نگارنده در این تحقیق پس از معنا شناسی التقاط و بیان گونه های آن تلاش نموده است، عوامل پیدایش، پیامدها و راهکار های مقابله با این جریان فکری مخرب را با تکیه بر آیات قرآن و احادیث معصومین علیهم السلام، مورد واکاوی قرار داده و از این رهگذر مسلمین را متوجه خطری نماید که خواسته یا ناخواسته کیان معرفت اسلامی را در معرض تلاشی و انهدام قرار می دهد. به آنان معرفت و شناخت نسبت به این خط فکری ویرانگر ارزانی دارد و در آن ها هوشیاری و انگیزه ی جهاد و مبارزه با آن پدیده ی خطرناک فرهنگی که حیات فردی و اجتماعی آنان را به مخاطره می اندازد و عزت و سیادتشان را به تاراج می برد، ایجاد نماید.

بحث از هدف خلقت انسان و معنای زندگی از دیدگاههای گوناگون مورد بررسی و تدقیق قرار گرفته است و هر کس از نقطه نظر خود به نظریه پردازی در این باب روی آورده است. در بین این آثار ارزشمند، فقدان اثری که هدف و معنای زندگی انسان را از خلال آیات حیاتبخش قرآن کریم و نیز احادیث ائمه اهل بیت علیهم السلام استخراج و تبیین نماید احساس می شود. این نوشتار بر آن است تا ضمن بیان این مطلب که قرآن کریم برای زندگی بشر طرح نقشه نموده و آن را غایت مند می داند، به بیان اهداف مورد نظر این کتاب آسمانی بپردازد و آنها را در حد ممکن با استفاده از احادیث که در واقع تفسیر این آیاتند شرح و تبیین نماید. در این راستا این پایان نامه در نظر دارد تا در یک فرایند منطقی قدرت قرآن و روایات را در معنابخشی به زندگی روشن نماید. به همین منظور پس از بیان کلیات رساله در فصل اول ، در فصل دوم به بیان تاریخچه بحث از معنای زندگی در ادیان الهی و مکاتب بشری پرداخته و در فصل سوم به تعریف اصطلاحات متداول و پرکاربرد در رساله اقدام شده و در نهایت فصل چهارم عهده دار تبیین معنای زندگی از دیدگاه قرآن و روایات می باشد.

عنوان این پایان نامه فرصت ها و تهدیدات جوانان در روایات معصومین علیهم السّلام می باشد، که یکی از موضوعات مبتلابه و مورد نیاز همه افراد و جوامع بشری می باشد؛ و توجّه یا عدم توجّه به آن باعث رشد و پیشرفت و یا انحطاط هر فرد و جامعه ای است. مطالب این پایان نامه در 5 فصل بیان گردیده است: فصل اوّل: کلّیّات، که شامل شرح و بیان مسأله پژوهشی، فرضیّه ها یا سوالات تحقیق، اهداف و کاربرد نتایج تحقیق در رفع تنگناها و مشکلات جامعه، تعریف اصطلاحات، تاریخچه مطالعاتی تحقیق، تعریف بعضی از اصطلاحات، و روش تحقیق می باشد. فصل دوّم، که شامل تعریف جوانی و ویژگی های جوان است، و نه بخش است: 1 ـ ضمیری بسیار پذیرا و مستعد. 2 ـ پاکدلی و رقّت طلبی. 3 ـ قهرمان گروی و الگوپذیری. 4 ـ حقّ طلبی و فضیلت خواهی. 5 ـ دین گرایی. 6 ـ استقلال خواهی و مشارکت جویی. 7 ـ باریک بینی و تیزفهمی. 8 ـ نوگرایی و تجدّدطلبی. 9 ـ روحیّه استدلال جویی فصل سوّم، دوره جوانی از نظر اسلام، که شامل یازده بخش است: 1 ـ جوان شیرین ترین آفرینش خداوندی. 2 ـ جوانی فضیلت ناشناخته. 3 ـ جوانی فرصتی مغتنم. 4 ـ بهره مندی از جوانی. 5 ـ دعای پیامبر (ص). 6 ـ جوان دیندار مایه فخر و مباحات پیامبر (ص). 7 ـ پرسش ویژه از دوره جوانی در روز واپسین. 8 ـ خوب ها و خوبی ها در چهره جوانی. 9 ـ جوانی آغاز دوره تکلیف و مسئولیّت پذیری. 10 ـ جوان مشمول لطف و رحمت خداوند. 11 ـ جوانان خوش اخلاق گنج های نهفته اجتماع.. فصل چهارم، که شامل بیست بخش است: 1 ـ شناخت. 2 ـ دین. 3 ـ هدف. 4 ـ دوست. 5 ـ اعتماد به نفس. 6 ـ کرامت نفس. 7 ـ علم و دانش. 8 ـ توکّل. 9 ـ توبه. 10 ـ کار. 11 ـ امید به آینده. 12 ـ عفّت. 13 ـ عبادت. 14 ـ تقویت عقل و اندیشه. 15 ـ برنامه. 16 ـ نظم و انضباط. 17 ـ ادب. 18 ـ صبر و استقامت. 19 ـ تقوا. 20 ـ سختی ها. فصل پنجم، که شامل دوازده بخش است: 1 ـ جهل و ناپختگی. 2 ـ فساد و تباهی. 3 ـ طغیان و سرکشی. 4 ـ مستی جوانی. 5 ـ طغیان شهوت. 6 ـ حقارت. 7 ـ خودباختگی. 8 ـ آرزومندی. 9 ـ اعتیاد. 10 ـ خودبزرگ بینی. 11 ـ عجله. 12 ـ محیط آلوده

دین به عنوان اصلی ترین نیاز بشر ، همراه و قرین وی بوده است. پیامبران الهی در راستای این نیاز ، اوامر و فرامین و احکام خداوند را با توجه به نوع نیاز هر جامعه عرضه داشته اند. با اعتقاد به مصونیت دین از هر گونه آسیب و آفت به خاطر قدسی بودن آن ،آنچه تحت عنوان آسیب های دینداری مطرح می شود مربوط به بسترها و زمینه هایی است که دین در آنها ظهور و بروز می کند. از مهمترین بسترهای آسیب زای دینداری می توان به عوامل جامعه شناختی آن اشاره کرد که در جامعه امروز ایران عبارتند از : خانواده، رسانه های جمعی، نظام تعلیم و تربیت، متولیان امور دین و حکومت . در این پژوهش با اختصاص شش فصل، به بررسی مهمترین عوامل آسیب زای دینداری که از ناحیه عوامل اجتماعی فوق در جامعه دیندار امروز ایران سرچشمه می گیرد با نگاهی به مبانی قران و حدیث می پردازیم.

چکیده این نگارش، ابتدا به معنا شناسی اسلام، اسلام ناب محمدی و اسلام آمریکایی می پردازد و سپس مهمترین ویژگی ها و مولفه های اسلام ناب محمدی و پیامدهای برقراری آنها را در نهج البلاغه با تکیه بر نظریات امام خمینی(ره) بررسی می کند و هر آنچه را که خارج از این ویژگی ها و قواعد باشد اسلام تحریف شده می داند. سپس آسیبهایی را مورد بررسی قرار می دهد که اسلام محمدی را از خط مستقیم خود به بیراهه ی انحراف می کشاند؛ انحرافهایی که منتهی إلیه آنها، براندازی فرهنگ اصیل اسلام و گرایش به اسلام تحریف شده و به تعبیر امام خمینی (ره)، اسلام آمریکایی است و نیز با مداقه در آموزه ها و شاخصه های سعادت آفرین و ناب اسلام، مسلمین راستین را دعوت به احیای فرهنگ از دست رفته ی خود می کند تا در سایه سار آن، عزت یغما رفته ی خود را باز یابند. کلید واژه: اسلام ناب محمدی،اسلام آمریکایی، نهج البلاغه، امام خمینی(ره)

نگارنده در این نوشتار به بررسی معنای ایمان، رابطه بین ایمان واسلام، اختیاری بودن آن، مراتب، ارکان ومتعلقات آن پرداخته است. ویژگیهای مومن، تأثیر ایمان در زندگی دنیوی، اخروی،فردی و اجتماعی وسپس بررسی راههای پرورش ایمان و موانع وآفتهای آن از دیگر مباحث مطرح شده در این رساله است. ایمان همچون بذری است که در قلوب پاک ومستعد جوانه می زند. پس لازم است که نخست موانع، آفتها و خصلتهای ناپسندی چون: غفلت، جهل، استکبار و...؛را از بین ببریم چرا که قلب را به محلی برای جولان اضطراب، پوچی ودیگر بیماریهای روحی تبدیل می کنند. تفکر، ذکر، روزه، عمل صالح الله و...؛ باعث فراهم شدن آرامش خاطرو از بین رفتن شک وتردید در قلب می شوند. در چنین محیط پاک وسالمی است که قلب وروح انسان به تکامل معنوی و پرورش روحی دست می یابد.امید است که این پژوهش چراغی باشد پیش روی همه ی قلوبی که تشنه ی ایمانند.

این پژوهش در پی آن است که با پرداختن به تبیین مفهوم ساده زیستی، علل پیدایش و گسترش فرهنگ ساده زیستی در جامعه را به تصویر کشیده و عوامل بازدارندگی آن راتحلیل و آثار مثبت تبلور عینی ساده زیستی در جامعه دینداران را توضیح دهد و در پایان به چگونگی ارتباط ساده زیستی با الگوی صحیح مصرف بپردازد.

