بهینه سازی پیت نقش تعیین کننده ای در ارزش فعلی خالص معدن دارد. طراحی بلند مدت معدن روباز یک فرایند پویاست که بایستی هر از چند گاهی با تغییر پارامترهای فنی- اقتصادی بازنگری شود. بهینه سازی عیارهای حد خود یک برنامه ریزی تولید بلند مدت است که باعث افزایش ارزش فعلی خالص می شود. ذخیره مس سونگون از نوع پورفیری است و در شمال غربی ایران واقع است. به خاطر مدل زمین شناسی به روز شده و افزایش شدید قیمت در سال های اخیر بهینه سازی محدوده نهایی پیت و برنامه ریزی تولید بلند مدت امری اجتناب ناپذیر است. بنابراین طراحی بلند مدت معدن مس سونگون با استفاده از نرم افزار npvschduler+mfo انجام گردید. پارامترهای فنی و اقتصادی و مدل بلوکی کانسار سونگون وارد نرم افزار npvs+mfo شد. عملیات تولید مدل بلوکی اقتصادی، بهینه سازی محدوده نهایی، تولید پوش بک و برنامه ریزی تولید سالیانه و بهینه سازی عیارهای حد در نرم افزار npvs+mfo انجام شد و سه سناریوی طراحی اجرا شد. اولین سناریوی طراحی تحلیل محدودیت های فیزیکی مختلف در محدود نهایی پیت است. این محدودیت ها، دره سونگون، محوطه سنگ شکن و ناحیه نیمه صنعتی است. تحلیل محدوده نهایی با استفاده از داده های فنی اقتصادی مشابه و محدودیت فیزیکی متفاوت برای مقایسه انجام شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که محوطه سنگ شکن هیچگونه تاثیری در محدوده نهایی ندارد و ناحیه نیمه صنعتی بیشترین تاثیر را بر اندازه و ارزش فعلی خالص محدوده نهایی دارد. در دومین سناریوی طراحی، بهینه سازی پیت و برنامه ریزی تولید سالیانه معدن بر اساس شرایط فعلی انجام شد. پیت بهینه تعیین شده، با 257 میلیون تن ماده معدنی در 3 پوش بک معدن را با نرخ تولید سالیانه 7 میلیون تن برای 5 سال اول و 14 میلیون تن در سال های بعدی برای 23 سال تامین می کند. در آخرین سناریوی طراحی بهینه سازی عیارهای حد در حالت قیمت و هزینه های ثابت و قیمت و هزینه های متغیر (به منظور بررسی تاثیر قیمت روی ارزش فعلی خالص و عیار حد بهینه) انجام شد. با انجام این بهینه سازی عمر معدن نسبت به سناریوی قبلی 3 سال کاهش یافت و ارزش فعلی خالص به میزان 12 میلیون دلار افزایش یافت.

در این پژوهش ژئوشیمی، منشأ گوگرد سازنده ی کانی های سولفیدی مس و ژنز کانسار مس معدن بزرگ مورد مطالعه قرار گرفت. این کانسار در منطقه ی عباس آباد واقع شده و دارای آثار شدادی می باشد، منطقه ی عباس آباد در منتهی الیه شرقی استان سمنان و بین شهرهای شاهرود و سبزوار واقع شده است. از لحاظ تقسیمات زمین شناسی در بخش شمالی زون ایران مرکزی و بین گسل های درونه (در جنوب) و میامی (در شمال) واقع شده است. چند کانسار مس به صورت معادن متروکه در بخش شمالی و جنوب عباس آباد وجود دارند که کانـسار معدن بـزرگ از مهم ترین کانسارهای منطقه به شمار می رود، این کانسار در سنگ های آتشفشانی با ترکیب سنگ شناسی تراکی بازالت تا تراکی آندزیت توسعه یافته است، سنگ های یاد شده آلکالن بوده و از لحاظ جایگاه تکتونیکی با مناطق کششی هماهنگی دارند. کانی سازی مس در درون فضاهای خالی و حـاشیه ی آمیگدال ها بـه صورت رگه- رگچه ای و استوک ورک در درون سنـگ های آتشفشانی میزبان به صورت سولفیدهایی از قبیل کالکوسیت، دیژنیت، بورنیت و کوولیت رخ داده است. مقادیر پیریت و به ویژه کالکوپیریت در کانسار معدن بزرگ کم می باشد، کربنات-های مس از قبیل مالاکیت و بـه مقدار کـم تری آزوریت نیز حضور دارند. بافت کانه ها بیشتر به صورت پرکننده فضاهای خالی بوده و بافت اکسلوشن بین کالکوسیت و بورنیت های ریز دانه دیده می شود.

