نام پژوهشگر: جواد قرشی الحسینی

بررسی بوم - جامعه شناختی و سیستماتیک گیاهی منطقه خرکت (بخشی از حوضه سد کارده مشهد)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده علوم 1376
  محمد فاطمی   مرتضی عطری

پوشش گیاهی بخشی از زیرحوضه خرکت واقع در حوضه سد کارده با استفاده از روشهای بوم - جامعه شناختی گیاهی مورد مطالعه قرار گرفت . در این مطالعه ابتدا نقشه حدبندی منطقه روی نقشه توپوگرافی تهیه شد. سپس با مراجعه به منطقه و با استفاده از نقشه های پوشش گیاهی موجود، نقشه مقدماتی تصحیح گردید. با بکارگیری معیارهای فیزیونومیک ، فلورسیتیک و اکولوژیک (چهره شناختی، ترکیب رستنیها و بوم شناختی) سطوح یکنواخت (افراد جامعه) تشخیص داده شد و محل استقرار قطعات نمونه در هریک از افراد جامعه به صورت تصادفی تعیین شد. پس از تعیین سطح حداقل در هریک از قطعات نمونه، داده های مورد نظر با استفاده از فرمهای نمونه برداری برای آنالیز جمع آوری شد. آنالیز داده ها با استفاده از افزارهای کامپیوتری به روشهای ژاکارد، سورنسون، c.a.h و a.f.c صورت گرفت و نتایج زیر بدست آمد. -1 ریختارهای صخره ای، درختچه ای، مرتعی کوهسری و مرتعی علفی در منطقه مورد مطالعه تشخیص داده شدند. -2 11 واحد جامعه شناختی در منطقه مورد مطالعه تشخیص داده شد. -3 11 محیط آندوژن در منطقه مورد مطالعه شناسایی شد. -4 11 گروه بوم شناختی (بوم - جامعه شناختی) در منطقه مورد مطالعه تشخیص داده شد. -5 در منطقه مورد بررسی عامل اقلیم و نوع بستر به عنوان عوامل اصلی، آب ، ارتفاع و جهت شیب به عنوان عوامل بوم شناختی تعیین کننده و عامل اسیدیته خاک و درصد شیب به عنوان عوامل بوم شناختی متمایز کننده تشخیص داده شدند. -6 فلور منطقه مورد بررسی دارای 161 گونه متعلق به 115 جنس و 41 خانواده گیاهی است . -7 اتوکولوژی گونه های گیاهی: با در دست داشتن مشخصات بوم شناختی هریک از قطعات نمونه و ترکیب رستنیهای مربوط به آنها، اتواکولوژی هریک از گونه های گیاهی تعیین شد. -8 شکل رویشی گیاهان منطقه: منطقه مورد بررسی شامل 46 درصد گیاهان کریپتوفیت ، 30/4 درصد گیاهان تروفیت ، 13/7 درصد گیاهان همی کریپتوفیت ، 10 درصد گیاهان کامفیت و 3/7 درصد گیاهان فانروفیت است . -9 عناصر رویشی منطقه: عناصر رویشی منطقه شامل عناصر ایرانوتورانی، خزری، ایرانوتورانی - خلیج عمانی، ایرانوتورانی - خزری - خلیج عمرانی و ایرانوتورانی - خزری است . -10 کورولوژی گونه های گیاهی: با مشخص نمودن محل استقرار هریک از قطعات نمونه روی نقشه منطقه مورد مطالعه و تعیین قطعات نمونه ای که یک گونه مشخص در آن حضور دارد، نقشه کورولوژی گونه های گیاهی مورد نظر در منطقه مورد مطالعه تعیین شد. -11 وضعیت خاکشناسی منطقه: اسیدیته خاکهای منطقه مورد بررسی بین 7 تا 8/6 بوده و انواع بافت خاکهای منطقه عبارتند از: لومی، رسی لومی، شنی لومی، سیلتی رسی، سیلتی رسی لومی و شنی رسی لومی.

مطالعه و بررسی گرده شناسی (پالینولوژی) تیره گل میمون (scrophulariaceae) در خراسان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده علوم 1377
  لهراسب زینلی   جواد قرشی الحسینی

