امروزه مباحث سازگاری با اقلیم و پایداری اکولوژیک جزء مباحث اساسی دربیشتر زمینه های علوم و فناوری می باشد. در زمینه طراحی شهری و معماری نیز این مبحث بخش مهمی را به خود اختصاص داده است. مباحثی چون آسایش حرارتی، صرفه جویی در مصرف انرژی و کنترل تبادل انرژی میان انسان و محیط و محیطهای مصنوع و طبیعی جزء لاینفک مطالعات طراحی شهری می باشند. در کنار این مساله ظهور تفکر پیاده محوری در طرح های شهری و تاکید بر حاکمیت پیاده در مقابل سواره و ایجاد پیاده راهها و به تبع آن لزوم تامین آسایش استفاده کنندگان از این پیاده راهها مبین ضرورت شناخت و مطالعه عوامل مختلف تاثیر گذار در طراحی فضاهای همساز با اقلیم است. حال این سوال مطرح می شود که عوامل اقلیمی موثر در طراحی که منجر به آسایش محیطی می شوند کدامند، و برای رسیدن به یک فضای شهری همساز با اقلیم چه تمهیداتی باید اندیشیده شود. در این پژوهش ضمن معرفی عوامل مختلف تاثیر گذار بر آسایش حرارتی و با استفاده از نرم افزار ecotect که یک نرم افزار تحلیلی جهت مسائل اقلیمی و انرژی می باشد، و تحلیل داده های اقلیمی تهران به بررسی عوامل تاثیر گذار خرد اقلیم بر آسایش محیطی در فضاهای شهری پرداخته شده است و با بررسی میزان تابش آفتاب، باد، رطوبت نسبی ، میزان سایه اندازی، آسایش حرارتی و سایر عوامل محیطی در محدوده مورد مطالعه بر اساس قرار گیری جداره های شهری، ارتباط آن با شرایط آسایش مورد بررسی قرارگرفته و محدوده های مساله دار و بحرانی از نظر آسایش حرارتی شناسایی شده و در نهایت راهکارهای مربوط به طراحی همساز با اقلیم در این محدوده ها ارائه شده است، که این راهکارها در دو سطح شامل: 1- برنامه ریزی برای توده گذاری وجداره ها و تحلیل اقلیمی توده ها با استفاده از نرم افزار ecotect 2- طراحی فضاهای باز و شهری جهت استفاده از عواملی چون گیاه و آب جهت تعدیل حرارتی محیط ، بوده است هدف اصلی در این پژوهش شناسایی دقیق عوامل اقلیمی موثر در فضاهای شهری و استفاده از آن در کنار عوامل موثر بر طراحی این فضاها ، و بطور خاص پیاده راهها بوده است.

چکیده: محیطی که ما در آن زندگی می کنیم هم محیط طبیعی و هم محیط ساخته شده به دست انسان، حاوی معانی و مفاهیم بسیاری است که یکی از عوامل تأثیرگذار بر رفتارهای انسان می باشد و در بسیاری از موارد آن ها را جهت می دهد؛ ویژگی های محیط باعث تقویت بعضی رفتارهای خاص می شود و بعضی دیگر را نیز محدود می کند. از طرفی فرآیند آموزش امریست پیچیده و با گستردگی فراوان که عوامل زیادی هم چون شیوه ها، دوره های آموزشی و محیط آموزش را در برمی گیرد. در واقع محیطی که در آن آموزش صورت می گیرد، محمل رفتارهایی می باشد که قطعاً در نظام رفتاری مخاطبین تأثیرگذار است و لازم است با حساسیت ویژه ای مورد توجه قرار گیرد. علومی مانند روان شناسی محیطی که به مطالعه رابطه انسان با محیط کالبدی و تأثیرات این دو بر یکدیگر می پردازد، می تواند در این زمینه به کارآید. به ویژگی هایی که محیط می تواند داشته باشد و ابزار دست معمار برای تأثیرگذاری در رفتارهای جاری در محیط است، «قابلیت» یا affordance گفته می شود. قابلیت ها یکی از وجوه محیط ساخته -شده (فضای معماری) در مواجهه استفاده کنندگان با آن، می باشند که هنگام درک و استفاده از آن محیط به ذهن انسان خطور می کنند و باعث شکل دهی به الگوهای رفتاری وی می شوند. با توجه به نقش مهم و بسزای آموزش و تربیت نسل آینده در کشور ما، طراحی و فراهم آوردن محیط مناسب در دانشکده ها که هرساله پذیرای تعداد زیادی از دانشجویان می باشند، حائز اهمیت ویژه ای می باشد. رساله حاضر در پی شناسایی و تبیین این قابلیت ها و چگونگی احراز آن ها در روند برنامه ریزی و طراحی معماری دانشکده می باشد. که درصورت تحقق این امر، درابتدا مطابقت بیشتر فضاهای طراحی شده با نیازها و اهداف خواسته شده و در نتیجه آموزش بهتر و خلاقیت شکوفاتر را می-توان انتظار داشت. واژگان کلیدی: دانشکده هنر و معماری، معنی گری کالبدی، قابلیت های محیطی، برنامه ریزی و طراحی معماری