از میان کانسارهای مس کانسارهای پورفیری مس به علت حجم ذخیره زیاد وکم بودن نسبی هزینه بهره برداری مورد توجه خاص قرار دارند . سونگون iii سیستمی پورفیری است که در شمالغرب کشور در بخش شمالی آذربایجان و شمالغربی اهر ودر 700 متری غرب معدن سونگونii قرار دارد . مطالعه سیالات درگیر و تغییرات جرمی بخش اعظم کار این پروژه را شامل می شود . بر اساس مطالعه سیالات درگیر سیستم مشخص گردید که این مجموعه در ارتباط با یک توده نفوذی دیوریت/گرانودیوریتی کوچک و نسبتا عمیق تشکیل شده است . حداکثر عمق این توده در زمان نفوذ حدود 5 کیلومتر تخمین زده شد . رخدادهای دگرسانی شامل مجموعه ای پتاسیک در بخش عمیق و مرکزی کمپلکس، سدیک بر روی آن و به صورت دگرسانی فیلیک حجیم و دگرسانی پروپیلیتیک به شکل پریفرال می باشد . کانیزای`ی مس هایپوژن شامل کالکوپیریت و بورنیت، با دگرسانی پتاسیک و فیلیک همراه است .اولین فاز مایع که در کمپلکس گشته است دارای شوری بالا (45 تا 55 درصد وزنی نمک اکی والان) می باشد که مستقیما از ماگمای در حال انجمادودر حرارت حدود410 تا 430 درجه سانتیگراد منتج شده است . این سیالات مسیول کانیزایی کالکوپیریت و بورنیت به مقدار ناچیز و غیر اقتصادی شده است . میزان متوسط مس در زون پتاسیک بین 01/0 تا 046/0 درصد می باشد . گردش سیالات با حرارت همگنی کمتر ]250 تا 300 درجه سانتیگراد[، غنی از کلسیم و با منشاء جوی در پیرامون مجموعه باعث نضج دگرسانی پروپیلیتیک شده است . در مراحل آخری تکامل سیستم هیدروترمال، سیالات با منشاء کاملا جوی به سیستم هجوم آورده اند . آمیختگی بین سیالات با منشا مطلق آذرین با سیالات با منشاء مطلق جوی باعث ایجاد سیالاتی با شوری 1 تا 20 درصد وزنی نمک اکی والان شده است . این کانیزایی اخیر هنوز نتوانسته نهشتی اقتصادی باشد، به طوری که میزان مس گذاشته شده در این مرحله حداکثر 33/0 درصد گزارش شده است . دگرسانی سوپرژن نیز با گسترش محدود خود نتوانسته است تمرکزی اقتصادی از مس ایجاد نماید . نهشت پایین مس در سونگون iii که بسیار مشابه سیستمهای پورفیری زایادردنیامی باشد ، تعجب برانگیزمی باشد . بنظر می رسد که دلیل این کانیزایی خاص، عمق زیاد جایگزینی توده نفوذی وترکیب بیشتردیوریت/گرانودیوریتی آن باشد . این عوامل می تواند باعث تاخیر در اشباع سیالات حاصل از مذاب نسبت به کلریدهاتاآخرین مرحله انجمادو عدم خروج کامل مس از مذاب به صورت کلرورهای مس شده باشد . در نتیجه افزایش محدود فشار در بخش های بالایی توده، سیستم شکستگی دارای دانسیته بسیار پایین بوده و درنتیجه باعث محدود شدن شدید شرایط ایجاد یک سیستم زایا و اقتصادی کانیزایی مس شده است . دلایل دیگر در ارتباط با کانیزایی محدود و غیر اقتصادی در سونگون iii می تواند عدم تنوع در توده های نفوذی، تجزیه و تخریب سولفید ها و لیچینگ مس در بخش فیلیک سیستم باشد . مطالعه تغییرات جرمی و رسم دیاگرامهای ایزوکن نشان می دهد که عناصر آلومینیوم ، آرسنیک ، فسفروکبالت در طول فرآیند دگرسانی بطور نسبی غیرمتحرک و تغییر جرم چندانی پیدا نکرده اند. فاکتورهای جرمی بدست آمده ازاین دیاگرامهانشان می دهد که جرم کلی سنگهای دگرسان شده تقریباً ثابت باقی مانده است و این فاکتورها نزدیک به 1 می باشند. در اثر دگرسانی پتاسیک سنگهای گرانودیوریتی حداکثر 1 تا 2 درصد وزنی افزایش جرم پیدا کرده اند و فرآیند دگرسانی فیلیک نیز با تغییر جرم کلی چندانی همراه نبوده است. تغییرات جرمی عمده در اثر دگرسانی پتاسیک در سنگهای گرانودیوریتی شامل افزایش مقدار پتاسیم، منیزیم ، سیلیس، و گوگرد و کاهش مقدار آهن، سدیم, کلسیم می باشد .

چکیده ندارد.