دین حقیقتی متعالی و امری قدسی است و از این وجه فراتر از آسیب و آفت است ، اما رویکرد جامعه دینداران به دین ممکن است دچار آفت و آسیب گردد ؛ یکی ازاین آسیب ها که در صورت گرفتار آمدن افراد ، گروه ها و جامعه به آن ، زیان های فراوانی را متوجه اجتماع دینداران خواهد کرد تحجر می باشد . از آنجا که انسان موجودی متفکر است و امور زندگیش را با تفکر اداره می کند پیدایش تحجر در اندیشه ی او باعث ظهور آن در سایر عرصه های زندگیش نیز می شود، بر این اساس تحجر انواعی مانند: فکری ، فرهنگی ، تربیتی ، فقهی و سیاسی خواهد داشت و برای درمان هر یک راهکارها و راهبردهای ویژه لازم خواهد بود. در این پژوهش با استفاده از روش اسنادی سعی شده است این موضوع مورد کند وکاو قرار گیرد و راهبرد های امام علی (ع) در اصلاح چنین پدیده ی شومی ، خصوصیات افراد و گروه های متحجر را از این منابع استخراج کرده با عرضه ی آن به جامعه مانع از پدید آمدن یا گسترش آن گردد ؛ و در پایان به راهکارهای راهبردی در جهت زدایش چنین روحیه ای در جامعه ی دینی پرداخته شده است.

آبادانی و پیشرفت، یکی ازآرمان های والای جوامع بشری است. ارائه ی الگوی مطلوب برای تحقق ایده ی فوق از ضرورت های اجتناب ناپذیری است که در تمامی مکتب های بشری و الهی بالاخص دین مقدس اسلام بدان پرداخته شده است. طبیعی است که بررسی وضعیت الگوهای موجودی که در چنین جوامعی رویش یافته است اعم از رفتار، تولید، مصرف و... از اولویت های آغازین کنکاش در این موضوع سترگ است. پرداختن به این موضوع، از نگاه دین، بالاخص قرآن کریم و احادیث معصومین(ع) وظیفه ی اندیشمندانِ مشفقی است که از منظر دین به پدیده های سیاسی و اجتماعی می پردازند، لذا این پروژه درپی آن است که با ارائه تعریف الگوی مصرف، مبانی نظری اصلاح الگوی مصرف را به عنوان پیش درآمد ارائه ی الگوی آرمانی مصرف صحیح، به رشته ی تحریر درآورد. و با بررسی آیات قرآن کریم و احادیث معصومین(ع)، مهّم ترین علل و عوامل بازدارنده ی این اقدام سترگ را تحلیل و در پایان آثار پر برکت و راه کارهای اثربخش اصلاح الگوی مصرف، را به خواننده عرضه نماید.

ظلم به معنی قرار دادن چیزی در غیر جایگاه خود و اصطلاحا تعدی و تجاوز به دیگری را گویند که نقطه مقابل عدل است و دارای ابعاد گوناگون فردی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و عبادی است. یکی از مهمترین مشکلات جامعه بشری در عصر امروز و تاریخ بشریت بحث ظلم و پیامدهای آن در زندگی اجتماعی است. این موضوع از جمله مباحثی است که از دیرباز در متون وحیانی به ویژه قرآن کریم و مستندات روایی مورد توجه بوده است؛ تاملی گذرا و بررسی اجمالی ده ها آیه و صدها حدیث در تبیین فضیلت عدالت و زشتی و نکوهش ظلم نشانگر این واقعیت است. پژوهش حاضر به دلیل اهمیت و کارکرد ظلم در نظام اجتماعی، به بحث درباره این موضوع پرداخته و با استناد به آیات قرآنی و روایات معصومین(ع) با تبیین واژه ظلم، به بیان عوامل بازدارنده ظلم ستیزی، سیمای ظلم ستیزان، ویژگی های بارز شناخت ظالم و زمینه ها و بستر های پیدایش ظلم و ظلم پذیری می پردازد و در پایان آثار و پیامدهای آن را در نظام اجتماعی بازگو می نماید.

این پایان نامه در شش فصل تنظیم شده است. در فصل اوّل تحت عنوان « روش شناسی » به شرح و بیان مساله ی پژوهشی، ضرورت و اهمیت تحقیق، روش، فرضیه ها و سوال های تحقیق، اهداف و پیشینه ی علمی موضوع پرداخته شده است. در فصل دوم تحت عنوان « واژه شناسی »، مفهوم واژه ی امنیت، واژه های مترادف امنیت در قرآن و حدیث، احساس امنیت، واژه ی سیاست و واژه ی اجتماع مورد بررسی قرار گرفته است. فصل سوّم با عنوان « سطوح و ابعاد امنیت » به تعریف و تبیین امنیت فردی، گروهی و ملّی، همچنین امنیت نظامی، امنیت اجتماعی، امنیت سیاسی، امنیت اقتصادی و امنیت زیست محیطی، اختصاص دارد. در فصل چهارم تحت عنوان « ویژگی های جامعه ی امن » شاخص های یک جامعه ی امن از منظر قرآن کریم و حدیث توضیح داده شده است. در فصل پنجم تحت عنوان « موانع تحقق امنیت سیاسی و اجتماعی در قرآن و حدیث »، علل و عوامل عدم تحقق امنیت سیاسی و اجتماعی در منابع اصیل اسلامی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در فصل ششم با عنوان « راهکارهای تحقق و پیدایش امنیت سیاسی و اجتماعی در قرآن و حدیث » به تبیین و تشریح مهمترین راهکارها، اختصاص داده شده است.

دوستی از اساسی ترین عناصری است که در تقویت روابط اجتماعی تأثیر به سزایی دارد. هر جامعه ای برای داشتن یک ارتباط سازنده بین افراد، بر دوستی و محبت تکیه دارد و به دنبال آن آرامش و سعادت خود را تضمین می کند. دین مبین اسلام، اساس روابط افراد را بر پایه الفت و هم بستگی قرار داده است و همگان را به آن دعوت می کند، تا آنجا که ارزش های والای دوستی را با آیات قرآن و سیره پیامبر (ص) و معصومین (ع) بیان داشته است. دشمنی، جنگ و خونریزی در بین اعراب جاهلی موضوعی است که تاریخ آن را گواهی می دهد. ولی اسلام با ظهور خود دشمنی و جنگ را امری ناپسند خواند. و تألیف قلوب را شعار خود ساخت، پیوند اُخوت را ارزشی دانست که جامعه را بر اساس آن اصلاح می کرد. چنانکه خداوند تعالی می فرمایند: «وَ اعْتَصِمُواْ بحَِبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَ لَا تَفَرَّقُواْ وَ اذْکُرُواْ نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَینْ‏َ قُلُوبکُمْ فَأَصْبَحْتُم بنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَ کُنتُمْ عَلیَ‏ شَفَا حُفْرَهٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَکُم مِّنهَْا کَذَلِکَ یُبَینِ‏ُّ اللَّهُ لَکُمْ ءَایَاتِهِ لَعَلَّکمُ‏ْ تهَْتَدُونَ(آل عمران:103)،و همگی به ریسمان خدا چنگ زنید، و پراکنده نشوید و نعمت خدا را بر خود یاد کنید:آن گاه که دشمنان [یکدیگر] بودید، پس میان دلهای شما الفت انداخت، تا به لطف او برادران هم شدید و بر کنار پرتگاه آتش بودید که شما را از آن رهانید. این گونه، خداوند نشانه‏های خود را برای شما روشن می‏کند، باشد که شما راه یابید». «إِنَّمَا الْمُوْمِنُونَ إِخْوَهٌ فَأَصْلِحُواْ بَینْ‏َ أَخَوَیْکمُ‏ْ وَ اتَّقُواْ اللَّهَ لَعَلَّکمُ‏ْ تُرْحَمُونَ(حجرات:10)، در حقیقت مومنان با هم برادرند، پس میان برادرانتان را سازش دهید و از خدا پروا بدارید، امید که مورد رحمت قرار گیرید». سیره پیامبر(ص) و ائمه معصومین (ع) نیز نشان از این دارد که در پی فرهنگ سازی دوستی و مهربانی بوده اند. در حقیقت در صدد تأسیس جامعه ای آرمانی بودند که اصول حاکم بر آن روابط خود را بر اساس دوستی و مهربانی تنظیم کنند، تا براساس آن، عقده ها و حقارت ها و خود کم بینی ها که سر منشأ بسیاری از مفاسد اجتماعی هستند، ریشه کن شوند. و وحدت، همدلی و انسجام اسلامی را برای جامعه به ارمغان آورد و به نوعی، پیوند اجتماعی در بین افراد ایجاد کنند. بر همین اساس، کشف راه های گسترش و تقویت دوستی با استفاده از آیات و روایات و نیز معرفی و شناساندن موانع آن یکی از ضروریات می باشد. این پایان نامه در صدد است که به بررسی این مهم پرداخته و از این رهگذر بتواند این عوامل و موانع را بررسی و معرفی نماید.

تاریخ زندگی انسان گویای این حقیقت است که دین کارآمد ترین متدلوژی برای آرامش دینداران ارائه نموده است و از جمله پدیده هایی به شمار می رود، که همزاد و همراه آدمی بوده و هست. هر چند که طرز تلقی انسان ها از آن همیشه یکنواخت نبوده است، اما تأثیر بخشی آن در عرصه زندگی دینداران غیر قابل انکار است. دینداری نیز عبارت است از پای بندی فرد به دین پذیرفته خویش. این پای بندی در مجموعه ای از باورها، احساس ها و رفتارها که در رابطه با خداوند و ارتباط ایمانی با اوست، سامان می پذیرد. این پژوهش در پی آن است که با نگاهی نو واژه ی دین ودینداری را مورد وا کاوی قرار داده، مولفه های دینداری را تحلیل نماید. هرچند که مولفه های دینداری در متون دینی به اشکال گوناگونی گزارش گردیده است، اما باز مطالعه وانتظام بخشی به آنها از ضروریات مباحث مربوط به دین می باشد. در ادامه با ارائه دسته بندی در دو حوزه معرفتی و رفتاری با تکیه بر منابع اسلامی، راهکارهای راهبردی تعمیق دینداری را ارائه می نماید تا بتواند تقویت و پرورش مطلوب دینداری را به منصه ی ظهور برساند. در نهایت با توجه به اهمیت بعد پیامدی دین، به موضوع مهم آثار و نتایج ارزشمند دینداری بر زندگی فردی و اجتماعی جامعه دینداران پرداخته است.