امروزه سکونت گاه های دانشجویی که اغلب تحت عنوان خوابگاه از آن ها نام برده می شود، کمتر توانسته اند برآورده کننده نیازهای، انبوه دانشجویان کشور باشند. این درحالی است که تعداد جمعیت دانشجویان کشور در سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته و امروز بیش از هر زمان دیگر لزوم یک مطالعه دقیق و روشمند درباره چگونگی طراحی بهینه این اماکن احساس می شود. آنچه در اینجا به عنوان مسئله مطرح گردیده، چگونگی طراحی مکانی برای سکونت دانشجویان است که بتواند پاسخگوی نیازهای مختلف آنها و به خصوص نیازشان به خلوت جویی باشد. در این مسیر از مطالعات کتابخانه ای به همراه مشاهدات میدانی استفاده شده و در حین بررسی مبانی و مشاهدات، اسکیس های طراحی شکل گرفته و به مرور کامل گردیده است. ورود به مطلب از کل به جزء صورت گرفته و ابتدا به خود مسئله زیستن دانشجویان در سکونتگاه پرداخته شده و در ادامه به نیاز جزئی تری همچون خلوت جویی پرداخته شده است. به طور خلاصه در طراحی پروژه حاضر سعی بر آن بوده است که با استفاده از دستاوردهای علم روانشناسی محیط پیرامون مقوله خلوت privacy)) به عنوان یکی از کلیدی ترین مباحث در طراحی موضوعاتی از این دست، به طرحی مناسب دست یافت که تا حد امکان بتواند بواسطه ویژگی های کالبدی خود، به تنظیم تعاملات افراد کمک نموده و بدین ترتیب به ایجاد سکینه و آرامش خاطر در ساکنین خود کمک نماید.

مرحوم استاد پیرنیا از جمله معمارانی بودند که همواره سعی در شناخت و گسترش معماری ایرانی داشتند و در این راه از تجبریات معماران تجربی بهره می بردند، ایشان معتقد به معماری کردن در زمان حال، برای حال و براساس نیازهای امروز بودند، نه به روش گذشته بلکه در چهارچوب اصول گذشته؛ اصولی که نتنها در معماری بلکه در دیگر هنرها نیز پایه و اصل شناخته می شوند. اصولی که در همه ی دوره های تاریخی ایران همواره ثابت بوده و مانع کجروی معمار و هنرمند می شده. ایشان در این مسیر به معرفی 5 پایه در معماری ایرانی پرداختند: درون گرایی، خود بسندگی، نیارش، مردم واری و پرهیز از بیهودگی،که امروز برای ما در حد کلیاتی شناخته شده اند، و کمتر توجهی به آنها در طراحی معماری امروز می شود و یا کمتر تحقیقی برای شناخت بهتر ، رد یا اثبات آنها صورت گرفته است، در واقع با این که به اصول معماری معروفند اما هنوز اصل بودن آنها به اثبات نرسیده است، تعاریف آنها در حد کلیاتی با مصادیق محدود باقی مانده است. لذا به نظر می آید که تبیین این پایه ها، سنجش میزان کاربردی بودن آنها و نحوه کاربرد شان در معماری امروز امری لازم و مورد نیاز می باشد. انگیزه این رساله رسیدن به تعریفی روشن از این پایه ها و بررسی قابلیت استفاده از آنها در معماری امروز و نحوه ی کابرد آنها می باشد. شناخت مرزهای این پایه ها و میزان ارتباط آنها با هم نیز از مواردی است که به آن پرداخته شده است.

یکی از مسائلی که امروزه، بیش از هر چیز موجب فروپاشی نظام اندیشه ای که دیرزمانی وحدتبخش اجتماع بوده، شده است؛ به فراموشی سپرده شدن اصول و قواعد ثابت آفرینندگی تحت عنوان فطرت مشترک میباشد که در تمامی حوزه ها و از جمله معماری اتفاق افتاده است. معماری اگر بر مبنای فطرت مشترک بنا شود، به حد اعتلایی خویش نزدیک میشود. در این میان تجربیات و مطالعات کریستوفر الکساندر، یکی از طلایه داران معماری نظری، نیز میتواند مشعل هدایت مسیر باشد. وی به دنبال آموختن از طبیعت است طبیعتی که به عنوان منبع شناخت، میتواند معمار را در آن غوطه ور سازد. بنابراین بینشها و گرایشهای او در راستای خلق معماری مطلوب که ریشه در فطرت آدمی دارد، هدایتگر خواهد بود. این رساله در پی یافتن راه حلول حیات در اثر معماری قدم برمیدارد. هستی بدون عامل انسجامدهنده و وحدتبخش برای بشر قابل درک و فهم نیست. ذهن بشر همواره به دنبال خلاصه کردن اطلاعات دریافتی و سهولت در درک آن ها است. از این رو بشر گرایشی فطری و غریزی به سوی مرکز(عامل انسجام و انتظامدهنده) دارد. در طی مسیر برای روشنتر شدن راه، به مفاهیمی همچون نظم طبیعی، کلیّت، ساختار زنده و مرکز اشاره میشود. یکی از مهمترین این واژهها ، به عنوان هسته بحث ،"مرکز"است که ضامن حلول حیات به هر اثر هنری محسوب میشود. الکساندر، در مطالعات خود به دنبال نظم طبیعی موجود در طبیعت است؛ در تبیین نظم طبیعی از دیدگاه وی با مفهوم کلیدی مرکز مواجه خواهیم شد. اینجا بود که پرسش مورد نظر تحقیق شکل گرفت: در مسیر طراحی چه روشهایی را میتوان به کار گرفت که در نهایت، معماری در بستر طبیعت، با محوریت مفهوم مرکز از دیدگاه الکساندر شکل گیرد؟ این رساله با نگرش به مفهوم مرکز در اندیشه الکساندر، از مفاهیم ماهیت نظم و زندگی و بنیانهای آنها از کل به جزء به ترتیب از کلیت تا مراکز را مورد بررسی قرار داده است. در این راستا به تبیین ویژگیهای پانزده گانه و انواع الگوهای مربوط به آنها پرداخته میشود. در نهایت نیز برای سنجش آن، به احساسات متعالی انسان رجوع میشود که به فطرت آدمی اشاره مینماید. در گام بعدی، طراحی"اقامتگاه کویری در همسایگی روستای مصر" بوسیله مطالعاتی، بر روی زمینه ی مراکز وشناخت نیروهای بستر طرح و نیروهای درونی طرح، دنبال میشود. در نتیجه، با توجه به تجربه طراحی که بر اساس مبانی مذکور صورت پذیرفت، راهکارهایی به کار گرفته شده است. این راهکارها در راستای ایجاد مرکز به عنوان بستر ساختارمند از نیروها، شامل شناسایی عوامل برونساز و نیروهای درونساز طرح، گام برمیدارد. عوامل برونساز از نیروهای بستر طرح و موقعیت آن نشأت میگیرد و عوامل درونساز به شناسایی عملکردهای طرح و نیروهای هندسی متناسب با مراکز مختلف طرح و عوامل داخلی دیگر اشاره دارد. البته، چنین مرکزی، جز به مرور زمان و سپردن به دست تدریج و تا مرحله نهایی ساخت، حاصل نخواهد شد. در انتها، این پژوهش نشان میدهد که حفاظت از محیطهای ارزشمند تنها با راهکارهای سلبی امکانپذیر نیست و میتوان از طریق شناخت و به کار بردن خلّاق مفاهیم بنیادین، مسیری ایجابی را در جهت حفظ ارزشها به کار برد.

