نام پژوهشگر: حمیدرضا رضایی

ارزیابی زیستگاه دارکوب سیاه در جنگل آموزشی و پژوهشی شصت کلاته گرگان، ایران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده مرتع و آبخیزداری و شیلات و محیط زیست 1390
  سرور کریمی   حمیدرضا رضایی

بررسی ویژگی های بوم شناختی گونه ها و تعیین مطلوبیت زیستگاه، یکی از ارکان اصلی مدیریت و حفاظت گونه های حیات وحش محسوب می گردد. در این مطالعه مطلوبیت زیستگاه دارکوب سیاه (dryocopus martius) در جنگل شصت کلاته مورد بررسی قرار گرفت. متغیرهای محیط زیستی شامل تیپ پوشش جنگلی، عوامل توپوگرافی و ویژگی های ساختار و پیچیدگی پوشش گیاهی به همراه داده های حضور و عدم حضور پرنده در هر یک از 103 پلات نمونه برداری به شعاع 25 متر ثبت گردید. نتایج حاصل از تحلیل آماری بر اساس روش رگرسیون منطقی دوگانی نشان داد که پارامترهای زیستگاهی شامل تیپ پوشش گیاهی، تعداد خشکه دار، تعداد درخت مرده افتاده، تعداد درختان با ارتفاع بیش از 20 متر، تعداد درختان با قطر برابر سینه بیش از 20 سانتی متر، مساحت پایه ای درختان، ارتفاع و شیب مهمترین پارامترهای موثر بر حضور دارکوب سیاه در منطقه مورد مطالعه است. بر اساس نتایج، مشخص شد که این پرنده زیستگاه های جنگلی با پوشش گیاهی کهن سال همراه با درختان قطور، مرتفع و مساحت پایه ای بیشتر که عمدتاً دربرگیرنده گونه ی راش است را ترجیح می دهد. با توجه به وابستگی شدید دارکوب سیاه به زیستگاه های جنگلی با تیپ پوششی راشستان و ساختار جنگلی بالغ، لزوم کنترل بهره برداری شدید از چنین زیستگاه هایی امری ضروری است. گونه های وابسته به زیستگاه های جنگلی دست نخورده و کهن سال مانند دارکوب سیاه باید بیشترین توجه در امر حفاطت را به خود اختصاص دهند.

شناسایی گونه های گیاهخوار خانواده های گوزن، گاوسان وگراز بر اساس پلی مورفیسم طول ژن ناحیه کنترل میتوکندری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده مرتع و آبخیزداری و شیلات و محیط زیست 1390
  سالومه بازیان   حمیدرضا رضایی

گونه‏های راسته زوج‏سمان به ویژه خانواده‏های گوزن و گاو کاهش جمعیتی نسبتا شدیدی را در اثر شکار غیر قانونی تجربه کرده‏اند. در بسیاری از موارد شناسایی اعضای بدن و بافت‏های مکشوفه از شکارچیان متخلف میسر نیست و این امر اثبات تخلف صورت گرفته را با مشکل مواجه می‏کند. هدف از این تحقیق ارائه روشی ملکولی بر مبنای دی ان ای میتوکندری (mtdna) برای شناسایی گونه‏های خانواده گوزن، گاو و گراز می باشد. به منظور اجرای این تحقیق نمونه‏های بافت از چهار گونه زوج‏سم خانواده گاو شامل قوچ اوریال (ovis vignei)، آهو (gazella subgutturosa)، جبیر (gazella bennettii) و پازن (capra aegagrus)، سه گونه از خانواده گوزن، مرال (cervus elaphus maral)، گوزن زرد ایرانی (dama dama mesopotamica)، شوکا (capreolus capreolus) و یک گونه از خانواده خوک، گراز (sus scrofa) تهیه و پس از استخراج دی ان ای با کمک پرایمر طراحی شده برای این کار و انجام واکنش زنجیره پلی‏مراز (پی سی آر) قطعه ای از ژن مذکور جداسازی و تکثیر شد. طول قطعات جدا شده از هر گونه به کمک الکتروفورز بر روی ژل اندازه گیری شد. در نمونه های مورد بررسی اندازه طول قطعه جدا شده متفاوت بود که می تواند در شناسایی گونه های مذکور بسیار مفید باشد.

بررسی تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر کیفیت سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز 1390
  حمیدرضا رضایی   محمد نمازی

هدف این پژوهش بررسی تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر کیفیت سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. برای تحقق این هدف از چهار مدل پایداری سود، ارزش پیش بینی کنندگی سود، صادقانه گزارش نمودن سود و به موقع گزارش نمودن سود، برای ارزیابی کیفیت سود شرکت ها استفاده شده است. نرخ تورم، نرخ ارز، قیمت نفت و رشد اقتصادی نیز به عنوان متغیرهای کلان اقتصادی در نظر گرفته شده اند. دوره زمانی مورد مطالعه سال های 1379 تا 1388 و نمونه انتخابی شامل 130 شرکت است. برای انجام این پژوهش، چهار فرضیه اصلی و شانزده فرضیه فرعی طراحی شد که تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی را بر معیارهای ارزیابی کیفیت سود شرکت ها در طی دوره مورد نظر بررسی می نماید. بنابراین، برای آزمون فرضیه های پژوهش روش آماری " داده های ترکیبی" بکار گرفته شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که نرخ ارز در سطح کل صنایع با پایداری سود شرکت ها رابطه مثبت و معنادار و با صادقانه گزارش نمودن سود رابطه منفی و معنادار دارد. افزون بر این، یافته های پژوهش بیانگر عدم وجود رابطه معنادار بین نرخ تورم، قیمت نفت و رشد اقتصادی با هر یک از چهار معیار ارزیابی کیفیت سود در سطح کل صنایع است. فرضیه های پژوهش در سطح شش صنعت به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفت که نتایج پژوهش نشان می دهد نوع صنعت عامل تاثیرگذاری برای بررسی تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر کیفیت سود شرکت ها است.

بررسی نیاز آبی گوسفند در سامانه های عرفی مراتع قشلاقی (مطالعه موردی: مراتع آق قلا و گمیشان)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان 1390
  محمد دانشی   حمیدرضا رضایی

در دسترس بودن آب با کمیت و کیفیت مناسب برای سلامتی دام و بهره وری بسیار مهم است. در مناطقی که آب کالایی کمیاب است، نیاز به استراتژی برای تعیین مقدار مصرف آب گوسفند به منظور تهیه کردن مقدار آب مورد نیاز، به خصوص در خشکسالی ها، لازم و ضروری است. هدف از این تحقیق تعیین نیاز آبی گوسفند در مراتع قشلاقی و بررسی برخی از عوامل تاثیرگذار بر آن است. این تحقیق در مراتع قشلاقی استان گلستان و در دو ایستگاه گمیشان و آق قلا انجام گرفت. در هر ایستگاه دو گله به منظور تعیین مقدار آب مصرفی و بررسی پارامتر های تاثیرگذار بر آن انتخاب شدند. در هر گله 10 رأس گوسفند با نژاد، سن، وزن و جنسیت یکسان به منظور مطالعه انتخاب شدند. این تحقیق با آغاز فصل چرا در آذر ماه 1389، شروع و با پایان فصل چرا در فروردین ماه 1390، پایان یافت. مقدار آب مصرفی گوسفند در طول فصل چرا دارای نوسانات بسیاری بوده. حداقل مقدار آب مصرفی در این بررسی در بهمن ماه برابر 63/0 لیتر و حداکثر مقدار آب مصرفی در اوایل فصل چرا یعنی در ماه آذر برابر 08/8 لیتر بدست آمد. مقدار آب مصرفی گوسفند تحت تاثیر فاکتور های بسیاری قرار دارد. فاکتور های تاثیر گذار بر نیاز آبی گوسفند که در این تحقیق مورد مطالعه قرار گرفتند شامل: فاکتورهای جوی از قبیل درجه حرارت هوا، بارندگی، رطوبت نسبی هوا، سرعت وزش باد و تبخیر بود. همچنین از فاکتورهای طبیعت خوراک، رطوبت علوفه و به منظور بررسی سطح فعالیتی تاثیرگذار بر نیاز آبی گوسفند، میزان حرکت نیز در طول روزهای نمونه برداری محاسبه شد. با توجه به نتایج تمامی فاکتورهای مورد بررسی روی آب مصرفی اثرگذار بودند. بیشترین همبستگی بین فاکتور های مورد بررسی و آب مصرفی را فاکتورهای درجه حرارت هوا (85/0=r، 01/0 >p) و رطوبت علوفه (85/0-=r، 01/0>p) داشتند. در بین فاکتورهای مورد بررسی نیز فاکتور رطوبت علوفه با بالاترین ضریب تعیین (76/0=2r، 01/0>p) دارای ارتباط نمایی منفی با آب مصرفی و بعد از آن نیز فاکتور درجه حرارت هوا (73/0=2r، 01/0>p) دارای ارتباط خطی مثبت با آب مصرفی گوسفند بود. فاکتورهای درجه حرارت محیط، رطوبت علوفه و بارندگی به منظور تخمین آب مورد نیاز گوسفندان در مراتع مورد مطالعه برای استفاده در مدل رگرسیونی استخراج شدند.

بررسی جامعه پرندگان جنگل های اولیه و دست کاشت در غرب استان گلستان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده منابع طبیعی گرگان 1391
  مایسا گرگانی   حسین وارسته مرادی

پرندگان به عنوان نشان گرهای زیستی جزء مهمی از مجموعه نشان گرها را برای تنوع زیستی و زیستگاه فراهم می کنند. در این تحقیق، تراکم و شاخص های تنوع پرندگان و همبستگی گونه های پرندگان با متغیرهای محیط زیستی در عرصه های جنگلی طبیعی و دست کاشت سرو و کاج مطالعه شد. پرندگان و متغیرهای محیط زیستی از طریق روش نمونه برداری مسافتی به فواصل شعاعی 25 و 5 متر از هر یک از 90 نقطه نمونه برداری (30 نقطه در هر عرصه) در طی چهار فصل بررسی شدند. بیشترین تراکم و تنوع پرندگان در فصل تابستان، در جنگل دست کاشت کاج مشاهده شد در حالی که در فصل پاییز جنگل دست کاشت سرو بیشترین میزان تنوع و تراکم را به خود اختصاص داد. به-علاوه، تراکم و تنوع پرندگان در جنگل طبیعی در فصول زمستان و بهار بیشترین مقادیر را نشان داد. چرخ ریسک بزرگ و سینه سرخ در هر چهار فصل و گونه سهره جنگلی در زمستان و بهار جزء گونه-های فراوان در منطقه مورد مطالعه بودند. دارکوب خال دار بزرگ و کمرکلی جنگلی گونه های اختصاصی جنگل طبیعی بودند که به عنوان شاخص جنگل طبیعی محسوب می شوند. آسیب پذیری پرندگان آشیان حفره ای در برابر تغییر زیستگاه بیشتر بود. متغیرهای محیط زیستی رابطه ای قوی با جامعه پرندگان داشتند. مهم ترین متغیرهای تأثیرگذار روی جامعه پرندگان در جنگل طبیعی، عمق لاش برگ و درصد تاج پوشش و در جنگل های دست کاشت درصد پوشش علفی بود. جنگل های دست کاشت دارای سامانه کشت تک- گونه ای توان حفظ تنوع پرندگان را به میزان جنگل طبیعی ندارند. بنابراین، می توان در صورت اجرای جنگل کاری از گونه های درختی متنوع به جای سامانه کشت تک- گونه ای استفاده کرد.