دین، برنامه ای آسمانی است که خداوند برای هدایت آدمیان و نیل به نجات، از آغاز آفرینش انسان تشریع فرموده که پایبندی به آن، سامان زندگی را برای انسان به ارمغان می آورد. فرهنگ کلیتی فردی و اجتماعی مربوط به یک جامعه است که شامل عقاید و آداب، عادات، اخلاق، هنر، حقوق، ارزشها، الگوها و نمادها بوده و جنبه های مادی و معنوی زندگی انسان را در بر می گیرد . این فرهنگ در سایه تعالیم آسمانی دین اسلام در قالب فرهنگ دینی تعریف می شود که از شاخصه های بارز جامعه اسلامی است. این فرهنگ مبتنی بر وحی است و از تعالیم الهی نشأت می گیرد. از شاخصه های جامعه اسلامی داشتن فرهنگ اسلامی است. از آنجا که برای تشکیل چنین فرهنگی در جامعه علل و عواملی موثر بوده و نیز موانعی بر سر راه آن وجود دارد؛ لذا در این پژوهش بر آنیم با نگاهی به منابع اسلامی – قرآن و حدیث- عوامل و موانع گسترش چنین فرهنگی را در جامعه و آثار و نتایج آن را در حوزه های فکر و عمل بررسی کنیم و راهکارهایی را ارائه دهیم. به نظر نگارنده این موارد مهم ترین عوامل و موانع گسترش فرهنگ دینی در جامعه اسلامی است که با استناد به آیات و روایات معصومین (ع) به توضیح آنها پرداخته شده است.

چکیده قاعده ی سیاق نقش اساسی و انکارناپذیری در فهم کلام و مراد خداوند متعال دارد که از سده ی اول هجری مورد توجه قرار گرفته است . با سیری در اخبار و روایات، این نکته به دست می آید که اهل بیت (ع) و همچنین صحابه ی گرامی به قاعده ی سیاق به عنوان یک قرینه ی اصیل موجود در کلام،مخصوصا‍‍‍ در کلام خداوند متعال توجه داشته اند.و در طی قرون گذشته تاکنون اندیشمندان و مفسرانی نیز به این قاعده توجه داشته اند. اما ظهور و بروز این قاعده بیش از هردوره و بیش از هر تفسیر دیگر ی، در قرن معاصر درتفسیر المیزان مشهود است. که در این تفسیر گرانسنگ، علامه طباطبایی با تکیه بر قاعده ی سیاق، با استفاده از روش های مختلفی معانی و مفاهیم قرآن کریم راکشف و بیان کرده است. در این پژوهش همه ی روش هایی که علامه با تکیه بر سیاق معانی و مفاهیم قرآن را کشف کرده است،مورد بررسی قرار گرفته است و به بیان مطالبی از جمله:کشف معنای واژگان، تعیین معنای عبارات، بیان معانی مختلف یک واژه،کشف معانی آیات وکشف غرض آیات وسور پرداخته شده است. که این کشف معانی و مفاهیم با روش هایی نظیر:ارتباط ساختاری،ارتباط معنایی و ارتباط موضوعی صورت گرفته است. که در ارتباط ساختار ی؛ با تحلیل اجزای آیات از نظر نحوی و معنایی، ارتباط آیه با آیات قبل و بعد و... به کشف معنایی پرداخته شده است، در ارتباط معنایی که با کشف روابط موجود در بین آیات از جمله: رابطه ی تعلیل، مقدمه چینی، جواب به سوالات موجود و مقدر و ... به بیان معانی ومفاهیم پرداخته شده است. و در ارتباط موضوعی نیز با در نظر گرفتن ارتباط آیه با آیات همان سوره (آیات قبل و بعد ) و همچنین آیات سوره های دیگر معانی و مفاهیم قرآن کشف و بیان شده است. و همچنین روش هایی که علامه به بیان معانی و مفاهیم و اغراض آیات و سور از جمله: بیان معنای یک عبارت،بیان یک آیه به تنهایی، بیان معنای چند آیه با هم، بیان معنای کلی سوره، بیان غرض یک آیه،بیان غرض چند آیه و بیان غرض کلی سور پرداخته است، نیز مورد بررسی گرفته است.

تشکیل جامعه انسانی اصول و ضوابط خاص خود را نیاز دارد؛ با گرد هم آمدن عده ای افراد که ارتباطی با یکدیگر ندارند یا تعامل آنان دارای چارچوب منظمی نمی باشد، زندگی اجتماعی شکل نمی گیرد. زندگی اجتماعی، بدون حداقل همنوایی که تعامل افراد را در چارچوبهای منظم شکل می دهد؛ امکان پذیر نمی باشد. بر این اساس فقدان ضوابط برای رفتار های اجتماعی، هرج و مرج و بی نظمی را در پی خواهد داشت؛ این بی نظمی، مانع جدی در مقابل نقش هایی است که هر یک از افراد جامعه، عهده دار ایفای آنها هستند. انسان به عنوان موجودی اجتماعی برای حفظ روابط اجتماعی از طریق افکار و احساسات، ارزش ها و هنجارهای اجتماعی را شکل داده و بر حسب آن پدیده نظم اجتماعی را سامان می دهد، لذا هر زمان که ارزش های اجتماعی و قواعد رفتار رعایت نشود نظم اجتماعی آسیب می بیند که از آن در جامعه با عنوان کجروی یا انحراف اجتماعی یاد می شود. عنوان این پایان نامه انحرافات اجتماعی و راهکارهایی مقابله با آن در قرآن و سنت می باشد. علت انتخاب این موضوع بدان جهت است که شناختی هر چند اجمالی به انواع انحرافات اجتماعی پیدا کرده و علل و عوامل بروز انحرافات اجتماعی را از دیدگاه قرآن و سنت بیان نماییم. و راهکارهایی مقابله با انحرافات اجتماعی را از دیدگاه قرآن و سنت بیان نماییم. برای انجام این تحقیق از روش توصیفی تحلیلی و از فن فیش برداری برای جمع آوری مطالب استفاده شده است. نتایج بدست آمده: قرآن و سنت انواع انحرافات اجتماعی را بیان نموده است و قرآن و ائمه اطهار(ع) همگان را از ارتکاب به آنها باز می دارد. و نیز اینکه انحرافات اجتماعی برای فرد و جامعه خطرات و به تبع آثار زیانباری به همراه دارد. و اینکه قرآن و سنت راهکارهای را برای مقابله با انحرافات اجتماعی بیان نموده که شامل پیشگیری و برخورد مناسب با منحرفین است.

چکیده آینده نگری مسئله ای است که در آن، زمان آینده مطرح است. بشر از اولین روزهایی که زندگی اجتماعی خویش را آغاز کرده است؛ نسبت به آینده خود بیمناک و حساس بوده است. گرچه آینده برای انسان چهره ای گنگ دارد؛ امّا برنامه ریزی، توجه و شناخت نسبت به آن ضروری است. آینده نگری عبارت است از پیش بینی آینده، آمادگی برای رویارویی با آینده و اندیشیدن در پایان کارها. این پژوهش در پی آن است که با مراجعه به کتابها و با استفاده از قرآن و روایات، واژه آینده نگری که با حزم و تدبیر معادل است؛ مورد بررسی قرار داده و عواملی که بر آینده نگری و دوراندیشی تأثیر می گذارند؛ تحلیل نماید. در ادامه، عواملی که مانع گسترش دید انسان نسبت به آینده می شوند؛ تحت عنوان عوامل بازدارنده آینده نگری و دوراندیشی بیان کند. در نهایت با توجه به اهمیت مسئله، به آثار و نتایجی چون: توسعه و پیشرفت، صبر و استقامت، آرامش و امنیت، شادی و نشاط و... که از آینده نگری و دوراندیشی به دست می آید؛ پرداخته است. کلید واژه ها: آینده نگری، دوراندیشی، آثار آینده نگری، حزم، قرآن، حدیث

سخن یکی از مواهب بزرگ الهی است که به آدمی ارزانی شده است. خداوند سبحان نه تنها استعداد سخن گفتن را با گویش های متنوع، در نهاد بشر آفرید، بلکه چگونگی و آداب آن را نیز، چه با الهام فطری و هدایت درونی و چه از راه وحی و تشریع بیرونی به وی آموخت . جامعه انسانی و?زندگی اجتماعی بشر، برای ادامه حیات خود به ابزارهایی نیازمند?است . یکی از این نیازها و ابزارهای حیاتی برای زندگی اجتماعی انسان، نعمت گفتار است که برای انتقال نیازها، دانش و?آگاهی، معارف و خواسته ها و...مورد استفاده قرار می گیرد. داشتن روابط بین فردی نه تنها در رفع نیازهای آدمی بسیار حائز اهمیت است، بلکه موجب شکوفایی استعدادها و بالابردن سطح زندگی انسان ها نیز می گردد. این ارتباط اغلب از طریق گفتار برقرار می شود. به همین دلیل، گفتار و کلام دارای انواع و اقسامی است؛ که گاه مطلوب و اثر بخش و گاهی مضر و زیان بار است. همچنین شرایطی نیز برای همین گفتار وجود دارد تا بتواند هم برای گوینده مفید باشد ، هم اینکه برای افراد جامعه اثر بخش و کارا واقع شود. قرآن کریم و روایات معصومین (ع) به خوبی این ویژگی ها و شیوه ها را برای گفتار مطلوب و اثر بخش بیان داشته است؛گاهی به روش مستقیم و صریح و گاه غیر مستقیم و با ارائه مصادیق سخن نیک و گفتگوی موثر، ما را به آداب آن رهنمون ساخته است. پژوهش حاضر کوشیده است تا با استفاده از این دو گوهر گرانبها، شرایط و ویژگی های گفتار مطلوب و کارآمد را بیان و طبقه بندی نماید. و شیوه ها و عواملی که سبب بهبود گفتار و در نهایت، مطلوب و موثر ساختن آن می گردد، را شناسایی و معرفی نماید؛ همچنین موانع برقراری این ارتباط سازنده را از نظر قرآن و حدیث روشن سازد؛ تا در زندگی روزمره بیشتر مورد استفاده قرار گیرد و بتواند راهگشایی حل بسیاری از مشکلات گردد. واژگان کلیدی: گفتار مطلوب، گفتار اثر بخش، سخن کار آمد، قرآن، حدیث.