انسان امروزی که در جهانی آشفته و پر هرج و مرج زندگی می کند، نیازمند دستیابی به شیوه هایی است که پاسخگوی فشارهای زمانه بوده و محیطی امن و مطلوب را به وجود آورد. بنابراین دستیابی به مکانی آرام و مصون از تزاحم های محیط، برای زیستن در کنار یکدیگر در واحدی با نام خانه و همسایگی، و آن هم در کلان شهری شلوغ و پر ازدحام چون اصفهان، می- تواند به عنوان ضرورتی عاجل مطرح گردد که نیاز به پژوهش حاضر راجع به مفهوم خلوت و روابط آن با محیط مصنوع را دیکته می کند. خلوت، که به مثابه مرز میان افراد است، ماهیتی دیالکتیک دارد. به زبان دیگر، جدایی از دیگران، یا برقراری تماس با آنها، هر یک در یک مرحله زمانی غالب است. افراط و یا تفریط در این مفهوم منجر به ایجاد پدیده های نامطلوب ازدحام یا انزوا خواهد شد. بنابراین چگونگی برقراری توازن میان خواست ساکنین از خلوت مورد نیاز ایشان برای برقراری درجاتی از برخوردها و یاری خواستن ها در معماری و بالاخص در محیط خانه و همسایگی مسئله ای است که در پژوهش حاضر در پی پاسخ به آن هستیم. به نظر می رسد که با تفکیک درجات خلوت در محیط خانه و همسایگی به سه مرحله تبیین خلوت، تقسیم خلوت و تخصیص خلوت و همچنین با تفکیک مرحله تخصیص خلوت به درجات سه گانه خلوت فردی، خلوت گروهی و خلوت همگانی، می توان کاربران را در دستیابی به سطح خلوت مطلوبشان یاری رساند. همچنین با استمداد به راهکارهای معمارانه مستخرج از ابعاد گوناگون مفهوم خلوت –کالبدی، عملکردی، ادراکی و روانی، فرهنگی، اجتماعی- می توان به طور مشخص به خلق محیط هایی تأثیرپذیر دست یافت که با تمایلات متغیر افراد به تماس داشتن یا نداشتن با دیگران سازگار باشد. در این راه از منابع و ادبیات عام معماری و کتب موجود در زمینه رویکرد پژوهش و مسائل مربوط به آن بهره گرفته شده و با تحلیل همه جانبه مسئله سعی در درک و برگردان این مفهوم روانی و رفتاری به دنیای مصنوع (فیزیکی) گردیده است.

اعضا یک جامعه موفق و سالم را انسان هایی تشکیل می دهند که از لحاظ روحی- روانی- جسمی به درستی پرورش یافته باشند..امروزه این مسئله اثبات شده است که بخش اصلی شخصیت انسان در کودکی و در سال های اولیه زندگی او شکل می گیرد.علاوه بر این می دانیم که محیط بر رفتار و شخصیت آدمی تاثیر گذار است اثبات این ادعا واژه های ترکیبی مشترکی است که در هر دو حوزه روان شناسی و معماری شاهد آن هستیم واژه هایی چون روان شناسی محیط،پداگوژی و معماری، محیط یاد دهنده و ... در کشورهای پیشرفته ، طراحی فضاهای کودکان نتیجه همکاری گروهی از روان شناسان ، معماران، کودکان، والدین و مربیان است . در ایران با وجود این که در حوزه آموزش کودک و در تئوری، برنامه های آموزشی جامعی در اختیار داریم و همگام با کشورهای پیشرفته دنیا حرکت می کنیم اما در بخش عملی و بستر سازی، این دانش و آگاهی در طراحی و معماری برای کودک به کار گرفته نمی شود . کودک و کیفیت زندگی او دغدعه اصلی این تحقیق می باشد. می خواهیم برای ساعاتی از زندگی کودک فضایی طراحی کنیم که بستری باشد برای پرورش قابلیت هایش و عامل مداخله گری در فرآیند رشد او. ابتدا ادراک کودک نسبت به محیط را مورد بررسی قرار می دهیم و عواملی که بر این ادراک تاثیر گذار هستند را معرفی می کنیم. مبانی نظری این بخش از تحقیق بر پایه اندیشه های ژان پیاژه روان شناس کودک شکل گرفته است. در ادامه کد های اصلی بدست آمده را طبقه بندی کرده و راه کارهای طراحی و مصداق معماری هر یک را ارائه می دهیم که این بخش بر اساس برداشت های شخصی نگارنده می باشد .برداشت ها در قالب عبارت "یادم باشد" آورده شده است در انتهای فصل، 40 یادم باشد جمع آوری شده است که برای هرکدام چند مصداق و حکم معماری نیز ذکر شده است. یادم باشد کودک نسبت به اختلاف ارتفاع ، بالا-پایین، کنجکاوی نشان می دهد (ایجاد تقسیمات فضایی متنوع در یک فضای یکپارچه با تغییر سطح ،طراحی فضاهای با ارتفاع کمتر از کف تمام شده (گودال) مکانی برای خلوت، بازی و پرورش قابلیت های حرکتی کودک ،تشویق کودک به بالا رفتن و قرار دادن درک جدیدی از فضا در اختیار کودک با طراحی فضاهایی با ارتفاع بیشتر از کف تمام شده، اختلاف ارتفاع در سقف، ارتفاع کمتر برای فعالیت های فکری و متمرکز و ارتفاع بیشتر برای تشویق کودک به فعالیت های حرکتی،استفاده از رمپ با پهنای مناسب و شیب کمر برای انتقال کودک از یک تراز به تراز دیگر،طراحی فضای سبز به صورت مجموعه ای از چندین حیاط در ارتفاعات مختلف، حیاط گلکاری- حیاط آب- حیاط نقاشی حیاط بازی،استفاده از اختلاف سطح به جای استفاده از درب و دیوار برای تعریف فضاهای مختلف در تفکیک حوزه ها ،تأکید بر تعریف ورودی مجموعه با اختلاف سطح ) یادم باشدکودک مفهوم این جا – آن جا را می داند (بیانات فضایی)(پراکندگی فعالیت ها در نقاط مختلف فضا علاوه بر پرورش این مفهوم، کودک را به حرکت کردن نیز تحریک می کند) یادم باشد فضای کودک باید ترکیبی باشد از فضای بیرون و درون(استفاده از فضاهای باز و نیمه باز (رواق-ایوان-سایه بان)در کنار هر فضای بسته ،برقراری ارتباط بصری میان فضای داخل و خارج از طریق بازشوهای ثابت یا متحرک، قرار دادن مسیر حرکت خورشیدو تغییرات آسمان در معرض دید کودک با تعبیه نورگیر در سقف، امتداد فضاهای سبز را تا داخل بنا ،طراحی فضاهای فعالیت کودک در کنار فضای باز حرکت کودک میان این و آن) یادم باشد کودک به جزئیات بیشتر توجه می کند، فضاهای کوچک را آسان تر تجربه می کند، بارها و بارها می پیماید – لمس می کند و می شنود(تقسیم فضاهای یکپارچه با استفاده از اختلاف سطح، پارتیشن، رنگ یا تنوع مصالح به فضاهای کوچکتر ، رعایت مقیاس کودک در طراحی فضا ) ... فصل نهایی شامل فرآیند طراحی است با تکیه بر قوانین بدست آمده در طول تحقیق .