ارایه مدل مفهومی جهت بررسی آمادگی سازمان برای پیاده سازی مدیریت ارتباط با مشتری crm (مطالعه موردی شرکت ایران ترانسفو)
thesis دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده مدیریت 1390
  حمیدرضا رضایی   حسین ادب

مدیریت ارتباط با مشتری معادل فارسی customer relatioship management است. رابطه قوی با مشتریان مهمترین رمز موفقیت هر کسب وکار است. اصل و ریشه مفهوم «مدیریت ارتباط با مشتری» این اصل قدیمی است که «همیشه حق با مشتری است». در چند سال اخیر، افراد دانشگاهی، فروشندگان نرم افزار، مشاوران کسب و کارها در این زمینه در گیر شده اند و مفهوم مدیریت ارتباط با مشتری که به معنی تلاش های سازمان جهت ایجاد و ارایه ارزش بالاتر به مشتری است را توسعه داده اند. لذا امروزه، بخش قابل توجهی از بودجه سازمان ها مصروف امور مربوط به مشتری می شود اجرای موفق پروژه crm همانند هر پروژه دیگری مستلزم وجود زیرساخت ها و شرایط گوناگونی می باشد ،وقتی یک پروژه crm شروع می شود، بسیاری از سازمان ها ممکن است بازگشت قابل توجهی را از آن انتظار داشته باشند، نظیر: افزایش درآمد، کاهش هزینه. بسیاری از سازمان ها پس از اجرای crm همچنان در حال پرسیدن این سوال هستند که آیا این سیستم منجر به رضایت مشتری شده است و تا چه حد موفق بوده است؟ هنوز به طور واضح مشخص نیست که چرا و چگونه یک سیستم crm موفق می شود، در حالی که بقیه با شکست مواجه می شوند و بهترین راه حل پیش روی مدیران سازمان ها این است که قبل از پیاده سازی crm از آمادگی سازمان خود برای پیاده سازی crm و عوامل مرتبط با آن اطلاع پیدا نمایند و در صورت اطمینان از آمادگی های لازم در سازمان مبادرت به این کار نمایند. با توجه به ریسک های فراوان اجرای crm و نرخ بالای شکست آن، سازمان ها نیازمند برنامه ریزی دقیق برای مواجه با این خطرات هستند. این پژوهش ضمن ارایه یک مدل مفهومی برای تعیین میزان آمادگی سازمان جهت پیاده سازی crm ،به بررسی عوامل و شاخص های مرتبط در مدیریت ارتباط با مشتری در شرکت ایران ترانسفو پرداخته و تعیین می نماید که این شرکت بر اساس عوامل و شاخص های به دست آمده از نظر میزان آمادگی برای پیاده سازی crm در کجا قرار گرفته است و آمادگی آن تا چه میزان است و نیز قابلیت های شرکت برای بکارگیری موثر مدیریت ارتباط با مشتری را بررسی کرده و تعیین نموده که مسیر آینده آن بر اساس ضعف هاو قوت های مشخص شده به کدام جهت می باشد تا به شرکت کمک نموده تا بتواند بر اساس نتایج حاصله، خود را برای اجرای موفق crm آماده تر ساخته به سرمایه گذاری در چنین فعالیت مهمی بپردازد. این پژوهش شامل سه مرحله به شرح ذیل می باشد: ? الف) مطالعات مربوط به شناخت مبانی نظری تحقیق ? ب) طراحی و توزیع پرسشنامه ارزیابی عوامل و شاخص های به دست آمده ? ج) جمع آوری اطلاعات مربوط به شاخص ها و عوامل از کارشناسان و خبرگان شرکت ایران ? د) تجزیه وتحلیل داده ها جمع آوری شده به کمک روش های آماری ? ذ) محاسبه وزن شاخص ها ر) جمع آوری اطلاعات مربوط به آمادگی شرکت ایران ترانسفو

اولویت بندی مناطق مناسب حفاظت با استفاده از هوش مصنوعی (مطالعه موردی: استان مازندران)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده محیط زیست 1391
  آزاده مهری   سید حامد میرکریمی

برای حفاظت از تنوع زیستگاه ها و جمعیت های حیات وحش باید به انتخاب مناطق معرف و نمونه از کل طبیعت پرداخت. هدف از انجام این پژوهش اولویت بندی مناطق مناسب حفاظت در استان مازندران و انتخاب مناسب ترین لکه ها برای حفاظت است. به این منظور از معیارهای حفاظتی شامل 26 تیپ پوشش جنگل، زیستگاه بالقوه 8 گونه پستاندار و مناطق مهم پراکنش 4 گروه پرنده استفاده شده است. مدل سازی زیستگاه بالقوه پستانداران توسط روش ارزیابی چند معیاره و مدل سازی مناطق مهم پراکنش پرندگان با استفاده از روش echelon analysis صورت گرفت. برای اولویت بندی از الگوریتم مذاب سازی شبیه سازی شده تحت نرم افزار marxan استفاده شد. هدف حفاظت حداقل 30، 40، 50 و 60 درصد هر معیار است. بررسی نتایج سناریو های حفاظتی مختلف نشان داد شبکه مناطق تحت حفاظت موجود در استان مازندران از لحاظ دستیابی به اهداف حفاظتی پژوهش کارایی مناسبی ندارد. این مناطق تنها هدف حفاظتی هشت معیار حفاظتی را برآورد می کنند. در اغلب سناریوها هم پوشانی شبکه های حفاظتی منتخب با مناطق تحت حفاظت موجود کمتر از 25 درصد بوده است. نتایج نشان می دهند پارامترهای مختلفی از جمله اهداف حفاظتی تعیین شده، مقیاس مطالعه، الگوریتم های مختلف و میزان فشردگی لکه های حفاظتی منتخب در فرآیند اولویت بندی و انتخاب سیستماتیک مناطق تحت حفاظت دخیل هستند. در نتیجه، تعیین مقادیر مناسب برای این پارامترها جزء اساسی ترین مرحله ها در طرح ریزی های حفاظتی هستند. بررسی این پارامترها در پژوهش حاضر نشان داد الگوریتم مذاب سازی شبیه سازی شده نتایج قابل قبولی را در تمام موارد ارائه می کند و کاربرد آن کمک زیادی به شناسایی بهترین لکه های حفاظتی می کند. بنابراین، استفاده از این روش برای اصلاح مرز مناطق تحت حفاظت موجود در استان در رابطه با پراکنش گونه های جانوری و گیاهی و معرفی مکان های جدید برای حفاظت گونه ها پیشنهاد می شود.

مکان یابی مجدد اجزای زنجیره ی تامین با پارامترهای تصادفی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شاهد - دانشکده فنی 1391
  حمیدرضا رضایی   مهدی بشیری

امروزه انبارهای واحدهای تولیدی سهم قابل ملاحظه ای از هزینه های انسانی، حمل و نقل و انرژی را به خود اختصاص می دهند و عواملی چون عدم قطعیت در پارامترهای هزینه ای و تقاضا، بازارهای رقابتی محصولات، پیچیده تر شدن فرایند توزیع و تخصیص کالا به مشتریان و واقعی شدن هزینه های حامل های انرژی بیش از پیش صنایع را به اتخاذ تصمیمات صحیح و کارا در قبال مدیریت انبارهای خود ترغیب نموده است. با توجه به تغییرپذیری پارامترها در دوره ی زمانی و تاثیرگذاری پارامترهای مساله بر تصمیمات ضروری و استراتژیک، بهتر است ماهیت عدم قطعیت در پارامترها منظور گردد، بنابراین در این پژوهش، عدم قطعیت به صورت پارامترهای تصادفی گسسته و پیوسته (مانند تقاضا، ظرفیت تولید و برخی از هزینه ها) بررسی می گردد. همچنین با توجه به مدل های قطعی مکان یابی مجدد ارائه شده توسط سایر محققان، در این تحقیق سعی شده است مدل جامع تری از مساله مکان یابی مجدد انبارها در یک زنجیره ی تامین با درنظرگرفتن مواردی همچون حداقل شعاع پوششی جهت رضایت مشتریان، اعمال ظرفیت های تولیدی، فضاهای انبارها، افزودن سطوح زنجیره-ی تامین، امکان توسعه ی انبارها و ... ارائه گردد. سپس با استفاده از 3 رویکرد احتمالی و تصادفی شامل برنامه ریزی شانس، برنامه ریزی استوار و برنامه ریزی دومرحله ای تصادفی به صورت جداگانه، مدل پیشنهادی با ساختار احتمالی تحلیل و بهینه سازی شده است و کاربرد هر روش و نقاط قوت آن نسبت به رویکردهای ارائه شده در ادبیات موضوع بررسی گردیده و هر یک از رویکردها در قالب مثال عددی تبیین شده است. استفاده از روش برنامه ریزی شانس، ابزاری برای موازنه بین هزینه ی مکان یابی مجدد و احتمال پوشش تقاضای مشتریان را به مدیریت زنجیره ی تامین ارائه می دهد. با بررسی رویکرد تصادفی دوم که بهینه سازی استوار است، نتایج نشان می دهد که این روش نسبت به روش امید ریاضی پارامترها جواب کاراتر و قابل اطمینان تری ارائه می نماید. همچنین در سناریوها با تعداد بالا و مسائل بزرگ، روش بهینه سازی تصادفی دومرحله ای با استفاده از تجزیه ی بندرز و تخمین میانگین نمونه ای از لحاظ کیفیت جواب مساله و توان حل مسائل نسبت به رویکردهای عنوان شده در ادبیات موضوع بهتر عمل می نماید.