در دین مبین اسلام کسب علم و دانش و به تبع آن، مطالعه و کتابخوانی از ارزش و اعتبار خاصی برخوردار است. این مسأله از آنجایی ارزش و اهمیت می یابد که معجزه پیامبراکرم(ص)کتاب بوده و وحی و پیام الهی در قالب کتاب بر مردم ابلاغ شده است و در این کتاب مقدس هم اولین آیاتی که بر پیامبر(ص) نازل شده با امر به خواندن و الفاظ علم و قلم همراه شده است. پژوهش حاضر جایگاه و اهمیت کتاب و کتابخوانی را از نگاه آیات قرآنی و روایات ائمه معصومین(ع) مورد بررسی قرار داده و همچنین بر آن شده تا با تکیه بر آیات و روایات، روشهای مطالعه صحیح را مطرح نموده و در راستای ترویج فرهنگ کتابخوانی راهکارهایی را ارائه نماید. این پژوهش نشان داد که در اسلام، کتاب و کتابخوانی به عنوان یک استراتژی بی بدیل برای رشد و تعالی فرد و جامعه مورد توجه قرار گرفته است؛ که در راستای اثر بخشی به آن در زندگی فردی و اجتماعی شرایط و راهکارهایی ارائه شده که عمل به آنها موجب بهره وری از این عنصر فرهنگی می باشد و می تواند آثاری را بدنبال داشته باشد که هم به حال فرد و هم به حال جامعه سودمند واقع شود. این مطالعه به روش کتابخانه ای انجام شده که جهت گردآوری مطالب آن از منابع کتابخانه ای استفاده شده است. و بعد از تحلیل محتوایی مطالب گردآوری شده حاصل آمده است. در این مطالعه از روشی نظام مند استفاده شده که در آن آیات و روایات را تحلیل نموده و در راستای تبیین و توضیح بحث مورد مطالعه از آنها استفاده نموده است.

یکی از مسائل مهمی که اسلام برای آن اهمیت قائل شده و در معارف قرآنی نیز مورد توجه قرار گرفته اخلاق و ایجاد جامعه اخلاقی مطلوب است. زیرا اخلاق با ملکات نفسانی، تزکیه و تهذیب نفس، اعمال و رفتار فردی و روابط اجتماعی انسان ارتباط عمیق دارد. وجود جامعه اخلاقی مطلوب باعث تنظیم روابط انسان با خدا گشته و ارتباط او را با اعضای جامعه سامان می بخشد. همچنین رستگاری و کمال فرد و اجتماع اسلامی را تضمین می کند. هدف از این تحقیق، یافتن و تبیین دیدگاه متون اسلامی و به طور عمده، قرآن کریم درباره سرچشمه های فطری اخلاقی، عوامل و موانع حاکمیت اخلاق اسلامی و نیز زمینه های تقویت و راه های گسترش آن است. برای رسیدن به این هدف، ابتدا به بررسی مفهوم اخلاق و نیز شبکه معنایی اخلاق پرداخته شده و سپس آیات و روایاتی که با موضوع مرتبط به نظر می آمدند؛ دسته بندی و دلالت هر یک بررسی شده است. در فصل پایانی راه کارهایی جهت گسترش حاکمیت اخلاق اسلامی بیان شده است. در این تحقیق روش تحلیلی- توصیفی به کار گرفته شده است. پاسخ تمام سوالات مطرح شده، از منابع اسلامی یعنی قرآن و حدیث استخراج شده است. ضمن بحثها مویدها و شواهدی نیز از میان احادیث و یافته های پژوهشی جدید بیان شده است.

چکیده در پژوهشی که در پیش رو دارید، به موضوع بدعت پرداخته شده است. که نقطه مقابل سنت است. یکی از مهمترین مشکلات جامعه ی اسلامی در عصر امروز و تاریخ اسلام بحث بدعت و پیامدهای ناگوار آن در زندگی مسلمانان است. این موضوع از جمله مباحثی است که از دیرباز در متون عقیده مذاهب مختلف اسلامی و مستندات روایی مورد توجه بوده است؛ تاملی گذرا و بررسی اجمالی کتب عقیده و صدها حدیث در تبیین فضیلت سنت و زشتی و نکوهش بدعت نشانگر این واقعیت است. پژوهش حاضر به دلیل اهمیت و کارکرد بدعت در جامعه اسلامی، به بحث درباره این موضوع پرداخته و با استناد به آیات قرآنی و احادیث پیامبر، ائمه و بزرگان دین با تبیین واژه بدعت، به بیان علل و عوامل بدعت از منظر اندیشمندان شیعه و اهل سنت، ویژگی و خصوصیت بدعت و بدعتگذاران از منظر اندیشمندان شیعه و اهل سنت، شیوه های پیشگیری و مبارزه با بدعت در شیعه و اهل سنت و در پایان اشتراکات و اختلافات در زمینه ی مباحث بدعت بین اندیشمندان شیعه و اهل سنت را بازگو می کند.

از این رو این پژوهش با عنوان بررسی تطبیقی قصه حضرت موسی(ع) و فرعون در قرآن و تورات با رویکردی بر شاخص های رفتاری آنان در قرآن به نقاط اشتراک و اختلاف این قصه در قرآن و تورات می پردازد. در این پژوهش با مطالعه دقیق متن قرآن و کتاب فعلی قرآن برای سنجش تطبیقی قصه حضرت موسی(ع) و فرعون با روش تحلیل محتوایی متون، برای اثبات حقانیت بیان قرآن کریم از کتاب های تفسیری، کتب روایی، قصص قرآن و تورات استفاده گردیده است تا از تفسیر به رأی در ارتباط با موضوع خود داری گردد. و همچنین این پایان نامه بر آن است که به بررسی شاخص های رفتاری حضرت موسی(ع) و فرعون در قرآن بپردازد. در این پژوهش روشن گردید: بین داستان های قرآن و تورات از دو نظر محتوا و شکل تفاوت های چشمگیری وجود دارد و با بررسی شاخص های رفتاری حضرت موسی(ع) و فرعون در قرآن روشن گردید، موسی(ع) امام حق است که پیروی از او آدمی را به نعمت های جاودانه در جهان دیگر رهنمود می گردد و برعکس فرعون امام باطل است که پیروی از او آدمی را به نقمت های همیشگی در جهان دیگر رهنمود می گردد.

بر این مبنا پژوهش حاضر بر آن است، که عوامل موثر در شکل گیری خانواده متعالی را از منظر آیات وروایات مورد بررسی قرار دهد.آگاهی از معنای خانواده متعالی،شناسایی شاخص های بارز خانواده متعالی،وشناسایی عوامل مستقیم وغیر مستقیم تأثیر گذار در تعالی خانواده ،از جمله مهمترین مباحثی است که در این پژوهش به آنها پرداخته شده است. لازم به ذکر است که از روش کتابخانه ای برای جمع آوری مطالب استفاده شده است.

چکیده: انسان ها برای به سلامت گذشتن از فضایی که به سبب آمیخته شدن حق و باطل،غبارآلود و گم‏راه‏کننده شده است،باید ریشه ها و عوامل به وجود آورنده،شاخصه های اصلی به وجود آورندگان آن،و راه های رهایی از چنین فضایی را بشناسند.عوامل متعددی در ایجاد فضای شبهه‏آلود موثرند.«قدرت طلبی»و«انحرافات درونی»از جمله مهم ترین ابزارهایی‏ هستندکه همواره افراد مشرک و معاند در طی حیات اسلام از آنها استفاده نموده و سعی کرده‏اند زمانی با اجبار و ارعاب،آزادی انتخاب در دین و گزینش مذهب را از افراد سلب کنند، و گاهی با نیرنگ و فریب و با ظاهری آراسته،به انحراف در دین و در هم آمیختن حق و باطل بپردازند و در اعتقادات مسلمانان شبهه ایجاد کنند و از این طریق به فتنه گری در جامعه بپردازند.از سویی، شخصیت‏زدگی در طول تاریخ،اندیشه و وجدان مردم را تحت‏الشعاع قرار داده و چهره‏های به ظاهر حق به جانب،سبب ایجاد شبهه و تلبیس امر بر مردمان ساده‏لوح شده‏اند.از جمله شیوه‏های مهم تربیتی،شناخت درست فتنه ها در زندگی،علل و ریشه های ورود به آنها و راه‏های گریز از آنهاست.بر این مبنا پژوهش حاضر برآن است مبانی معرفت شناسی فتنه را از منظر قران و حدیث مورد بررسی قرار دهد.معناشناسی فتنه،علل و ریشه های ورود انسان به فتنه،شاخصه های اصلی فتنه گران،پیامدهای فتنه گری در جامعه و راه های برون رفت از فتنه ها، از جمله مهم ترین مباحثی است که در این رساله به آنها پرداخته شده است.لازم به ذکر است که از روش کتابخانه ای برای جمع آوری مطالب استفاده شده است.

چکیده هر حکومتی با هر ایده و شکلی تحقق کفاف در زندگی برای عموم جامعه و فراهم آوردن رفاه و آسایش همگانی را در زمره اهداف اساسی خود قرار می دهد. تأمین رفاه جامعه درکمال، سعادت و سلامت مردم آن جامعه نقش ایفا می کند. در حکومت اسلامی که هدف اصلی آن نیل جامعه و آحاد مردم،رسیدن به تعالی و کمال است؛ تأمین رفاه و آسایش از ضرورت ها می باشد؛ زیرا با تأمین رفاه و آسایش مسیر تعالی انسان ها هموار خواهد شد. در نتیجه این پژوهش در پی آن است که به تبیین و تحلیل جایگاه و اهمیت تأمین رفاه و همچنین موانع و راهکارهای تأمین رفاه اجتماعی از منظر قرآن و احادیث بپردازد.

