کانسار منگنز چشمه سفید سبزوار در 60 کیلومتری جنوب غرب شهرستان سبزوار در حاشیه شمال شرقی پهنه ایران مرکزی قرار گرفته است. از نظر زمین شناسی ناحیه ای، این منطقه در مجموعه آتشفشانی کرتاسه پسین زون سبزوار با ترکیب سنگ شناسی ریولیت ( توف ریولیت) قرار گرفته است. آثار کانی سازی عمدتاً به شکل پرکننده فضای خالی سنگهای ولکانیکی، آذرآواری قابل مشاهده است. بر اساس مطالعات کانی شناسی، کانی های پیرولوزیت، پسیلوملان به همراه کانی های کلسیت و کوارتز تشکیل شده است. بافتهای مشاهده شده شامل دو نوع بافت اولیه ( گل کلمی، سوزنی، شعاعی و بادبزنی) است و بافت ثانویه ( جانشینی و برشی ) می باشد. بافتهای اولیه و ثانویه موجود در منطقه مورد مطالعه حاکی از فعالیت سیال هیدروترمال در منطقه است. مطالعه ژئوشیمی عناصر اصلی و جزئی کانسنگ های منگنز چشمه سفید سبزوار نشان دهنده منشأ احتمالی گرمابی- زیر دریایی این کانسار می باشد. شواهد صحرایی ( تناوب افق های کانسنگ با لایه های در برگیرنده مانند توف) ماهیتی سین ژنتیک به افق ماده معدنی داده است. بنا براین مطالعه ژئوشیمی کانسنگ ها و همچنین شواهد صحرایی وجود سیال کانه ساز با منشأ گرمابی- زیر دریایی از نوع سین ژنتیک می باشد.

منطقه شلگرد در شمال شرق ایران و جنوب مشهد در زون ساختاری بینالود قرار دارد. منطقه دستخوش دگرگونی ناحیه¬ای شده است و سنگ¬های دگرگونی (اسلیت و فیلیت) بخش اعظم محدوده را پوشانده¬اند. واحدهای اسلیت، فیلیت، ماسه سنگ دگرگون شده، آهک دگرگون شده با سن تریاس و واحد گنگلومرا با سن ژوراسیک به موازات و در امتداد گسل سنگ بست شاندیز رخنمون دارند. کانی سازی در منطقه به صورت رگه¬ای در راستای n50wو n65eبا شیب 75osw در رگه¬های سطحی، آثار شدادی و حفریات قدیمی مشاهده می¬شود. کانه¬های اولیه شامل کوارتز، پیریت، کالکوپیریت، گالن، اورپیمنت و رالگار بوده و کانی¬های ثانویه مالاکیت، آزوریت، گوتیت، هماتیت، لیمونیت و کوولیت می¬باشند. نمونه برداری ژئوشیمیایی به روش رسوب آبراهه ناهنجاری¬هایی از عناصر ag, cu, pb, zn, fe را نشان می¬دهند. در نمونه¬های کانی سنگین، کانی¬هایی از قبیل اورپیمنت، رالگار، طلا، پیریت و کاسیتریت وجود دارند. همچنین براساس تجزیه¬های ژئوشیمیایی انجام شده بر روی نمونه-های خرده سنگی از رگه سطحی و تونل قدیمی میزان طلا ppb4244، نقره ppm 8/42، مس 4964/4 %، آهن 4340/1 %، سرب 6939/0 %، روی 2825/0 % است. نتایج تجزیه شیمیایی کانی گالن به روش جذب اتمی مقادیر نسبتاً بالای (ppm 95-783 :bi ppm ,100-300 :ag ppm,210 -513 :sb) عناصر ag, sb, bi را نشان می¬دهد. با توجه به نسبت sb/ bi دمای کانی سازی در حد پایین تا متوسط است. دمای همگن شدن در نمونه-های سیال درگیر در رگه شمالی دارای 247 تا 267 درجه سانتی گراد و شوری 4 تا 5 درصد وزنی متغیر می¬باشد. رگه جنوبی با دما بین 218 تا 268 و درجه شوری 5/3 تا 5/11 درصد وزنی متغیر است.

چکیده ندارد.