نام پژوهشگر: محمود باصفا
حسین خیرآبادی شاهین شاهسونی
به منظور بررسی تأثیر میزان محلول پاشی اوره بر خصوصیات کمی و کیفی ذرت و سورگوم علوفه ای آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در یکی از مزارع کشاورزان شهرستان نیشابور درتابستان 1390 به اجرا در آمد. فاکتورها شامل دو گیاه (ذرت و سورگوم)، سه زمان محلول پاشی (یک هفته قبل از ظهور گل تاجی، پنجاه درصد ظهور کاکل بلال و دو هفته پس ازخاتمه تلقیح یا ابتدای شیری دانه) و سه غلظت اوره ( 0، 5 و 5 /7 درهزار) بود. نتایج بیانگر این موضوع بود که محلول پاشی اوره در افزایش درصد پروتئین خام علوفه و عملکرد علوفه تر در هنگام برداشت افزایش معنی داری داشته است. غلظت محلول پاشی بر روی اکثر صفات مورد بررسی اثر معنی دار داشت. بیشترین عملکرد علوفه تر در غلظت 7/5 در هزار اوره بدست آمد. بیشترین درصد پروتئین خام علوفه نیز در غلظت های 5 و 7/5 در هزار اوره بدست آمد. زمان محلول پاشی بر روی سطح برگ، کلروفیل و درصد پروتئین خام برگ اثر معنی داری داشت. اثر متقابل گیاه و غلظت اوره افزایش معنی داری بر روی ارتفاع بوته، وزن تر و وزن خشک علوفه نشان داد. همچنین اثر متقابل گیاه و زمان محلول پاشی بر روی سطح برگ، کلروفیل و درصد پروتئین خام برگ و قطر ساقه نیز معنی دار گردید. اثر متقابل گیاه، زمان و غلظت بر روی صفات مورد بررسی تأثیری معنی داری نداشت. به طور کلی می توان گفت که محلول پاشی اوره با غلظت مناسب و زمان مناسب می تواند نقش مهمی در افزایش خصوصیات کمی و کیفی ذرت و سورگوم علوفه ای و مهمتر از همه میزان پروتئین علوفه داشته باشد که امروزه یکی از بزرگترین دغدغه های کشاورزان و دامداران می باشد. همچنین اثرات سوء استفاده بی اندازه از کود شیمیایی اوره را که امروزه به عنوان یک خطر جدی آبهای زیر زمینی و در نهایت سلامت انسان را تهدید می کند کاهش می یابد.
محمود باصفا محمدحسن راشدمحصل
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و سرعت رشد و شش هیبرید ذرت دانه ای در سه کلاس رسیدگی (زودرس ، متوسط رس و دیررس)، تحقیقی در سال 1375 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی نیشابور اجرا شد. برای هر کلاس از یک آزمایش مستقل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار برای هر تیمار استفاده شد. فاکتورها شامل سه تاریخ کاشت (10 اردیبهشت ، 26 اردیبهشت و 10 خرداد) پلاتهای اصلی و شش هیبرید ksc 108، ksc 301 (زودرس)، ksc 604، ksc 647 (متوسط رس)، ksc 704، ksc 711 (دیررس)، در پلات فرعی قرار داده شدند. شاخصهای رشد و مراحل فنولوژیکی بر مبنای زمان و همچنین درجه روزهای رشد (gdd) و واحد حرارتی اونتاریو ذرت مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان داد سرعت رشد نسبی (rgr) و سرعت رشد محصول (cgr) نسبت به تاریخهای کاشت و ارقام مختلف غالبا پاسخهای متفاوتی دارند. rgr دارای روندی نزولی در طول فصل رشد بود و حداکثر مقدار آن در اوائل رشد رویشی بدست آمد. حداکثر مقدار cgr نیز در اوائل رشد زایشی مشاهده شد. تاخیر در کاشت rgr را در هر سه گروه افزایش داد، اما cgr در گروههای متوسط رس و دیررس کاهش داشت . تاثیر تاریخ کاشت روی تغییرات ماده خشک (ماده خشک گیاه، برگ ، ساقه و بلال)، بسته به کلاس رسیدگی و ارقام متفاوت بود. تاخیر در کاشت وزن هزار دانه و عملکرد بیولوژیکی (biomass) را افزایش داد، اما شاخص برداشت (hi) کاهش یافت . مقادیر hi با افزایش طول فصل رشد در بین کلاسها و ارقام نیز کمتر شد. حداکثر دانه در گروههای زودرس و متوسط رس در کشت دوم و در گروه دیررس در کشت اول بدست آمدند. در بین ارقام، حداقل و حداکثر عملکرد دانه مربوط به ارقام ksc 301، ksc 647 به ترتیب برابر با 418/9 و 1383/9 گرم بر مترمربع بودند که در کشتهای سوم و دوم بدست آمدند. همچنین ارقام ksc 108، ksc 647 در طی 103 روز (1332 درجه روز رشد) و 133 روز (1535 درجه روز رشد) از زمان کاشت تا رسیدن فیزیولوژیکی کمترین و بیشترین طول دوره رشد را داشتند که به ترتیب در کشتهای دوم و اول کسب کرده بودند. از سه متغیر ثابت روز، درجه روز رشد (gdd) و اونتاریو، متغیرهای gdd و اونتاریو به ترتیب دقت بیشتری در پیشگویی مراحل فنولوژیکی و شاخصهای رشد نسبت به متغیر روز نشان دادند. با توجه به نتایج بدست آمده و شرایط اقلیمی شهرستان نیشابور، ارقام 108، ksc 647 به ترتیب به عنوان اولویت اول و دوم ذرت در شهرستان نیشابور توصیه می شوند.