نام پژوهشگر: انور خضری
انور خضری حیدر علی مالمیر
گوجه فرنگی با نام علمی lycopersicom esculentum mill از تیره سیب زمینی (solanaceae) و نسبتاً به تنش مقاوم است. تنش عناصر از جمله آلومینیوم یکی از عوامل اصلی محدود کننده کشت گوجه فرنگی در مناطق صنعتی به شمار می آید. به منظور بررسی اثر اصلاحی سیلیکون در کاهش سمیت آلومینیوم آزمایشی در سال 1392 در گلخانه دانشگاه بوعلی سینا همدان انجام شد. در این پژوهش، اثر تنش آلومینیوم در غلظت صفر به عنوان شاهد، 20 میلی گرم در لیتر و سیلیکون با غلظت های مختلف روی دو رقم گوجه فرنگی (حمرا و ar-9704) به مدت 9 ماه در طرح کرت های خرد شده به صورتی که اثر سیلیکون در کاهش سمیت آلومینیوم به عنوان اثر اصلی و عکس العمل ارقام گوجه فرنگی نسبت به آلومینیوم به عنوان اثر فرعی و اثر سیلیکون روی ارقام به عنوان اثر فرعی فرعی به صورت کاملا تصادفی در 3 تکرار در محیط کشت شن اجرا شد. نتایج نشان داد با افزایش غلظت سیلیکون در محیط کشت میزان سمیت آلومینیوم کاهش یافته که به ترتیب با افزایش سطح برگ، و وزن تازه برگ، ریشه و ساقه در دو رقم همراه است 5 p?./.. از طرفی اثر اصلاحی سیلیکون در کاهش سمیت آلومینیوم در رقم حمرا با تغییرات بیشتر سطح برگ و در رقم ar-9704با تغییرات بیشتر وزن برگ همراه است. نتایج نشان داد تنش آلومینیوم میزان پروتئین برگ را در دو رقم کاهش و میزان کربوهیدرات محلول برگ را در دو رقم افزایش داد که با تغییرات بیشتر آنها در رقم حمرا مشاهده شد. نتایج نشان داد فعالیت آنزیم های فنیل آلانین آمونیالیاز، پلی فنل اکسیداز با تنش آلومینیوم در رقم ar-9704 بیشتر از رقم حمرا افزایش پیدا کرد و با اضافه شدن سیلیکون به محیط کشت کاهش یافتند. در صورتی که تنش آلومینیوم فعالیت کاتالاز را در رقم حمرا بیشتر از ar-9704 افزایش داده که با اضافه شدن سیلیکون به محیط کشت کاهش چشم گیری نشان داد، از آنجائیکه افزایش فعالیت آنتی اکسیدان یعنی افزایش فعالیت در سیستم دفاعی دو رقم گوجه فرنگی در تنش آلومینیوم می باشد. به نظر می رسد مکانیزم کاهش آنتی اکسیدان در دو رقم تفاوت دارد به طوریکه در رقم ar-9704 ترکیبات فنلی و آنزیم های که در بیوسنتز آنها نقش دارند نقش کلیدی در کاهش تنش آلومینیوم دارند، در صورتیکه کاهش تنش آلومینیوم در رقم حمرا با فعالیت کاتالاز ارتباط دارد. در این مطالعه رقم ar-9704 تحمل نسبی بیشتری نسبت به رقم حمرا در شرایط تنش آلومینیوم دارا می باشد.