نام پژوهشگر: مجید صادقی نیا
مجید صادقی نیا حسین ارزانی
اندازه گیری تولید مراتع، یکی از موارد اساسی و مهم در مرتعداری است . چه تعیین مناسب و مکرر آن برای تعیین مدیریت مستمر و پایدار مرتع لازم است . اما برای اندازه گیری تولید، باید روشهایی را در نظر گرفت که با محدودیتهایی همچون بودجه و امکانات سازگار بوده و در ضمن از دقت قابل قبولی برخوردار باشند. از زمانی که مشخص شد که روش قطع و توزین روش وقت گیری می باشد، محققین در تلاش برای جایگزینی روشی برای اندازه گیری تولید بوده اند. در کشور ایران نیز به دلیل وسعت مراتع بوته زار، ضرورت جایگزینی روشی مناسب برای برآورد تولید گیاهان بوته ای احساس می شود. تحقیق حاضر به مقایسه چهار روش اندازه گیری تولید در گیاهان بوته ای شامل بر روشهای آدلاید، نمونه گیری مضاعف با استفاده از درصد تاج پوشش با 20 و 25 درصد نمونه گیری مستقیم و روش قطع و توزین می پردازد. که روش قطع و توزین به عنوان شاهد مد نظر قرار گرفته است . بدین منظور دو قرق ندوشن و نیز در استان یزد به عنوان منطقه خشک و قرق حنا در استان اصفهان به عنوان منطقه نیمه خشک انتخاب گردیدند. در قرق ندوشن گونه های artemisia sieberi و eurotia ceratoides، در قرق نیز گونه های salsola rigida, artemisia sieberi و aellenia subaphylla و در قرق حناگونه eurotia ceratoides با چهار روش تولید مورد مقایسه قرار گرفتند. دقت برآورد تولید و مدت زمان اندازه گیری روشها از طریق تجزیه واریانس یکطرفه، آزمون دانکن و درصد همبستگی بین روشها مقایسه شدند. نتایج بدست آمده نشان داد که بهترین روش برآورد تولید گیاهان بوته ای (به جز گونه aellenia subaphylla) روش نمونه گیری مضاعف (با استفاده از درصد تاج پوشش) با 20 درصد نمونه گیری مستقیم می باشد. و روش آدلاید فقط در مورد گونه aellenia subaphylla، به علت بزرگی و دارا بودن پوشش باز از دقت مناسبی برخوردار است . بنابراین طبق نتایج تحقیق بهترین روش برآورد تولید در مراتع بوته زاری نظیر استان یزد استفاده از اطلاعات پوشش در قالب نمونه گیری مضاعف با 20 درصد نمونه گیری مستقیم می باشد.