دانشگاه بوعلی سینا مشخصات رساله/پایان نامه تحصیلی عنوان: کنترل پوسچر بعد از اعمال شتاب ناگهانی در سطح اتکا ( مقایسه عملکرد تعادل دینامیکی ورزشکاران رشته های باستانی، ژیمناستیک ، همگانی و افراد غیر ورزشکار) نام نویسنده: یاسین حسینی نام استاد راهنما: دکترنادر فرهپور نام استادان مشاور: دکتر میر حسین دزفولیان، پرفسور پائول آلارد دانشکده?: ادبیات و علوم انسانی گروه آموزشی: تربیت بدنی رشته تحصیلی: تربیت بدنی گرایش تحصیلی: بیومکانیک مقطع تحصیلی: کارشناسی ارشد تاریخ تصویب: 1388 تاریخ دفاع: 24/11/1389 تعداد صفحات: 116 چکیده: گزارش های علمی نشان داده است، آمار مراجعه افراد به بیمارستان در اثر سقوط بیشتر از مجروحین تصادفات جاده ای می باشد. از این رو محققین در پی یافتن راهی برای کاهش این آمار در گروه های مختلف جامعه هستند. یکی از بهترین راهها برای کاهش آمار افتادن استفاده از تمرینات ورزشی می باشد (6، 38، 49).اکثر تحقیقات گذشته بر روی تعادل ایستای افراد تمرکز کرده اند در حالی که بیشتر سقوط ها در شرایط دینامیک، مواجه شدن با یک آشفتگی (برخورد با مانع، سرخوردن و....) و هنگامی که استفاده از دست ها برای حفظ تعادل مقدور نیست، رخ می دهد. با توجه به تفاوتهایی که در تمرینات رشته های ورزشی مختلف وجود دارد، جالب است، نقش هر رشته ورزشی با توجه ماهیتش در افزایش عملکرد تعادلی افراد مورد مطالعه قرار گیرد. لذا در این تحقیق عملکرد تعادلی سه گروه ورزشکار( باستانی کاران، ژیمناست ها، ورزشکاران همگانی) و افراد عادی در شرایط اعمال آشفتگی به سطح اتکا مورد بررسی قرار می گیرد. مواد و روش ها: آزمودنی های این مطالعه را تعداد 14 نفر ورزشکار باستانی با میانگین سنی و انحراف استاندارد91/7±21/28 سال، قد 19/6±28/176سانتی متر، وزن 29/14±07/77 کیلوگرم ، 14 ورزشکار همگانی با میانگین سنی وانحراف استاندارد 55/8±5/29، قد 76/4±28/176 سانتی متر ، وزن 77/10±71/74 کیلوگرم و 10 نفر ژیمناست با میانگین سنی و انحراف استاندارد 94/4±6/29، قد 69/7±9/174 سانتی متر، وزن 23/6±3/69 کیلوگرم تشکیل دادند. آزمودنی های گروه کنترل نیز شامل 14 نفر از دانشجویان و کارمندان دانشگاه بوعلی سینا وعلوم پزشکی همدان با میانگین سنی و انحراف استاندارد 59/7±93/30، قد 81/6±53/176، وزن 31/12±8/78 بود. برای ارزیابی متغییرها کینماتیکی مفاصل با استفاده از سیستم motion analysis، ابتدا هریک از اندام های سر، تنه، ران، ساق و مچ توسط دو مارکر کروی شکل نشانه گذاری شد. سپس افراد روی یک گاری چهار چرخ با ابعاد 95*60 با ارتفاع 10سانتیمتر از زمین مستقر شدند و با استفاده از ضربه ای معادل 10%وزن بدن به گاری، شتاب ناگهانی در 2 جهت قدامی و خلفی در سطح ساجیتال داده شد در همین حال عکس العمل حرکتی افرد تو سط سه دوربین 240 هرتز فالکان ثبت می گردید. آزمون های فوق در حالت چشم باز و چشم بسته تکرار شدند. در ضمن هنگام آزمایش از شرایط ایمنی مناسب