یکی از مسائل مهم و اساسی در برنامه ریزی شهری، استفاد ه بهینه از زمین و برنامه ریزی کاربری زمین و تخصیص زمین به کاربری های گوناگون در سطح شهر است، به گونه ای که دسترسی به آنها برای تمامی افراد ساکن در شهر به بهترین شکل و کمترین هزینه امکانپذیر باشد. از سوی دیگر اهمیت تصمیم گیری در طرح ها، پیچیدگی ، تنوع و حجم انبوه اطلاعات مکانی ابزارها و روشهای جدیدی را جهت مکانیابی کاربری های شهری می طلبد که قادر به ملاحظه کلیه این پیچیدگی ها باشد از جمله این روش ها که طی سالهای اخیر جایگاه ویژه ای در برنامه ریزی شهری پیدا کرده است، سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری می باشد. از این رو در پژوهش حاضر ضمن معرفی و بررسی انواع سیستم های پشتیبان تصمیم گیری ، با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، ماتریس سازگاری، روش مقایسه زوجی و نرم افزار اکسل به نوعی سیستم پشتیبان تصمیم گیری دست می یابیم که بتواند با حداکثر بهره گیری از اطلاعات فضایی و دانش خبرگی برنامه ریزان به برنامه ریزی کاربری زمین کمک نماید. سپس در راستای هدف اصلی تحقیق با استفاده از این سیستم به برنامه ریزی کاربری زمین در منطقه 5 شهر اصفهان می پردازیم. نتایج حاصل نشان می دهد که استفاده از سیستم های پشتیبان تصمیم گیری علاوه بر بهبود تصمیم گیری مدیران شهری راجع به مکان گزینی کاربریها، بر بهنگام بودن و دقت تصمیم گیری مدیران تأثیر ‏مثبت دارد. محقق این رساله به پژوهشگرانی که علاقه مند به مطالعه در این حوزه هستند توصیه می کند که جهت ارتقاء اجرای اینگونه سیستمها در برنامه ریزی کاربری زمین با تلاش و تفکر بیشتر ایده های جدیدی را در رابطه با کاربرد و طراحی این سیستم ها در برنامه ریزی شهری و خصوصاً در برنامه ریزی کاربری زمین بیافرینند.

هدف پژوهش: هدف از این پژوهش بررسی محتوای درسی رشته کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری در ایران و ارتباط این دروس با فعالیت حرفه ای فارغ التحصیلان و شناخت نقاط ضعف آموزش برنامه ریزی شهری در ایران است. روش پژوهش:ابتدا با استفاده اسناد برنامه های آموزشی مصوب دوره های مختلف و اطلاعات تاریخی چگونگی ورود رشته شهرسازی به ایران به بررسی محتوای دروس ارایه شده برای رشته برنامه ریزی شهری در ایران پرداخته شده است، سپس با استفاده از نمونه آماری از طریق استفاده از پرسشنامه، از فارغ التحصیلان این رشته بررسی نقاط ضعف و قوت آموزش برنامه ریزی شهری در ایران انجام شده به سوالات پژوهش پاسخ داده شد. نتیجه گیری:محتوای دروس رشته برنامه ریزی شهری در ایران به نیاز های جامعه ایران پاسخ نمی دهد، دسیپلین آموزشی در ایران برنامه ریزی را در بُعد تکنیکی بدون توجه اجتماعی و سیاسی مد نظر قرار داده است. بیشتر فارغ التحصیلان رشته ی برنامه ریزی شهری هنگام ورود به بازار حرفه ای دچار مشکلاتی می شوند که در دوره آموزش دانشگاهی به آنها نپرداخته اند. غالب این فارغ التحصیلان به استفاده صرف از تکنیک ها واقف هستند اما پشتوانه نظری در کاربرد این تکنیک ها ندارند، لذا عموما در هنگام کار حرفه ای نمی دانند که از تکنیک ها چطور استفاده کنند.