خانواده از دیدگاه اسلام، کانون الفت و محبت و کانون مهر ورزی و مودت است. در این میان امام علی (علیه السلام) محبت و صداقت را ارکان اصلی خانواده عنوان می نماید. پژوهش حاضر در صدد بررسی و شناخت الگوی رفتار در خانواده از دیدگاه کلام و سیره علوی می باشد. سئوال اصلی این پژوهش به دنبال پاسخ به آن می باشد که الگوی رفتار در خانواده در کلام و رفتار امام علی (علیه السلام ) چگونه بوده است؟ محقق با استفاده از روش اسنادی و کتابخانه ای و بهره گیری از منابع و متون معتبر در این زمینه به بررسی وشناخت الگوی متعارف رفتار در خانواده، رفتار والدین با فرزندان، زن و شوهر و فرزندان در برابر یکدیگر در کلام و سیر? علوی پرداخته است. نتایج این بررسی نشان می دهد که محبت ورزیدن و صداقت از بنیان های اصلی خانواده در مکتب امام علی (علیه السلام) به حساب می آیند. پرهیز از دروغ و خشونت ورزی، داشتن حسن خلق و احترام متقابل اعضای خانواده نسبت به یکدیگر از مهمترین ارزش هایی است که پر کاربرد ترین عناصر مورد تأکید امام علی (علیه السلام)، محبت و مهربانی و خوش خلقی بوده و در فرهنگ علوی با صراحت کامل خشونت و زور در رفتار با خانواده نهی شده است. همچنین پاکدامنی، خوش خلقی، پرهیز از انتظارات نامعقول و تربیت صحیح فرزندان از توصیه های مهمی در فرهنگ علوی به زنان و همسران خانواده ها برای داشتن یک زندگی شیرین بوده است. واژگان کلیدی: الگوی رفتاری، کلام امام علی (علیه السلام)، سیر? امام علی (علیه السلام)، تعامل رفتاری، خانواده، اعضای خانواده، والدین، فرزندان، زن و شوهر، روابط اجتماعی.

«طنز» یکی از گونه های پویای هنری است که کاربرد آن در اصلاح نابسامانی های جوامع بشری قابل توجه است. البتّه نقش مهمّ اصلاح گری و تعالی نگری طنز، زمانی دست یافتنی است که از ویژگی ها و شاخص های بارزی برخوردار باشد که از نظر شرع و اخلاق مطلوبیت دارند. همچنین با دید صالحانه ساخته و پرداخته شود و از هرگونه نظر طالحانه و ظالمانه ای به دور باشد. چنین طنزی بیشتر از آنکه معترض، سیاسی و زمانمند باشد، آموزنده، انسانی و جاودانه است. از آنجائی که فلسفه ی نزول کلام وحی، هدایت و اصلاح است، قرآن این هنرِ بی رقیب ربّانی که هنر فصاحت و بلاغتِ کلام از ینبوع زلالش آب می خورد، هر از گاهی از این شیوه ی موثر انذار بهره می گیرد تا شاید آنان که زبان جدّ بیدارشان نمی سازد، بیان طنز هشیارشان نماید. همچنین پیامبر(ص) و ائمه بزرگوار ما به تبعیّت و تأسّی از زلال وحی، ایشان نیز از این شیوه ی هنری در بیان حکمت های جاودانه ی خویش بهره برده اند. پژوهش حاضر، ضمن ارائه تعریف طنز از نگاه درون دینی، شاخص های بارز طنزاثربخش را از منظر قرآن و روایات تبیین می نماید. سپس کاربرد آن را از لابلای آیات قرآنی و منابع معتبر حدیثی، استخراج نموده و جلوه های رایج آن را درقالب های ؛ طنز از طریق تهکّم، تمثیل، تشبیه به حیوانات، کنایه تعریضیه و... دسته بندی کرده، با استنادات دقیق تفسیری، و تحلیلی در فرآیندهای متنوع قرآنی و روایی بررسی می نماید. در پایان نتیجه می گیرد که هدف نهایی طنز های قرآنی و روایی، اصلاح فرد و جامعه و عبرت گرفتن آن ها از مضمونی است که طنز از آن نشأت گرفته است.

فلسفه ی بعثت پیامبران و اصلاح گری مصلحان رساندن انسان و جوامع بشری به معنویت و به تبع آن تحقق یا تشکیل جامعه ی معنوی است. که به نظر می رسد تشکیل چنین جامعه ای محقق کننده ی آمال و مقاصد مادی و معنوی آدمی می باشد. از آنجا که تحقق چنین رویدای یک حادثه و اتفاق نیست، لذا تا زمانی که آدمی خود را در برابر تیره گی ها و زشتی ها تماشاگر بپندارد، نمی تواند شاهد تحقق چنین جامعه ای باشد. حال گرچه به صراحت و وضوح به تشکیل چنین جامعه ای در قرآن کریم و روایات اشاره نشده اما از لابه لای آیات و راویات می توان این فهم را تفهیم شد که به چگونگی تحقق و تشکیل آن ( جامعه معنوی ) اشاره شده است . بنابراین این پژوهش در صدد آن است که با استفاده از آیات قرآن کریم و احادیث معصومین علیهم السلام با واژه شناسی معنویت به تعریف جامعه ی معنوی، وتبیین مبانی نظری این جامعه به این منطور که این مبانی چگونه یک جامعه را به معنویت سوق می دهد، ونیز به واکاوی شاخصه های آن و چگونگی تحقق این شاخصه ها، و همچنین تحلیل چگونگی عوامل موثر در پیدایش آن بپر دازد . اما روشی که در این مقاله به کار برده شده روش اسنادی – کتابخانه ای است . که سعی بر آن شده با توصف، تبیین و تحلیل مطالب بر اغنای موضوع مورد بحث افزوده شود.

مسئله جمع و تدوین قرآن کریم و اصول حاکم بر آن، از مسائل مهّم علوم قرآنی و اسلامی است. به این موضوع از نظرگاه های مختلف نگریسته شده است. این مسئله در همه ی ادوار تاریخی، محققان و اندیشمندان اسلامی و حتی در قرن معاصر مستشرقین را به تکاپو در این رابطه وادار نموده است. البّته در آغاز باید توجه نمود که این بحث صرفاً یک بحث علوم قرآنی مستقل نیست، بلکه بحث های علوم قرآنی دیگری مانند مسئله توقیفیت آیات و سوره-ها و مسئله تحریف و... را تحت الشعاع خویش قرار داده است. به جرأت می توان گفت از اهّم مباحث علوم قرآنی است که در بین فریقین درباره آن نظرات ضد و نقیضی وجود دارد. عده ای معتقد به جمع قرآن در زمان رسول(ص) و عده ای دیگر بر این باورند که قرآن در زمان خلفا جمع گردیده است؛ البته، هر کدام از طرفین جهت اثبات مدعای مورد نظرشان، ابزارها و شیوه های متفاوتی را به یاری می طلبند. افق نگاه محقق در این پژوهش، تکیه بر روایات جمع قرآن در زمان خلفای سه گانه دارد. بر این اساس که این روایت ها را از جوامع روایی، به ویژه اهل سنت گرد آورده و با استناد به شواهد و قرائن مستند بین فریقین و علی الخصوص اهل سنت به تحلیل و اعتبار سنجی این روایت ها پرداخته است. از تحلیل و اعتبارسنجی روایات دوران خلافت ابوبکر و عمر این چنین برداشت می شود، که این روایات در اصل، در برگیرنده معنایی مشترکی از جمع قرآن کریم می باشد؛ که به تبع آن ضوابط و معیارهای سنجش مشترکی برای تحلیل این روایات بهره گرفته شده است. اما، با توجه به ویژگی های خاص زمان عثمان و ضوابط و معیارهای فقه الحدیثی، روایات جمع قرآن در این دوره مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته که در پی آن، معنای متفاوتی از جمع قرآن در زمان ایشان استنباط می گردد؛که آن را از سایر دوره ها متمایز می نماید. به این ترتیب علاوه بر اعتبار سنجی روایات این دوره، تحلیلی بر اقدام بدیع عثمان نیز در فصل آخر صورت گرفته است تا ابعاد متفاوت این اقدام، اعم از زمان، تعداد، منابع، واکنش ها و... مورد کنکاش و واکاوی قرار دهد. این پژوهش با شیوه کتابخانه ای- اسنادی به استخراج احادیث جمع آوری قرآن در زمان خلفای سه گانه از منابع اصلی حدیثی اهل سنت پرداخته و سپس با روش توصیفی تحلیلی، با استفاده از ابزارهای نقد حدیث (نقد سندی و متنی) درصدد نقد و اعتبار سنجی این روایت ها است.

چکیده بسیاری از انسان ها هویت حقیقی شان را فراموش کرده و به خودبیگانگی دچار شده اند، طبیعی است که چنین حالتی، انسان مسلمان را دچار بحران خواهد کرد. هر انسانی در طول زندگی با شرایطی مواجه می شود که اگر فریادرسی نداشته باشد، ممکن است غرق شود. تکاثر یکی از بارزترین این شرایط است، که سبب خروج فرد از حد و مرز الهی و چهارچوب انسانی می گردد. تکاثر یا زیاده طلبی در صورتی اتفاق می افتد که شخص بیش از آن چه نیاز دارد، طلب، و برای به دست آوردن آن تلاش نماید. این موضوع از همان سال های نخست ظهور اسلام، مورد توجه شارع دین بوده تا جایی که یک سوره از قرآن به آن اختصاص داده شده است . بر این اساس پژوهش حاضردر پی آن است که با تکیه بر آموزه های سعادت بخش ثقلین و مجموعه رهنمودهای مقام معظم رهبری، نخست به ارائه تعریف صحیح و همه جانبه از زندگی متکاثرانه، و سپس به بررسی عوامل پیدایش این نوع از زندگی پرداخته، در مرحله بعد نیز به واکاوی آسیب های ناشی از این نوع زندگی که باعث غرق شدن در ورطه هولناک و مسیر انحرافی می گردد، اختصاص دهد. در نهایت نیز، با کنکاش در آموزه های اصیل دینی و رهنمودهای مقام معظم رهبری راهکارهایی برای مقابله با این نوع از زندگی به خوانندگان عرضه نماید. این پژوهش با شیوه کتابخانه ای به استخراج مطالب و با تکیه بر روش کیفی، به توصیف و تحلیل این آموزه ها پرداخته است.