و استفاده از یک مکانیزم نگهدارنده در برابر سقوط افرد استفاده شد. برای کلاس بندی الگو های حرکتی مفاصل از الگوریتم تفکیکی k means استفاده شد. همچنین برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها از روش آماری آنالیز واریانس، ویژه داده های تکراری manova (repeated measure) و آنالیز واریانس چند متغیره (manova) استفاده شد. سطح معناداری کمتر از 05/0 برای کلیه تحلیل های آماری در نظر گرفته شد. نتایج در شرایط شتاب به جلو با چشمان باز در میزان دامنه حرکتی دورسی فلکشن مچ، فلکشن ران، فلکشن تنه و فلکشن سر بین گروهها اختلاف معنی داری مشاهده نشد. اما در میزان فلکشن زانو، بین گروه باستانی کار و افراد عادی (004/0 p= ) و بین ژیمناست ها و افراد عادی (001/0 p=) اختلاف معنی داری مشاهده شد. به این ترتیب که بیشترین و کمترین دامنه حرکتی فلکشن زانو به ترتیب در افراد عادی(34/12±72/32 ) و ژیمناست ها (31/10±12/15 ) گزارش شد. همچنین در تعداد گام مورد نیاز برای بازیابی تعادل اختلاف معنی داری بین افراد عادی و ورزشکاران باستانی ( 00/0 p=)، افراد عادی و ورزشکاران همگانی (00/0 p= ) و افراد عادی و ژیمناست ها (00/0 p=) مشاهده شد. در این شرایط بیشترین و کمترین گام برداشته شده به ترتیب در افراد عادی( 017/1±035/2 )و باستانی کاران( 50/0±38/0 ) مشاهده شد. در همه گروهها با حذف عامل بینایی افزایش یکسانی در دامنه حرکتی مفاصل مشاهده شد. میانگین دامنه حرکتی اکستنشن مفاصل در دو شرایط چشم باز و بسته برابر با 313/0±19/6 و 261/0±608/5 درجه می باشد. همچنین با حذف عامل بینایی مشاهده شد که تعداد گام مورد نیاز برای بازیابی تعادل در همه گروه ها افزایش می یابد. به طوری که در شرایط چشم باز افراد به طور میانگین 103/0±869/0 گام و در شرایط چشم بسته به طور میانگین120/0±093/1 گام برداشته اند. شتاب به سمت جلو آشفتگی بیشتری نسبت به شتاب به عقب دراکستنشن مفاصل افراد (02/0 p=) ایجاد می کرد. با بررسی الگوی حرکتی به کار گرفته شده توسط افراد مشاهده شد، باستانی-کاران و ژیمناست ها از یک الگوی حرکتی و افراد عادی و ورزشکاران همگانی نیز از یک الگوی حرکتی مشابه استفاده می کردند. همچنین مشاهده شد که افراد-عادی و ورزشکاران همگانی برای بازیابی تعادل بیشتر به استراتژی گام برداری متکی هستند در حالی که ورزشکاران باستانی و ژیمناست ها از استراتژی هیپ و مچ استفاده می کردند. نتیجه گیری نهایی: با در نظر گرفتن تمام متغییرها مطالعه شده، می توان بیان کرد، فاکتورهای تعادلی ورزشکاران باستانی و ژیمناستیک کاران بسیار به هم نزدیک می باشد. اما به نظر می رسد، در مورد ورزشکاران همگانی، تفاوت اندکی در حفظ تعادل با افراد عادی در شرایط دینامیک وجود دارد. واژه های کلیدی: ورزش باستانی، شتاب ناگهانی،آشفتگی تعادلی، الگوریتم k means ، طول گام، تعداد گام، بازیابی تعادل، استراتژی اسکات

