تیره چتریان apiaceae (umbelliferae) با داشتن حدود 4250 گونه در جهان، یکی از تیره های بزرگ و مهم گیاهی به حساب می آید. جنس ferula با نام فارسی ferula با 185- 170 گونه متعلق به قبیله scandiceae به عنوان بزرگترین عضو این تیره در آسیا و سومین جنس آن در جهان محسوب می شود. در این تحقیق داده های شیمیایی اسانس، داده های ریخت شناختی و داده های مولکولی جنس ferula آنالیز، مقایسه و مورد ارزیابی قرار گرفت. در مجموع 84 ترکیب اصلی اسانس مربوط به 20 گونه این جنس با استفاده از نرم افزار spss مورد ارزیابی chemosystematics و chemodiversity قرار گرفت. داده های شیمیایی اسانس 6 گونه (f. oopoda,f. foetida, f. behboudiana, f. diversivittata, f. galbaniflua and f. hezarlalehzarica) برای اولین بار گزارش شد. هم چنین وضعیت تاکسونومیکی و روند تکاملی صفات ریخت شناختی این جنس با استفاده از آنالیز کلادیستیک 33 صفت ریخت شناختی مورد ارزیابی قرار گرفت. این تحقیق برای اولین بار تمام گونه های ferula موجود در ایران را به همراه 68 گونه دیگر آن و هم چنین 2 گونه leutea ایران، 2 گونه dorema و 1 گونه laser به همراه 3 گونه دیگر به عنوان برون گروه مورد ارزیابی فیلوژنتیکی ردیف خوانی داده های مولکولی nr dna its قرار داد. از این تعداد 28 گونه آن برای اولین بار تعیین توالی شدند. بسیاری از گونه های مورد مطالعه در این تحقیق از رویش گاه های طبیعی جمع آوری و شناسایی شدند، استخراج dna برخی از گونه هایی که امکان جمع آوری آنها میسر نگردید، از برگ نمونه های هرباریومی وین و موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع و از نمونه های تیپ انجام گرفت. dna کل نمونه ها با استفاده از آغازگرهای یونیورسال its (4) و its (5a) تکثیر و تعیین توالی گردیدند. داده های مولکولی به دو روش امساکی (maximum parsimony) با استفاده از نرم افزار paup* و روشbayesian inference با استفاده از نرم افزار mrbayes آنالیز گردید. به علت عدم دسترسی به نمونه تیپ f. badghysi، حضور و عدم حضور قطعی این گونه مورد تردید و کلیه نمونه هایی که تحت نام این گونه از استان کرمان و مناطق جنوبی مجاور جمع آوری و شناخته می شد با گونه f. hezarlalehzarica جایگزین گردید. مقایسه و ارزیابی تبارنمای اجماع حاصل از داده های مولکولی و مورفولوژیکی نشان داد که دو گونه جنس leutea ایران نیز بایستی به جنس ferula منتقل گردند و براین اساس دو ترکیب جدید از این جنس به ferula ایران افزوده شد. با وجود قرارگرفتن جنس dorema در داخل جنس ferula، انتقال قطعی آن به جنس ferula نیاز به مطالعات تکمیلی دیگری دارد. با افزودن 5 گونه leutea، یک گونه laser، مشکوک بودن حضور 4 گونه ferula در ایران، و هم نام کردن دو گونه، تعداد گونه های ferula ایران به 34 عدد تغییر یافت.