ریخت شناسی گرده 26 گونه متعلق به 9 جنس نماینده 7 تبار از تیره گل میمون در خراسان با استفاده از میکروسکوپ نوری و الکترونیکی (esm) مطالعه و بررسی شد. دانه های گرده این تیره مجموعا تنوع قابل توجهی در ویژگیهای مورفولوژیکی شان از قبیل اندازه، شکل (p/e)، شکل پیرامونی - محیطی، تیپ روزنه ها و نوع الگوی معماری سطح اگزین نشان می دهند. گرده های تمام تاکسونهای مطالعه شده منفرد، ایزوپولار با تقارن شعاعی و ساب اوبلیت تا پرولیت هستند. صرف نظراز ویژگیهای ثانویه ای چون شکل و اندازه (به علت اهمیت کمتر آنها در تاکسونومی)، گرده ها از نقطه نظر ویژگیهای اولیه ای چون تیپ روزنه ها و الگوی معماری سطح خارجی اگزین به چهار تیپ اصلی در زیر قابل تفکیک هستند. (1) تیپ i: شامل گرده های سه شکافی - منفذی با الگوی مشبک در سطح اگزین است ، که در تبارهای ورباسه، آنترینه، اسکروفولاریه و گراتیوله مشاهده می شود. (2) ii: شامل گرده های سه شکافی با الگوی معماری خطی (یا خطی - مشبک) در سطح اگزین است ، که در تاکسون های تبار و رونیسه مشاهده می شود. (3) iii: مشتمل بر گرده های سه شکافی با الگوی معماری مشبک پیلادار (رتی پیلیت) در سطح اگزین است ، که در تبار ژراردیه و اکثر تاکسون های تبار ریناتنه مشاهده می شود. (4) iv: شامل تیپ تخصص یافته دی سین کولپیت با الگوی معماری صاف (پسیلیت) در سطح اگزین است ، که مختص جنس پدیکولاریس می باشد. ضمنا می توان در تیپ های اول تا سوم بر اساس ویژگیهای میکرومورفولوژیکی بویژه نوع ساختار، اندازه و دانسیته تزئینات سطح خارجی سگزین از قبیل موری ها، لومیناها و پیلاها زیرتیپ های مورفولوژیکی از گرده ها را تشکیل داد. همچنین در برخی تاکسون ها از قبیل گونه های dodartia orientalis, v. hederifolia, veronica persica و scrophularia گاهگاهی دانه های گرده غیرعادی و نامنظم مشاهده می شود. مطالعه گرده شناسی تیره مذکور در این رساله صرفه نظر از استفاده های علمی و جنبی آن، از نقطه نظر تاکسونومی و سیستماتیک تیره و احتمالا روابط و قرابت هایی که بعضی جنسها می توانند از نظر فیلوژنی در داخل تیره و تبارها داشته باشند، مورد توجه خواهد بود.

بررسی بوم - جامعه شناختی و سیستماتیک گیاهی دره سیستان (بخشی از حوضه ایده لیک واقع در کوههای هزارمسجد)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده علوم 1376
  علیرضا لطفی قرایی   جواد قرشی الحسینی

در این تحقیق پوشش گیاهی دره سیستان بخشی از حوضه ایده لیک با استفاده از روشهای بوم - جامعه شناختی گیاهی با بکارگیری معیارهای فیزیونومیک ، فلوریستیک و اکولوژیک (چهره شناختی، ترکیب رستنیها و بوم شناختی) مورد بررسی قرار گرفت . در این بررسی پس از تهیه نقشه مقدماتی با تکیه بر معیارهای فوق الذکر سطوح یکنواخت (افراد جامعه) تشخیص داده شده و محل استقرار قطعات نمونه در هر یک از افراد جامعه به صورت تصادفی تعیین شد. پس از تعیین سطح حداقل در هر یک از قطعات نمونه، داده های مورد نظر با استفاده از فرمهای نمونه برداری جهت آنالیز جمع آوری گردید. آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری به روشهای ژاکارد، سورنسون، آنالیز فاکتوریل کورسپوندانس (a.f.c) و c.a.h صورت گرفت و نتایج زیر بدست آمد. -1 تعیین ریختهای اصلی جنگلی، صخره ای و چمنی در منطقه. -2 تعیین واحدهای جامعه شناختی منطقه که 3 زیرجامعه گیاهی، 20 جامعه گیاهی، هفت اتحادیه، 5 راسته و 5 رده تشخیص داده شد و معرفی گردید. -3 محیطهای آندروژن منطقه -4 گروههای بوم - جامعه شناختی منطقه که 23 محیط آندوژن و براساس آن 23 گروه بوم - جامعه شناختی تشخیص داده شد. -5 تعیین عوامل بوم شناختی اصلی، تعیین کننده و متمایز کننده. در منطقه مورد بررسی عامل اقلیم و بستر به عنوان عوامل بوم شناختی اصلی، عامل ارتفاع و جهت شیب به عنوان عوامل تعیین کننده، و عوامل درصد شیب ، بافت و ph خاک به عنوان عوامل متمایز کننده تشخیص داده شد. -6 فلور منطقه: منطقه مورد بررسی دارای 167 گونه گیاهی متعلق به 38 خانواده گیاهی است . -7 اتواکولوژی گونه های گیاهی: با استفاده از لیست گونه های گیاهی و شماره قطعات نمونه ای که گیاه مزبور در آن حضور دارد، و نیز با در نظر گرفتن عوامل بوم شناختی هر یک از قطعات نمونه اتواکولوژی گونه گیاهی تعیین شد. -8 شکل زیستی گیاهان منطقه: منطقه مورد بررسی شامل 55/7 درصد کریپتوفیت ، 8/8 درصد همی کریپتوفیت ، 22/3 درصد تروفیت ، 6/3 درصد کامفیت و 6/9 درصد فانروفیت می باشد. -9 کورولوژی گونه های گیاهی: با مراجعه به فهرست پراکنش گونه های گیاهی در قطعات نمونه مربوط و مشخص نمودن محل قرار گرفتن گونه های گیاهی مورد نظر روی نقشه پراکنش قطعات نمونه، نقشه کورولوژی گونه های گیاهی مورد نظر در منطقه مورد بررسی تعیین گردید. -10 وضعیت خاکشناسی منطقه: بافت خاکهای منطقه عمدتا لومی و سیلت لومی است و خاکهای با بافت رسی لومی، شنی لومی، شنی رسی لومی نیز وجود دارد. ph خاک منطقه مورد بررسی بین 7 تا 7/9 درصد متغیر است .