مقدمه: اسکولیوسیز ناشناخته نوجوانی (ais) ناهنجاری سه بعدی ستون مهره با شیوع 2 تا 3 درصدی میان نوجوانان است. علی رغم مطالعات علت شناسی صورت گرفته علت این بیماری همچنان ناشناخته باقی مانده است. شناخت عملکرد عضلات در تنه افراد مبتلا به اسکولیوسیز می تواند به مدیریت اسکولیوسیز، درمان و شناسایی پیشرفت انحنا کمک کند. هدف از انجام این مطالعه بررسی عضلات پارااسپاینال یا راست کننده ستون مهره (ps) در سطوح pst6، pst10، psl3 و مورب خارجی شکم (eo) در مقایسه با گروه سالم بود. مواد و روش ها: 10 بیمار مبتلا به اسکولیوسیز ناشناخته نوجوانی یا ais با میانگین سنی1/1±8/ 15سال، قدی 5/0±63/1 متر، وزنی 4/6±2/47 کیلوگرم، bmi 1/1±1/18 کیلوگرم/متر2 به عنوان گروه تحربی انتخاب شدند. 10 نفر افراد سالم با مشخصات سنی، قدی، وزنی، و bmi مشابه به عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شدند. از دستگاه emg 16 کاناله با الکترودهای دوقطبی سطحی برای اندازه گیری فعالیت عضلات پارااسپاینال (ps) در سطوح pst6، pst10، psl3 و مورب خارجی شکم (eo) در هنگام خم شدن جانبی تنه در وضعیت ایستاده و چرخش محوری تنه در وضعیت نشسته استفاده شد. فرکانس نمونه برداری 2500 بود و سیگنال ها با فیلتر میان گذر 500-10 هرتز پردازش شدند. rms سیگنال ها بدست آمد و بر اساس rms حداکثر انقباض ارادی بیشینه (mvic) نرمال سازی شد. داده های از شروع حرکت تا آخر دامنه حرکتی برای هر دو تست خم شدن جانبی و چرخش محوری ارائه شده است. چهار دوربین vicon (200hz) نقطه شروع و پایان حرکت را مشخص کردند. جهت آنالیز آماری از تست anova با اندازه گیری تکراری استفاده گردید. نتایج: rms همسان سازی شده عضلات هنگام خم شدن جانبی در گروه سالم و بیمار اختلاف معنی داری نداشت. اما در مراحل حرکتی مختلف خم شدن جانبی در بسیاری از موارد عضلات سمت راست بیماران بطور معنی داری برتری فعالیت نسبت به سمت چپ داشتند (p<0.05). در چرخش محوری در مرحله رفت به سمت راست عضله eo سمت راست بیماران بطور معنی داری بیشتر از افراد سالم بود (p=0.014). در چرخش محوری به سمت چپ در مرحله رفت عضله pst10 سمت چپ افراد سالم بطور قابل ملاحظه ای فعالیت بیشتری نسبت به بیماران داشت (p=0.027). همچنین در برگشت چرخش محوری از سمت چپ به حالت اولیه عضله pst6 سمت راست بیماران نیز بیشتر از افراد سالم بود (p=0.032) البته در همین حرکت عضله pst10 سمت چپ افراد سالم بطور معنی داری بیشتر از بیماران بود (p=0.027). بطور کلی، عضلات موافق گروه کنترل فعالیت متقارن داشتند اما گروه بیمار اسکولیوسیز فعالیت نامتقارنی نشان داد (p<0.05). نتیجه گیری: بیماری اسکولیوسیز با افزایش فعالیت عضلانی در سمت تحدب همراه است. فعالیت نامتقارن عضلات تنه در حرکات خم شدن جانبی و چرخش محوری تنه در گروه بیمار مشاهده گردید. این تست های کاربردی برای تشخیص فعالیت غیرطبیعی بیماران اسکولیوسیز مناسب است. تکرار این مطالعه در گروه بزرگتر پیشنهاد می شود.