تعیین مناطق مناسب حفاظت از پرندگان بر اساس الگوی مکانی تهدیدات محیط زیستی و تنوع گونه ای در استان گلستان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی 1391
  روح اله میرزایی محمدآبادی میرزایی محمدآبادی   محمودرضا همامی

مناطق حفاظتی جنبه کلیدی حفاظت زیستی می باشند. در گذشته مناطق حفاظتی به صورت فرصت طلبانه انتخاب می شدند که گاهی اوقات منجر به سیستم ذخیره گاهی ناکارامد می شود. برنامه ریزی سیستماتیک حفاظت با رعایت اصول علمی مناطقی را برای مناطق حفاظتی برای دستیابی به اهداف حفاظتی مشخصی اختصاص می دهد. برای انتخاب مناطق مناسب برای حفاظت در استان گلستان در شمال شرقی ایران، ما از دو رویکرد استفاده کردیم الف) ارزیابی کارایی مناطق حفاظتی موجود با استفاده از داده های پراکنش 129 گونه پرنده و ب) شناسایی مناطق بالقوه برای گسترش شبکه مناطق حفاظتی موجود. روش ارزیابی چندمعیاره به منظور تولید لکه های حفاظتی با استفاده از رویکرد اول استفاده شد. معیارهای مختلفی شامل شش شاخص برای ارزش های بوم شناختی و دوازده شاخص برای تهدیدات تنوع زیستی در تحلیل لحاظ شدند و نتایج به شکل نقشه ارائه و تحلیل شدند. با استفاده از رویکرد اول، 15 لکه حفاظتی شناسایی شد که در قسمت جنوبی استان واقع شده اند. مدل سازی آشیان بوم شناختی و اولویت بندی سیستماتیک مناطق برای انجام رویکرد دوم با استفاده از داده های پراکنش برای 129 گونه از پرندگان شمال شرقی ایران ترکیب شد. مدل سازی بوم شناختی انتروپی بیشینه برای پیش بینی حضور جغرافیایی بالقوه گونه ها استفاده شد و داده های پراکنش دوتایی حاصله برای اولویت بندی مناطق با الگوریتمی استفاده شد که با حداقل مساحت، معرف بودن تمام گونه ها را حداکثر می کند. نرم افزار مارکسن برای اجرای الگوریتم بازپخت شبیه سازی شده برای انتخاب مناطق حفاظتی استفاده شد. دو سناریو در نظر گرفته شد: 1- انتخاب مناطق حفاظتی بدون لحاظ کردن شبکه مناطق حفاظتی موجود در استان گلستان جهت حفاظت 5، 10، 15 و 20 درصد از پراکنش جغرافیایی گونه ها در استان گلستان و 2- تکمیل مناطق حفاظتی موجود برای حفاظت درصدهای گوناگونی از پراکنش گونه ها. میزان همپوشانی میان مناطق حفاظتی موجود و پیشنهادی برای اهداف حفاظتی 5، 10، 15 و 20 درصد از پراکنش گونه ها به ترتیب 81/14، 08/21، 21/31 و 20/43 درصد است که نشانگر این است که شبکه موجود برای معرفی تنوع پرندگان کافی نیست. راه حل دیگر بر اساس گسترش شبکه مناطق حفاظتی موجود نشان داد جهت دستیابی به اهداف حفاظتی 5، 10، 15 و20 درصد، گسترش شبکه مناطق حفاظتی به ترتیب به میزان 5/5، 6/16، 1/40 و 7/72 درصد نیاز است.

بررسی تنوع ژنتیکی آهو (gazella subgutturosa) توسط مارکر dna میتوکندری در شمال شرق ایران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده مرتع و آبخیزداری و شیلات و محیط زیست 1391
  مریم ناصری نسری   حمیدرضا رضایی

امروزه روش های مولکولی، مانند توالی یابی ژنوم میتوکندریایی یکی از کاربردی ترین روش ها برای تعیین رابطه فیلوژنتیکی بین جمعیت ها و گونه های نزدیک به هم محسوب می شود. این گونه اطلاعات می تواند در زمینه تعیین گونه ها و اولویت بندی آن ها و همچنین تعیین مناطق حفاطتی بسیار سودمند باشد. آهو از پیچیده ترین گروه پستانداران از نظر تاکسونومی می باشد حقیقتی که تلاش های حفاظتی را برای این آنتیلوپ زیبا و کوچک مختل کرده است. در ایران سه گونه از آهو وجود دارد که تاکسونومی آن ها یک موضوع پیچیده بین کارشناسان است. در هر حال وضعیت تاکسونومی بیش تر گونه های آهو خصوصا پایین تر از سطح گونه به طور واضح مشخص نیست. آهوی گواتردار در بسیاری از مناطق کشور به جز شمال و ناحیه محدودی از جنوب پراکنش دارد. در این مطالعه ناحیه سیتوکروم b دی ان ای میتوکندریایی آهوی گواتردار در پارک ملی گلستان و پناهگاه حیات وحش شیراحمد، منطقه حفاظت شده رئیسی، منطقه حفاظت شده هنگام، منطقه تکثیر در اسارت واقع در شهرستان خواف، پناهگاه حیات وحش میاندشت و منطقه حفاظت شده جنگل خواجه، بررسی شد. از نمونه های بدست آمده، پس از استخراج دی ان ای، کل ژن سیتوکروم b طی واکنش های زنجیره ای پلیمراز تکثیر و توالی یابی شد. نتایج بدست آمده با توالی های موجود در ژن بانک مقایسه شده و درخت فیلوژنتیک آن ها ترسیم گردید. نتایج نشان داد که جمعیت های مورد مطالعه با وجود اینکه متعلق به آهوی گواتردار می باشند ولی بصورت جمعیت های جداگانه قابل شناسایی و تفکیک از یکدیگر هستند. شبکه هاپلوتیپی ترسیم شده نیز نشان داد که جمعیت های منطقه حفاظت شده هنگام و پناهگاه حیات وحش شیراحمد و منطقه حفاظت شده جنگل خواجه و پناهگاه حیات وحش میاندشت به منشأ نزدیکتر بوده و قدمت آن ها بیشتر است و بقیه جمعیت های استان خراسان رضوی از آن ها منشأ گرفته اند و جمعیت پارک ملی گلستان نیز منشأ جداگانه ای دارد.

بررسی ژنتیکی غزال ها در برخی از مناطق ساحلی و جزایر خلیج فارس بر اساس توالی ژن سیتوکروم b
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده منابع طبیعی گرگان 1391
  معصومه میرزاخواه خرشتمی   حمیدرضا رضایی

آهوها گروه بسیار متنوعی از پستانداران هستند که ارتباطات فیلوژنتیک در این گروه تا حد زیادی ناشناخته مانده است. آن ها به خانواده bovidae تعلق دارند و در قسمت های مرکزی و جنوبی ایران یافت می شوند. در بین محققان چالش های بسیاری برای تعیین گونه های آهو وجود دارد. تعداد زیادی از گونه های آهو (gazella sp) به دلیل شکار مفرط و تخریب زیستگاه ها در معرض خطر قرار گرفته-اند. امروزه حفاظت از تنوع زیستی به یک مسئله و نگرانی جهانی تبدیل شده است. پیشرفت های اخیر در زمینه ی دانش مولکولی فرصت بی نظیری برای حل مشکلات در زمینه رده بندی، تکامل و ژنتیک جمعیت ها فراهم کرده است. شناسایی رده بندی صحیح آهوها، گامی موثر در موفقیت برنامه-های زادآوری در اسارت و معرفی مجدد می باشد. در این تحقیق، توالی ژن سیتوکروم b از dna میتوکندریایی تعدادی از نمونه های جمع آوری شده از 8 جمعیت آهو در جنوب ایران مورد آنالیز قرار گرفتند. پس از مقایسه توالی بدست آمده با توالی موجود در ژن بانک در نرم افزار mega v5 و ترسیم درخت فیلوژنتیک، 3 گونه متفاوت از آهو در این نواحی شناسایی شد. بر اساس دیدگاه فیلوژنتیک، آهوسانان جزایر کیش و خارک آهوی گواتردار (gazella subgutturosa) و آهوسانان چهار ناحیه دیگر شامل جزایر هرمز و هنگام و دشت های طارم و مسافرآباد، آهوی هندی یا جبیر (gazella bennettii) بودند. در منطقه حفاظت شده مند گونه ای جدید از آهو شناسایی شد و gazella marica نام گذاری گردید. نتایج آنالیز واریانس مولکولی در نرم افزار arlequin v3.5 نشان داد تفاوت در بین این جمعیت ها بیش از تفاوت در درون جمعیت ها است. به طور کلی، تنوع ژنتیکی در جزایر، به دلیل عدم وجود ارتباط با سایر جمعیت ها، کمتر از نواحی دیگر بود. بیشترین میزان تنوع ژنتیکی در جمعیت آهوان دشت طارم و کمترین میزان تنوع ژنتیکی در جزیره هنگام مشاهده شد. نتایج فواصل ژنتیکی حاصل از نرم افزار arlequin v3.5 نشان داد که فاصله ژنتیکی بین جمعیت های متعلق به یک گونه کمتر از فاصله ژنتیکی بین جمعیت های دارای گونه های مختلف است. با توجه به وجود 3 گونه ی متفاوت در این مناطق، باید برنامه حفاظتی جداگانه را برای مدیریت جمعیت این نواحی فراهم کرده و از تبادل آهوها بین نواحی باگونه های متفاوت جلوگیری کنیم.

انتخاب زیستگاه و ارجحیت های زیستگاهی کوکر شکم سیاه (pterocles orientalis) در پناهگاه حیات وحش شیراحمد سبزوار
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده مرتع و آبخیزداری و شیلات و محیط زیست 1390
  اعظم الهامی راد   حسین وارسته مرادی

روند کاهش و نابودی گونه ها همچنان ادامه دارد و بسیاری از گونه ها با نرخ فزاینده ای در حال انقراض هستند. حدود 30 درصد انقراض گونه ها تا سال 1980 میلادی به تخریب و انهدام زیستگاه های حیات وحش نسبت داده شده است. در این میان زیستگاه های باز مانند نواحی نیمه بیابانی و علف زارها تا حد زیادی در سراسر جهان تغییر یافته اند و حیات وحش آن ها نیز در معرض نابودی هستند. کوکر شکم سیاه (pterocles orientalis) پرنده ای که در پناهگاه حیات وحش شیراحمد و برخی دشت های جنوبی سبزوار زیست می کند با وجود این که به شدت تحت شکار و تخریب زیستگاه است، از جمله پرندگانی است که تا کنون مورد بررسی قرار نگرفته است. هدف از انجام این پژوهش یافتن زیستگاه های مطلوب و ترجیحی کوکر شکم سیاه است. در این مطالعه مکان های حضور و عدم حضور پرنده جهت ثبت پارامترهای زیستگاهی شناسایی و میزان معنی داری هر یک از پارامترها با حضور پرنده با استفاده از روش رگرسیون منطقی دوگانی مورد آزمون قرار گرفت. طبق شواهد به دست آمده از این مطالعه پارامترهای ارتفاع پوشش گیاهی، ارتفاع بلندترین بوته، تنوع گونه ای، تاج پوشش، وجود درخت یا درختچه، وجود لانه مورچه، درصد سنگریزه، پوشش سنگی، تعداد قلوه سنگ، فاصله تا منابع آب، جاده و روستا، ارتفاع و شیب در حضور و عدم حضور کوکر شکم سیاه در سطح زیستگاه موثرند. این پرنده از زیستگاه های جنگلی و درخت زارها دوری می کند و زمین های کشاورزی دیم و شخم خورده، تازه برداشت شده و آیش را ترجیح می دهد. همچنین انتخاب زیستگاه پرنده در فصل های مختلف سال مدل سازی شد.