طرح های توسعه و عمران شهری مشخص کننده مسیر گسترش و توسعه شهرها می باشند. به عبارت دیگر این طرح ها به برنامه ریزی برای رشد آتی شهرها می پردازند از این رو بایستی با بررسی وضع موجود جامعه و پیش بینی برای آینده آن به ارائه طرح های مناسب بپردازند. آنچه که تحقیق حاضر به دنبال آن است عبارت است از آنکه پیشنهاداتی که در طرح های توسعه و عمران شهری در خصوص کاربری های فراغتی (که خود مشتمل بر چندین کاربری است) ارائه گردیده، آیا منطبق بر ساختار اجتماعی جامعه می باشد یا خیر؟ اصلی ترین هدف در تحقیق حاضر، هماهنگ سازی هر چه بیشتر پیشنهادات طرح های توسعه و عمران شهری با ساختار اجتماعی جامعه با تأکید بر کاربری های فراغتی (به عنوان یکی از مهمترین کاربری های اثرگذار در ارتقای سطح فرهنگ و کیفیت زندگی جامعه) می باشد. سایر اهدافی که تحقیق به دنبال دستیابی به آنها می باشد عبارت است از: تدوین اصول مکان یابی بهینه کاربری های فراغتی؛ شناسایی کمبودهای شرح خدمات طرح های توسعه شهری رایج در کشور، در زمینه کاربری های فراغتی؛ شناسایی کاستی های کاربری های فراغتی در محدوده نمونه موردی تحقیق (محله قنات کوثر تهرانپارس). تحقیق حاضر، تحقیقی است کاربردی و با رویکردی انتقادی به بررسی طرح های توسعه و عمران شهری (با در نظر گرفتن اهداف فوق الذکر) می پردازد. روش تحقیق مورد استفاده توصیفی و تحلیلی بوده و ابزارهای آن شامل روش مشاهده و بررسی اسنادی می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها نیز پس از مشخص شدن شاخص های اجتماعی و انواع کاربری ها و عملکردهای فراغتی امکان پذیر خواهد بود. نتایج حاصل از تحقیق، حاکی از آن است که اگرچه در شرح خدمات طرح های توسعه و عمران شهری برای شناخت وضع موجود جامعه، مطالعه ابعاد مختلف محیطی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی ضروری دانسته شده اما ارائه پیشنهادات طرح صرفاً با دیدی کالبدی صورت پذیرفته است. از این رو نواقصی در شرح خدمات طرح ها به چشم می خورد که تحقیق حاضر سعی در مشخص نمودن آنها و ارائه پیشنهاداتی جهت رفع این نواقص را دارد.

یکی از ویژگی های فضاهای عمومی دسترسی بدون محدودیت برای عموم افراد است.این تعریف به این معنی است که کلیه اقشار جامعه از هر گروه، سن،جنسیت و ... بتوانند بدون هیچ گونه محدودیتی امکان استفاده از این فضاها را داشته باشند.اما در ایران نیز مانند بسیاری از جوامع ،زنان به دلیل حاکمیت ارزش های مرد سالارانه، در استفاده از فضاهای شهری با محرومیت مواجه شده اند و در حقیقت حق زنان به واسطه جنسیتشان، نسبت به شهر از بین می رود.در این میان ایجاد فضاهای جنسیتی مانند بوستان های بانوان، می تواند با فراهم کردن بستری برای زنان راه حل مناسبی برای دست یابی آن ها به حقشان نسبت به شهر باشد،به این ترتیب سوال اصلی پژوهش شکل می گیرد : آیا حضور زنان در فضاهای جنسیتی می تواند حق آن ها را نسبت به شهر ارتقاء دهد؟ برای پاسخ به این سوال، این پایان نامه با تأکید بر بوستان های بانوان و به صورت موردی بوستان بهشت مادران واقع در منطقه 3 شهردای تهران را مورد بررسی و مطالعه قرار می دهد.روش تحقیق از نوع پیمایشی و جمع آوری اطلاعات از طریق پرسش نامه و مشاهده می باشد.دو پرسش نامه با مقیاس لیکرت تهیه شد که یکی هنگامی که پارک مخصوص بانوان است و دیگری در روزهای تعطیل که پارک خانوادگی است پر شده است.برای آزمون فرضیات از آزمون همبستگی پیرسون و اسپیرمن استفاده شده است.سپس با استفاده از آزمون تی مستقل و آزمون من ویتنی شاخص های موثر بر متغیرها در دو حالت بانوان و مختلط با یکدیگر مقایسه شدند.نتایج پژوهش نشان میدهد عوامل موثر بر حضور زنان در فضا شامل امنیت،دسترسی،امکانتحرکوداشتنآشکاریوصدامی باشد.همچنین راحتی،تعهدوتعلقعواملتقویتکنندهوترس،هنجارهایفرهنگیومذهبی،روابطقدرتونداشتنقدرتتصمیمگیریوحق انتخابعواملمحدودکنندهدستیابیحقزناننسبتبهشهرخواهدبود.علاوه بر آن هنگامی که پارک به بانوان اختصاص داردشاخص های امنیت،امکانتحرکوداشتنآشکاریوصدا،راحتی،تعهد،تعلق و بیشتر است و احساس ترس، نداشتن قدرت تصمیم گیری و هنجارهای فرهنگی و مذهبی کمتر.شاخص های دسترسی و روابط قدرت تفاوت معنی داری در دو حالت بانوان و مختلط ندارند

