چکیده: یکی از مهم ترین اجزاء تشکیلات اداری در نظام های سیاسی ایران در دوره های تاریخی، نظام مالیه یا دیوان استیفا بوده که کارکرد اصلی آن مالی ـ اقتصادی بوده بدین معنا که بر سیاست ها، برنامه ریزی ها و اجرای دستورالعمل ها در زمینه دریافت مالیات ها و مصارف حکومتی نقش اول و مستقیم داشته و فهرست اموال و دارایی های دولت در آن ثبت و ضبط می شد. نهاد مالی هر دولت تا درجه زیادی منعکس کننده قوت و ضعف آن مملکت بوده است و خوشبختی و تیره بختی هر ملت تا حدودی متوقف بر نوع سیاست های مالیاتی بوده که در آن سرزمین به اجرا درمی آمده است. برخورداری از نهاد مالی کارآمد به توان مندی و عظمت بخشی نظام سیاسی کمک می کرد و ثبات حکومت را تقویت می بخشید، چنانکه نقیض آن می توانست به ضعف و بی ثباتی آن حکومت منجر شود. نهاد مالی با اهمیتی که برای حکومت ها داشت دارای ساختاری در حال تحول و تکامل بوده و با دیوان های زیر مجموعه خود به گونه ای عمل می کرد که دولت ها می توانستند به اهداف خود برسند. بنابراین مبنا، هدف اصلی این پژوهش بررسی جایگاه و موقعیت منصب استیفا در نظام اداری صفویه و کارکردها و تحولاتی است که این منصب در این دوره به خود دیده و همچنین معرفی و شرح صاحب منصبان این دیوان بر اساس گزارش های موجود است، که در فصول این پایان-نامه به آن ها پرداخته شده است. این پژوهش از نوع پژوهش های تاریخی است و به شیوه کتابخانه ای با استناد بر منابع تاریخی و روش توصیفی ـ تحلیلی سازمان یافته است. واژه های کلیدی: صفویه، نظام اداری، دیوان استیفا، مستوفی ممالک، مستوفی خاصه.