در این مطالعه فیلوژنی قبیله astereae با تاکید بر psychrogeton بررسی شد. در ایران حدود 15 سرده و 38 گونه پراکنده هستند. به منظور بازسازی روابط فیلوژنی ماتریسی متشکل از 108 تاکسون تهیه گردید که از این میان 51 تاکسون برای ناحیه هسته ای nrdna its در این مطالعه توالی یابی شدند و همچنین زیر مجموعه ای متشکل از 18 تاکسون برای فاصله انداز cpdna trnh-psba که از این میان 15 تاکسون در این بررسی تعیین توالی یابی شدند. ماتریس داده های ناحیه هسته ای nrdna its شامل 5 برونگروه و 103 درونگروه و ماتریس دیگر مربوط به داده ناحیه کلروپلاستی cpdna trnh-psba، شامل 2 برونگروه و 16 درونگروه می باشد. برای هر دو آنالیز هسته ای و کلروپلاستی به ترتیب 10 و 9 گونه psychrogeton انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با دو روش بیشینه صرفه جویی و baysian توسط برنامه paup*4.0b10 و mrbayes v3.1.2 انجام شد. براساس این مطالعه، قبیله astereae تک تبار می باشد. سرده های psychrogeton، lachnophyllum و aster ظاهرا تک تبار نیستند و galatella به همراه crinitaria و tripolium با همدیگر مخلوط یک کلاد را تشکیل می دهند. اما chamaegeron، erigeron های آسیا-اروپا و myriactis تک تبار می باشند. دو فرد از ps. pseuderigeron و سه فرد از ps. obovatus در کلادهای مجزا از سایر گونه های psychrogeton قرار دارند. ps. nigromontanus با کلاد متعلق به گونه های ps. aucheri، ps. aellenii، ps. cabulicus، ps. amorphoglossus، ps. alexeenkoi و ps. chionophilus خواهر می باشد. گونه ps. aucheri با گونه های ps. aellenii، ps. cabulicus، ps. amorphoglossus، ps. alexeenkoi و ps. chionophilus خواهر می باشد. همچنین کلاد مربوط به گونه های ps. aellenii، ps. cabulicus، ps. amorphoglossus، ps. alexeenkoi و ps. chionophilus از احتمال پسین بسیار ضعیفی برخوردار است. علاوه براین گونه های ps. amorphoglossus، ps. chionophilus و ps. alexeenkoiبیشترین قرابت را با یکدیگر دارند. callistephus chinensis و brachyactis roylei در میان گونه های این سرده قرار می گیرند. این بررسی نشان داد aster bachtiaricus با سایر aster های آسیا-اروپا قرابت ندارد. در انتها روند تکامل 20 صفت ریخت شناسی برای psychrogeton در چارچوب فیلوژنی nrdna its بررسی می شود. . کمترین شاخص ثبات، 25/0 مربوط قطر کپه می‎باشد. . بیشترین ثبات، 1 مربوط به نوع کرک، رنگ گلهای حاشیه ای و گلهای میانی از لحاظ عملکرد می‎باشد.

ابدال الادویه عنوان عمومی آثاری دربار? داروهای جایگزین و قوانین جایگزینی (اِبدال) آنهاست. این مبحث نزد پزشکان و گیاه-داروشناسان یونان باستان و دور? اسلامی از اهمیتی بسزا برخوردار بوده است. زیرا چه بسا پزشک برای درمان بیماری به داروی ساده ای که در ناحیه ای خاص یا فصل خاصی از سال نایاب بود نیاز داشت، و اگر از بدل آن دارو استفاده نمی کرد، از عهد? درمان بیماری برنمی آمد. تلاش یونانیان دربار? شناسایی بدل داروها به اشارات پراکند? دیوسکوریدس(حدود 40-90م)و جالینوس(129-حدود 216م) ورسال? ابدال منسوب به جالینوس که احتمالا توسط بولس اجانیطی (حدود 625-690م) گردآوری شده منحصر بوده است. پزشکان و داروشناسان دور? اسلامی بیش از پیشینیان خود به ابدال ادویه توجه نشان دادند. زیرا از یک سو بسیاری از داروهای یاد شده در آثار یونانیان بومی اقلیم مدیترانه ای و در سرزمین های شرقی، سخت یاب یا ناشناخته بود. از سوی دیگر بسیاری از داروهای گیاهی مورد استفاد? پزشکان شرقی، فقط در سرزمین هایی مانند ایران و شبه قار? هند می رویید ویونانیان آنها را نمی شناختند.از این رو در بیشتر آثار عمومی ادوی? مفرده دور? اسلامی، بدل هر دارو نیز یاد می شد. افزون بر این، شماری از داروشناسان دور? اسلامی و بویژه ایرانی،همچون رازی (251-313ق/865-925م)، با توجه به اهمیت موضوع، آثاری مستقل در این باره نوشتند. بخشی از این پژوهش، به تصحیح انتقادی متن عربی کهن ترین تک نگاری های برجای ماند? این حوزه، یعنی رسال? ابدال ماسرجویه(حدود 200ق/815م)، بدیغورس (روایت عربی رساله در حدود 250ق/865م) و رازی اختصاص دارد. در بیشتر آثار داروشناسی دور? اسلامی استنادهای پرشماری به رساله های دوم و سوم دیده می شود. در این پژوهش از این نقل قول ها، که متون موازی» نامیده شده اند، در تصحیح متن بهر? بسیار گرفته شده است. در ادامه فهرست مفصلی از داروهای ساد?یاد شده در این سه رساله آمده و در مورد مفردات گیاهی، نام های کهن تا حد امکان با نام های علمی تطبیق داده شده اند. در این بخش، چکیده ای از اطلاعات مذکور در متون گیاه-داروشناسی کهن، به ویژه دربار? نام های مختلف هر دارو به زبان های مختلف گرد آمده است.