اهمیت آموزش و یادگیری خصوصاً در سنین کودکی که پایه ساز آینده جامعه نیز به شمار می رود، بر کسی پوشیده نیست. با وجود این که هنوز این سوال که : «کدام سیستم آموزشی و روش یادگیری بهترین خواهد بود؟ » جواب قاطعی در بین جوامع مختلف و نظریه پردازان آن ها پیدا نکرده است و روش های مختلف آموزشی و ترکیب آن ها در مراکز آموزشی مختلف به کار گرفته می شود، اما ، رشد تحقیقات ثابت کرده است که ذهن کودکان با تجارب مثبت و منفی شکل می گیرد و دانش که ساختاری ساختنی دارد ، تحت عنوان همین تجارب و در زمینه ی معینی شکل می گیرد. این باور اهمیت محیط های یادگیری ، امکانات و قابلیت هایی که این محیط ها ارائه می دهند را بسیار افزایش داده است. از طرفی تحول نگرش در زمینه ی نحوه ی یادگیری باعث پیدایش سیستم های جدید آموزشی شده است که برنامه ها و فعالیت های خود را بر اساس تعامل فعال با محیط سازمان می دهند. به همین دلائل است که اعمال تغییرات لازم و حتی گاهی ساختار شکنانه در محیط های آموزشی به گونه ای که قابلیت پاسخگویی به اهداف و نیازهای سیستم ها و نگرش های جدید آموزشی را در خود داشته باشد، امری غیر قابل اجتناب به نظر می رسد. در راستای حرکت در این مسیر تغییر و تحول، این رساله بر آن است تا با بررسی شیوه آموزشی مونته سوری؛ که از شیوه های آموزشی کارآمد ، تجربه محور و مورد اعتنا در سراسر جهان است و کودکان را به یادگیری فعال در محیط تشویق می کند؛ به طراحی محیط آموزشی بر مبنای الگو قرار دادن این شیوه دست یابد. روش تحقیق در این رساله در چند مرحله شکل گرفته است ، مرحله اول شامل: استخراج کلید واژه های اصلی مرتبط با خصوصیات فضایی محیط مونته سوری از بخش شناخت مونته سوری و تبیین احکام معماری مرتبط با آن ها و جمع این موارد با احکام به دست آمده از بررسی نمونه ها می باشد، مرحله دوم، استفاده از پیشنهاد هایی که برخی از محققان در زمینه طراحی محیط آموزشی مونته سوری بوده است و در نتیجه ، بخش مبانی نظری طراحی تدوین شده است ، سپس با فراهم آوردن زمینه طرح، فرآیند طراحی بر اساس نیازها و امکانات خواسته شده و احکام تبیین شده، شکل گرفته است.

