نام پژوهشگر: سیروس شفقی
مهدی عبداله زاده حجت الله یزدان پناه
آب و هواشناسی توریسم گرایشی از علم اقلیم شناسی است که از یک سو ریشه در مباحث آب و هواشناسی کاربردی مانند شاخص های مرتبط با فیزیولوژی انسان که از معادله بیلان انرژی بدن انسان مشتق گردیده اند و در مطالعات زیست اقلیم انسانی جایگاه ویژه ای دارند و از سوی دیگر با مباحث اجتماعی و اقتصادی توریسم پیوند دارند. با توجه به اهمیت تأثیر عوامل اقلیمی در برنامه ریزی توریسم تعیین شاخص آسایش گردشگری tci از ارزش و اهمیت زیادی برخوردار است. شاخص tci که شامل هفت مولفه اصلی؛ میانگین حداکثردمای روزانه در هر ماه بر حسب سانتی گراد (t max)، میانگین روزانه حداقل رطوبت نسبی در هر ماه بر حسب درصد (r hmin)، میانگین روزانه دما در هر ماه بر حسب درجه سانتی گراد (dbt)، میانگین روزانه رطوبت نسبی در هر ماه برحسب درصد (r hmean)، میانگین روزانه بارندگی در ماه بر حسب میلی متر (r)، میانگین روزانه سرعت باد در هر ماه بر حسب کیلومتربر ساعت (w) ، میانگین روزانه ساعت آفتابی در هر ماه (s) می باشد، طبق روابط ریاضی مربوط به آن محاسبه گردیده و مقادیر پارامتر های ذکر شده رتبه بندی و در محیط gis وارد می شود، تا اقلیم گردشگری مناطق مختلف تعیین شود. جهت تعیین شاخص tci در سطح استان اصفهان، طی یک دوره آماری 10ساله ( از سال 1995 تا سال 2005 ) ایستگاههای سینوپتیک استان اصفهان مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش سعی بر این است تا وضعیت اقلیم توریستی استان اصفهان از طریق شاخص آسایش اقلیمی گردشگران (tci)، بررسی و مورد ارزیابی قرار گیرد. تا ضمن مشخص شدن وضعیت اقلیم گردشگری استان، شاخص مورد بحث متناسب با شرایط اقلیمی این استان اصلاح شود. به طور کلی هدف اصلی این پژوهش، بهینه سازی شاخص (tci)، جهت شناخت وضعیت اقلیمی استان اصفهان در طول سال برای انجام فعالیت های گردشگری می باشد. جهت رسیدن به هدف پژوهش، از تحلیل های مقایسه ای استفاده شده است. این پژوهش با توجه به نوع هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی، تحلیلی است. نتایج اولیه این پژوهش نشان می دهد که شاخص اقلیم گردشگری (tci)، جهت تعیین اقلیم گردشگری استان اصفهان در بعضی از ماه های سال مناسب نمی باشد و نیاز به اصلاح دارد. نتایج به دست آمده از اصلاح شاخص نشان می دهد که در سطح استان اصفهان ماه های فروردین و اردیبهشت، بهترین شرایط را جهت انجام فعالیت های گردشگری دارا می باشند. این در حالی است که ماه های دی و بهمن، در سطح استان اصفهان بدترین شرایط اقلیمی را بخصوص در قسمت های غربی استان در طول سال برای انجام فعالیت های گردشگری دارا می باشند.