جنس bupleurum l. به تیره کرفسیان (apiaceae)، زیرتیره ی apioidae و تبار apieae تعلق دارد. این جنس با 185 تا 195 گونه دومین جنس بزرگ در تیره کرفسیان بوده و در فلات ایران 35 گونه و در ایران نیز 14 گونه از این جنس موجود است. وسعت و الگوی پراکنش گونه های این جنس با وجود برخی مشابهت ها یکسان نیست. گونه های اندمیک این جنس در ایران عبارتند از b.wolffianum، b.flexile و b.ghahremanii. در فصل اول این مطالعه کلیات و تعاریف مورد لزوم برای درک و مطالعه ی مناسب تیره ی چتریان و جنس bupleurum ارائه گردیده است. سعی نموده ایم ضمن رغایت ایجاز به برخی از مهمترین صفات لازم برای رده بندی و شناسایی گونه های جنس bupleurum بر اساس آناتومی میوه و نیز سایر صفات مورفولوژیکی اشاره کرده ایم. فصل دوم شرح داده هایی است که از مطالعه مورفولوژیکی گونه های در درسترس جنس bupleurum و نیز بررسی آناتومی میوه ی آنها به دست آمده است. برخی از مهمترین صفاتی که در آناتومی میوه ی جنس bupleurum مورد بررسی و تاکید قرار گرفتند عبارتند از همسانی مریکارپ ها، شکل مریکارپ در برش عرضی، فشردگی مریکارپ ها، تزیینات سطح میوه، زوائد موجود بر سطح میوه و کیفیت آنها، شکل و گسترش پره های مریکارپی، وجود مجاری ترشحی و تعداد مجاری ترشحی در ردیف های بین پره ای. در انتهای این فصل کلید شناسایی دو راهه و جدولی از صفات تشخیصی مهم از یافته ها استخراج گردیده که می تواند شناسایی گونه های مختلف این جنس را تسهیل کند. فصل سوم حاوی تحلیل داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار paup و تلاش برای انطباق و مقایسه کلادهای به دست آمده با طبقه بندی های پیشین می باشد. ضمنا سعی نمودیم با تشریح الگوهای پراکنش گونه های جنس bupleurum نتایج به دست آمده را وضوح بیشتری ببخشیم.

فیلوژنی تیره علف هفت بند در ایران با استفاده از داده های توالی های هسته ای و کلروپلاستی انجام گردید. برخی ویژگیهای ریخت شناسی و گرده شناسی نیز برای شناخت بهتر و تمایز جنس ها از یکدیگر استفاده گردید. در این پژوهش، 101 گونه در آنالیز nrdna its، 85 گونه در آنالیز matk و 78 گونه در آنالیز rpl32-trnl(uag) شامل تمامی جنس ها و اکثر گونه های شناخته شده از تیره علف هفت بند در ایران به منظور بازسازی روابط فیلوژنی مورد مطالعه قرار گرفتند. گونه triplaris peruviana در دو آنالیز nrdna its و matk و گونه bistorta major در آنالیز rpl32-trnl(uag) بعنوان برون گروه انتخاب شدند. همچنین برای تعیین روابط فیلوژنی میان گونه های calligonum، علاوه بر توالی های نامبرده از اینترون دوم ژن هسته ای تک نسخه ای leafy، و توالیهای کلروپلاستی trnh-psba، ndhf-rpl32، trnv-ndhc و trnk-rps16 آزموده شدند. از میان آنها اینترون دوم ژن leafy با صفات اطلاعی بیشتر برای آنالیز فیلوژنی انتخاب شد. آنالیزهای فیلوژنی با استفاده از روش بیشینه صرفه جویی تعبیه شده در نرم افزار paup* ، روش bayesian در نرم افزار mrbayes و روش درست نمایی حداکثر، در نرم افزار raxmlgui صورت گرفت. همچنین برای تخمین زمان واگرایی بین تاکسون ها از نرم افزار beast استفاده شد. همه داده های مولکولی نشان می دهند که این تیره در ایران شامل چهار قبیله persicarieae، rumiceae، calligoneae و polygoneae می باشد. تک تباری هر کدام از