امروزه، گردشگری یکی از مهم ترین عوامل مولد ثروت و اشتغال در دنیا شناخته شده و به مثابه موتور اقتصادی رشد و پیشرفت کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در عرصه جهانی به شمار می آید. دراین میان، همگام با آگاهی روزافزون نسبت به علوم طبیعی و شناخت محیط زیست در سراسر جهان، گردشگری طبیعی (اکوتوریسم) به عنوان یکی از پر جاذبه ترین شاخه های گردشگری در بین جوامع، جایگاه ویژه ای یافته است. در این میان بدون تردید، سرزمین ایران که لقب «بهشت گمشده» را به خود اختصاص داده است، با داشتن جاذبه های گوناگون در زمینه های تاریخی، فرهنگی و طبیعی می تواند مقصدی مناسب برای جذب گردشگران خارجی و داخلی باشد. با توجه به این بررسی ها، طراحی مجموعه توریستی در مجاورت کویر ضروری می نماید. طراحی مجموعه توریستی در مجاورت کویر با تفکر توسعه صنعت گردشگری اکوتوریسم در این بوم و بهره گیری از قابلیت ها و ظرفیت های کویر، با مد نظر قرار دادن شرایط اقلیمی سخت و دشوار کویر و هم چنین توجه به معماری سنتی این بوم انجام پذیرفته است. در این راستا سوالی که مطرح می شود این است، که سهم معمار در طراحی این مجموعه چیست و معمار چگونه می تواند با توجه به زمینه و بستر طرح که کویر می باشد به طراحی این مجموعه بپردازد و چه احکامی را در طراحی این مجموعه توریستی باید مد نظر قرار دهد. چنین فضایی باید ضمن بهترین شکل پاسخگویی به نیاز کاربران (طبیعت گردان) شرایط حضور کنترل شده آنها را برای اقامت محدود چند روزه در کویر فراهم آورد. علاوه بر آن در طرح مجموعه توریستی در کویر، توجه به ظرفیت ها و پتانسیل های فرمال و کارکردی محیط کویری، در خلق طرح مایه و ساخت مایه معماری ضروری است. برای پاسخ به این ضرورت ها احکام طراحی نظیر توجه به درونگرایی و حیاط مرکزی، عمق زمین، فرم های نرم همخوان با زمینه، عنصر گرانبهای آب، باد مطلوب(بادگیر)، سازه های چادری، در نظر گرفتن سایبان و توجه به نورپردازی مجموعه در شب مجموعه صادر شده است. این احکام عموماً از طریق مطالعات اقلیمی و بر مبنای بررسی مصادیق مشابه معمارانه که از لحاط بستر و یا عملکرد مطابقت داشته اند، به دست آمده و در تهیه طرح معماری مجموعه توریستی در کویر به کار رفته است.

چکیده جمعیت جهان در حال پیر شدن است و ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. درکشور ما همواره سالمندان ازجایگاه خاصی بر مبنای احترام واقتدار درجامعه برخوردار بوده اند. اما تغییرات دنیای امروز و جدا شدن افراد کهنسال از مرکز و هسته ی زندگی سبب فروپاشی این جایگاه وشکل گیری ذهنیت منفی نسبت به سالمندان شده است؛ سپردن سالمندان به سراهای سالمندان، انزوای آنها و انسداد پیوند بین نسل ها نتیجه ی این تحولات می باشد. با این حال، همچنان در فرهنگ ما سالمند انسان شریف و ارزنده ای است که تجارب و اندوخته های او نیروی بالقوه ای برای ساختن جامعه ای برتر و فرهنگ عالی تر به شمار می رود. اگر چه عوامل تاثیر گذارمتعددی بر بهبود و ارتقاء جایگاه سالمندان نقش دارند، رساله ی پیش رو قصد دارد به بهانه طراحی مجموعه ی مسکونی در شهر یزد، از حوزه معماری و با محوریت قرار دادن مفهوم پیری موفق به این مساله بپردازد . در این راستا شناخت عوامل موثر بر رضایتمندی محیطی سالمندان اصلی ترین محور مطالعاتی رساله را شکل داده که نتایج آن به عنوان مبنای نظری و عملی طراحی مجموعه مسکونی مورد نظر مورد استفاده قرار می گیرد. ایده ی کلی طراحی این پروژه، در دو بخش طراحی دانه و طراحی مجموعه، ایجاد محیطی است که امکان فعالیت را از سالمندان سلب نکند و حضور آنها را در کنار خانواده و در بطن جامعه تداوم بخشد، که به دنبال دستیابی به این هدف مفهومی شکل گرفته است که تحت عنوان حضور پایدار آن را معرفی می کنیم. با تحقق این مفهوم نه تنها سطح سلامت و کیفیت زندگی سالمندان ارتقاء می یابد و گامی به جلو درجهت رسیدن به پیری موفق برداشته می شود، بلکه امید است که چرخه ی فرهنگی جامعه حفظ و شکاف و گسل عاطفی موجود بین نسل ها ترمیم شود. کلمات کلیدی: سالمند، پیری موفق، مجموعه مسکونی، حضور پایدار، جولانگاه

زبان فارسی عامل قدرتمندی است که نقش مهمی در ایجاد تقارب و خویشاوندی بین هنرها و به طور ویژه معماری های حوزه جغرافیایی و فرهنگی پارسی زبانان بازی می کند. چگونگی تأثیر زبان بر معماری و چیستی زبان مشترک معماری های پارسی زبانان، دغدغه اصلی این پروژه است. طراحی یک خانه فرهنگ برای پارسی زبانان در بستری مناسب (شهر توس)، می تواند عرصه را برای جستجوی این موضوعات فراهم کند. در این پروژه، مطالعات اکتشافی در حوزه زبان و با هدف یافتن اصول مشترک بین زبان و معماری انجام می شود و نیز مطالعاتی تطبیقی به منظور یافتن وجوه مشترک بین ویژگی های خاص زبان فارسی و معماری پارسی زبانان صورت می گیرد. انجام مطالعات تطبیقی و تحلیل مصادیق مناسب از معماری گذشته این کشورها، به استخراج موارد مشترک می انجامد. همچنین بررسی و تحلیل معماری معاصر آنها، اشتراکات مورد توجه طراحان معاصر و نحوه احیای آنها در معماری امروز را نشان می دهد. در نهایت با ایجاد تناظری بین سه وجه عمده این فرهنگ؛ یعنی وجه زبان و خرد پارسی، وجه معماری پارسی زبانان و وجه مردمی فرهنگ پارسی زبانان (شامل آداب و رسوم، هنرها، باورها و ...)؛ با سه مولفه موثر بر طراحی؛ یعنی معنا، کالبد و رفتار؛ در کنار توجه نمادین به کلید واژه هایی چون فردوسی، شاهنامه و ... کانسپت معماری این مجموعه بدست می آید. این رساله دارای سه بخش اصلی است. بخش اول به بررسی نسبت زبان و معماری می پردازد. در بخش دوم با موضوع زبان و معماری پارسی؛ در ابتدا پارسی زبانان و زبان ادبی و فرهنگی مشترک آنها مورد مطالعه قرار می گیرند و سپس به مبحث زبان معماری پارسی زبانان پرداخته می شود. در بخش سوم که بحث طراحی خانه فرهنگ پارسی زبانان در توس است؛ موضوع طرح، مکان طرح و نهایتأ فرایند طراحی بررسی می شوند. این تحقیق می تواند بیانگر شیوه هایی برای ایجاد ارتباط بین زبان و معماری؛ که به ارائه معماری بهتر برای اقوام، گروه ها، سنین مختلف و ... کمک می کند؛ باشد. همچنین راه هایی برای جستجوی اشتراکات معماری های متأثر از یک فرهنگ که در مرزهای سیاسی متفاوتی شکل گرفته اند ارائه می کند.