تعیین طبقه حفاظتی مرال (cervus elaphus maral) بر اساس معیارهای فهرست سرخ iucn تحت شرایط عدم قطعیت (مطالعه موردی: شمال ایران)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده منابع طبیعی گرگان 1391
  مصطفی قلی پور   حمیدرضا رضایی

طبیعت و اطلاعات حاصل از آن مملو از انواع عدم قطعیت هاست. عدم مدیریت یا سوءمدیریت عدم قطعیت داده ها می تواند منجر به ایجاد ابهام در نتایج شود و از آنجایی که بیشتر داده های در دسترس برای ارزیابی طبقه تهدید گونه ها ناقص یا غیرقطعی هستند، مدیریت صحیح عدم قطعیت ها در روند ارزیابی فهرست سرخ بسیار ضروری است. قواعد iucn یک رویکرد پیش گیرانه به عدم قطعیت را پیشنهاد می کنند. در این پژوهش برای طبقه بندی تهدید گوزن مرال تحت شرایط عدم قطعیت از مدل سازی تغییرات مطلوبیت زیستگاه بالقوه مرال و منطق فازی استفاده شده است. بدین منظور، مطلوبیت زیستگاه بالقوه مرال برای سال های 2000 و 2010 با استفاده از نقشه های نه معیار تاثیرگذار بر زیستگاه مرال شامل ارتفاع، شیب، جهت، تراکم پوشش گیاهی، جوامع درختی، فاصله از منابع آب، فاصله از مناطق توسعه یافته، فاصله از شبکه جاده ها و اقلیم ارزیابی شد. دو نقشه تراکم پوشش گیاهی و فاصله از شبکه جاده ها به دلیل تغییر در اثر فعالیت های انسانی به عنوان محرک تغییرات زیستگاه مرال در نظر گرفته شدند. لکه های مطلوب زیستگاهی از نقشه های مطلوبیت زیستگاه استخراج شدند و برای طبقه بندی تهدید مرال استفاده شدند. بیش از 75% زیستگاه مطلوب مرال طی 10 سال کاهش یافته است. نتایج طبقه بندی فازی تهدید مرال نشان می دهد وسعت پراکنش 18% و سطح اشغال 78% کاهش یافته است. محدوده طبقات تهدید گوزن مرال در خطر انقراض تا در خطر انقراض شدید با تاکید بر طبقه در خطر انقراض شدید است. اولویت مشارکت معیارهای پنج گانه فهرست سرخ از نظر اهمیت در طبقه بندی تهدید مرال به ترتیب معیارهای a، c، e، b و d است. معیار a (کاهش اندازه جمعیت) با اهمیت ترین و معیار d (جمعیت و گستره پراکنش بسیار کوچک) کم اهمیت ترین است. تغییر آستانه های گزینه های طرز برخورد با عدم قطعیت، طبقه فازی تهدید مرال را بین دو طبقه احتمالی در خطر انقراض شدید و در خطر انقراض تغییر می دهد. با افزایش دامنه تحمل اختلاف نظر و بار اثبات، طبقه تهدید به سوی طبقه ضعیف تر (en) گرایش می یابد. به کمک روش یاد شده، ارزیابی اثرات بر گونه ها و تهدیدهای متوجه آنها به شکل منعطف و مشارکتی قابل انجام است و ضمن به رسمیت شناختن عدم قطعیت ها، مبنایی علمی تر برای ارزیابی و حصول نتیجه نهایی فراهم می آید.

بررسی تنوع ژنتیکی ماهی خیاطه (alburnoides eichwaldi) در رودخانه های تیل آباد، شیرآباد و کبودوال استان گلستان با استفاده از نشانگر ریزماهواره
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده مرتع و آبخیزداری و شیلات و محیط زیست 1392
  لادن جهانگیری   علی شعبانی

در این تحقیق، برای بررسی تنوع ژنتیکی ماهی خیاطه در رودخانه های تیل آباد، شیرآباد و کبودوال استان گلستان با استفاده از نشانگر ریزماهواره، تعداد 84 نمونه جمع آوری شد. dna نمونه ها به روش فنل- کلروفرم استخراج و با استفاده از 6 جایگاه ریزماهواره ای بررسی شد. متوسط هتروزیگوسیتی مورد انتظار و مشاهده شده به ترتیب 0/893 و 0/817 به دست آمد. آنالیز واریانس مولکولی نشان داد که تنوع بالایی (98 درصد) در درون جمعیت های مورد بررسی وجود دارد. متوسط آماره fst بیست و چهار هزارم به دست آمد که نشان دهنده تمایز ژنتیکی پایین بین رودخانه های مورد بررسی است. در بررسی انحراف از تعادل هاردی - واینبرگ در سطح جایگاه ها، اکثر جایگاه ها انحراف معنی داری داشتند. طبق دندروگرام upgma ترسیم شده بر اساس مقدار فاصله ژنتیکی، جمعیت های رودخانه های تیل آباد و شیرآباد از هم جدا نشده اما احتمالا جمعیت رودخانه کبودوال از جمعیت دو رودخانه دیگر جدا گردیده است.

بررسی تنوع ژنتیکی ماهی گلچراغ ( garra rufa ) در برخی از رودخانه های استان های فارس و کهگیلویه و بویراحمد با استفاده از نشانگر ریزماهواره
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده منابع طبیعی گرگان 1392
  قاسم عسکری   علی شعبانی

در میان ماهیان آب های داخلی ایران، خانواده کپور ماهیان با 81 گونه و 48% فراوانی، فون غالب و خانواده سگ ماهی جویباری با 23 گونه و 11% فراوانی رتبه دوم فون ماهیان ایران را به خود اختصاص داده اند. ماهی گلچراغ (garra rufa) متعلق به خانواده کپور ماهیان و از گونه های مهم اکولوژیک رودخانه ای می باشد. شناخت تنوع ژنتیکی منابع آب شیرین اهمیتی حیاتی در مدیریت و حفاظت از آنها دارد زیرا این مسئله اولین پیش نیاز برای حفظ سازگاری جمعیت ها تحت شرایط محیطی در حال تغییر است. در این مطالعه از 8 جایگاه ریزماهواره به منظور بررسی تنوع ژنتیکی ماهی گلچراغ در رودخانه های شاپور، فهلیان، سرآب بهرام در استان فارس و بشار، کبگیان و پرین در استان کهگیلویه و بویراحمد استفاده شد. طبق نتایج حاصله میزان fst در محدوده 018/0-044/0 به دست آمد که نشان از تمایز ژنتیکی پایین جمعیت های مورد نظر می باشد. نمونه های مورد بررسی در اکثر جایگاه ها انحراف از تعادل هاردی-واینبرگ را نشان دادند که دلیل آن را می توان به کاهش هتروزیگوسیتی و اثر وهلاند نسبت داد. تعداد الل ها در محدوده 30-7 و هتروزیگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار به ترتیب در دامنه 000/1-000/0 (میانگین: 597/0) و 726/0-960/0 (میانگین: 859/0) بدست آمد، این مطلب نشان دهنده تنوع ژنتیکی در سطح مطلوب می-باشد. همچنین طبق نتایج به دست آمده به نظر می رسد بیش از یک جمعیت در مناطق مورد بررسی وجود دارد. محافظت و بازسازی زیستگاه ها می تواند به افزایش اندازه جمعیت و کاهش خطر آسیب پذیری این گونه در آینده کمک کند.

بررسی تشکیل اسپینل در حضور ذرات نانو بوهمیت در سیستم آلومینا-منیزیا
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علم و صنعت ایران - دانشکده مهندسی موادو متالورژی 1386
  حمیدرضا زرگر   فرهاد گلستانی

اهمیت اسپنیل به عنوان یک فاز مناسب در ریز ساختار دیر گدازها تلاش های گسترده ای را برای تشکیل این فاز در دماهای پایین تر و به مقدار بیشتر به هماره داشته است. از طرف گسترش روز افزون علم نانو در صنایع مختلف به عنوان پتانسیلی برای مطالعه رفتار دیرگدازها در حضور ذرات نانو مورد توجه قرار گرفت و به این ترتیب در این پژوهش نانو بوهمیت به عنوان افزودنی مناسب برای تشویق تشکیل اسپینل در دماهای پایین تر انتخاب و رفتار آن در سیستم آلومینا-منیزیا مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور ابتدا ایجاد دیسپرژن همگن از نانو بوهمیت با توجه به ویژگی های نانو بوهمیت مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه دیسپرژن نانوبوهمیت به مخلوط استوکیومتری منیزیا و آلومینا که به مدت یک ساعت و به صورت خشک مخلوط گردیده بود اضافه شد مخلوط حاصل نیز پس از خشک شدن پرس و در دماهایc 700-150 حرارت داده شد. بررسی همگن بودن مخلوط زمینه و مخلوط حاوی نانو بوهمیت به کمک پرتوی ایکس و آنالیز تبدیل فوریه پرتوی فروسرخ نشان داد که روش های مخلوط کردن در هر دو مورد موثر بوده است. مطالعات فازی نیز نشان دادند که استفاده از نانو بوهمیت دمای تشکیل اسپینل را در این سیستم حدود 350 c کاهش می دهد و عملا از دمای 700 c می توا ن انتظار تشکیل آن بر روی سطوح منیزیا را داشت. همچنین اسپینلی که در دماهای پایین تر تشکیل می گردد به عنوان جوانه زا برای تشکیل اسپینل عمل می کند و سبب می شود تا در هر دما با افزایش مقدار نانو بوهمیت اسپینل بیشتری تشکیل شود. البته گرچه با افزایش مقدار نانو همیت تا wt %7 مقدار اسپینل تشکیل شده افزایش می یابد ولی با افزایش دمای پخت این نقش کمتر می شود. بررسی نمونه های حاوی الومینای تبولار مشخص نمود که تاثیر نانوبو همیت بر تشکیل اسپینل وابسته به نوع آلومینا در زمینه نبوده و در هر حالتی رفتار یکسانی خواهد داشت. همچنین مقایسه رفتار نمونه های حاوی میکروبوهمیت و نانو بوهمیت نشان دهنده تاثیر بیشتر نانو در تشویق تشکیل اسپینل می باشد. به علت حضور ناخالصی کلسیا در منیزیا در دماهای بالاتر از 1400 c مقداری فاز تیغه ای شکل هیبونیت تشکیل می شود که با استفاده از نانو بوهمیت مقدار کاهش می یابد.