بهزاد رنجبرنیا علی اصغر زنگی آبادی
با تمام تغییرات فیزیکی، کالبدی، کارکردی به وجود آمده در روند تاریخی سکونتگاههای انسانی، تا به امروز شاید فضایی به اهمیت بازار در شهرها به دلیل نقش اقتصادی آن پا به وجود هستی نگذارده است. چنین فضایی بنا بر خصایص درونی، خواه ناخواه، تا همین اواخر مرکز ثقل افتصادی– اجتماعی- سیاسی و فرهنگی شهرهای کهن بوده است. به راستی باید اذعان نمود فضایی در بین کاربریهای شهری این همه فراگیری را در ماهیت خود ندارند. در این رساله، محقق با مد نظر قرار دان اهداف کلی و جزئی، به نقش تعیین کنند? بازار سنتی شهر تبریز در اقتصاد شهر و منطقه از طریق شناسایی کاربری واحدهای تجاری پرداخته است. سپس با طراحی پرسشنامهای، میزان رضایتمندی مشتریان بازار از این فضا مورد بررسی قرار گرفت و در این راستا حوز? نفوذ این فضای اقتصادی شناسایی شد. با نتایج به دست آمده از پرسشنامه مشخص گردید که یکی از مشکلات حاد موجود در اطراف بازار، کمبود واحدهای پارکینگ است که در این راستا، مکانهای مناسب جهت احداث پارکینگ مشخص شدند. در نهایت جهت ساماندهی این فضای اقتصادی، برنامهریزی راهبردی پیشنهاد گردید. روش پژوهش حاضر، توصیفی– تحلیلی، همبستگی، علی، تاریخی و ... است که از نتایج آن میتوان در مطالعات کاربردی استفاده نمود. برای جمعآوری دادهها از روش مطالعات کتابخانهای، مطالعات میدانی اعم از عکس برداری، فیلمبرداری، مراجعه به سازمانها، طراحی پرسشنامه و پرسشگری از افراد استفاده شد. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل پرسشنامه، تجزیه و تحلیل واحدهای تجاری، مکانیابی پارکینگ و برنامهریزی استراتژیک از نرمافزارهایarc gis, spss ،excel و expert choice استفاده گردید. از تکنیکهای برنامهریزی مانند: ahp، swot و boolean logic استفاده شد. همچنین روشها و تکنیکهای مورد استفاده در spss عبارتند از: توزیع فراوانی، کای اسکوئر، آزمونهای همبستگی فی و کرامر، اسپیرمن و تحلیل رگرسیون چند متغیره. نتایج نشان میدهند که در مبحث واحدهای تجاری بازار، تعداد واحدهای تجاری برابر با 4613 مورد است که در حدود 25 درصد این تعداد را، کاربری فرشفروشی تشکیل میدهد، که این مورد نشان میدهد که کاربری مذکور، اصلیترین فعالیت موجود در بازار است. در رابطه با رضایتمندی مشتریان بازار سنتی تبریز، مشخص شد که علی رغم وجود مشکلات گوناگون در بازار، رضایتمندی نسبی با میانگین امتیاز 90/2 مشاهده شد. به علاوه از 20 شاخص مورد بررسی، در 11 مورد نارضایتی و در 9 مورد رضایتمندی مشاهده شد. سپس آزمونهای مختلف همبستگی نشان داد که بین ویژگیهای فردی شامل: جنس، سن، تحصیلات و تأهل با تعدادی از 20 شاخص مورد بررسی، روابط معنیدار برقرار است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که شاخص ترکیبی نسبت به ضرایب دیگر پژوهش با ضریب تأثیر 452/0 مهمترین شاخص مورد استفاده در پژوهش است. نتایج حاصل از پرسشنامه نشان از نارضایتی اکثر مردم از عدم وجود پارکینگهای عمومی در محدوده بود، در نتیجه در فصل بعدی پژوهش، محقق به مکانیابی پارکینگ در محدوده پرداخت. بعد از انجام این مراحل، نهایتاً برنامهریزی استراتژیکی برای بازار سنتی پیشنهاد شد که عوامل قوت و فرصت، توأماً بیشترین امتیاز را در بین عوامل دیگر بهدست آوردند.