اعتقاد به سریان تسبیح قولی در سراسر هستی از اصول مسلم و پذیرفته شده در حکمت متعالیه می باشد و ملاصدرا به عنوان یک فیلسوف، عارف و مفسر از سه منظر فلسفی، عرفانی و تفسیری به مسئله ی مذکور نگریسته است. این پژوهش در پی آن است که ضمن معناشناسی واژه ی تسبیح با نگاهی تفسیری فلسفی به بحث تسبیح، شاخص های بارز تسبیح را از دیدگاه ملاصدرا تبیین نماید. حکیم صدرا در بعد فلسفی با تکیه بر برخی از مبانی فلسفی اش حکم به سریان حیات، علم، کلام و سایر صفات کمالیه در سراسر عالم می کند، از این رو معتقد است که تسبیح در تمام موجودات حتی در جمادات به صورت حقیقی و با زبان قول یعنی زبان مخصوص به خود می باشد چرا که از روی علم و آگاهی حق تعالی را از نقایص منزه می دارند و معنای تسبیح قولی چیزی جز این نیست لذا در راستای اثبات دیدگاهش سه برهان بر قولی بودن تسبیح موجودات اقامه می کند. عقیده ی ملاصدرا در بعد تفسیری مطابق با دیدگاه فلسفی اش می باشد لذا از طریق استناد به آیات و روایاتی که متضمن تسبیح موجودات اند و نیز آیات و روایاتی که حکایت از وجود علم و سایر کمالات در موجودات دارند به بیان عقاید خاص خودش مبنی بر حقیقی بودن تسبیح موجودات می پردازد. اگرچه ملاصدرا بیان می کند که تمام موجودات به زبان قال مسبِّح خداوند می باشند ولی منکر تسبیح به زبان حال نیست؛ زیرا تسبیح حالی به این معناست که با تفکر در مخلوقات، تنزیه و تقدیس خالقشان را از نقایصی که در این مخلوقات است نتیجه بگیریم که چنین چیزی منافاتی با این حقیقت که موجودات به زبان قال و از روی آگاهی به تسبیح خداوند می پردازند ندارد، لذا ملاصدرا معتقد است که موجودات به زبان حال و از جهات مختلفی مانند حدوث، امکان و امثال این ها نیز دالِ بر تنزیه حق تعالی هستند.

سیاق یکی از قواعد مهمی است که مفسران قرآن کریم در فهم معنای کلمات و آیات از آن بهره گرفته اند.آیت الله جوادی آملی،قاعده سیاق را به عنوان یک ابزار مهم در فهم آیات قرآن، مورد تأکید قرار داده و تأثیر چشمگیر آن را در فهم معانی آیات بیان کرده است. بیشتر مفسران کاربرد سیاق را در کشف معانی واژگان ،جملات وآیات دانسته اند. این پژوهش در پی آنست که بکارگیری قاعده سیاق ،در آثار قرآنی آیت الله جوادی آملی،را مورد بازشناسی قرار دهد و برای دست یابی به این مهم ضمن معناشناسی قاعده سیاق کاربرد آن را در کشف فعل محذوف، تشخیص مرجع ضمیر، کشف معنا و قواعد جدید برخلاف معانی کتب لغت وقواعد کتب صرف و نحو مانند تنوین پذیری غیر منصرف، کشف ترکیب( نقش) واژگان وکشف مصداق آیه وشان نزول آیات با نگاهی همه جانبه مورد بررسی و تحلیل قرار دهد در فصل پنجم با توجه به اینکه ایشان در بکارگیری روایات در تفسیر قرآن دقت و توجه ویژه ای مبذول داشته است و قائل به تقدم قاعده سیاق بر حدیث ماثور،است با بررسی فقه الحدیثی روایات و عرضه روایات بر قرآن به ویژه با در نظر گرفتن قاعده سیاق ، به طور مفصل به ارزیابی روایات و نقد وبررسی اجتهاد مفسران در استفاده از روایات جهت تفسیر قرآن پرداخته شده . و بر این اساس در موارد بسیاری مثل ناسازگاری روایت با سیاق آیه به دلیل شواهد درونی ، ناسازگاری روایت با سیاق آیه دربیان مکی و مدنی بودن ، ناسازگاری روایت با سیاق آیه به دلیل بی ربط بودن روایت شان نزول با آیه، روایات را رد و اجتهاد مفسران را نقد می کند . در مواردی مثل سازگاری روایت با سیاق آیه ....،روایات را تایید می نماید . در این پژوهش شیوه های ایشان درکشف معانی واژگان ، عبارات ، آیات و نقد روایات با تکیه بر قاعده سیاق بازبینی و تحلیل می شود روش تحقیق در این مقاله اسنادی -کتابخانه ای و با تکیه بر روش کیفی از نوع تحلیل محتوایی و استنباطی است

واژه تمدن در علوم اجتماعی از واژه هایی است که در تحلیل های تاریخی- اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرد. تمدن ها بر اساس نوع تکوین، اشکال مختلفی دارند و هر یک دارای ویژگی هایی هستند که می توان به وسیله آن، تمدن ها را از یکدیگر باز شناخت و تقسیم بندی نمود. یکی از این تمدن ها، تمدن اسلامی است که مبتنی بر جهان بینی اسلامی است. در این پژوهش در پی آن هستیم که نخست بارزترین شاخصه و ویژگی های این تمدن را که زاییده اسلام و گسترش آن است همچون: توحید مداری، آزادی طلبی، عدالت گری، دانش پروری، امنیت گرایی، جهان شمولی و... از منظر آیات و روایات مورد تبیین و بررسی قرار دهیم و در نهایت شیوه ی تحقق تمدن اسلامی را بررسی نموده و تأثیر عواملی مانند ترویج یکتاپرستی، رواج تفکر و اندیشه، گسترش علم آموزی، توسعه امربه معروف و نهی از منکر، گسترش فرهنگ بخشش و ... را در پیدایش تمدن اسلامی تبیین نماییم. در این پژوهش از روش کتابخانه ای – اسنادی و با تکیه بر روش کیفی استفاده شده و تحلیل آن از نوع تحلیل محتوایی استنباطی است.

آبرو برای هر انسانی مسأله با اهمیتی است که برای حفظ آن حاضرند جان خود را فدا کنند، آبروی مومن بزرگترین تکیه گاه شخصیت اوست، و محصول یک عمر زندگی، تلاش و سختی است و تمام سرمایه او می باشد، اما این امر مهم که در آیات و روایات اسلامی تأکید بسیاری به آن شده است ممکن است در اثر جهالت و یا غرض ورزی در یک لحظه از دست برود، چیزی که جبران آن بسیار مشکل است و حتی ممکن است هیچ گاه جبران نشود. بنابراین هیچ کس حق ندارد خود را برتر از دیگران بداند و خود را صاحب آبروی مردم بداند تا هر وقت خواست آبروی آنها را مورد تعرض قرار دهد، زیرا فقط خداوند است که صاحب جان و مال و آبروی مردم است. در این پایان نامه سعی شده است که به تعریف آبرو و مترادف ها و متضادهای واژه آبرو در قرآن بپردازد و علل و عواملی از جمله: تکبر، جهل، حسد، سوء ظن، غیبت، تجسس، تهمت، عیب جویی، اظهار نیاز نزد مردم، افراط در شوخی و خنده، استهزاء، اشاعه فحشاء، که باعث هتک حرمت و خدشه دار شدن آبروی مومن می شود بررسی شود و در پایان به ارائه راهکارهای فردی حفظ آبرو از جمله: حفظ و شأن کرامت انسانی، حفظ حدود الله، صداقت و راستی، عفّت ورزی، آراستگی ظاهر، قناعت، ترک پرگویی و بیهوده گویی، دعا کردن و راهکارهای اجتماعی مانند ترک جدال و نزاع، عفو و بخشش، امر به معروف و نهی از منکر، شرح صدر و تحمل دیگران، قانون گرایی، مدارا با دیگران و کنترل شهوات و غضب و از بین بردن زمینه های تهمت بپردازد.

در این پژوهش تلاش شده است دیدگاه علامه طباطبایی در المیزان فی تفسیر القرآن و دیدگاه جوادی آملی نیز در تفسیر تسنیم در خصوص تاویل قرآن و حصر این ویژگی نزد خداوند و یا دیگر افراد، بررسی و تبیین شود. المیزان فی تفسیر القرآن متعلق به علامه طباطبایی از جهات متعدد از قبیل بحث هایی روایی و تطبیقی و بحث موضوعی دارای اهمیت است. کتاب تفسیر تسنیم از آیت الله جواد آملی نیز از اهمیت و اعتبار خاصی برخوردار است و در این دو تفسیر به مسئله تأویل و جایگاه آن در قرآن بحث های قابل تأملی مطرح شده است هر دو مفسر ضمن بررسی آیات مربوط به تاویل و روایات ائمه اطهار و برخی فرقه ها، بشکل عصری و تازه، مسئله تاویل را از جهات متعدد را واکاوی و مورد کنکاش قرار دادند. به نظر علامه تأویل ناظر به امور عینی و متعالی از آن است که شبکه های الفاظ به آن احاطه یابد بلکه خداوند آنها را برای تقریب به ذهن ما به قید الفاظ مقید کرده است. از دیدگاه جوادی آملی قرآن کریم علاوه بر اینکه تمامی علوم و معارف را در بردارد و از دیدگاه تفسیری و الفاظ و مفاهیم، از آن استفاده ادبی و اصولی و فقهی و کلامی و فلسفی و عرفانی می شود، دارای (تأویل) نیز هست که هر گز با لغت و ادبیات و فقه و اصول و مانند آن به دست نمی آید. شیوه راسخان در علم در برابر (محکمات)، اطاعت و قیام و حرکت است و در مقابل (متشابهات)، سکوت؛ بر خلاف بیماردلان که در برابر (محکمات) به جای قیام و حرکت می ایستند. کلیدواژه ها: تاویل، تفسیر، قرآن کریم، راسخون، طباطبایی، آملی.