سیستماتیک تبار سینوگلوسه (cynoglosseae) از خانواده گاو زبان (boraginaceae) بر اساس ریخت شناسی گل و میوه در ایران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده علوم 1377
  شهلا نجفی   جواد قرشی الحسینی

تبار سینوگلوسه (cynoglosseae) متعلق به زیر خانواده بوراژینوئیده (boraginoideae) از خانواده گاوزبان (boraginaceae) می باشد، در بررسی و مطالعه از این تباز 8 جنس با 37 گونه در ایران معرفی می شود، به علت شباهتهای ظاهری زیاد گیاهان موجود در این تبار (قبیله) مولف را بر آن داشته که بررسی دقیق مرفولوژی گلها و میوه های آنها را انجام داده و آنها را از نقطه نظر سیستماتیک ، مورد بررسی و شناسایی قرار دهد، لذا مطالعات سیستماتیک جنس ها و گونه ها و شناسایی آنها با تاکید بر ریخت شناسی گل و میوه جهت رفع مشکلات تاکسونومیکی موجود در این تبار مورد توجه قرار گرفته است . در این پژوهش علاوه بر نمونه های هر باریومی موجود در باغ گیاه شناسی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع تهران و هر باریوم دانشگاه فردوسی مشهد تعدادی نمونه نیز به صورت تازه جمع آوری گردید. در تمامی گونه های متعلق به این تبار زائده بین لب ها وجود دارد، پایه خامه مخروطی، هرمی یا بندرت کمی استوانه ای، فندقک 4 عدد، در تمام طول در سطح شکمی چسبیده به پایه خامه یا فقط از انتها متصل است ، با توجه به محل قرار گرفتن زائده بین لب ها، محل قرار گرفتن پرچمها و موقعیت آنها نسبت به زائده بین لب ها، بالدار و یا خالدار بودن فندقک و ... می توان به راحتی جنس ها و درون هر جنس گونه ها را از هم تفیکیک نمود، همچنین حداکثر صفات مرفولوژیکی گونه های موجود در دو جنس ریندرا (rindera) و سولنانتوس (solenanthus) اندازه گیری شد و به روش تاکسونومی عددی، با استفاده از سه روش تجزیه خوشه ای upgma, complete linkagle, single linkage بررسی شد و دندروگرامهای حاصله مطالعات تاکسونومی کلاسیک را تایید می نماید و دوری و نزدیکی گونه های هر یک از دو جنس فوق را نیز نشان می دهد.

بررسی آناتومیکی اندامهای رویشی گونه های جنس کلئوم cleome در خراسان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده علوم 1377
  محبت نداف   جواد قرشی الحسینی

جنس کلئوم متعلق به خانواده کور (capparaceae) می باشد. در بررسی این جنس در خراسان 7 گونه یافت شده است . تاکساهای مذکور به منظور تعیین ویژگیهای تشریحی مورد مطالعه قرار گرفتند. هدف دیگر این پژوهش مطالعه جنس کلئوم با استفاده از روش تاکسونومی عددی می باشد. داده ها (ویژگیهای تشریحی) توسط سه روش تجزیه ای خوشه ای complete linkage, single linkage, average linkage آنالیز شدند. نتایج این بررسی مطالعات تاکسونومی کلاسیک را تایید می کند.