسی، روانشناسی و جامعه شناسی)، نمودهای گوناگون ارتباطات غیرکلامی و دلایل آن ها را در چهارکتاب مذکور مورد تحلیل قرار دهد و بررسی کند که گلشیری تا چه اندازه و با چه کیفیتی به نقش این عناصر در پیشبرد داستان ها توجّه کرده است. رفتارهای غیر کلامی، به صورت های مختلفی با عناصر داستان مرتبطند ؛ مثلاً ارتباطات آوایی در ایجاد لحن ، مصنوعات و محیط در صحنه پردازی ، رفتارها، اشارات و ایماها در شخصیت پردازی و شکل گیری تعلیق نقش دارند. دراین چهارداستان، عناصر مصنوعات و محیط بیش از سایر مقوله ها بسامد دارند و رفتارهای چهره، حرکات اندام و پیرازبان ها نیز در جایگاه های بعدی قرار می گیرند. رفتارهای مذکور، به خصوص در شخصیت پردازی، فضاسازی و پردازش صحنه های داستان ، نقش محوری دارند.

• انجمن ادبی اجتماعی شکل گرفته از نویسندگان، پدید آورندگان، شاعران، متخصصان و پژوهشگران آثار ادبی می باشد که حول یک هدف و آرمان مشخص گرد آمده اند. که در زمانهای معین و مشخص تشکیل می شده است، پیشینه تاریخی این محافل به اولین دوره سرایش شعر فارسی برمی گردد. با توجه به نوع فعالیّت هایشان به سه دسته کلی تقسیم می شوند: 1- محافل شعری، که بیشتر به شعر و شعرخوانی توجه شده است؛ 2-- محافل علمی- ادبی، که شعر تنها رکن اساسی آنها نیست و با حضور محققان و پژوهشگران به نقد و بررسی و پژوهش و کندوکاو در متون و آثار و مسائل مربوط به ادبیات می پردازند؛ 3- انجمن های ادبی تلفیقی، که در آنها به هر دو زمینه، برگزاری برنامه های شعر و شعرخوانی و و فعالیّت های دیگر نظیر نقد و بررسی اشعار و آثار ادبی تصحیح متون و پژوهش و کندوکاو در مسائل مربوط به ادبیات پرداخته می شد. • انجمن های ادبی به طور مستمر در گوشه و کنار ایران بر پا می گشتند. شهرهای مهم ادبی ایران که از نظر تشکیل انجمن های ادبی برجسته تر بودند شامل: تهران، مشهد، یزد، اصفهان، تبریز، همدان و شیراز بوده ا ند. تهران و شیراز از نظر تشکیل انجمن های ادبی از گذشته تا حال در میان سایر شهرها از اهمیّت بیشتری برخوردار است. • شیراز به عنوان یکی از مراکز مهم ادب و دارالادب ایران علاوه بر داشتن شاعران بزرگی چون سعدی و حافظ و ... که مدت مدیدی است خاک این خطه خیال انگیز و ادب پرور به نام این اساتید بزرگ شعر و ادب عجین شده است. در زمینه برگزاری این محافل ادبی همواره با شکوه و رونق از گذشته-های دور تا کنون فعالیّت داشته است. • در این پژوهش علاوه بر بررسی و تحلیل عملکرد انجمن های ادبی شیراز در دوره ی پهلوی دوم و عملکرد های هر یک از این اعضای برجسته این انجمن ها، مهم ترین انجمن های ادبی ایران در دوره های مختلف برگزاری خود در مهم ترین شهرهای ایران نیز مورد بررسی و معرفی اجمالی قرار گرفت. • مهم ترین عملکردهای انجمن های ادبی شیراز در دوره پهلوی الف: عملکرد شعری: 1- شاعری 2- شعرخوانی و مشاعره 3- نقد و بررسی اشعار و پرداختن به مسائل مربوط به فنون ادبی 4- قصاید انجمنیه ب: عملکرد فرهنگی: 1- نویسندگی و تألیف کتب و مجموعه های شعری 2- روزنامه نگاری و چاپ نشریات 3- تصحیح، تحشیه و تفسیر متون، آثار و دیوان گذشتگان • انجمن های ادبی شیراز در طی دوره بررسی شده، با فعالیّت های خود در شکل گیری و بهبود سیر ادبیات معاصر و پرورش ذوق های ادبی، ادیبان معاصر شیراز بطور کل در ارتقای ادبیات فارسی نقش داشته اند. • جلوه های گوناگون هم نشینی انجمن های ادبی شیراز در دوره پهلوی دوم 1- منازل ادب دوستان، شاعران و اعضای انجمن ها. 2- آرامگاه شاعران بزرگ شیراز 3- دکان ها و حجره ها و کافه ها 4- مدارس افظیه • فریدون توللی، حمیدی شیرازی، علی اصغرحکمت، عبدالوهاب نورانی وصال، محمد حسین رکن زاده آدمیت، حسن امداد، ناصر امامی، مسعود فرزاد، روحانی وصال، منصور اوجی، منوچهر آتشی، منصور رستگار فسایی، پرویز خائفی از جمله اعضای فعال انجمن های ادبی شیرازبوده اند. نقد و بررسی شعر برای اولین بار در محافل و مجالس ادبی و انجمن های ادبی شکل گرفت و نقدهای انجام شده در این انجمن ها با تکیه بر اصلاحات فنی ادبی به دست آمده از گذشتگان و استحسانی انجام می گرفت. برجسته ترین انجمن های ادبی شیراز در دوره پهلوی 1- انجمن ادبی سالار 2- انجمن ادب فارس 3- انجمن ادبی شب های شیراز 4- انجمن کانون دانش پارس 5- انجمن ادبی صدر 6- انجمن ادبی هدایت 7- انجمن ادبی حافظ 8- انجمن ادبی حافظیه