آنها با حمایت بالا تایید شد. در ایران قبیله persicarieae با جنس های persicaria، bistorta و aconogonon؛ قبیله rumiceae با جنس های rumex، emex، rheum و oxirya؛ قبیله calligoneae با جنس های calligonum و pteropyrum و قبیله polygoneae با جنس های polygonum، atraphaxis، fallopia و reynoutria شناخته شدند. جنسهای aconogonon با تک گونه a.alpinum، fallopia با سه گونه f.balschuanica، f.dumetorum و f.convolvulus و reynoutria با تک گونه r.japonica برای اولین بار در این تحقیق برای فلور ایران معرفی می شوند. براساس داده های مولکولی حاضر، شش گونه از polygonum های چوبی رابطه خواهری با گونه های atraphaxis دارند و از لحاظ گرده شناسی دارای تزیینات اگزین شبکه ای/سوراخدار (reticulate/perforate) و اوکرا لوله ای سربریده (truncate/tubular) مشابه با گونه های atraphaxis دارند. با استفاده از این داده ها، این شش گونه از polygonum به atraphaxis انتقال می یابند. براساس آنالیز توالی leafy، روابط میان گونه های calligonum بخوبی حل نشده است و بخشه های چندگونه ای pterococcus (با میوه بالدار) وcalligonum (با میوه تاردار) تک تبار نمی باشند. ظاهرا تغییرات در سطح مولکولی (جایگزینی نوکلئوتیدها) با اختلافات ریخت شناسی و میزان گونه زایی در این جنس هماهنگ نمی باشد. تصور می شود که گونه زایی در این جنس با توجه به شرایط سخت بیابانی به سرعت عمدتا بصورت اختلافات در ریخت شناسی میوه و برخی صفات رویشی تظاهر می نماید. بر اساس داده های حاصل از نرم افزار beast تاریخ پیدایش زیرتیره polygonoideae حدود 44 میلیون سال پیش در اشکوب ائوسن است. اما گونه زایی اکثر جنس های آن در میوسن رخ داده است.

آللوپاتی )دگر آسیب( دارای تأثیر بازدارندگی و یا تحریک کنندگی بسته به غلظت و میزان حساسیت گیاه باعث تغییر در الگوی رشد و پراکنش اجتماعات گیاهی می شود. ترخون (artemisia dracunculus l.) گیاهی علفی و یک ساله است. نتایج gc- mass اسانس روغنی حاصل از برگ ها ترخون (محمد شهر-کرج) وجود ترکیبات اصلی pinene –?،camphene ، 2-?-pinene، caryophyllene و ?- myrceneرا نشان داد. گونه های جنس درمنه، ازجمله درمنه کوهی artemisia aucheri boiss از مهم ترین گیاهان بوته ای مراتع استپ و نیمه استپ ایران محسوب می شوند. درمنه خاصیت آللوپاتی داشته و طیف وسیعی از ترکیبات بیولوژیکی شامل آرتمیزینین، لاکتون های سزکویی ترپن، کومارین و کامفور را تولید می کند. ازاین رو هدف اصلی این مطالعه بررسی اثرات احتمالی آللوپاتی گیاه ترخون و درمنه کوهی بر گیاهان گندم و کلزا بوده است. تحقیقاتی برای مطالعه اثر اسانس روغنی ترخون و درمنه کوهی بر دو گونه گیاه مزروعی گندم و کلزا انجام گرفت. اسانس ترخون با غلظت های 5/2، 5، 5/7میکرو لیتر و اسانس درمنه با غلظت های 1، 5/1، 2 میکرو لیتر با آغشته کردن دیسک در درب داخلی هر پتری دیش، از طریق اتمسفر اطراف بذور استفاده شد. نتایج کلی نشان داد با افزایش غلظت اسانس تأثیرات بازدارندگی بر پارامترهای مورفولوژی و فیزیولوژیک هر دو گیاه بیشتر شد.. این تحقیق پاسخ های مختلف دو گیاه را با غلظت های مختلف اسانس روغنی ترخون و درمنه کوهی که از طریق اتمسفر اطراف بذور اثر می گذارد را به نمایش گذاشت و نشان داد گندم به مراتب مقاوم تر از کلزا می باشد.