باتوجهبهرشدجمعیتوافزایشنیاز بهمسکندرشهرها و فاصله گرفتن این مکان ها از محیط های مسکونی مطلوب،روشنکردنالگوهاوخط مشی هاییبرایارتقاء سطح کیفی زندگی افراد،ضروریبهنظرمی رسدکهدراین بینایجادحسامنیتبهعنوانیکیازعواملانسانی- محیطی،نقشمهمی رادررضایتمندیوآسایشافراددرزندگی شانایفاخواهدنمود. اما تأمین امنیت در مجموعه های مسکونیتنها از طریقموانع سخت میسر نبوده، چهبسا همینموانعفیزیکی بهلحاظروحی-روانی حسناامنیرادرمردمتقویتمی کنند. آنچه در اینجا به عنوان مسئله مطرح گردیده، چگونگی طراحی سکونتگاهی جمعی،با نام مجتمع مسکونی است که بتواند پاسخگوی نیازهای مختلف ساکنین خود و به خصوص نیازشان به امنیت باشد به طور خلاصه در طراحی پروژه حاضر سعی بر آن شده تا با کمک گرفتن از مفهوم فضای قابل دفاع، و به رسمیت شناختن حقوق افراد در استفاده از فضا، محیطی خلق شود که متجاوزین در آن احساس امنیت نداشته باشند. محیطی که به واسطه ویژگی های کالبدی خود، حس کنترل افراد را بر فضای زندگی شان تقویت کرده و با محدود کردن فرصت های تجاوز و تعدی به حقوق فضایی افراد احترام گذاشته و در نهایتبه سکینه و آرامشساکنین خود کمک می کند. در تحقیق حاضر سعی بر آن بوده که محقق تنها به مطالعات کتابخانه ای محدود نشود و همزمان با بررسی مبانی نظری و مشاهدات میدانی، اسکیس های طراحی شکل بگیرد و به مرور کامل شود.

قلمروها را می توان از چند منظر تعریف نمود. قلمرو به عنوان یک مکان، شامل فضا، محیط، محوطه، پایگاه و یا محدوده ای مشخص و دارای حد و مرز است که توسط شخص، خانواده، ساکنین و گروه های اجتماعی، به روش های مختلفی شکل می گیرد. همچنین قلمروها منابعی هستند که به وسیله موانع فیزیکی، نشانه های نمادین، با روش هایی چون عمل کردن، فرمانروایی کردن، جای دادن، استفاده کردن، دفاع کردن و علامتگذاری کردن به طور مستمر، تولید می شوند و کیفیت هایی چون اختصاصی بودن، محدود بودن، قابل تغییر بودن و... را برای ساکنین و افراد و گروه هایی که از آن استفاده می کنند به همراه دارند. تعاملات اجتماعی روش هایی هستند که افراد توسط ابزارهایی منابعی را به کار می گیرند تا روش هایی را بر یکدیگر اعمال کنند. این منابع می توانند قلمروها باشند. ایجاد کردن واکنش، انجام دادن کاری، انتقال دادن اطلاعات، تأثیر گذاشتن و تأثیر گرفتن، پاسخ دادن، داد و ستد نمودن، انتخاب کردن، به وجود آوردن، نشان دادن کنش و واکنش و به کار گرفتن، از روش های شناسایی شده ی تعامل اجتماعی هستند. این روش ها که نوعی فرایند و جریان دوسویه هستند، توسط دو یا چند انسان آگاه که توانایی انتخاب کردن دارند به وسیله ی نمادهای لفظی، زبان، اشارات و حرکات برخواسته از ارزش ها، آرزوها و خواست ها، منابعی چون اعمال و رفتارها را به کار می گیرند تا بر اعمال، افکار ، انتظارات و رفتارهای دیگران اثر گذاشته و به گونه ای نمادین به انتقال معناها بپردازند. به نظر می رسد مسئله اصلی در برخی مجموعه های سکونتی در شهر تبریز، تنظیم نبودن تعاملات اجتماعی است. قلمروها وسایلی هستند برای تسهیل کردن و تثبیت کردن تعاملات اجتماعی و نظام های اجتماعی. قلمرو نقش مهمی در حفظ تعامل اجتماعی بازی می کند. اگر هر فردی حوزه ی مکان خویش را به دیگران اعلام و دیگران نیز آن را پذیرفته باشند، تعارض به حداقل ممکن خود می رسد. می توان گفت طراحی نشدن و در واقع رها شدن طراحی قلمروها باعث به هم خوردن این تعادل شده است. به گونه ای که افراد خود، قلمروهایشان را بدون دخالت طراح تنظیم نموده و از تماس های اجتماعی خود می کاهند. هدف، طراحی کردن قلمروها درمجموعه مسکونی، به عنوان مکان هایی هستند که با تعریف روش هایی در آن ها، به صورت مستمر تولید شوند. به نظر می رسد اگر فضا و کارکردهای جاری در آن براساس روش های رفتار قلمروپایی طراحی شود، می توان به تنظیم کردن تعاملات اجتماعی کمک نمود.