جهان بینی هر فرد ، مجموعه ای از اندیشه های او در برابر هستی و مفاهیم بنیادین مانند عشق ، آزادی ، مرگ ، آرامش ، برابری ، سرانجام کار و ... می باشد که سرچشمه ی رفتارها و سخنان خودآگاه و ناخودآگاه فرد می شود . با ترکیب واژه ی جهان بینی با شاعرانه بودن و ساختن واژه ای نو ، درمی یابیم که با افزوده شدن این واژه ، راه این اصطلاح تازه ،از تعریف و کارکرد همه ی انواع جهان بینی ها و جهان بینی به معنای خاص و اصطلاحی جدامی شود و مفهوم ویژه ای می یابد . در این گونه از جهان بینی که تاکنون به آن پرداخته نشده است ، جهان بینی با ابزارهایی که در شعر هستند مانند تخیل و عاطفه ، درمی آمیزد و بیشتر ، رنگ عاطفی به خودمی گیرد تا عقلانی و حکم های صادرشونده از این ایدئولوژی ، بیشتر عاطفی هستند . شاعر ، از دریچه ی عوامل موجود در شعر یعنی تخیل و عاطفه ، به دنیا و پدیده های خوشایند و ناخوشایند آن می نگرد و خوب بودن یا ناخوب بودن این پدیده ها از همین دریچه ی ادبی _ عاطفی ، آشکارمی گردد . درحقیقت ، نگرش شاعر ، در لابه لای مجموعه ای از عناصر ادبی و هنری ، عرضه می گردد . مخاطب نیز به میزان آگاهی اش در پیوند با این مجموعه ، در جریان جهان بینی شاعر ، قرارمی گیرد . موضوع پژوهش ، پیشینه ی چندانی ندارد و اگر هم هست به این دقت نیست بیشتر ، عناصر ادبی مورد استفاده ی شاعر موردتوجه بوده و اگر هم عناصر اندیشه ای شاعری مورد توجه قرارگرفته ، بسیار محدود بوده و هم چنین ، در پیوند با عناصر هنری بررسی نگردیده بلکه جداگانه بررسی شده است . هدف این پژوهش ، دستیابی به چگونگی جهان بینی شاعرانه و اجزاء آن در شعر دو بانوی شاعر معاصر ، « سیمین بهبهانی » و «فروغ فرّخ زاد » است . پژوهش گر ، با بررسی سطوح مختلف شعر دوشاعر که دربرگیرنده ی زبان ، اندیشه و ویژگی های ادبی است ، تحلیلی از نگرش هر شاعر به پدیده های گوناگون هستی و زندگی به دست می دهد . در طی این ریزبینی و بررسی ، این نتیجه به دست آمد که دوشاعر ، با این که در بسیاری جاها مانند هم می اندیشند و اندیشه هایشان به یکدیگر نزدیک است ، سبک و شیوه و روش ویژه ی خود را دارند و می تواند به عنوان سبک فردی و سبکی پیروآفرین و دوره ای ، مورد بررسی قرارگیرد . ناگفته نماند که سبک فردی ، هنگامی که مورد پیروی دیگران باشد ، منجر به سبکی بزرگ تر به نام سبک دوره ای می شود . پس از بررسی ها و ایزتندیشی ها ی هنری و ادبی بر روی شعر این دو بانو ، دستاورد اصلی پژوهش ، به دست آمد که ویژگی های اندیشه ای شاعران است . از میان ویژگی های بسیاری که از لابه لای شعرها بیرون کشیده شد ، برخی از آن ها برجسته تر و آشکارتر و از نظر شاعر ، به دلیل تکرار زیاد ، ارزشمندتر بودند . مهم ترین ویژگی های جهان بینی شعر فرّخ زاد ، افزون بر بیزاری از دورویی و دروغ و نیرنگ ، آرزوی جامعه ای است که در آن بانوان ، آزادی راستین داشته باشند و حق و حقوق اجتماعی ، فردی و انسانی شان ، همتای مردان باشد . وی همواره به برچیده شدن نظام کهنه و نیرومند مردسالاری ، می اندیشد . از برجسته ترین نکات شعر بهبهانی ، افزون بر آرزوهای فرّخ زاد که مورد تایید بهبهانی بودند ، حسّ میهن پرستی نیرومند و پررنگ ، آرزوی آشتی و آرامش و گسترده شدن آن در جهان ، برابری عقیدتی و نژادی و بیزاری از جنگ و خونریزی است . یادآوری این نکته لازم است که همواره نامه ها ، دست نوشته ها و دیگر آثار شاعران در یافتن اندیشه هایشان کمک کننده بوده ، بیشتر آثارشان مورد مطالعه و دقت قرارگرفت .