فیلوژنی قوچ و میش های استان یزد بر اساس توالی سیتوکروم ب از ژنوم میتوکندریایی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده محیط زیست 1392
  سید مجید حسینی   حمیدرضا رضایی

دیدگاه های جدیدی برای تکامل گوسفند وحشی توسط تکامل نژادی مولکولی با استفاده از روش های حداکثر پارسیمونی، بیزین، تشابه حداکثر و اتصال مجاور فراهم شده است. قوچ و میش از خانواده گاوها (bovidae) و جنس قوچ (ovis) است، که عمدتاً در بیشتر مناطق ایران زیست می-کند. به لحاظ تعیین طبقه بندی گونه همواره چالش های زیادی در بین محققان متوجه این حیوان بوده است. هدف از این مطالعه، بررسی ژنتیکی و فیلوژنتیکی توالی نوکلئوتیدی ناحیه سیتوکروم b از dna میتوکندری قوچ و میش های استان یزد است. در این تحقیق تعداد 137 نمونه سرگین و بافت از قوچ و میش های استان یزد جمع آوری شد. پس از استخراج dna تکثیر قطعات 1140، 741 و 765 جفت بازی از ناحیه سیتوکروم b میتوکندری با استفاده از واکنش زنجیره ای پلیمراز و پرایمرهای cytb f- cytb r و cytb f - cytbin r، cytb r - cytbin f بر اساس روش استاندارد انجام گردید. توالی یابی ناحیه تکثیر شده با استفاده از دستگاه خودکار abi 3130 به روش اتوماتیک سانگر صورت گرفت و به منظور فاصله ژنتیکی با توالی های حاصل از مطالعات دیگر، مورد مقایسه قرار گرفتند. تعداد 9 هاپلوتایپ از 27 توالی قوچ و میش به دست آمد. نتایج آزمون فیلوژنتیکی با استفاده از روش neighbor-joining نشان داد که قوچ و میش های پناهگاه حیات وحش بوروئیه در کلاد قوچ و میش ارمنی (ovis orientalis ) قرار می گیرد و از لحاظ هاپلوتایپی با جمعیت های قوچ و میش ارمنی در دیگر مناطق ایران متفاوت است. همچنین قوچ و میش های مناطق دیگر استان یزد در کلاد قوچ و میش های اوریال (ovis vignei) قرار گرفتند. شبکه هاپلوتایپی نشان داد، هاپلوتایپ های پناهگاه حیات وحش نایبندان طبس در مرکز شبکه قرار می گیرند و یکی از مهم ترین منشأهای پراکنش قوچ و میش اوریال در استان یزد و ایران هستند. منطقه حفاظت شده سیاهکوه، منطقه حفاظت شده کالمند-بهادران و منطقه شکار ممنوع شیرکوه دارای یک هاپلوتایپ مشترک بودند که نشان دهنده پراکنش وسیع این هاپلوتایپ نسبت به بقیه هاپلوتایپ ها در استان یزد است.

شناسایی و ارزیابی نقاط داغ پرنده نگری در مناطق دارای پتانسیل برای جذب اکوتوریسم (مطالعه موردی: تالاب میانکاله).
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده مرتع و آبخیزداری و شیلات و محیط زیست 1392
  مرضیه ریحانی   حمیدرضا رضایی

تالاب های ساحلی به دلیل برخورداری از مناظر شگفت انگیز و دارا بودن پرندگان مهاجر و کنار آبزی می توانند جاذبه ای مهم برای گردشگرانی باشند که به فعالیت پرنده نگری در طبیعت علاقه مند هستند. تالاب میانکاله نیز از جمله تالاب هایی است که هر ساله میزبان صدها هزار قطعه پرنده مهاجر از انواع مرغابی، فلامینگو، چنگر، پلیکان و پرندگان کنارآبزی است. از این رو مطالعه کنونی در جهت حمایت از فعالیت پرنده نگری به ارزیابی نقاط داغ پرنده نگری در اطراف تالاب میانکاله پرداخته است که نتایج حاصل از آن معرف ایستگاه های ویژه پرنده نگری و شناسایی جایگاه و مختصات آن هاست. برای انجام این مهم ابتدا به شناسایی مناطق دارای موقعیت پرنده نگری در اطراف تالاب پرداخته که با توجه به شرایط موجود تعداد 18 ایستگاه در نظر گرفته شد. پس از آن با بررسی موقعیت هر ایستگاه و شناسایی و سرشماری پرندگان آن در هر دو نیمه سال به ارزیابی هر سایت بر حسب سه ویژگی فراوانی خانواده، گونه و کل پرندگان مشاهده شده در آن پرداخته شد که نتایج نشان دهنده نقاط داغ متفاوتی بر اساس هر ویژگی بود. در آخر با یک بازبینی کلی سایت های 6، 10، 15 و 18 در نیمه دوم سال یعنی فصل زمستان گذرانی و سایت های 5، 8، 11، 15 و 18 در نیمه اول سال و فصل جوجه آوری به عنوان نقاط داغ نهایی مطرح شدند. در کل هدف از این مطالعه صرفا ارزیابی و تعیین نقاط داغ پرنده نگری با صرفه نظر از برنامه ریزی و شناسایی و برآورد نیازها و تسهیلات مورد نیاز گردشگران در منطقه است.

بررسی تنوع ژنتیکی ماهی?سفید برخی از رودخانه?های حوزه?ی جنوبی دریای خزر با استفاده از توالی?یابی ژن? میتوکندریایی b emorhcotyc
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده مرتع و آبخیزداری و شیلات و محیط زیست 1392
  محمد حسین حجتی   علی شعبانی

ماهی ?سفید دریای خزر یکی از ماهی?های دارای ارزش غذایی، اقتصادی و ژنتیکی فراوان دریای خزر است که به مدت طولانی مورد تکثیر حمایتی قرار گرفته است. در حال حاضر نگرانی?هایی در مورد اثرات منفی این روش تکثیر بر روی ساختار ژنتیکی این گونه وجود دارد. از بین رفتن ذخایر ژنتیکی و کاهش تدریجی بانک ژن نگرانی?های اصلی در ادامه?ی این مسیر هستند. تاکنون تحقیقی برای تفکیک نژادهای ماهی سفید دریای خزر با تکیه بر توالی?یابی ژنوم میتوکندریایی انجام نپذیرفته است. با توجه به اینکه زیستگاه طبیعی این ماهی دریای خزر بوده و این موجود جزو ذخایر ژنتیکی حیات وحش ایران محسوب می?شود و از سویی دقت فراوان روش توالی?یابی ژنوم میتوکندریایی برای تفکیک جمعیت?ها، انجام چنین مطالعه?ای برای تشخیص بهتر این موضوع، مفید به نظر می?رسید. در این مطالعه توالی نوکلوتیدی جایگاه ژنی b emorhcotyc در and میتوکندریایی نمونه?هایی از ماهی سفیدهای شش رودخانه از حوزه?ی جنوبی دریای خزر بررسی گردید. نمونه?گیری از این رودخانه?ها، در فصل تولیدمثل که ماهی سفید جهت تخم?ریزی از دریا به رودخانه مهاجرت می?کند، انجام شد. and به روش فنول- کلروفرم استخراج شد. واکنش زنجیره?ای پلیمراز با طراحی آغازگرهای اختصاصی برای تکثیر قطعه?ی009 جفت بازی از ناحیه ژنی b emorhcotyc انجام گرفت.?? توالی های به دست آمده با توالی ثبت شده ژن cytochrome b در ژن?بانک با استفاده از نرم افزار5agem مورد مقایسه قرار گرفتند و درخت فیلوژنی آن?ها ترسیم گردید. 6 هاپلوتایپ در 81 نمونه مورد مطالعه، نشان می?دهد که با وجود تکثیر مصنوعی و کاهش ذخایر این گونه، تنوع ژنتیکی هنوز در سطح نسبتاً مناسبی می?باشد و به نظر می?رسد که بیش از یک جمعیت از این ماهی در سواحل جنوبی دریای خزر وجود دارد.???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????

بررسی تشکیل اسپینل در حضور نانوذرات نانوبوهمیت در سیستم آلومینا-منیزیا
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علم و صنعت ایران - دانشکده مهندسی موادو متالورژی 1386
  حمیدرضا زرگر   فرهاد گلستانی فرد

اهمیت اسپینل به عنوان یک فاز مناسب در ریزساختار دیر گدازها، تلاش های گسترده ای را برای تشکیل این فاز در ده های پایین تر و به مقدار بیشتر به همراه داشته است. از طرف دیگر گسترش روز افزون علم نانو در صنایع مختلف به عنوان پتانسیلی برای مطالعه رفتار دیر گدازها در حضور ذرات نانو مورد توجه قرار گرفت و به این ترتیب در این پژوهش نانوبوهمیت به عنوان افزودنی مناسب برای تشویق تشکیل اسپینل در دماهای پایین تر انتخاب و رفتار آن در سیستم آلومینا- منیزیا مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور ابتدا ایجاد یک دیسپرژن همگن از نانوبوهمیت با توجه به ویژگی های نانوبوهمیت مورد بررسی قرار گرفت در ادامه دیسپرژن نانوبوهمیت به مخلوط استوکیومتری منیزیا و آلومینا که به مدت یک ساعت و به صورت خشک مخلوط گردیده بود اضافه شد. مخلوط حاصل نیز پس از خشک شدن پرس و در دماهای 700-1500c حرارت داده شد. بررسی همگن بودن مخلوط زمینه و مخلوط های حاوی نانوبوهمیت به کمک پراش پرتوی ایکس و آنالیز تبدیل فوریه پرتوی فروسرخ نشان داد که روش های مخلوط کردن در هر دو مورد موثر بوده است. مطالعات فازی نیز نشان دادند که استفاده از نانوبوهمیت دمای تشکیل اسپینل را در این سیستم حدودا 350 c کاهش می دهد و عملا از دمای 700 c می توان انتظار تشکیل آن بر روی سطح منیزیا را داشت. همچنین اسپینلی که در دماهای پایین تر تشکیل می گردد به عنوان جوانه زا برای تشکیل اسپینل عمل می کند و سبب می شود تا در هر دما با افزایش مقدار نانوبوهمیت اسپینل بیشتری تشکیل شود. البته کرچه با افزایش مقدار نانوبوهمیت ت 7% wt مقدار اسپینل تشکیل شده افزایش می یابد ولی بافزایش دمای پخت این نقش کمتر می شود. بررسی نمونه های حاوی آلومینا تبولار مشخص نمود که تاثیر نانوبوهمیت بر تشکیل اسپینل وابسته به نوع آلومینا در زمینه نبوده و در هر حالتی رفتار یکسان خواهد داشت. همچنین مقایسه رفتار نمونه های حاوی میکروبوهمیت و نانوبوهمیت نشان دهنده تاثیر بیشتر نانو در تشویق تشکیل اسپینل می باشد. به علت حضور ناخالصی کلسیا در منیزیا، در دماهای بالاتر از 1400 c مقداری فاز تیغه ای شکل هیبونیت تشکیل می شود که با استفاده از نانوبوهمیت مقدار آن کاهش می یابد.