نخستین تعاریف از فضای باز در قرن بیستم حاصل نوعی پنداشت "تهی" از فضا و یا هر آن چه از باقی مانده احجام "پر" قابل تصور است، می باشد . فضای باز بیشتر در آن زمان در قالب فرم شناخته شده تا به عنوان یک عملکرد دانسته شود. در تعاریف، آمده است که فضای باز فضایی محصور شده توسط توده های ساختمانی و عناصر طبیعی است که توسط مردم جهت انجام کارهای مشخص و یا حتی نامشخصی از زندگی روزانه اشغال می شود. فضای باز به عنوان یک فضای متعادل کننده و تعمیم دهنده مورد استفاده قرار می گیرد که مکملی برای فضای سبز است. در عین حال فضای باز به عنوان تعدیل تراکم ساختمانی و انسانی از اهمیت محسوسی برخوردار است. فضای باز بستری برای فعالیت ها و رفتارهای انسانی فراهم می کند. درباره طبیعت نظرات و عقاید مختلفی وجود دارد. برخی آن را منبعی برای الهام بخشی در ساخته های بشر می دانند و نیز برخی از جنبه زیبایی شناسانه و بعضی نیز با گرایشی معنوی به آن می نگرند. طبیعت را می توان منبعی فراخ برای انواع بهره گیری ها دانست. طبیعت و سبزینگی در شکل های گوناگون در معماری ایرانی تجلی یافته است. مسئله ی اساسی در این پژوهش، به هم خوردن رابطه کالبد فضای باز با میزان سبزینگی و در واقع هر نوع نمودی از طبیعت، در فضاهای باز مجموعه های مسکونی شهر شیراز است. هدف، طراحی مجموعه ای مسکونی در شهر شیراز است تا با تأکید بر جایگاه فضای باز خصوصی در سطح عرصه های زیستی به هدف دست یافتن به توازن اکوسیستمی و ارتقا جایگاه طبیعت در زندگی انسان ها کمک کند. به نظر می رسد با افزایش آگاهی در زمینه طراحی با توجه به طبیعت، بتوان به هدف پژوهش دست یافت.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

در این پایان نامه ابتدا وضع موجود شهرری و خدمات اداری در این شهر بررسی شده است سپس در انتها به مشخصه های عمومی ساختمانهای اداری و تجاری و وضعیت اقلیمی این شهر پرداخته شده است .

در این مجموعه موسسه ای با عنوان فوق طراحی شده است که به لحاظ تشکیلاتی و اهمیت عملکرد، از مابقی فضاها مهمتر است و مسئولیت هدایت و مدیریت کلیه مراکز آموزش آلی در سطح کشور را که بیش از 22 مرکز می باشد، بعهده دارد. وظیفه این موسسه مشابه وظایف وزارت علوم در مقیاس کوچکتر است . زیرا عهده دار برنامه ریزی و تدوین رشته ها و گروههای آموزشی، امکان سنجی و نیازسنجی، بررسی استعدادها، نیروی انسانی، شرایط اقلیمی، اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی، علمی و ... استانها و مناطق مختلف کشور است . و بر عملکرد مراکز فوق مدیریت مستمر دارد. این موسسه تحت مدیریت قائم مقام معاون آموزش و تحقیقات جهاد می باشد. و دارای دو کلان فضای اداری و پژوهشی است . بخش اداری آن شامل حوزه مدیر کل و 6 معاونت است با زیر بنای 3880 متر مربع و بخش آن شامل 16 گروه پژوهشی است با زیر بنای 4785 متر مربع که جمع زیربنای موسسه فوق 8655 متر مربع می باشد.

در مرکز بخش قدیمی اهواز در مرحله ای موسوم به خزعلیه (اهواز قدیم) خیابان مهزیار از خیابان 24 متری منشع می شود که به بقعه متبرکه ای بنام حضرت علی بن مهزیار منتهی می گردد. این بنا از نقطه نظر سابقه تاریخی تقریبا نقطه شروع شکل گیری اهواز امروزین محسوب می گردد. بدین صورت که با توجه به اسناد تاریخی علی الخصوص سفرنامه مستشرقین غربی تنها بنائی که تا مدتها پس از ویرانی اهواز در این منطقه وجود داشته مدفن حضرت علی بن مهزیار بوده است از این رو این آرامگاه جدای ارزشهای مذهبی و ملی واجد ارزشی خاص بواسطه مسائل معماری و شهرسازی می باشد. متاسفانه به بنای این آرامگاه آنگونه که باید توجه نشده و ساخت و سازهای بدون برنامه منجر به از دست رفتن سیمای بومی این آرامگاه شده است . نکته قابل ذکر دیگر در خصوص این آرامگاه آنگونه که باید توجه نشده است که با وجودی که این آرامگاه تقریبا تنها مکان مذهبی شاخص شهر اهواز می باشد تا کنون هیچ طرح جامعی در جهت احیاء و گسترش آن در نظر نگرفته شده است . از این رو با توجه به قابلیت هائی که این مکان مقدس از نقطه نظر مذهبی و سیستم شهری دارا می باشد طرح گسترش مجموعه مذهبی در جوار آرامگاه علی بن مهزیار با توجه به در نظر گرفتن مسائل منطقه ای و شهری به عنوان موضوع رساله پایانی انتخاب گردید و این رساله این مسئله مورد بررسی قرار داده است .