رئالیسم از مکاتب برجسته ی ادبی و هنری در سراسر جهان به شمار می رود. در آثار اولین نسل از داستان-نویسان ایرانی از جمله سیمین دانشور نیز بسیاری از ویژگی های این مکتب آشکار است. دانشور به عنوان نخستین بانوی داستان نویس در ایران، چهار مجموعه داستان با نام های «آتش خاموش»، «شهری چون بهشت»، «به کی سلام کنم؟» و «انتخاب» در کارنامه ی ادبی خود دارد. هم-چنین سه رمان با نام های «سووشون»، «جزیره ی سرگردانی» و «ساربان سرگردان» از این نویسنده بر جای مانده است. در رساله ی حاضر تلاش بر آن است تا بازتاب انواع رئالیسم از جمله انتقادی، نمادین، اجتماعی و روان شناختی در آثار داستانی سیمین دانشور بررسی شود. ویژگی های محتوایی رئالیسم در دو بخش مسائل سیاسی ـ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران و بازتاب زندگی شخصی نویسنده مورد تحقیق قرار گرفته است. در بررسی فرم داستان-ها نیز ویژگی هایی چون کاربرد زبان عامیانه و متناسب با طبقه ی اجتماعی، صحنه پردازی های دقیق و شخصیت-پردازی های واقع گرا مورد نظر بوده است. توجه به موارد یاد شده موجب گردیده دانشور به عنوان نویسنده ای واقع-گرا شناخته شود؛ نویسنده ای که در داستان هایش بازتاب زندگی فردی و اجتماعی ایرانیان را در دهه هایی از تاریخ ایران می توان دید.

این پایان نامه به بررسی تصویر تمثیلی روستا در آثار داستانی غلامحسین ساعدی و جلال آل احمد می پردازد و می کوشد به این پرسش ها پاسخ دهد: آیا تصویر روستا در داستان های ساعدی و آل احمد واقع گرایانه است؟ - آیا ویژگی های روستا با تمام نهادهای گوناگون یک مملکت مطابقت دارد؟- هدف از تمثیل آوری در این داستان ها چیست؟ و وضعیّت طبقه های اجتماعی در داستان های ساعدی و آل احمد چگونه بیان شده است؟ ساعدی و آل احمد به عنوان نویسندگان متعهّد ادبیّات روستایی و کارگری کوشیده اند مشکلات و واقعیّت های تلخ اجتماعی ایران در روزگار گذشته را در قالب توصیف تمثیلیِ یک اجتماع کوچک روستایی به تصویر بکشند. آنان بدبختی و فقر اقتصادی و فرهنگی جامعه و رواج خرافات و نادانی و ظلم پذیری و اشاعه ی فرهنگ بیگانه را در کشور در ابعاد گوناگون زندگی ایرانی به نمایش گذاشته اند. ساعدی با تکیه بر مضمون فقر و بیماری مردمان عوام ، روستا را نماد مملکتی می داند که گرفتار جهل و عقاید خرافی شدید است و به سبب نداشتن خودآگاهی و ترس ، دچار توهّم شده و به یک سلسله عقاید پوچ و خرافی پناه برده است. آل احمد به عنوان روشنفکر و نویسنده ای اجتماعی به انعکاس جریان های سیاسی و اقتصادی و به ویژه واقعیّت های اجتماعی کشور در قالب تمثیل می پردازد و آثارش دارای اهمّیّت است.

یکی از عوامل موثر بر دیدگاه شاعران درهر عصر وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن عصر است. سالهای1320تا 1357 یعنی دوران محمد رضا شاه پهلوی، از پرتنش ترین دوران ها پس از عصر مشروطیت است. بعد از کودتای 28 مرداد سال 1332 در نتیجه نارضایتی عموم مردم به ویژه شاعران ازسیاست ها و عمل کرد های دولت، و ایجاد آراء و افکار مخالف با رژیم و گاه پیوستن افراد به احزاب و گروه های متضاد با دولت، شاعران این عصر را به گونه ای از ادبیات که ادبیات اعتراضی است رهنمون می شود، و از سویی دیگر، درهم شکستن روحی و روانی و دل زدگی مردم از حکومت، فقر، ناامنی و آشوب های سیاسی و اجتماعی و ملی شدن صنعت نفت ایران و برانگیخته شدن احساسات ناسیونالیستی دردهه ی سی و قیام 15 خرداد سال42 و ده ها رخداد دیگر سیاسی و اجتماعی، روشنفکران این عصر به ویژه شاعرانی که آمال های خویش را بر بادرفته می دیدند، واداشت تا به گونه های متفاوت اعتراض و عصیان خویش را از جامعه ی خسته و حکومت سرکوب گر روزگار بیان کنند، و در این راه اعتراض خود را گاه به صورت صریـح و بی پرده و گاه، رمزی و پوشیده بیان کنند و به ابتکاراتی در حوزه زبان و ادبیات شعر دست یابند و نقش مهمی را در پیش برد انقلاب در عصر حکومت استبداد و اختناق فراهم آورند. از مهمترین گونه های شعر اعتراضی در این عصر می توان به ادبیات شکست و گریز و انواع آن شامل: رمانتیسم فردی (رمانتیسم غنایی، رمانتیسم عرفانی و رمانتیسم سیاه) و رمانتیسم اجتماعی (رمانتیسم انقلابی و رمانتیسم ناسیونالیستی) و ادبیات مبارزه و ستیز و انواع آنیعنی شعر تمثیلی و سمبولیک و شعر چریکی و شاعران شاخص در هر کدام از این گونه های ادبی و نمونه های شعری آنان اشاره کرد.

