فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، از ابعاد درونی و بیرونی، قابل تبیین و بررسی می باشد. لکن، بدلیل وسعت و گستره عوامل موثر در فروپاشی، فصول گذشته این رساله در راستای پاسخ به سئوال اصلی پژوهش مبنی بر علل درونی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، تنظیم و ارائه گردید. از آنجا که عوامل درونی فروپاشی نیز مختلف و گوناگون می باشد، دراین تحقیق صرفا در پی کشف رابطه یکی از عوامل درونی با موضوع فروپاشی بودیم . لذا فرضیه تحقیق، جهت پاسخگویی به سئوال اصلی، براساس کشف رابطه و همچنین نقش ساختار سیاسی - اداری در فروپاشی اتحاد شوروی استوار بود . عناصر و اجزاء بسیار مهمی که دراین رابطه قابل بررسی و تجزیه و تحلیل می باشد، در بسته بودن و تحجر ساختار سیاسی - اداری کشور خلاصه می گردد. فرضیه رساله در پی تعیین نوع رابطه این عناصر ساختاری، در فروپاشی یکی ازدوابرقدرت جهان بود.

بیش از بیست و یک سال از جنگ و بحران افغانستان ناشی از تجاوز نیروهای نظامی اتحاد جماهیر شوروی سابق و مداخلات خارجی بویژه کشور پاکستان می گذرد، که هنوز هم شعله های مهیب آن دامنگیر ملتی است که گناهی جز دفاع از حاکمیت ملی و حفظ تمامیت ارضی کشورشان در قبال تجاوز خارجی نداشتند و با ایمان راسخ و عزم قاطع در مقابل قوی ترین ابرقدرت مادی جهان که مجهز به تکنولوژی مدرن نظامی بود با دادن بیش از یک میلیون شهید و معلول و شش میلیون مهاجر و آواره ایستادگی نمودند و افتخارات بزرگ و پرارزشی را بعلت سقوط و فروپاشاندن یک قطب استکبار جهانی نصیب بشریت مظلوم نمودند. این نوشتار پژوهشی است برای کسانی که بخواهند "عوامل جنگ داخلی و طولانی شدن بحران را در افغانستان" مطالعه و بررسی نمایند. و هدف عمده ما در این پژوهش نشان دادن رابطه میان مداخلات خارجی و ادامه جنگ داخلی در افغانستان است . روش ما در پژوهش بیشتر جنبه "توصیفی" و "تبینی" داشته و مداخلات خارجی آنچه بصورت واقعی و عینی و اثرات آن از رسانه های گروهی منعکس می گردید، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است .

این نوشتار به موضوع نفوذ آمریکا در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز و تاثیر آن بر روابط ایران و روسیه، اختصاص دارد. نگارنده برای بررسی موضوع ابتدا با اشاره به سیاست خارجی آمریکا پس از دوره جنگ سرد به تحلیل محورهای سیاست خارجی آمریکا در آسیای مرکزی و قفقاز می پردازد و شاخص های از نفوذ آمریکا را در این منطقه بدست می دهد. در ادامه بحث، نگارنده برای درک بهتر موضوع تاثیر نفوذ آمریکا بر روابط ایران و روسیه به بررسی روابط این دو کشور در مقاطع مختلف می پردازد.در این نوشتار همچنین ضمن اشاره به عوامل اشتراک و تضاد در روابط ایران و روسیه بر این نکته تاکید می شود که از مهمترین عوامل نزدیکی ایران و روسیه پس از فروپاشی شوروی، مقابله با نفوذ آمریکا در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز است و سیاست واشنتگتن در این منطقه بر تداوم و گسترش روابط این دو کشور تاثیر گذارده و تهران و مسکو را در ادامه روابط خود مصمم کرده است.