ساخت و بررسی خواص مکانیکی نانوکامپوزیت های پلیمر-رس
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علم و صنعت ایران - دانشکده مهندسی موادو متالورژی 1386
  وحیدرضا حاج عباسی   حسین قصاعی

در این تحقیق ساخت و بررسی خواص مکانیکی نانوکامپوزیت پلیمر- رس مورد ارزیابی قرار گرفت. برای ساخت نانوکامپوزیت از پلی پروپیلن به عنوان پلیمر زمینه و از مونت موریلونیت به عنوان نانوذرات رس استفاده گردید. پس از اصلاح رس با استفاده از عوامل اصلاح کننده آلی با هدف ایجاد میان کنش مناسب با پلیمر، به منظور بررسی تأثیر پارامترهای فرآیند ساخت نظیر دما، زمان و نرخ اختلاط و نیز تأثیر نوع عامل اصلاح کننده رس بر خواص مکانیکی آمیزه های نانوکامپوزیتی طراحی و شرایط بهینه تعیین شدند. سپس آمیزه های نانوکامپوزیتی در شرایط بهینه و با درصدهای مختلف رس ساخته شدند و به منظور تعیین نوع و ساختار آنها از الگوهای پراش پرتو ایکس و تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی استفاده گردید. در نهایت به منظور بررسی تأثیر رس و مقدار آن بر خواص مکانیکی نانوکامپوزیت ها، از آزمون های کشش، ضربه و آنالیز حرارتی مکانیکی دینامیکی استفاده شد. نتایج به دست آمده از الگوهای xrd و تصاویر sem نشان داد که نانوکامپوزیت های ساخته شده دارای ساختار بین لایه ای و ورقه ورقه شده هستند و با افزایش درصد رس نسبت ساختار بین لایه ای به ساختار ورقه ورقه شده افزایش یافته است. همچنین بررسی سطح مقطع شکست نمونه ها نشان داد که شکست عمدتاً از نوع ترد است و سطح شکست دارای ساختار تورقی است. نتایج آزمون های مکانیکی نیز نشان داد که با افزودن رس به پلی پروپیلن استحکام، مقاومت به ضربه، مدول الاستیک و مدول ویسکوز افزایش یافت و این ویژگی ها با افزودن کمتر از 10 درصد رس حاصل شد.

اثر نوع فعالیت ورزشی (هوازی، مقاومتی و ترکیبی) بر پاسخ های همودینامیکی در مردان دارای اضافه وزن
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی 1392
  حمیدرضا رضایی   حمید محبی

تمرینات هوازی باعث آمادگی قلبی عروقی و تمرینات مقاومتی،آمادگی عضلانی اسکلتی را به وجود می آورند، همچنین به عنوان عاملی موثر در پیشگیری و درمان بیماری های قلبی عروقی پیشنهاد می شود. بنابراین به نظر می رسد ترکیب این دونوع تمرین جهت بهبود آمادگی و سلامت بدنی مفید باشد. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر نوع فعالیت ورزشی (هوازی، مقاومتی و ترکیبی) بر پاسخ های همودینامیکی در مردان دارای اضافه وزن بود. شرکت کنندگان 12مرد دارای اضافه وزن (سن: 3/3 ± 25، شاخص توده بدن: 1/4 ± 28/02 کیلوگرم بر مترمربع، وزن: 2/1 ± 87/21 کیلوگرم)بودند که در سه جلسه مجزا، فعالیت ورزشی هوازی (50 دقیقه دویدن روی نوارگردان با شدت 60 درصد ضربان قلب ذخیره)، مقاومتی (کار با وزنه های آزاد و دستگاه شامل 3 ست، 12 تکرار، 8 حرکت با شدت 65 درصد یک تکرار بیشینه و فاصله استراحتی بین ست و حرکات 90 ثانیه) و ترکیبی (بخش فعالیت ورزشی مقاومتی شامل 6 حرکت، 2 ست، 8-6 تکرار، با شدت 65 درصد یک تکرار بیشینه و فاصله استراحتی بین ست و حرکات 90 ثانیه و بخش فعالیت ورزشی هوازی شامل 25 دقیقه دویدن روی نوارگردان با شدت 60 درصد ضربان قلب ذخیره)را به فاصله 72 ساعت از یکدیگر شرکت کردند. فشارخون، ضربان قلب و هزینه اکسیژن میوکارد قبل و پس از فعالیت، هر 15 دقیقه یک بار تا 90 دقیقه اندازه گیری و ثبت شد. همچنین نمونه های خونی قبل و پس از فعالیت در حالت 12-10 ساعت ناشتایی به منظور محاسبه شاخص مقاومت به انسولین جمع آوری شد. داده های به دست آمده با استفاده از روش های آماری tهمبسته، تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. فشارخون سیستولی در طول مدت 90 دقیقه پس از یک جلسه فعالیت ورزشی هوازی نسبت به مقاومتی به طور معنی داری پایین تر بود (0/05>p)، و نسبت به ترکیبی فقط در دقیقه 15 کاهش معنی دار مشاهده شد (0/05>p). درحالی که در فشارخون دیاستولی در هیچ یک از زمان های اندازه گیری در هر آزمون و بین آزمون های مختلف تفاوت معنی داری مشاهده نشد. ضربان قلب پس از فعالیت ورزشی هوازی نسبت به مقاومتی و ترکیبی به طور معنی داری پایین تر بود (0/05>p).همچنین در فعالیت ورزشی مقاومتی، هزینه اکسیژن میوکارد نسبت به هوازی و ترکیبی بالاتر بود(0/05>p). نتایج این تحقیق نشان داد ترکیب فعالیت ورزشی هوازی و مقاومتی باعث ایجاد هیپوتنشن، مشابه با فعالیت ورزشی هوازی شد اما نسبت به فعالیت ورزشی مقاومتی، اثر مضاعفی داشت.

بررسی افزودن psz بر رفتار بدنه های زیرکونیایی تهیه شده به روش ریخته گری دوغابی
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علم و صنعت ایران - دانشکده مهندسی مواد 1386
  مصطفی علیزاده آرانی   حمیدرضا رضایی

در این پروژه، مباحث مربوط به ریخته گری دوغابی یکی از مهمترین سرامیکهای اکسیدی به نام زیرکونیا، مورد بررسی قرار گرفته است. زیرکونیای پایدار شده با ایتریا به عنوان ماده اولیه انتخاب گردیده است. در این باره، بررسی اثر افزودن زیرکونیای پایدار شده جزئی بر زیرکونیای کامل پایدار شده با ایتریا و اثر ph و درصد روانساز و خواص رئولوژی دوغابهای حاصل شده و اثر ترکیب بر خواص مکانیکی شامل، استحکام شکست، ktc و خواص فیزیکی مانند، درصد انقباض، دانسیته بالک و درصد تخلخل و میزان جذب آب، نحوه تغییر در فازهای حاصل شده پس از زینتر و نیز مشاهدات میکروسکوپ الکترونی از نحوه انتشار ترک و رشد آن بررسی شده است. شیوه تحقیق مبتنی بر تعیین رفتار دوغابهای حاصل و بررسی نقش افزودن زیرکونیای پایدار شده جزئی و بر خواص رئولوژی، چگالی ته نشینی و خواص مکانیکی در طی فرایند ریخته گری دوغابی بوده است. جهت بررسی خواص رئولوژی ویسکومتر brookfield lvdv ii pro با کمک نرم افزار rheocalc 32، و در نرخهای برش از 01/0l/sec تا 56 l/sec استفاده شد. نتایج بیان می دارد بهترین میزان جامد آب در ریخته گری پودر زیرکونیای جزئی پایدار شده 80 به 20 و برای ریخته گری پودر زیرکونیای کامل پایدار شده 70 به 30 می باشد. که در دوغاب زیرکونیای کامل پایدار شده هر چه درصد روانساز دوغاب اسیدی افزایش یابد، پایداری آن کم و نرخ ریخته گری افزایش می یابد. در مقابل در دوغاب قلیایی با افزایش درصد روانساز، ویسکوزیته از 5/2 mpa.s به 5/0 mpa.s در درصد روانساز 1، ونیز نرخ تشکیل جداره کاهش و خواص ریخته گری دوغاب افزایش می یابد. با افزودن زیرکونیای جزئی پایدار شده، ویسکوزیته از 15/0 mpa.s به 04/0 mpa.s میزان تخلخل از 12 درصد به حدود 2 درصد مدول الاستیک از حدود 1000mpa به حدود 2000mpa و kic نمونه ها از حدود 8/0 mpa.m?? به حدود 2mpa.m?? افزایش می یابد.

بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های گراز وحشی (sus scrofa) در شمال شرقی کشور براساس ژن میتوکندریایی ناحیه کنترل
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی 1392
  ملیحه صراطی   منصور علی آبادیان

مدیریت حیات وحش اغلب بر حفاظت، تکثیر و پرورش جمعیت های حیات وحش و نیز فراهم کردن زیستگاه مناسب مورد نیاز برای زندگی حیات وحش استوار می باشد. بر اساس سوابق 10 ساله خسارت وارده از ناحیه حیات حش، گراز در 20 استان کشور به عنوان اولین اولویت آسیب رسان معرفی شد که به دلیل گستره وسیع پراکنش، ویژگی های رفتاری، انقراض دشمنان طبیعی، حرام گوشت بودن و سازش پذیری بالای این گونه می باشد. بی شک اولین گام در پیشگیری از خسارت، شناسایی وضعیت گونه می باشد. از دیگرسو، اعضای تیره خوک-شکلان یکی از موفق ترین پستانداران بوده اند، اما به لحاظ نیاشناسی و آرایه شناسی مورد بررسی قرار نگرفته اند. این دلایل لزوم مطالعه بر روی این گونه آسیب رسان را مضاعف می کند. از خانواده خوک ها تاکنون یک گونه در ایران شناسایی شده است. در این مطالعه، dna میتوکندری 33 گراز وحشی شمال شرق با روش نمکی استخراج و سپس توالی 647 نوکلئوتید ناحیه کنترل به منظور بررسی تنوع ژنتیکی بر اساس این ناحیه از ژن با روش واکنش زنجیره ای پلیمراز تکثیر گردید. داده های مولکولی به روش های محتمل ترین درخت (maximum likelihood)، میان بر ترین درخت (maximum parsimony)، درخت بیزین (baysian)، اتصال همسایگی (neighbour joining) و شبکه های هاپلوتایپی که با کمک نرم افزارهای paup 4 beta، mega 5، mrbayes 3.1، tcs و network 4 ترسیم گردیدند، مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاکی از وجود جریان ژنی موثر میان جمعیت های این گونه در استان های مازندران، گلستان و سمنان با جمعیت های امتداد دامنه های شمالی البرز در خراسان رضوی می باشد اگرچه این ارتباط موثر به طور جداگانه ای میان جمعیت های گراز وحشی در امتداد دامنه های جنوبی رشته کوه البرز در خراسان رضوی را نشان می دهد. این نتایج لزوم مدیریت وسیع مبنی بر اصول بوم شناختی، اقتصادی و جامعه شناختی جهت کنترل جمعیت های گراز وحشی را تایید می کند.