نوستالژی از اصطلاحات علم روان شناسی و به معنای دل تنگی، حسرت زدگی، و غم غربت است. بررسی جلوه های نوستالژی در آثار یک شاعر یا نویسنده، ما را با جنبه های گوناگون شخصیت او و جامعه ای که در آن زیسته، آشنا می کند. این دل تنگی و غم غربت از دیرباز در ادبیات فارسی نمود گسترده ای داشته است و خصوصا در دیوان ناصر خسرو جایگاهی ویژه را به خود اختصاص داده است. نوستالژی فردی ناصر خسرو مواردی چون دوری از خراسان، یاد ایام وصال ، حسرت دوران جوانی، دوری از دوستان و غم حاصل از آن را دربرمی گیرد. از آنجا که عصر ناصر خسرو در دوره ای بحرانی از تاریخ قرار گرفته است، تأثرات حاصل از اوضاع نابهنجار جامعه در سروده های این شاعر جلوه ای برجسته داشته است، به گونه ای که بسیاری از مصادیق نوستالژی و حسرت گذشته در شعر او، ریشه در زمینه های سیاسی- اجتماعی جامعه عصر او دارد. همچنین بازگشت به وطن در آثار ناصر خسرو به صورت بازگشت به زادگاه دیده می شود که تأثیر زیادی در خلق مضامین نوستالژی در اشعار او داشته است. یکی از کارکردها و ظرفیت های زبانی، استفاده شاعر از رنگ است که می تواند بازتاب کننده ی فضای روحی و روانی شاعر در برخورد با حوادث گوناگون باشد. با شناخت رنگ ها و تأثیر روانی آن ها می توان از شخصیت شاعر و شرایط آن زمان آگاهی حاصل کرد. ناصر خسرو از جمله شاعرانی است که رنگ ها را به شکل های مختلف در اشعارش به کار گرفته است. او در ترسیم فضاهای مرتبط با مفاهیم نوستالژی رنگ های خاصی به کار می گیرد که حاصل تأثیرات روحی و روانی او می باشد.

چکیده: عرفا و صوفیان برای تبیین اندیشه ها و تجربه های عرفانی خود اقدام به تألیف کتابهای عرفانی فراوانی نموده اند که یکی از این کتابها در این زمینه فتوحات مکیه ابن عربی است که در آن اصطلاحات عرفانی عرفا و صوفیان با آراء و اندیشه ی وحدت وجودی او شرح و تأویل شده است.این کتاب مانند دایره المعارفی از اصطلاحات عرفانی و فلسفی است که تأثیر فراوانی بر اندیشمندان و عارفان گذاشته است. از جمله این عرفا، شیخ محمود شبستری است که با تأثیرپذیری از این کتاب اقدام به شرح و توضیح این اصطلاحات در گلشن راز نموده است به همین علّت در این پژوهش ما قصد داریم میزان تأثیرپذیری او از کتاب فتوحات مکیّه و همچنین از اصطلاحات فلسفی و عرفانی و مبانی خداشناسی، انسان شناسی، کیهان شناسی به کار رفته در هر دو کتاب و مراحل و منازل سیر و سلوکی در گذر از مقام وحدت شهودی و رسیدن به وحدت وجودی بپردازیم.

طنز از اصطلاحات ادبی و به معنای استهزاء و به تمسخر گرفتن است آفرینش طنز برای مبارزه با بیدادگری و ندایی است در حفظ حرمت آزادی و ارزش بخشیدن به شرف انسانی و معتقدات ملی و اجتماعی. بررسی جلوه های مختلف طنز در آثار یک شاعر ما را با جنبه های گوناگون شخصیت او و همین طور مسائل اجتماعی و سیاسی آشنا می کند. حافظ و مولانا از جمله شاعرانی هستند که جنبه های گوناگون طنز را در سروده های ایشان می توان دید. انواع طنزها شامل طنز جامعه شناسی، سیاست و مذهب، اخلاق، صوفی و عاشقانه دراین بخش قرار می گیرد مولانا که شاعر صوفی است در مثنوی در قالب حکایت ها و تمثیل های طنزآمیز و هزل گونه بسیاری از نابه هنجاریهای عصر خود را به تصویر می کشد و سعی در تخریب عوامل نابه سامانی در زندگی بشری دارد. عصر حافظ نیز که در دوره های بحرانی از تاریخ قرار دارد؛ از این رو تأثرات حاصل از اوضاع نابهنجار سیاسی و مذهبی در سروده های این شاعر بزرگ جلوه ای برجسته دارد. دراین بخش پس از بررسی طنز در اشعار ایشان به مقایسه پرداخته شده است و اشتراکات و اعتراضات آنان در طنز برجسته گشته و با توجه به شخصیت فعال و مبارز هر دو شاعر بخصوص حافظ میتوان جلوه های طنز را به خوبی مشاهده کرد. ایشان با استفاده از طنز به مبارزه و دادخواهی علیه سیاست و ریاکاری صوفیان مرهمی بر دل غمزده خود می نهند.