چکیده اعتدال گرایی یکی از اصول برجسته و اثر بخش در راستای اعتلای فرد و توسعه ی جامعه بشمار می رود. هر چند که بحث و بررسی پیرامون این اصل سترگ از زوایای گوناگون قابل بررسی است، اما پرداختن بدان در حوزه های دین شناسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این پژوهش در پی آن است که ضمن معناشناسی دقیق اعتدال گرایی در ثقلین، به مبانی معرفت شناسی آن در حوزه های خداشناسی، انسان شناسی، جامعه شناسی و ... پرداخته و در پایان به این مهم بپردازد که بدون تمهید مقدمات برای تبلور پذیرفتن آن مبانی نمی توان امید به تحقق عینی آن داشت. روش تحقیق در این پژوهش، اسنادی - کتابخانه ای است که نگارندگان با تکیه بر روش کیفی ضمن توصیف مسایل به تحلیل نظری آن پرداخته اند. کلید واژه ها: اعتدال گرایی، مبانی نظری، مدارا و نرمی، مرافقت، قرآن، حدیث.

چکیده واژه تمدن در علوم اجتماعی از واژه هایی است که در تحلیل های تاریخی- اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرد. تمدن ها بر اساس نوع تکوین، اشکال مختلفی دارند و هر یک دارای ویژگی هایی هستند که می توان به وسیله آن، تمدن ها را از یکدیگر باز شناخت و تقسیم بندی نمود. یکی از این تمدن ها، تمدن اسلامی است که مبتنی بر جهان بینی اسلامی است. در این پژوهش در پی آن هستیم که نخست بارزترین شاخصه و ویژگی های این تمدن را که زاییده اسلام و گسترش آن است همچون: توحید مداری، آزادی طلبی، عدالت گری، دانش پروری، امنیت گرایی، جهان شمولی و... از منظر آیات و روایات مورد تبیین و بررسی قرار دهیم و در نهایت شیوه ی تحقق تمدن اسلامی را بررسی نموده و تأثیر عواملی مانند ترویج یکتاپرستی، رواج تفکر و اندیشه، گسترش علم آموزی، توسعه امربه معروف و نهی از منکر، گسترش فرهنگ بخشش و ... را در پیدایش تمدن اسلامی تبیین نماییم. در این پژوهش از روش کتابخانه ای – اسنادی و با تکیه بر روش کیفی استفاده شده و تحلیل آن از نوع تحلیل محتوایی استنباطی است. کلید واژه ها: قرآن، حدیث، تمدن اسلامی، فرهنگ

دراین پ‍‍ژوهش به بررسی تاثیر وجایگاه علوم صرف ونحو در تفسیر قران پرداخته ایم . مادراین پژوهش برای بیان هرچه بیشتر این موضوع به بررسی جداگانه تاثیر علوم صرف ونحو واعراب وعلم اللغه در تفسیر قران کریم پرداخته وبا بیان اعراب های مختلف از آیات یا کلمات متعددی از قران کریم چگونگی ایجاد تنوع معانی وتفاسیررابر این اساس بیان داشته ایم ودر هر بخش شواهد قرانی که بیانگر تاثیر تنوع اعرابی در ایجاد معانی وتفاسیر متعددی از آیات قران کریم را ذکر کرده ایم که در این راه به آثار مختلف علماء ومفسران قدیم ومعاصر رجوع کرده واز آنها در پژوهش خود بهرمند شده ایم . در این تحقیق سعی برآن شده که اهمیت اعراب وعلوم صرف ونحو را در ایجاد معانی جدید ومتعدد ورابطه محکم وناگسستنی این علوم با علم تفسیر رابا آوردن شواهد قرانی بیان داریم .

یکی از مباحث مهم روز قیامت، بحث سنجش اعمال در قیامت است. اهمیت این مسئله از این جهت است که از آن جایی که، سرنوشت هر انسانی مرگ است لذا در جهان دیگر باید حساب و کتاب در میان باشد تا هر کس نتیجه اعمال خود را ببیند، لذا تعیین سرنوشت نهایی انسانها نیاز به حساب و کتاب دارد بدین جهت که هر انسانی اکثر کارهای خوب و بد خود را که در طول عمر انجام داده فراموش می کند، به علاوه به ظاهر اعمال خود می نگرد و از باطن آن ها اطلاع درستی ندارد و به همین جهت توقع پاداش هایی را دارد که در شأن او نیست. در حالی که خداوند متعال پاداش و کیفر بندگان را طبق استحقاق واقعی می دهند نه توقع و انتظار این و آن، بنابراین حساب قیامت لازم است تا بندگان عذری نداشته باشند و بدانند که طبق عدالت با آن ها رفتار شده است، لذا ازنتایج اساسی که دراین پژوهش مطرح شده، این است که وسیله سنجش اعمال در قیامت حق است و خداوند بر طبق حق با انسان برخورد می کند و هرعملی که مشتمل بر حق باشد سنگین و هرعملی فاقد حق باشد و از حق دور باشد سبک خواهد بود و نیز از جمله عوامل تأثیرگذار بر سنگینی میزان، حفظ حدود الهی، شرح صدر، ایمان و عمل صالح، ذکر صلوات، شهادتین، حسن خلق، زیارت مرقدائمه معصومین و.... اموری که موجب سبکی میزان است کفرو گمراهی و ریاکاری و نفاق خواهد بود.

با بررسی همه جانبه تعالیم وحی و رهنمودهای دینی در شریعت اسلام به خوبی این حقیقت استنباط می شود که اسلام، نظام عالم را- که نظام احسن است- به عنوان نظامی اعتدالی معرفی نموده و انسان را در تمامی ابعاد و عرصه های زندگی، به میانه روی و اعتدال، فرا خوانده و در هر کار و هر خصلتی افراط وتفریط را امری ناپسند شمرده و او را بر حذر می دارد. از منظر اسلام انسان کامل، معتدل ترین شخصیت در همه حوزه هاست. و داشتن روحیه ای معتدل و میانه رو در امورات دنیوی و اخروی مقبول ومطلوب شریعت اسلام بوده، بنابراین برای نیل به کمال مطلق و تقرب الی الله و زندگی سعادتمند در دنیا و آخرت، انسان باید اعتدال ومیانه روی را نصب العین زندگی خود قرار دهد وهرگز به افراط و تفریط گرایش پیدا نکند. بنابراین در این پایان نامه سعی شده است که به تعریف اعتدال در لغت و اصطلاح و واژگان مترادف و متضاد آن در قرآن و تبیین و توضیح مولفه های اعتدال در امور فردی واجتماعی، اقتصادی، ازجمله ی: اعتدال درعبادت، خوردن وآشامیدن، انفاق و بخشش، مزاح و شوخی، مدح و ذم و اعتدال در تبلیغ دین، ...وپیامدهای عدم رعایت اعتدال همچون فقر، هلاکت، عدم استجابت دعا، ...وآثار رعایت اعتدال همچون محبوب خدا بودن، اعطای حکمت و دانش، سلامت و تندرستی و امنیت و...بپردازد.

حقوق شهروندی از مباحث مهم حقوقی در مجامع بین المللی و ملی می باشد. به همین خاطر از دیرباز مورد توجه اندیشمندان بوده است و از موضوعات اساسی مرتبط با کیفیت زندگی اجتماعی انسان ها در عصر کنونی می باشد. از این رو بررسی این عامل مهم، در دنیای امروز از اهمیتی فوق العاده ای برخوردار شده است. اهمیت این موضوع از آنجاست که افرادجامع? اسلامی با اطلاع از حقوق شرعی و اسلامی خود، با اعتماد به نفس لازم می توانند، حقوقشان را مطالبه نمایند. از این رو این پژوهش در نظر دارد بعد از تحلیل حقوق شهروندی، به بررسی مبانی نظری حقوق شهروندی حول محورهای خداشناسی، انسان شناسی، جامعه شناسی بپردازد و همچنین در زیل مبانی ذکر شده به بیان برخی از مولفه ها یا پایه های حقوق شهروندی بحث نماید و در ادامه به بررسی برخی از آثار حاصله از رعایت حقوق شهروندی از جمله امنیت اجتماعی، عدالت، ایجاد وحدت و ... می پردازد. از نتایج این پژوهش به دست می آید، دین اسلام نسبت به حقوق افراد به عنوان شهروندان جامعه اسلامی توجه ویژه ای مبذول داشته است. زیرا قائل به کرامت و شرافت بی بدیل نوع انسان است. آگاهی از مبانی نظری حقوق شهروندی از دیدگاه اسلام موجب گستردگی و تغییر نوع نگاه مسلمانان به حقوق حقه خود خواهد شد. به این ترتیب که در جهت تحقق اصول و اهداف این حقوق تلاش نموده وآن را از متولیان جامعه اسلامی نیز مطالبه خواهند نمود. افراد جامعه نسبت به خود و دیگران و حقوق واجبه ای که برای تک تک آنان در نظر گرفته شده است، آگاه می گردد و به دنبال آن نسبت به مطالبه و رعایت آنها خواهند کوشید و همچنین با آگاهی نسبت به ارکان و پایه های شهروندی، علاوه بر پی بردن به ارزشمندی این ارکان و اصول از منظر اسلام، هر فرد با پرورش و ایجاد این ارکان در وجود خود به یک شهروند آرمانی تبدیل خواهد شد و همین امر باعث می شودکه به جایگاه اصلی خویش که همان خلیفه الهی است، نزدیک گردد و همچنین در سای? رعایت حقوق شهروندی آثار پر برکت آن همچون: عدالت، امنیت، مهرورزی، فقرزدایی و... بر جامعه حاکم گردد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت کتابخانه ای و توصیفی- تحلیلی می باشد که با مراجع به کتابخانه ها و نرم افزارهای تخصصی و مرتبط با موضوع به فیش برداری از منابع و مشاوره با اساتید اهل فن می باشد. واژگان کلیدی : حقوق، حقوق شهروندی،مبانی، مبانی نظری.