آنچه در این مطالعه مطلع نظر بوده است ، سعی در فررهم آوردن بخشی هر چند کوچک ، اما مدون در مورد سابقه ادارک سکونت در ایران و بررسی نقاط قوت و ضعف بینش سکنا در این مرز و بوم بوده تا پس ما حصل آنرا در سامان بخشیدن به سکنای امروز بررسی نمائیم، از آنجائیکه نامحدود بودن ابعاد مطالعه، می تواند نتایج حاصله را دستخوش ابهام و نقص نماید، در این مطالعه کوشیده ام که در مقایس کوچکتر به مطالعه پرداخته و اگر چه در مباحث پایه بررسی را منحصر ننموده و بستر موضوع را ایران قرار داده ام و در بخشهایی از مطالعه از دستاوردهای جهانی نیز یاری گرفته ام، اما در قدم بعدی چهارچوب مطالعه را محدود به معماری مسکن در بوشهر نموده و با ارائه مباحثی در شناخت معماری بوشهر و مباحث زمینه ساز آن به بررسی گذشته و حال معماری بوشهر و بویژه معماری خانه در آن پرداخته و نتایج حاصل از آن مطالعه را در معماری امروز خانه بوشهر، بررسی خواهم نمود.

چکیده ندارد.

آنچه در این پروژه مورد مطالعه واقع می شود از دو دیدگاه بررسی شده است: دیدگاه اول مطالعات نظری مبانی فکری است. دیدگاه دوم موضوع طرح معماری است. در بحث اول مواردی بصورت زیر مطرح هستند. بررسی سوابق تاریخی ، اجتماعی به لحاظ واقع بودن بستر طرح در شهر یزد. تحلیل فرهنگ از دیدگاههای مختلف و نهایتا دستیابی به نتایج حاصل از مقوله فرهنگ و بدنبال آن پرداختن به فرهنگ معماری به مثابه ابزار و اندیشه فرهنگی و نتیجه گیری حاصل از آن . نگرش به معماری ایران جهت یافتن ارزشها و اصالت های فرهنگی که برمبنای آنها، تفکر معماری شکل گرفته و تجزیه و تحلیل فضاهای فرهنگی اعم از گذشته و حال ، داخلی و خارجی هدف از این قسمت مطالعه جهت یافتن الگوها و مصادیقی بوده است که در ادوار گذشته علاوه بر کاربری موظف ، به نوعی نگرش فرهنگی در آنها بکار گرفته شده است. مثلا تحلیل نقش مایه های تصویری مسجد جامع یزد- تحلیل مجموعه ماهان کرمان به عنوان فضای فرهنگی تفرجگاهی ، تعریفی نظری از حمامهای کارا کالا واقع در یونان به عنوان مدرک تاریخی از فضاهای فرهنگی گذشته از سایر کشورها که اشاره به سابقه موضع می کنند. مطالعه در خصوص بهینه و به روز کردن اطلاعات مورد نیاز در باره پروژه ، بخصوص اینکه موضوع از دیدگاه نظری مطرح است و در بستری اتفاق می افتد که خود یزد به عنوان یکی از شهرهای فرهنگی به تصویب دولت رسیده و علاوه برآن جامعه ، بشدت وارد عرصه های فرهنگی می شود و بیش از بیش نیاز به فضاها و اماکن فرهنگی مشاهده می شود.

آنچه در این مجموعه ارائه می شود نگاهی است اجمالی به بخشی از وجوه معماری مساجد ایران به عنوان یکی از مهمترین ابنیه دوران اسلامی این سرزمین ، و دلیل این توجه احساس نیازی است که معماری امروز نسبت به بخشهای مطالعاتی دارد و جامعه معماری ما همواره به دلیل خلا ناشی از وجود آن راههای متفاوتی را تجربه می کند.

این رساله ، مطالعات مربوط به طراحی خوابگاههای دانشجویی می باشد که براساس طرح جامع دانشگاه یزد ، مساحتی در حدود 205000 مترمربع برای آن در نظر گرفته شده است. مجموعه دارای عملکردهای مسکونی ، خدماتی و تفریحی می باشد که روحیه غالب آن مسکونی است و مجموعه بوسیله فضای سبز و آب نماها تکمیل می شود.

در این تحقیق نویسنده برآنست که در باب هویت و هویت معماری و شهرسازی ایرانی(میبد)تعمق نموده و با حفظ ارزش بافت، میدان مرکزی آن را ساماندهی نماید.بنابراین مطالعات به هفت فصل تقسیم شده است: فصل اول به معرفی کل میبد در وضع موجود پرداخته شده است. در فصل دوم پیشینه تاریخی هسته قدیم میبد را از زمانی که آثاری از زندگی در آن بوجود آمده تا دوره ساسانی که بافت فعلی شکل گرفته ، و از دوره اولیه اسلامی تا انقلاب اسلامی فعلی مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم هویت و شخصیت را درکتابهای فلسفی و روانشناسی بررسی نموده و با برداشت میدانی با توجه به فصل مطالعات تاریخی ، هویت بافت را در زیرساختارها و کالبد آن جویا شده است. در فصل چهارم با تهیه کلیه اطلاعات و نقشه های لازم با برداشت میدانی ، نگهداری و مرمت بافت را به انجام رسانده است. در فصل پنجم به مطالعه میدان با نگاهی به میادین تاریخی اروپا به اختصار در دوره های مختلف و میدان در معماری ایرانی از دوره باستان تا معاصر ، میادین بافت قدیم میبد بالاخص میدان مرکزی آن را مورد ارزیابی قرار داده است. در فصل آخر با بررسی فضای معماری و ساماندهی آن و معیارهای طراحی و برنامه ریزی فیزیکی طراحی میدان مرکزی میبد را به انجام رسانده است.

در فصل اول به شناخت کلی موضوع کتابخانه و بخصوص کتابخانه مرکزی و نمونه های موجود پرداخته شده است. در فصل دوم به شناخت همدان از جهات مختلف بعنوان بستر طرح و لزوم احداث کتابخانه مرکزی در همدان پرداخته شده است.در فصل سوم ، ابتدا نیازمندیهای کمی و کیفی همه کتابخانه ها بررسی شده و سپس متناسب با شرایط همدان که پیش از آن ذکر شده، بکار بسته شده است. در فصل چهارم سایت مورد نظر انتخاب شده و در فصل آخر ، روند طراحی و سپس طرح مورد نظر ارائه شده است.