سال های 1320 تا 1357 از جمله دوران هایی است که تحولات سیاسی ـ اجتماعی گوناگونی را به خود دیده و به تبع آن درون مایه ی آثار ادبی را هم دست خوش تغییر کرده است. تحولات سیاسی و فرهنگی این سال ها را می توان به سه دوره ی قبل و بعد از کودتا و سال های 42 تا پایان سلطنت پهلوی دوم تقسیم کرد. طنز فارسی در آثار بسیاری از نویسندگان این سه دوران، تحت تأثیر مستقیم شرایط و تحولات سیاسی ـ اجتماعی قرار گرفته است. در این پژوهش، از طریق کاوش در کتاب ها ومقالات موجود، تلاش شده است تا تفاوت ها و تشابهات طنز نویسی در مشهورترین نمایندگان ادبیات اعتراضی در این ادوار بررسی شود. در ابتدا گونه های مختلف طنز و فکاهیات و دسته بندی های آن از منظر منتقدان مختلف مطرح گردیده است. سپس گزارش مفصلی از داستان نویسان طنز پرداز ایران در این سه دوره و یک یک آثار آنان ارائه داده شده است و برخی از ویژگی های شاخص طنز در هر دوره بازگو شده است. و پس از آن، به طور مفصل از شیوه ی طنز پردازی هدایت به عنوان نماینده ی برجسته ی طنز پیش از کودتا بحث شده است و در فصلی دیگر به تفصیل از سبک طنز پردازی بهرام صادقی در جایگاه نماینده ی شاخص قریب به سه دهه از طنز فارسی در سال های پس از کودتا سخن رفته است. پیداست که آثار طنز آمیز و به نسبت شفاف و شاد صادق هدایت با داستان های طنزآمیز بهرام صادقی، استاد بلامنازع طنز سیاه تفاوت های بسیار دارد. اگر چه نیش قلم هردو آن ها متوجه کاستی ها و نیستی های جامعه، ظلم و شقاوت گروه های فراتر و جهل و عقب ماندگی طبقات فروتر محیط پیرامون شان بود، اما آزادی نسبی دهه ی 20 و سقوط دیکتاتوری بیست ساله، طنز هدایت را صریح و بی پروا و گستاخ کرد و خفقان و سیاهی و دیکتاتوری سال های بعد از کودتا، طنز صادقی را عمیق و پنهان و سانسور زده ساخت. اما در مجموع، طنز آ ن ها از ژرفای تلخ و افسوس باری برخوردار است. آنان با قلم نمک آلود خود، استادانه زخم های انسان ایرانی را باز کردند تا راهی برای رسیدن به آن چه که باید باشد و نیست، بیابند؛ راهی به بهشتی گمشده.

عصر قاجار، به دلیل تغییر و تحول در همه ی ارکان زندگی اجتماعی و سیاسی و هم چنین، ارتباط ایران با فرنگ، از مهم ترین ادوار تاریخ ایران به شمار می رود و ازین رو، نسبت به دوره های دیگر متمایز است. این تغییر و تحولات در همه ی شئون زندگی اجتماعی و سیاسی اتفاق افتاد و البته یکی از تغییرات اساسی و مهم، تحول در جایگاه و نقش زن بود. زنان ایرانی که تا پیش از آن در پستوی خانه روزگار می گذراندند و از حداقل های زندگی نیز برخوردار نبودند و اکثریت مواقع مورد تمسخر و توهین مردان قرار می گرفتند؛ به صحنه ی اجتماع آمده و نه تنها برای احقاق حق خود، بلکه برای پیشرفت جامعه در صحنه ها ی سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شرکت جستند؛ بازتاب این تغییر و تحول در جایگاه و نقش زنان را می توان در ادبیات عصر قاجار مشاهده نمود. البته زنان در مسیر تحول در جایگاه و نقش خود در اجتماع، با موانع مهمی مانند مخالفت سنت گرایان مواجه بودند. اما این مسائل نه تنها باعث نشد که آنان صحنه را خالی کنند، بلکه به اشکال گوناگون در راه اهداف خود تلاش کردند. انعکاس شخصیت، جایگاه و نقش متحول زنان را در عرصه ی ادبیات و اجتماع عصر قاجاریه می توان مشاهده نمود؛ به طوری که زنان به اهمیت تعلیم و تربیت برای خود پی برده و مدارس جدید دخترانه ی بسیاری را ایجاد کردند. هم چنین، در راستای حمایت از اهداف شان، تشکل ها و انجمن هایی تأسیس گردید و روزنامه هایی توسط مردان و گاه زنان انتشار یافت، که در آن ها زنان اندیشه ها و خواسته های خود را از حکومت و اجتماع، به اشکال مختلف، بیان نمودند و با برگزاری راهپیمایی ها و میتینگ هایی، اندیشه های خود را در جامعه نشر دادند. می توان همه ی این مسائل را در کتاب های نظم و نثر و هم چنین، سفرنامه های این دوره مشاهده کرد. بنابر این، ادبیات این دوره گره خوردگی خاصی با اجتماع دارد. اگرچه کتاب ها و پژوهش های بسیاری درباره ی عصر قاجار نگاشته شده است؛ اما با توجه به لزوم تحلیل و بررسی جایگاه و شخصیت زنان از دید گاه جامعه شناختی، نگارنده در این پایان نامه از این منظر به این مقوله پرداخته است. این پایان نامه، بر اساس روش تحلیل محتوا و با استفاده از کتاب های تاریخی، ادبی و سفرنامه ها، در چهار فصل تدوین شده است.