گسترش بی رویه استفاده از اتومبیل در شهرها، علاوه بر ایجاد ترافیک و نابسامانی در دسترسی ها، عواقب زیادی از نظر زیست محیطی داشته اند. کشورهای غربی به عنوان پیشگامان ورود اتومبیل خیلی زودتر این مشکلات را تجربه کرده و راه حل های متعددی اعم از مکان یابی کاربری ها، توزیع منطقی کاربری ها، تعیین تراکم، سرانه، منطقه بندی ها، توزیع منطقی کالا و خدمات ، کاهش فاصله نواحی مسکونی از نواحی اشتغال، ایجاد مسیرهای پیاده، ایجاد مسیرهای دوچرخه سواری و غیره را استفاده کرده اند. البنه استفاده از دوچرخه نیازمند وجود امکانات و شرایط مناسب از جمله ایجاد مسیر مخصوص دوچرحه می باشد.در این راستا هدف این پایان نامه عبارت است از "اولویت بندی مسیرهای دارای قابلیت دوچرحه سواری با رویکرد حمل و نقل پایدار" از روش تحقیق توصیفی و موردی زمینه ای استفاده شده است. برای بررسی مبانی نظری موجود در این زمینه از تجارب ایران و دیگر کشورهای جهان و جهت استخراج شاخص های مسیرها از ابزار مطالعات کتابخانه ای و نیز نتایج تجربیات جهانی و داخلی و برای شناخت وضع موجود در محدوده ی مورد مطالعه از اسناد و مشاهدات میدانی استفاده گردیده است.شاخص های استخراج شده از مبانی نظری و تجربیات موفق جهانی به سه دسته ایمنی مسیر، جذابیت مسیر و قابلیت جابجایی در مسیر تقسیم شده که هرکدام از این شاخص ها به زیر شاخص هایی شکسته شدند. نتایج پرسشنامه ی مخصوص کارشناسان حمل و نقل نشان داد که بیشترین اهمیت به شاخص های ایمنی مسیر تعلق دارد. سوالات مطرح شده در ابتدای پایان نامه نیز با استخراج شاخص هلی مسیر پاسخ داده شدند. از میان خیابان های مناسب جهت دوچرحه سواری در منطقه یک ، پنج مسیر انتخاب گردید ومطابق روش ahp و با شاخص های استخراج شده ، مورد سنجش و مقایسه ی دوبدو قرار گرفتند. در انتها برای اولویت بندی مسیرها، با توجه به وزن هر شاخص که از پرسشنامه حاصل شد و تلفیق آن با امتیاز هر مسیر، مسیرها اولویت بتدی شدند.

مسکن یکی از نخستین نیازهای بشر بوده که همواره با آن دست به گریبان و تلاش در بهبودی آن را داشته و دارد. مسکن یک نیاز است اما نه هر مسکنی، آنچه که ایده آل آدمیاست دسترسی به مسکنی مناسب است.از این روی باید دانست مسکن مناسب کدام است و چه ویژگیها و شاخصهای باید داشته باشد.هرسرپناهی را نمی توان مسکن، آن هم مسکنی درخور آدمی دانست. مقوله مسکن، امروزه نه تنها به عنوان یک سرپناه، بلکه به عنوان هویت، امنیت و منبع سرمایه در بین ساکنان یک شهر مطرح است. این مقوله که نقش تعیین کننده ای در شکل گیری شهرها داشته، از لحاظ شاخص های اجتماعی دچار مشکلات عدیده ای، همچون کوچکتر شدن مساحت زیربنا، کمبود اتاق در واحد مسکونی، کمبود سرانه فضای فرد در خانه یا واحد مسکونی(کمتر از 8 متر مربع)، بد مسکنی، بی مسکنی و غیره شده است.از طرف دیگر،شایان ذکر است که سالم بودن مسکن از ابعاد مختلف نقش مهمی در آسایش روحی و روانی ساکنان دارد.( کرامت اله زیاری) این کالا با سایر نیازهای دیگر انسان از نظر مسائل عدم جایگزینی،غیرمنقول بودن و ارزش اقتصادی متفاوت بوده و از اهمیت بالای برخوردار است.در کشور ما مسکن هم به عنوان سرپناه و هم به عنوان یک پس انداز و سرمایه گذاری مطمئن محسوب می شود و از این لحاظ یکی از مسائل مهم و حاد دولتها به حساب میاید و در ادوار مختلف راهکارها و طرحهای مختلفی برای کنترل و عرضه این 2 کالای اساسی و مهم و قرار دادن آن با قیمت مناسب در سبد خرید خانواده بکار گرفته شده که از جمله این طرحها می توان به طرح مسکن استیجاری ،مسکن مهر و ... اشاره کرد.