امین دهقانی سید اسکندر صیدایی
چکیده دستیابی به توسعه واقعی در کشور، مستلزم توجه به تمامی عرصه ها می باشد. در این میان جامعه عشایری کشور به خاطر شرایط سخت زندگی، از جایگاه مهمی برخوردار می باشد و همین امر باعث شده تا ساماندهی جامعه عشایر مورد توجه قرار گیرد. از جمله مهمترین مباحث که ذهن بسیاری از برنامه ریزان را در حوزه ساماندهی به خود مشغول کرده، ایجاد شرایط یکجانشینی این جامعه می باشد. این سیاست از دوره رضاخان با نگرش سیاسی شروع و تا برنامه چهارم توسعه کشور (1388- 1384) با نگرش توسعه پایدار تداوم یافته است. هدف این رساله، ارزیابی و تحلیل کانون های اسکان عشایری در استان های اصفهان و فارس است و به این سوال می پردازد که کانون های شکل گرفته تا چه میزان توانسته اند منجر به بهبود وضعیت شاخص های توسعه شوند؟ روش تحقیق مورد استفاده توصیفی-. تحلیلی است و با توجه به گستردگی حجم جامعه آماری، از روش نمونه گیری استفاده گردید. که با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر در کانون های اسکان به عنوان نمونه بررسی و نتایج به جامعه آماری تعمیم داده شد. در این راستا با توجه به ابعاد و شاخص های توسعه، داده های مورد نیاز با استفاده از روش میدانی (پرسشنامه) جمع آوری شد و با استفاده از میانگین رتبه هر شاخص و آزمون های t.test ، همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چند متغیره تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان می دهدکه از نظر تعیین وضعیت شاخص های توسعه در کانون های اسکان عشایری، شاخص های اقتصادی و دسترسی اسکان از توفیق چندانی برخوردار نبوده است. به ویژه در زمینه اقتصادی وضعیت این عشایر بدتر شده و اشتغال پایدار خود را از دست داده و به مشاغل ناپایدار وابسته شده اند. میانگین بعد اقتصادی و دسترسی در وضعیت نامطلوب قرار دارد اما بعد اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی مطلوب هستند. همچنین در بین کانون های اسکان، به لحاظ برخورداری از شاخص های توسعه پایدار تفاوت وجود دارد کانون گل افشان برخوردارترین و کانون دشت لار محروم ترین کانون شناخته شد. بر اساس مدل رگرسیون چمد متغیره، بیشترین تاثیر مستقیم مربوط به شاخض اجتماعی و در اولویت بعدی شاخص های کالبدی و محیطی و در مراتب پایین تر شاخص های دسترسی و اقتصادی تاثیرات کمتری در توسعه کانون های اسکان داشته اند. یافته های حاصل از مدل swot نشان داد که راهبرد تنوع بخشی (st) بعنوان اولویت نخست و راهبرد تدافعی (wt) در اولویت بعدی کانون های اسکان قرار می گیرند. واژگان کلیدی: ارزیابی، توسعه، توسعه پایدار، کانون اسکان، عشایر
محمد نوری ده بزرگ جمال محمدی سید احمدیانی
بسیاری از بافت های سنتی که زمانی مایه افتخار و مباهات شهرها بوده اند در حال حاضر در معرض فرسایش و تخریب قرار گرفته اند. بخش مهمی از جمعیت آن مناطق جابجا شده اند و میراث فرهنگی، تاریخی و اجتماعی مختص محله های تاریخی از بین رفته و یا در حال تخریب هستند. بافت فرسوده شهری به عرصه هایی از محدوده قانونی شهرها اطلاق می شود که به دلیل فرسودگی کالبدی، برخورداری نامناسب از دسترسی سواره، تأسیسات، خدمات و زیرساخت های شهری آسیب پذیر بوده و از ارزش مکانی، محیطی و اقتصادی نازلی برخوردارند. بافت فرسوده شهر دوگنبدان هم از این قاعده مستثنی نیست. در حال حاضر با ساخت و سازهای وسیع شهر در مناطق دیگر، بافت های فرسوده شهر در حال تبدیل شدن به مناطق مخروبه شهر می باشند. در پژوهش حاضر که از نظر هدف، کاربردی، از لحاظ روش تحقیق، توصیفی و همبستگی و شیوه گردآوری اطلاعات در آن، کتابخانه ای – میدانی (توزیع 400 پرسشنامه بر اساس روش کوکران) است، هدف، ، بررسی و تحلیل ساختار فضایی و کالبدی بافت فرسوده شهر دوگنبدان به منظور ساماندهی، نوسازی و بهسازی و احیاء بافت قدیم و فرسوده شهری است. تا بر این اساس، شرایط و زمینه های دستیابی به توسعه پایدار شهری در بافت قدیم و فرسوده شهری فراهم آید. اطلاعات جمع آوری شده نیز با استفاده از نرم افزارهای spss و excel مورد آزمون و تحلیل قرار گرفته اند و جهت تحلیل عوامل داخلی (نقاط قوت و ضعف) و خارجی (تهدید ها و فرصت ها) موثر بر وضعیت بافت فرسوده شهر دوگنبدان و نوسازی و بهسازی آن، از مدل تلفیقی swot- ahp بهره گرفته شده و برای ترسیم نقشه ها نیز از نرم افزار arc gis (arc map) استفاده شده است. همچنین از نرم افزار expertchoice برای وزن دهی شاخص ها بهره گرفته شده است. بر اساس نتایج تحقیق، در گروه نقاط قوت، تهیه طرح بهسازی و نوسازی بافت فرسوده(وزن نهایی، 315/0)، وجود تجهیزات شهری شامل: آب، برق؛ گاز و ...