پسامدرنیسم ، اصطلاحی کلی و متکثر است که ناظر بر رخدادها و تحولات هنری ، فلسفی ، سیاسی و ... است. تحولاتی که در سال های بعد از جنگ دوم بین الملل و دوران جنگ سرد شکوفا شد. اندیشمندان بزرگ این نحله ی هنری- فلسفی همچون فرانسوا لیوتار، برایان مک هیل ، ایهاب حسن هر یک از دیدگاه های متفاوت ، نظریه هایی متنوع در باب ماهیت پست مدرنیسم و رابطه آن جامعه انسانی بیان کرده اند. این پدیده نوظهور در ادبیات جهان نیز ردپای عمیقی برجای گذاشته است. و از آن میان تاثیر شگرفی در ژانر داستان و رمان نهاده است. در دهه های اخیر برخی از نویسندگان ایران نیز مبانی ساختاری و زبانی پسامدرن را در نویسندگی خود به کار بسته اند. کسانی چون رضا براهنی و منیرو روانی پور از پیشروان این نوع داستان پردازی ، به شمار می آیند. ابوتراب خسروی با نگارش رمان های رود راوی ، اسفار کاتبان و مجموعه داستان های دیوان سومنات و کتاب ویران ، خود را در حلقه ی پست مدرن نویسان می بیند . وی در زمره ی نویسندگانی است که به تلفیق سبک مدرنیسم و پسامدرنیسم در داستان ها و رمان هایش پرداخته است. خسروی مولفه های پسامدرن چون: اتصال کوتاه ، مرگ مولف ، بینامتنیت،عدم قطعیت، دور باطل ، بی اعتبار کردن زمان ، تعدد روایت و ... را در ساختار داستان هایش تنیده است . دیگر اینکه پسامدرنیسم ارتباط تنگاتنگی با پساساختارگرایی دارد و برون داد این ارتباط ، داستان های زبان گرایی است که خسروی به خلق آن مبادرت ورزیده است. در این پژوهش، نخست به بسط و توضیح معانی متلون پسامدرنیسم و کلیات آن پرداخته ، در گام پسین آثار داستانی خسروی را بررسی نموده و سپس به رصد مولفه های پسامدرن در ساختار متون داستانی وی دست یازیده ایم .

این مجموعه در بر دارنده ی بررسی بازتاب مسائل و حوادث سیاسی –اجتماعی در آثار مدرسی است در این پایان نامه کوشش شده است تا علاوه بر بررسی علم جامعه شناسی ادبیات و تاریخچه ی جامعه شناسی ادبیات، به بررسی و مطالعه ی زندگی نامه، احوال، آثار و سبک نویسندگی مدرسی نیز در جهت باز شناسی رهیافتهای اجتماعی ـ سیاسی وی پرداخته شود بعد از بررسی جامعه شناسانه داستانهای تقی مدرسی مشخص گردید که مقوله های مختلفی چون جنگ تحمیلی، کودتای 28 مرداد، نظام ارباب ورعیتی، مسئله ی کشف حجاب، مسئله ی زنان، اشاره به تحولات اجتماعی بعد از انقلاب،اشاره به باورها واعتقادات موجود در جامعه،اشاره به معضلات وآسیب های اجتماعی، به عنوان اصلی ترین موضوعات اجتماعی و سیاسی با فروعات مختلف خود در این آثار به انحای گوناگون مطرح گردیده است. با آن که زندگی در غرب تا حدودی بر نگرش مدرسی از جامعه ایران مخصوصاً در رمان آداب زیارت تأثیر گذاشته است زیرا مدرسی در این رمان بنا بر خاستگاه اجتماعی و جهان بینی خاص خود بر کارکردهای منفی جنگ تأکید دارد اما در دیگر رمانهای خود از قبیل «آدم های غایب»، «یکلیا و تنهایی او» و خصوصاً «شریفجان، شریفجان» برداشت او از جامعه ی ایران همچون یک جامعه شناس تیزبین است که واقعیات اجتماعی عصر خود را به خوبی ترسیم می کند.

شیخ محمد اهلی شیرازی از شاعران معروف قرن نهم است که بیشترین فنون ادبی، بیانی و متنوع در عروض و قافیه را به کار بسته است. او در سرودن انواع شعر ماهر بود و در دیوان او انواع شعر از جمله: ترکیب، ترجیع و مقطعات و رباعیات و مخمس و مستزاد دیده میشود. به طور کلی شاعران عصر تیموری از جهاتی با شاعران دوره های بعد از خود متفاوت هستند. گویندگان این دوره هنوز از بیان قدما استفاده میکنند و زبان آنها، زبان رایج در دوره خود نیست. در این دوره زبان شعر، کلیشهای شده و با زبان روزمره عصر هیچ ارتباطی ندارد. بعضی از شعرای این عصر سعی می کردند سنتهای پیشینیان را در شعر ادامه دهند اما برخی دیگر از شاعران با کوششهای خود اندک اندک سبک تازهای پدید آوردند که تا قرن دهم نیز ادامه داش. و باب تازهای در شعر فارسی گشود. وجود این شاعران و آثار آنان نشان میدهد که عصر تیموری که یکی از ادوار مهم ادبی قدیم ایران محسوب میشود، در خور مطالعه و واکاوی دقیق است. برخی از شاعران این عصر از جمله اهلی شیرازی با به کار بردن ردیفهای دشوار، التزام بعضی از کلمات در تمام ابیات یک قصیده، ساختن مثنویهای ذوبحرین وذوقافیتین، پایبندی به صنایع متعدد ادبی و آمیختن ترکیبات مشکل عربی با زبان فارسی در شعر به نوعی باعث ایجاد انحراف از معیارهای سبک پیشین یعنی سبک عراقی شدند. در واقع میزان سنجش مهارت شاعر در این دوره، مهارت و قدرت او در سرودن شعر مصنوع است. و شعرای این دوره با رفتن به سوی انواع تکلفات از جمله بازی با موسیقی و سرودن شعر چندوزنی، شعر را به یک وسیله صرف برای فاضل نمایی و سرگرمی تبدیل کردند. در این پژوهش سعی بر تعیین میزان تأثیر وجود شاعری مانند اهلی شیرازی در تغییر سبکی، از سبک عراقی به سبک هندی و همچنین تعیین میزان وفاداری او به سبک عراقی است.