بررسی رژیم و هم‏پوشانی نیچ غذایی جغدکوچک (athene noctua) و دلیجه (falco tinnunculus) در پناهگاه حیات وحش شیراحمد سبزوار
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده مرتع و آبخیزداری و شیلات و محیط زیست 1393
  سکینه رجایی   حسین وارسته مرادی

یک شاخص وابستگی¬ که برای درک ساختار جامعه کاربرد دارد، اندازه¬گیری درجه هم پوشانی منابع مورد استفاده در میان گونه¬های مختلف آن جامعه است. یکی از رایج¬ترین منابع مورد اندازه-گیری جهت محاسبه¬ی هم پوشانی، غذا است. بررسی رژیم¬غذایی در مطالعات بوم¬شناختی یکی از اساسی¬ترین الزامات برای درک زیست¬شناسی گونه¬ها، تعیین ارتباطات تغذیه¬ ای و عملکرد اکوسیستمی می¬باشد که در آن حضور دارند. بررسی ریمه¬ها، یکی از بهترین روش¬های غیرهجومی برای تعیین محتویات¬ غذایی خورده شده توسط پرندگان شکاری محسوب می¬شود. در این مطالعه به بررسی رژیم‏غذایی و هم¬پوشانی مأوای‏غذایی جغد کوچک و دلیجه در پناهگاه حیات‏وحش شیراحمد سبزوار در طول فصول مختلف سال پرداخته شد. بعد از انجام عملیات صحرائی، ریمه¬های جمع-آوری شده به آزمایشگاه منتقل و کدگذاری شدند. سپس ریمه¬ها با خیساندن از هم باز شده و بقایای جانوری موجود در آن¬ها تفکیک و شناسایی شد و درصد حضور هر ماده غذایی در میان کل ریمه¬ها مورد محاسبه قرار گرفت. بعلاوه اندازه¬گیری وزن، طول، قطر (میانگین انحراف معیار) و شاخص¬های درصد زیست¬توده طعمه¬های مورد استفاده، پهنای مأوای‏غذایی، تنوع گونه¬ای، یکنواختی و معیارهای اندازه¬گیری هم¬پوشانی مأوای‏غذایی در هر فصل سنجیده شد. به¬طور کلی بررسی مجموع 548 ریمه جغد کوچک نشان داد که رژیم‏غذایی این پرنده شکاری در طول سال شامل 13.78% قاب¬بالان (سوسک¬ها)، 15.20% راست بالان (ملخ¬ها)، 5.02% پرندگان، 18.13% پستانداران کوچک، 18.55% جوندگان، 6.42% حشره¬خورها، 0.7% خزندگان و 2.79% مورچه¬ها است. میانگین وزن ریمه¬های جغد کوچک در سال 0.92 1.37 گرم، طول 0.81 3.1 و قطر 0.73 1.4 سانتی¬متر بود. هم‏چنین تجزیه و تحلیل 206 ریمه جمع¬آوری شده دلیجه در طول سال نشان داد، قاب¬بالان (سوسک¬ها) 24.92%، راست بالان (ملخ¬ها) 25.55%، پرندگان 6.54%، پستانداران کوچک 15.89%، جوندگان 13.71%، حشره¬خورها 3.12%، خزندگان 4.98% و مورچه¬ها 5.30% رژیم‏غذایی این پرنده را تشکیل می¬دهند. وزن ریمه¬های دلیجه در سال 0.45 0.91 گرم، طول 0.59 2.55 و قطر 0.44 1.37 سانتی¬متر برآورد شد. در این بررسی هم¬پوشانی مأوای‏غذایی جغد کوچک و دلیجه براساس معیار درصد هم‏پوشانی88.51%، معیار پیانکا 0.98، معیار ساده شده موریزیتا 0.98 و معیار هورن 0.96 بدست آمد. نتایج این مطالعه نشان داد اگرچه هم¬پوشانی مأوای غذایی بین جغد کوچک و دلیجه سطح بالایی بود اما کامل نبود. تجزیه و تحلیل¬های آماری حاصل از آزمون معنی¬داری نشان داد از نظر استفاده از طعمه¬های مختلف در گونه جغد کوچک و دلیجه در بین فصول مختلف سال اختلاف معنی¬داری وجود دارد (05/0sig.<) و به¬همین ترتیب، به¬طور کلی از نظر استفاده از صیدهای مختلف در طول سال بین جغد کوچک و دلیجه اختلاف معنی¬داری بدست آمد. یک شاخص وابستگی که برای درک ساختار جامعه کاربرد دارد، اندازه گیری درجه هم پوشانی منابع مورد استفاده در میان گونه های مختلف آن جامعه است. یکی از رایج ترین منابع مورد اندازه-گیری جهت محاسبه ی هم پوشانی، غذا است. بررسی رژیم غذایی در مطالعات بوم شناختی یکی از اساسی ترین الزامات برای درک زیست شناسی گونه ها، تعیین ارتباطات تغذیه ای و عملکرد اکوسیستمی می باشد که در آن حضور دارند. بررسی ریمه ها، یکی از بهترین روش های غیرهجومی برای تعیین محتویات غذایی خورده شده توسط پرندگان شکاری محسوب می شود. در این مطالعه به بررسی رژیم‏غذایی و هم پوشانی مأوای‏غذایی جغد کوچک و دلیجه در پناهگاه حیات‏وحش شیراحمد سبزوار در طول فصول مختلف سال پرداخته شد. بعد از انجام عملیات صحرائی، ریمه های جمع-آوری شده به آزمایشگاه منتقل و کدگذاری شدند. سپس ریمه ها با خیساندن از هم باز شده و بقایای جانوری موجود در آن ها تفکیک و شناسایی شد و درصد حضور هر ماده غذایی در میان کل ریمه ها مورد محاسبه قرار گرفت. بعلاوه اندازه گیری وزن، طول، قطر (میانگین انحراف معیار) و شاخص های درصد زیست توده طعمه های مورد استفاده، پهنای مأوای‏غذایی، تنوع گونه ای، یکنواختی و معیارهای اندازه گیری هم پوشانی مأوای‏غذایی در هر فصل سنجیده شد.

تبارشناسی و مقایسه تنوع ژنتیکی ماهی خیاطه (alburnoides eichwaldi de filippi 1986) بر اساس ژن سیتوکروم ب، در پنج رودخانه از حوزه شمالی ایران
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده منابع طبیعی گرگان 1393
  فرزاد هوشیار   حمیدرضا رضایی

ماهی خیاطه( alburnoides eichwaldi (de filippi 1863 جزء ماهیان با اندازه کوچک از کپورماهیان، بنتوپلاژیک، رودرو، ساکن آب شیرین و لب شور بوده و محدوده اسیدیته 8-7 را تحمل می کنند. عمدتا در مناطق کم¬عمق و جریان دار نهرهای کوهستانی، ساکن شده است. این ماهیان بسترهای سنگی سخت و آب های تمیز و سرشار از اکسیژن را ترجیح می دهند. اهمیت ماهی خیاطه در شیلات، معمولا به عنوان طعمه برای صید و از لحاظ تفریحی نگهداری در آکواریوم می باشد. به دلیل اندازه کوچک ارزش صید ورزشی و اقتصادی (شیلاتی) ندارد، اما با توجه به رنگ های زیبای روی بدن دارای ارزش زیبایی شناسی می باشد. در این پژوهش، به مطالعه تنوع ژنتیکی ماهی خیاطه در پنج رودخانه زرین گل، مادرسو، صفارود، کلیسیان، زالکی در حوزه شمالی ایران پرداخته شد. تعداد 26 نمونه بافت از ماهی خیاطه فوق جمع آوری و پس از انتقال به آزمایشگاه، dna آن ها استخراج گردید. نتایج نشان داد که بین توالی های نوکلئوتیدی نمونه های مورد مطالعه تنوع هاپلوتیپی خوبی وجود دارد و 17 هاپلوتایپ شناسایی شد که نشان از تنوع ژنتیکی بالا این ماهی در این رودخانه ها دارد همچنین تجزیه و تحلیل درخت فیلوژنی نشان داد سه جمعیت از این ماهی در رودخانه های فوق شناسایی شد. جمعیت های غربی حوزه سفید رود شامل رودخانه های صفارود و زالکی را می توان به صورت a. eichwaldii در نظر گرفت در حالی که جمعیت های رودخانه کلیسیان را یک نیایی مجزا از alburnoides sp1 می نامند. نمونه های جمعیتی شرقی (حوزه گرگانرود) کاملا مجزا از نمونه های دیگه بوده و گونه های کاملا متفاوتی را به وجود آورده اند (alburnoide sp2).

تعیین کریدور احتمالی پلنگ بین دو زیستگاه پناهگاه حیات وحش خوش ییلاق و پارک ملی گلستان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده مرتع و آبخیزداری و شیلات و محیط زیست 1393
  حیدر روحی   حمیدرضا رضایی

حفظ و بازگرداندن ارتباط بخش های مختلف سیمای سرزمین نیازمند مدل های ارتباطی و شاخص-هایی است که قابل اعتماد و کارآمد باشند. از جمله این مدل ها، مدل ارتباطی است که بر مبنای تئوری مدار الکتریکی بوده و برای پیشبینی الگوی حرکت در سیمای سرزمین، شناسایی لکه های زیستگاهی مهم و کریدورها با هدف برنامه ریزی برای حفاظت مورد استفاده قرار گرفته است. مدارالکتریکی شبکه ای از گره هاست که به وسیله ی مقاومت ها (بخش های الکتریکی هادی جریان) به یکدیگر متصل شده و میزان جریان عبوری از بین گره ها به وسیله اختلاف پتانسیل و مقاومت ها تعیین می شود. تئوری مدار، سیمای سرزمین را به عنوان سطحی رسانا درنظر می گیرد که هر پیکسل موجود در آن را به یک گره تبدیل نموده و با اتصال آن به گره های مجاور مداری الکتریکی تشکیل می دهد. نتایج حاصل از این تئوری، نقشه های جریان و ولتاژ است که به فرآیندهای بوم شناختی مانند حرکت افراد ارتباط داده می شود. در این مطالعه ابتدا مطلوبیت زیستگاه پلنگ در دو زیستگاه پناهگاه حبات وحش خوش ییلاق و پارک ملی گلستان مورد با روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی و نرم افزار بایومپر بررسی قرار گرفت. لایه های اطلاعاتی به کار برده شده به عنوان متغیرهای موثر بر حضور گونه شامل ارتفاع، شیب، شاخص پوشش گیاهی (ndvi)، فاصله از جاده ها، فاصله از روستاها، چشمه ها و رودخانه ها بوده است. همچنین در ادامه ی این پژوهش از تئوری مدارهای الکتریکی برای بررسی ارتباطات زیستگاهی پلنگ ایرانی بین دو زیستگاه مذکور استفاده شد و براساس نقشه های جریان، الگوی حرکت و ارتباطات عملکردی برای گونه ی هدف و همچنین نواحی مهم ارتباطی در منطقه مطالعه شناسایی گردید.