(وزن نهایی، 274/0) و امکان دسترسی آسان به بازار و سایر نقاط شهر (وزن نهایی، 163/0) به ترتیب مهمترین نقاط قوت و بالا بودن میزان بیکاری (وزن نهایی، 284/0)، پایین بودن میزان درآمد (وزن نهایی، 195/0) و معابر نامناسب (وزن نهایی، 158/0) به ترتیب مهمترین نقاط ضعف هستند.در عین حال واقع شدن در شهر نفت خیز دوگنبدان (وزن نهایی، 41/0)، نزدیکی به مراکز خرید شهر (وزن نهایی، 184/0) و وجود مناطق سکونتگاهی در اطراف بافت (وزن نهایی، 123/0) به ترتیب مهمترین فرصت های محدوده ی مورد مطالعه، همچنین هجوم روزافزون مهاجران به بافت(وزن نهایی، 349/0)، نگرش منفی سایرین نسبت به سکونت در این بافت(وزن نهایی، 216/0) و عدم توجه به مشارکت مردم (وزن نهایی، 198/0) از جمله مهمترین تهدیدهای محدوده مورد مطالعه در جریان ساماندهی، نوسازی و بهسازی به شمار می آیند. همچنین نتایج بدست آمده از بکارگیری مدل تحلیل سلسله مراتبی ahp نشان می دهدکه از نظر شاخص های مورد بررسی، محله سادات دارای بیشترین امتیاز (0.575)، و بعد از آن محلات لبنان و رادک به ترتیب با (0.370) و (0.055) رتبه دوم و سوم را در بین محلات سه گانه بافت فرسوده شهر به خود اختصاص داده اند.
مریم بهرامی حجت الله یزدان پناه
صنایع دستی یکی از مظاهر فرهنگی و هنری محسوب می شود و نظر به اینکه هر فرآورده دستی بازگو کننده خصوصیات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی کشور محل تولید است می تواند هم عامل مهمی در شناساندن فرهنگ و تمدن به حساب آید، هم آن که موجبی برای جلب و جذب گردشگران قلمداد شود. امروزه دیگر تنها آثار تاریخی وسیله جذب گردشگر به ممالک در حال توسعه که اکثرأ دارای تمدنی کهن هستند، نبوده بلکه همراه آن فرآورده های دستی با طرح ها و اصالت های ویژه خود مطرح بوده و می تواند مکمل دیدنی های تاریخی هر کشور باشد. به این ترتیب ملاحظه می شود که صنایع دستی و صنعت گردشگری بر یکدیگر اثر متقابل داشته و می توانند موجبات رشد و توسعه یکدیگر را فراهم سازند. در این پژوهش سعی بر این است تا نقش صنایع دستی در توسعه پایدار گردشگری در شهر اصفهان بررسی و همچنین، راهکارهایی جهت توسعه صنایع دستی در این منطقه ارایه شود. این پژوهش با توجه به نوع هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی، تحلیلی- میدانی و همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کارشناسان و متخصصان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهر اصفهان و گردشگرانی که در 6 ماه نخست سال 1390 از مکان های گردشگری شهر اصفهان دیدن کرده اند، می باشد. در این پژوهش برای انتخاب نمونه در جامعه آماری گردشگران، از روش نمونه های در دسترس یا نمونه های اتفاقی استفاده شده است و در جامعه آماری کارشناسان به دلیل حجم کم جامعه آماری، تقریباً تمام جامعه آماری به عنوان نمونه انتخاب شدند و نمونه گیری انجام نشده است. همچنین، برای محاسبه حجم نمونه جامعه گردشگران از روش کوچران استفاده گردیده است و با توجه به این محاسبه، تعداد 322 نمونه تعیین شد. روش گردآوری داده ها و اطلاعات در این پژوهش، روش کتابخانه ای و روش میدانی (پرسشنامه) است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیات پژوهش از آزمون همبستگی پیرسون، آزمون وجود رگرسیون (anova) و سپس آزمون وجود ضرایب رگرسیون استفاده شده است. همچنین، برای تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدات و ارایه راهبردهای توسعه صنایع دستی، از مدل برنامه ریزی swot بهره گرفته شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که توسعه صنایع دستی در توسع? پایدار گردشگری و نیز توسع? اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهر اصفهان موثر است. از نتایج دیگر این تحقیق می توان به معنادار بودن رابطه بین تبلیغات و بازاریابی صنایع دستی و توسع? پایدار گردشگری در شهر اصفهان اشاره کرد.