بررسی هفت شرح¬نامه از داستان رستم و سهراب موضوع اصلی این رساله می باشد. در این رساله سعی کردیم در مواردی که شرح¬نامه¬های مختلف با یک¬دیگر اختلاف دارند با بهره¬گیری از تحلیل و استناد، مخاطب را برای گزینش شرح و تفسیر برتر،راه¬نمایی کنیم. شاهنامه به منزله¬ی برزگ¬ترین حماسه¬ی اساطیری، تاریخی و پهلوانی ایران و یکی از کامل¬ترین حماسه-های جهان است. این اثر از جهت معنوی نیز در خور اهمیّت است. آن¬چه در زمینه¬های مختلفی چون تهذیب اخلاق، اهمیّت دانش، آداب معاشرت، آیین کشورداری، عدل و داد و ... در این کتاب وجود دارد نمایان¬گر ابعاد مختلف شاهنامه، افزون بر اهمیّت ملّی و حماسی آن است. از آن¬جا که شروح حماسه دارای نواقص و کاستی¬هایی است و خوانندگان اغلب همه¬ی تفاسیر و گزارش¬های ارائه شده از طرف شارحان را بی چون و چرا می پذیرند، پژوهشی که بتواند تا حدودی تفاوت¬ها و کم دقّتی¬ها را آشکار کند لازم می¬نمود. در خصوص داستان رستم و سهراب که به علّت قرار گرفتن در زمره¬ی دروس دانش¬گاهی بیش¬تر مورد مراجعه قرار می¬گیرد هر یک از شارحان محترم پاره¬ای از ابیات مبهم را رازگشایی کرده و به فهم آن نزدیک شده¬اند؛ اما هنوز ابهاماتی وجود دارد که خود می¬تواند موضوع تحقیقات و بحث¬های فرارانی درباره¬ی این داستان باشد. به نظر می¬رسد که با مقایسه¬ی تفسیر انتقادی شارحان در این گونه موارد، می¬توان به شرح و معنی دقیق¬تر و جامع¬تری دست یافت. در این رساله داستان را در هفت شرح نامه¬ی مختلف، ابتدا از منظر اختلافات تاویلی و بعد اختلافات نسخه بدلی مورد بررسی قرار داده¬ایم و در جاهایی که لازم می¬نمود از منابع و مقالات دیگری که در رابطه با ابهامات این اثر گران سنگ نوشته شده بود بهره گرفتیم

پند و اندرز، چکیده¬ای است از آداب، رسوم و حکمت جامعه و تفکرِ قومی-فردی که برداشت و جهان¬بینی فرهنگ ایرانی را نشان می¬دهد. اوستا و متون پهلوی، منشأ احکام فقهی-اخلاقیِ اندرزنامه¬هاست. آوردن اندرز ضمن حکایت و داستان نمادین و تمثیلی برای تفهیم پند، در ایران ساسانی رایج بوده و پس از اسلام نیز تداوم داشته است. تأثیر متون پهلوی و شیوه¬ی بیان آن¬ها باعث شده است که شاعران پارسی¬گوی در حوزه¬ی تعلیم و تربیت، همان سنت اندرزگویی اخلاقی را پیروی نمایند. بخشی از این اندرزها عیناً منتقل شده و برخی در گذر زمان، دچار تغییر و تحول و یا جرح و تعدیل شده¬اند. مفاهیم ایرانی در ادبیات عرب، ادامه دهنده¬ی اندیشه¬ی کهن ایرانی است. متون اخلاقی ادبیات فارسی خاصه «بوستان و گلستان سعدی و غزلیات حافظ» یکی از مهم¬ترین منابع مورد استفاده¬ی خوانندگان و نویسندگان بوده که با نگاهی مختصر تأثیر اندیشه¬ی ایرانی و اندرزنامه¬های پهلوی را در آن¬ها می¬توان بازشناخت.

این پایان نامه به بررسی توتمیسم و جلوه ها و نمودهای آن در شاهنامه فردوسی پرداخته است. توتمیسم به عنوان کهن ترین نهاد اجتماعی بشر به مجموعه ی باورها و اندیشه هایی اطلاق می شود که در آنها جانور، گیاه و یا عناصر طبیعی(که توتم نامیده می شوند ) مورد تقدیس واقع شده و نخستین قوانین و مقررات اجتماعات بشری تحت عنوان تابو حول این توتم ها شکل گرفته اند. توتمیسم به گواهی مردمشناسی از مراحل ناگزیر حیات تما می جوام ع بشری است و اگرچه در حوزه های تمدنی کهنی چون آسیا و اروپا به کلی از یاد رفته اند، اما بازمانده ها و نمودهای این پدیده را در اساطیر ساکنین این مناطق می توان بازجست. شاهنامه به عنوان مهمترین تجلی گاه اساطیر قوم ایرانی و متنی ارجمند در حوزه ی ادبیات فارسی ، حاوی رگه های پیدا و پنهانی از ادوار نخستین زندگی بشر و از جمله نوع نگرش جامعه ی توت می است . این پایان نامه توتم های مطرح در شاهنامه را در زیر سه عنوان کلی؛ توتم های جانوری، توتم های گیاهی و توتم های طبیعی بررسی کرده است. هدف از این پژوهش شناخت هرچه بیشتر اساطیر و زیرساخت های اندیشه ای ایرانیان و پرداختن به متنی ادبی از نظرگاه دانش انسان شناسی است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