بررسی انگل های داخلی و خارجی جوندگان منطقه ترکمن صحرا
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده مرتع و آبخیزداری و شیلات و محیط زیست 1393
  منیره قلی پوری   حمیدرضا رضایی

جوندگان متوع¬ترین راسته پستانداران و یکی از موفق¬ترین گروه¬های موجودات زنده هستند که همواره به عنوان یکی از مخازن اصلی بیماری¬های مشترک، مورد توجه محققان بوده و مطالعات بسیاری به منظور شناخت بیش¬تر ابعاد همه¬گیری¬شناسی بیماری در زمینه آلودگی جوندگان به انگل-ها، با هدف تأمین بهداشت و سلامت عمومی، در اکثر کشورهای جهان صورت گرفته است. لذا شناسایی و آگاهی از میزان آلودگی آن¬ها در هر منطقه امری الزامی به نظر می¬رسد. به منظور بررسی انگل¬های داخلی و خارجی جوندگان در منطقه ترکمن¬صحرا به وسیله تله¬های زنده¬گیر در مناطق گنبد، بندرترکمن، آق¬قلا و گمیشان اقدام به صید جوندگان شد. در این مطالعه مجموعاً تعداد 91 جونده متعلق به 2 زیر خانواده و 4 گونه از منطقه ترکمن¬صحرا صید گردید. موش خانگی (mus musculus) با 74/52 درصد فراوانی نسبی، موش قهوه¬ای (rattus norvegicus) با 46/38 درصد و جربیل بزرگ (rhombomys opimus) با 40/4 درصد و جرد لیبی (meriones libycus) با 40/4 درصد، به ترتیب فراوان¬ترین جوندگان صید شده در این مطالعه بودند. در مجموع از جوندگان تحت بررسی 68/18% آلوده به دو نوع انگل خارجیlaelaps nuttalli، fasciatus nosopsyllus و rhipicephalus، 18/13% آلوده به انگل لیشمانیا، 55/15% آلوده به انگل توکسوپلاسما و 37/26% آلوده به انواع انگل¬های دستگاه گوارش (cysticercus fasciolaris با 20/2%،hymenolepis diminuta با 7/7%، angiostrongylus با 20/2%، capillaria با 10/1%، trichuris با 50/5% و cryptosporidium 60/6%)، تشخیص داده شدند.

تنوع ژنتیکی جمعیت های جنس غزال (gazella) در غرب و جنوب غرب کشور براساس ژن سیتوکروم b میتوکندری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده محیط زیست 1393
  فصیحه محمدی گرجی   حمیدرضا رضایی

آهوسانان، گونه¬های در معرض خطری هستند که جمعیت آن¬ها با نرخ بالایی در حال کاهش بوده و حفاظت از آن¬ها باید در اولویت برنامه¬های حفاظتی قرار گیرد. در این تحقیق 14 نمونه جمع¬آوری شده از 7 جمعیت غزال در غرب و جنوب غرب ایران بر اساس توالی ژن سیتوکروم b از dna میتوکندریایی مورد آنالیز قرار گرفتند. پس از مقایسه توالی به دست آمده با توالی موجود در ژن¬بانک در نرم¬افزار mega 5.2 و ترسیم درخت فیلوژنتیک، 3 گونه متفاوت از آهو در این نواحی شناسایی شد. بر اساس دیدگاه فیلوژنتیک، نمونه¬های 3 جمعیت پارک ملی بمو، منطقه شکارممنوع قراویز و آباده آهوی ایرانی (g.subgutturosa) و نمونه¬های 2 جمعیت منطقه حفاظت¬شده هرمود و بهرام گور آهوی هندی یا جبیر (g. bennettii) بودند. نمونه¬های منطقه حفاظت¬شده دیمه رامهرمز که مکان مناسبی برای تکثیر گونه¬های آهو است در دو شاخه¬ی مجزا مربوط به گونه¬ی آهوی ایرانی (g.subgutturosa) و آهوی شنی (g. marica) قرار گرفتند. نتایج آنالیز واریانس مولکولی در نرم-افزار arlequine 3 نشان داد تفاوت در بین این جمعیت¬ها 28/56 و در درون جمعیت¬ها 72/43 است که نشان می¬دهد ساختار ژنتیکی بارزی در بین جمعیت¬ها وجود دارد و جریان ژنی بین آن¬ها 1/0 است. شاخص تثبیت fst 5628/0 است و چون این شاخص بزرگتر از 25/0 است نشان می¬دهد که تنوع ژنتیکی بارز است. شبکه هاپلوتایپی آهوی ایرانی حاصل از نرم¬افزار network نشان می¬دهد که جمعیت آباده و بمو به عنوان جمعیت مرکزی است و بقیه جمعیت¬ها از آن منشا گرفته¬اند. شبکه هاپلوتایپی جبیر نشان می¬دهد که تنوع هاپلوتایپی در منطقه بهرام گور پایین و در منطقه هرمود بالاست.

مطالعه ی برخی شاخص های زیستی نی ماهی در دریای خزر (خلیج گرگان)
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده مرتع و آبخیزداری و شیلات و محیط زیست 1393
  مهرانگیز طهماسبی مزنگی   حامد کلنگی-میاندره

نی ماهی سیاه راه راهِ دریای خزر (syngnathus nigrolinatus caspius)، تاکنون تنها گونه ثبت شده از خانواده syngnathidae در دریای خزر می باشد. در این تحقیق 50 قطعه نی ماهی در آب لب شور حوضه خلیج گرگان (جنوب شرقی دریای خزر) صید و مورد ارزیابی قرار گرفته شد. 21 فاکتور ریخت سنجی و 6 فاکتور شمارشی بررسی و پارامتر های پویایی شناسی شامل طول بی نهایت، سن صفر، نرخ رشد لحظه ای و فاکتور وضعیت جمعیت های این ماهی برآورد شده است. نتایج حاصله وجود دو زیرگونه از syngnathus nigrolinatus, eichwald 1831 ؛ syngnathus nigrolinatus caspius و nigrolinatus syngnathus nigrolinatus، با تفاوت های قابل توجهی در اکثر صفات ریخت سنجی، به ویژه در شکل سر، طول پوزه و ارتفاع باله سینه ای در جمعیت نی ماهیان جنوب شرقی دریای خزر نشان داد. همچنین بین نمونه های نر و ماده ی هر زیرگونه، در تعداد حلقه های استخوانی قبل از مخرج و ارتفاع باله ی مخرجی تفاوت معنی داری مشاهده شده است. جدایی و تفکیک جمعیت زیرگونه های نی ماهیان در دریای خزر، با بررسیِ برخی شاخص های زیست سنجی با استفاده از روشهای آماری چند متغیره pca و dfa اثبات شد. البته، تشخیص قطعیِ گونه یا زیر گونه ها نیاز به مطالعات دقیق ژنتیکی دارد

ارزیابی فضای سبز شهر گرگان با تاکید بر گونه های درختی و درختچه ای جذب کننده پرندگان
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده محیط زیست 1393
  روفیده الوند   مرجان محمدزاده

بررسی تنوع زیستی با در اختیار قرار دادن اطلاعات پایه در مورد توزیع و فراوانی گونه¬ها و شناخت و بررسی ویژگی¬های جامعه، به مدیریت مؤثر، استفاده پایدار و حفاظت از سطوح تنوع کمک می¬کند. شناخت عناصر گیاهی و جانوری و نیز حفظ اکوسیستم¬های طبیعی و نزدیک به طبیعی در شهرها یکی از اهداف مهم بوم¬شناسی شهری است. نماد توسعه شهری پایدار احداث پارک¬های شهری منطبق با شاخص¬های بوم¬شناختی است. این تحقیق سعی دارد با بررسی نقش گونه¬های درختی و درختچه¬ای کمک به حفظ و افزایش تنوع زیستی به خصوص پرندگان به عنوان یکی از کارکردهای بوم¬شناختی در فضای سبز شهرها بپردازد. پرندگان گونه¬های غالب جانوری را در فضای¬سبز شهری تشکیل می¬دهند و از آن متاثر شده و روی آن اثر می¬گذارند. در این تحقیق با حضور میدانی در مناطق مورد مطالعه به جمع آوری نمونه پرندگان و بررسی پوشش گیاهی پرداخته شد و سپس تجزیه و تحلیل تنوع پرندگان با استفاده از نرم افزار اشلون و تراکم پوشش گیاهی با شاخص ndviانجام شد. نتایج نشان داد پرندگان نسبت به شرایط محیطی حساس بوده و حضور گونه¬های درختی و درختچه¬ای عامل مهمی در جلب و جذب پرندگان در این فضاها هستند. از جمله وجود درختان همیشه سبز و بلند و درختان گلدار و میوه دار مانند کاج، سرو، نارنج، نخل واشنگتن، زیتون، یاس زرد در فضاهای سبز می¬تواند بسیار تاثیر گذار باشد. نتایج این پژوهش می¬تواند برای برنامه¬ریزان و طراحان فضای سبز شهری در راستای افزایش کارکرد بوم¬شناختی به خصوص کمک به حفظ و احیای تنوع زیستی کمک نموده و مورد استفاده قرار گیرد.

طرح ساماندهی محور تاریخی شاه نعمت الله ولی - شترگلو
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد 1384
  حمیدرضا رضایی   علی غفاری

چکیده ندارد.

مطالعه در حشره کشهای کلره جستجوی دوزانهای مخصوصاد - د - ت
thesis وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران 1339
  حمیدرضا رضایی

چکیده ندارد.

بررسی فارماکوگنوزی 3 گونه از فلفل های ایران و تعیین مقدار ماده موثره هر یک از آنها
thesis وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران 1362
  حمیدرضا رضایی   حمیدرضا منفف اصفهانی

هدف این پایان نامه تعیین مقدار ماده توره کاپسائیسین فلفل تند در چند نقطه از کشور شامل ورامین-همدان-اصفهان-ساری و دزفول می باشد برای تعیین مقدار از روش ‏‎hplc‎‏ استفاده شد و معلوم شد که ماده موثره کاپسائیسین در فلفل های ورامین6/1 درصد بوده و پس از آن دزفول 4/1 و ساری 69/0 درصد در ردیف بعد قرار میگیرند.