چکیده: تمدن اسلامی از زوایا و ابعاد گوناگون مورد توجه اندیشمندان واقع شده و کتاب ها و مقالات متعدد و متنوعی در این زمینه به رشته ی تحریر درآمده است، ولی آنچه در این میان مورد غفلت و بی مهری واقع شده، نقش اساسی و بی بدیل اخلاق در پایه گذاری این تمدن عظیم است. درباره ضرورت وجود اخلاق برای انسان و جامعه انسانی شکی نیست، اما بد نیست به ابعاد و دلایل این ضرورت نیز توجه شود. در کل می توان سه دلیل برای ضرورت اخلاق برشمرد:1- آرامش روحی و روانی فردی.2- آرامش اجتماعی.3- رسیدن به کمال مطلوب الهی. از آنجا که امروزه این طرز فکر که اسلام با پیشرفتهای مادی مخالف است شیوع پیدا کرده بخصوص در دنیای غرب بسیار گسترده شده، لذا یکی از اهداف این پژوهش پرداختن به این پندار و اشتباه بزرگ است و توضیح داده می شود که اسلام با پذیرش ترقی و پیشرفت فقط چارچوبی دارد که تمدن داخل آن قرار می گیرد تا این تکامل و پیشرفت از جاده ی فطرت منحرف نشود و انسانیت انسان را پایمال و سرکوب نسازد. برای بدست آوردن اعتلای دوباره تمدن اسلامی سعی شده آنچه باعث افول این تمدن شده ذکر و راهکارهایی برای برطرف شدن آن بیان شود. منابع استفاده شده بیشتر قرآن کریم و کتاب های حدیثی و تفسیری است و در بعضی از فصل ها از کتب تاریخی و جامعه شناسی هم استفاده شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده که با فیش برداری از منابع مرتبط با موضوع در کتابخانه ها، مراجعه به سایت های اسلامی، نرم افزارهای روایی و مشاوره با اساتید فن بوده است. کلید واژه ها: اخلاق، تمدن، قریه، امت، تمدن اسلامی

تحصیل سعادت و دوری از شقاوت و رهایی از ناهنجاری های فردی، اعتقادی و اجتماعی به عنوان آرزوی بسیاری از مردمان برکسی پوشیده نیست. تبیین این دو مفهوم وابسته به نوع نگرش انسان ها به زندگی خویشتن است که موجب پیدایش دو مسئله اساسی تحت عتوان خودباوری و خودباختگی می شود. دنیای امروز به موازات پیشرفت تکنولوژی و صنعت و دستیابی به انواع آگاهی ها کماکان در دریای آلوده خودباختگی گرفتار است. خلاء آرمانی بشریت امروز که موجب پیدایش این معضل شده است دوری از ایمان و معنویت است. رسیدن به حیات طیبه در گرو خودباوری است. در مقابل، خودباختگی عاملی است برای سرافکندگی انسان ها و جوامع بشری. بسیاری از بحران های روحی امروز جوامع به دلیل عدم درک صحیح انسان ها از خویشتن خویش به عنوان خلیفه الهی در زمین است. نظر به ضرورت و اهمیت این مسئله در این رساله که به شیوه توصیفی - تحلیلی و به صورت توصیفی، تحلیلی نگارش یافته ودر پنج فصل تهیه شده است در حد ممکن سعی شده است، پس از بیان کلیات در فصل اول وپس از آشنایی با مفهوم خودباوری و خودباختگی در فصل دوم، با ویژگی ها وشاخص های بارز آن دو همچون عزت نفس، توکل، و... در فصل سوم پرداخته شود. در فصل چهارم کشف عوامل ایجاد خودباوری مانند خودشناسی، بازگشت به خویشتن و دستیابی به هویت انسانی، وبررسی علل خودباختگی از جمله تحجر و انفعال، تعصب، و... مورد توجه وبررسی قرار گرفته است و در فصل پنجم پیامدهای خودباختگی همچون از دست رفتن شان وکرامت انسانی، نگرانی و نومیدی، ارتجاع و...، و احصاء آثارخودباوری از جمله دستیابی به آزادی، مقبولیت اجتماعی، عاقبت به خیری، و بوجود آمدن فضای امیدواری و نشاط در جامعه و عوامل ایجاد این دو پدیده در میان افراد و جامعه با استناد به آیات کلام وحی و روایات ائمه هدی (علیه السلام) بعنوان هادیان کاروان بشریت مورد بررسی وکنکاش قرار گرفته است. تبیین وتطبیق موضوعات فوق از نگاه روانشناسی برآموزه های قرآنی و حدیثی و معرفی قرآن کریم به عنوان خاستگاه دو مسئله خودباوری و خودباختگی و بررسی مفاهیم همسان آن دو از نتایج این پژوهش خواهد بود.

آئین حج از مهمترین ارکان دین مبین اسلام در حوزه عبادات می باشد که در قرآن و روایات مورد تأکید فراوان قرار گرفته است. حج به عنوان یک امر عبادی شامل مجموعه ای از معارف الهی بوده که همه فرشتگان، انبیاء الهی و پیامبر خاتم (ص) آن را با عظمت و شکوه بسیار انجام داده اند اما حج در سیر تطور در طول تاریخ دستخوش تحریفات و اختلافاتی گشت که چهره واقعی آن را مخدوش ساخته بود و با ظهور اسلام بسیاری از آن اختلافات و تحریفات مرتفع گردید. تبین ویژگی های حج و حج گزاری با توجه به انجام مراسم حج قبل از اسلام بسیار ضروری به نظر می رسد. این پژوهش بر مبنای تطبیق و به روش کتابخانه ای و با استفاده از فیش برداری نگارش شده است. این پژوهش در چهار فصل تدوین شده است؛ نگارنده در فصل اول که شامل کلیات و مفاهیم در دو بخش است بخش اول: به بیان مسأله، اهداف پژوهش و سوالات پرداخته و به پیشینه نظری تحقیق اشاره کرده است. وی در بخش دوم مفاهیم و اصطلاحات کاربردی را بررسی نموده و تبیین کرده است. در فصل دوم به پیشینه تاریخی حج در میان انبیاء الهی پرداخته و آن را در سایر ادیان الهی بررسی نموده است. در فصل سوم فلسفه حج و علل تشریع آن مورد بررسی قرار داده و ابعاد گوناگون آن را از جنبه های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اخلاقی بیان کرده است و در فصل چهارم با عنوان بررسی تطبیقی بعد از واکاوی مناسک حج در عصر اسلامی و در عصر جاهلی بر اساس آیات، تفاسیر و روایات و تاریخ؛ وجه تمایز و اشتراک مناسک و نحوه انجام آن در هر دو دوره را بررسی و تطبیق نموده است و از تأثیرات نحوه ادای مناسک در هر دوره مطالبی را بیان کرده و در خاتمه نتیجه گیری نموده است.

زن از دیدگاه دین مقدس اسلام موجودی مستقل، با اراده، انتخاب گر و دارای شخصیت حقیقی و حقوقی است. و از ارزش و مقام انسانی برابر با مرد برخوردار است. خداوند متعال در آیات قرآن کریم زنان را هم چون مردان مخاطب اوامر و وعده های خود قرار داده است واین نکته را روشن می سازد که هر دو از یک ذات و گوهر آفریده شده اند و برای هر دو پاداش و کیفرهایی در آخرت خواهد بود. زنان می توانند با رعایت دستورات و اوامر الهی و گام نهادن در مسیر حق، آنچه را که پروردگار درباره آنها مورد وعده قرار داده است را به عرصه ظهور و تحقق برسانند و به مقام های برتر اخروی دست یابند. این پژوهش بر مبنای توصیفی و به روش کتابخانه ای و با استفاده از فیش برداری به نگارش در آمده است. و در آن مفهوم زن بهشتی وویژگی های بارز آنان، و وعده های مشترک و عمومی میان زنان و مردان مومن، و آن دسته ازوعده هایی که به طور اختصاصی و ویژه به زنان مومن تعلق دارد، را مورد بررسی قرار داده تا نسبت به حقوق اخروی زنان آگاهی یابیم.

تربیت از واژه هایی بشمار می رود که همزاد و همراه انسان است، تاریخ مکتوب بشر گویای این واقعیت است که تربیت با مبانی معرفت شناسی متنوعی که دارد همیشه به عنوان بهترین ابزار تعالی بخشی آدمی به کار گرفته شده است. پرداختن به این مولفه ی اثر بخش در آموزه های دینی بالاخص آیات قرآن کریم و احادیث معصومین علیه السلام از جایگاه منحصر به فردی بر خوردار است. این پژوهش در پی آن است که ضمن باز شناسی تربیت دینی در قرآن کریم چگونگی به کار گیری آنرا در ثقلین تحلیل و سپس با بررسی همه جانبه نگران به قرآن و احادیث معصومین (علیه السلام) شاخص های بارز تربیت دینی و مبانی نظری تربیت دینی را با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی مورد واکاوی قرار دهد. در پایان به این مهم بپردازد که برای تبیین وضعیت اثر بخشی تربیت دینی آگاهی از شاخص ها و مبانی نظری آن لازم و ضروری می نماید. کلید واژه ها: مبانی نظری، تربیت دینی، شاخص ها، متعالی، ربوبیت، خلیفه الله، رحمان.

در عصر معاصر پژوهش های عمیقی همراه با نوآوری هایی پیرامون مباحث علوم قرآنی شکل گرفته است. در مواردی بین این پژوهشگران در این مباحث اختلافات و اشتراکاتی وجود دارد که نیازمند به بحث و بررسی و نقد است. یکی از مواردی که یاریگر این مهم در عصر حاضر است بررسی تطبیقی دو کتاب پژوهشی «البیان فی التفسیر القرآن » آیه الله العظمی خوئی از شیعه و «مفهوم نصّ» نصرحامد ابوزید مصری از اهل سنت است. و هر کدام با ادله خویش به این پژوهشها دست یازیدند که علاوه بر اشتراکات موضوعی، در برخی موارد دارای دیدگاههای متفاوتی هستند. این نوشتار برآن است تا ضمن بررسی تطبیقی دیدگاههای این دو دانشمند در حوزه علوم قرآن به بررسی آنها پرداخته تا کمک موثری به حقانیت هر کدام منجر گردد.