در فاصله ی سالهای 1332 تا 1357 تحت تاثیر شرایط اجتماعی و سیاسی ایران جریانات مختلفی در شعر نو شکل گرفت . بعد ازکودتای 28 مرداد 1332 ، رمانتیسم سیاه جریان مسلط شعر نو شد . نصرت رحمانی نماینده ی شاخص این جریان بود . این جریان پر از مضامینی از قبیل یاس، مرگ و اندوه و گناه بود . علاوه بر رمانتیسم سیاه، شاخه های دیگر این جریان شامل رمانتیسم غنایی، رمانتیسم اجتماعی و رمانتیسم عرفانی است که در فصل اول به آن پرداخته شده است . استبداد، خفقان و سانسور موجود درجامعه راه را برای سیطره ی سمبولیسم بر شعر هموار می کند . شاعران با استفاده از زبان نماد و دنیای استعاره و تمثیل مضامین اجتماعی و سیاسی خود را بیان می کنند . همزمان با انقلاب سفید شاه فرمالیسم که از مدتها قبل شکل گرفته بود حضور خود را در شعر تثبیت می کند و شاعران بسیاری را به خود جذب می کند . این نوع شعر فارغ از ه ر نوع تعهد و طرفدار شعر ناب بود . با شکل گیری مبارزات چریکی و مسلحانه شاخه ای در شعر به نام شعر مبارزه و مقاومت شکل می گیرد . جریان مسلط دهه ی چهل شعر مقاومت و مبارزه است. این شعر عملاً قصد انقلاب دارد و پر از واژه های خون، تفنگ، اسلحه، انقلاب و ... است . شعر نو در فاصله ی سالهای یاد شده، اسطوره های ملی و جهانی را به کمک می گیرد تا از استحاله ی فرهنگی جلوگیری کند . از زبان طنز برای بیان معضلات اجتماعی مدد می گیرد . نوع نگاه سنتی به انسان را دگرگون می کند و خواستار ارزشمندی برای انسان است . همچنین در این دوره متا ثر از جریانات فمینیستی غرب در دفاع از حقوق زن، عده ای از شاعران زن به حمایت و دفاع از حقوق پایمال شده ی زن می پردازند و خواستار برابری و رفع تبعیض برای زنان می شوند . در آخرین مبحث این پایان نامه ، به تاثیر اقلیم و محیط جغرافیایی بر جهان بینی شاعر پرداخته ش ده است . جهان بینی جغرافیایی، فرهنگی و اجتماعی یک منطقه نوع خاصی از باورها و نگاه ها را در شاعران یک منطقه به وجود می آورد که او را از منطقه ی دیگر متمایز می سازد.

جریانهای ادبی را می توان واکنشی در برابر کنشهای سیاسی و اجتماعی حاکم و یا همسویی با فلسفه عصر دانست. با مطالعه بینامتنی آثار نویسندگان یک اقلیم می توان هم سویی یا ضدیت آنها را در برابر جریانهای حاکم دانست. بی- تردید نویسندگان کرمانشاه نیز از این قاعده مستثنی نیستند، با درون کاوی آثار آنها می توان به جایگاه ادبی آنها در بین نویسندگان دیگر پی برد. نگاهی اجمالی به پیشینه داستان نویسی کرمانشاه که عمری به طول داستان نویسی ایران دارد، نشان دهنده هم سویی این اقلیم در شعر و نثر با کل جریانهای سیاسی و اجتماعی کشور است.

در این تحقیق که به شیوهی کتابخانه ای تهیه شده است ، شخصیت ، مقام ، اهمیت وویژگیهای پیر در حدیقه و مثنوی و چند اثر عرفانی دیگر مورد بررسی قرار گرفته است . در این مقایسه مشخص می شود سیمای پیری که مولانا به تشریح آن می پردازد ، از توصیف سنایی کامل تر است . اگرچه این سیما در ادب عرفانی و به خصوص در حدیقه و سایر آثار سنایی سابقه دارد . انتخاب پیر حقیقی و هشدار همیشگی مولانا از گرفتارشدن در دام پیر دروغین از مشخصات عمده ی کلام اوست . سنایی هرچند به پیر و مقام بالای او اشاره می کند ، اما به اندازه ی مولانا به تشریح جزئیات نمی پردازد . تفصیل سخنان مولانا در این زمینه و دقت او در توصیف شخصیت پیر ، ناشی از تحولات جامعه است که بر عرفان و تصوف تاثیر مستقیم نهاده و نیز تکامل ادب صوفیه که به روشن شدن گوشه های تاریک و نا گفته ی عرفان منجر شده است . تکاملی که حاصل آن وجود نابغه ای به نام مولانا نیز می باشد . همچنین حکایت هایی که در باره ی پیران و اولیای الهی در این دو کتاب آمده است ،گردآوری شده است تا گوشه هایی از جلوه های فردی و اجتماعی پیر نشان داده شود و شیوه ی زندگی و ویژگی های اخلاقی و عقایدش روشن گردد .