جنس tanacetum l. به زیرتبار anthemidinae، تبار anthemideae از تیره asteraceae تعلق دارد. این جنس با 160 گونه، سومین جنس بزرگ تبار، بعد ازl. artemisia و anthemis l. است و عمدتاً در محدوده ناحیه مدیترانه ای، جنوب غرب، مرکز و شرق آسیا و بخش هایی از شمال آمریکا و آفریقا پراکنده است. بنابر آخرین مطالعات، تعداد گونه های ایران به 36 می رسد. در مقایسه با تنوع بالای ریخت شناسی جنس، واگرایی توالی های بکار رفته در مطالعات قبلی، بین نمایندگان tanacetum بسیار پایین بوده و این منجر به حل نشدن روابط فیلوژنی داخل جنس شده است. لذا بازسازی فیلوژنی مولکولی جنس tanacetum l. با استفاده از نشانگرهای با سرعت تکاملی بالاتر برای تعیین محدوده جنس tanacetum، بررسی امکان ارائه رده بندی درون جنسی مبتنی بر داده-های فیلوژنتیک برای جنس و بررسی کمپلکس گونه ای tanacetum aureum با استفاده از شواهد مولکولی و ریخت شناسی مهمترین اهداف این مطالعه هستند. در این مطالعه، دو نشانگر کلروپلاستی rpl32-trnluag spacer و ndhf-rpl32 spacer به ترتیب برای 70 و 67 تاکسون و نشانگر هسته-ای nrdna its برای 23 تاکسون برای نخستین بار تعیین توالی شدند. بر اساس نتایج بدست آمده، این جنس با در بر گرفتن دودمانهایی که قبلاً جنس های مستقل در نظر گرفته می شدند، یعنی balsamita، pyrethrum، gonospermum، hemmipappus، lugoa، spathipappus و xylanthemum گروه تک تباری تشکیل می دهد. نمایندگان با کپه های طبقی و زبانه ای قابل تفکیک به صورت دو زیرجنس مستقل نیستند. صفات رنگ گل و نوع کپه فاقد ارزش رده بندی طبیعی هستند. ارتقاء بخشه های ajania، tanacetopsis و paradoxa به سطح جنس تأیید می شود. تنها بخشه های asterotricha، parthenium و hemipappus تک تبار هستند. در بررسی کمپلکس گونه ای t. aureum، گونه جدید t. tarighii برای فلور ایران معرفی شد و هر سه واریته آن به سطح گونه ارتقا یافتند. کلمات کلیدی: فیلوژنی مولکولی، کمپگس گونه ای، tanacetum ، t. aureum

جنس zoegea l. با نام فارسی خورشید صبح از تیره کاسنی دارای حدود 1 گونه و 5 زیرگونه در دنیاست که یک عنصر ایرانو تورانی و مدیترانهای محسوب میشود. این جنس در ایران - دارای 6 تاکسون است که متعلق به 9 گونه میباشند: z. crinita subsp. crinita ، z. crinita subsp. glabricaulis ، z. crinita subsp. baldschuanica ، z. leptaurea s ، ubsp. mianensis z. leptaurea subsp. mesopotamica و zoegea purpurea . در مورد تقسیم بندی تحت جنسی این جنس، در منابع مختلف تاکسونومی تفاوتهایی دیده میشود. پراکنش جنس مذکور غالبا در مناطق مرکزی، جنوبی، شمال غربی و جنوب غربی کشور به چشم میخورد. در مقیاس جهانی، جنس مذکور در جنوب غرب و مرکز آسیا گسترده است. در این پژوهش بررسی بیوسیستماتیکی تاکسونها با استفاده از مطالعات ریخت شناسی، تشریحی، کروموزومی و گردهشناسی انجام شده است. مطالعات ریخت شناسی برروی بیش از 5 نمونه گیاهی از مناطق مختلف ایران انجام گردید. در این مطالعه صفاتی که دارای ارزش افتراقی بالاتری نسبت به سایر صفات بودند، مشخص شدند. نتایج حاصل از بررسیهای تشریحی که برروی ساقه، برگ، اپیدرم و سیپسلا انجام شد نشان داد که صفات تشریحی در جداسازی دو زیرگونه z. crinita subsp. glabricaulis و z. crinita subsp. baldschuanica از z. crinita subsp. crinita میتوانند مورد استفاده قرار گیرند و به همراه نتایج ریخت شناسی، این دو زیرگونه را در حد گونه ارتقا دهند. مطالعات کروموزومی روی دو گونه z. crinita و z. leptaurea انجام شد و عدد کروموزومی 82 n= 8 را برای هردو ارایه داد که تایید کننده گزارشهای قبلی بود. مطالعات گرده شناسی توسط میکروسکوپ الکترونی ) sem ( برای تمامی تاکسونها بجز z. leptaurea subsp. mesopotamica انجام شد که طبق نتایج بدست آمده تمامی تاکسونها دارای دانههای گرده tricolporate بوده و از نظز تزیینات سطح گرده نیز همگی echinate بودند. تنها در z. leptaurea subsp. mianensis ا ندازه تزیینات بلندتر بود. از نظر شکل دانه براساس نسبت طول محور قطبی به استوایی انواع oblate- spheroidal ، prolate- spheroidal و sub-oblate دیده شد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.