چکیده: «ذکر» به معنای یادآوری چیزی است که قبلاً در ذهن محفوظ بوده و اکنون به فراموشی سپرده شده است؛ ازاین رو کلمه ذکر، در مقابل «غفلت» و «نسیان» به کار می رود. ذکر، آگاهی را وارد «دل» کرده و لعاب عاشقانه به آن می زند. پژوهش حاضر از ذکر کمک می گیرد تا غفلتی را که حاکم بر کالبد فضای پنجره در خانه های امروز یزد است؛ کنار بزند. کالبد فضای پنجره امروز، به دلیل پنهان شدن پشت پرده های زینتی فاقد نورِ مطلوب روز است؛ این در حالی است که نور تنها یک احتیاج فیزیکی نیست بلکه ازلحاظ روان شناختی عامل مهمی در تمامی ابعاد زندگی انسان به شمار می رود. کالبد فضای پنجره امروز، از هوای پاک، نور مناسب و آفتاب که تابش آن ضامن سلامتی است محروم است و همین کاستی ها موجب بیماری های روحی و روانی در انسان امروز شده است. این نشانه ها و مشکلات حاکی از نوعی غفلت و عدم آگاهی است. عدم شناخت و نبود علمی که معمار امروز و علت های مادی،صوری و غایی کالبد پنجره امروز را، نشانه می رود. مسئله اصلی، عدم رابطه کالبد پنجره با ذکر است. پژوهش حاضر، با استفاده از روش توصیفی و علِّی و با کمک رویه های قیاس و فنون کتابخانه ای به این مهم می رسد که در همین جامعه، کالبد فضای ارسی ها، توانسته اند با ذکر رابطه برقرار سازند به گونه ای که این ارتباط منجر به بروز کیفیت هایی در کالبد فضای ارسی می گردد. با الهام از این نحوه ی ارتباط به تألیف راهنمای طراحیِ کالبد فضای پنجره در خانه های امروز یزد می پردازیم باشد که مشکلی از جامعه امروز برداشته و یادآوری باشد به معماران عزیز که در مسیر ذکر، آگاهانه، عالمانه و با شناخت حقیقی گام بردارند. چه خودساخته هایی که مرا غافل کرد، و چه ذکرهایی که مرا ساخت ای خدا، مرا فهمی عطا کن ، که با ذکر تو ساخته ای آباد از من بجا بماند . . .