به قدرت رسیدن فاطمیان در شمال آفریقا و موفقیت آنها در جلب توده های مردم و پیشروی به سوی مناطق شرقی، خلافت عباسی را نگران کرد و زمینه را برای درگیری و مناسبات خصمانه میان این دو دولت فراهم ساخت. خلفای نخستین فاطمی، هدف براندازی عباسیان را از راه ابزار نظامی با جدیت دنبال کردند و موفق شدند تا نزدیکی پایتخت عباسیان پیشروی کنند. خلفای عباسی که تحت سیطره ی ترکان و سپس سلاطین آل بویه بودند، نتوانستند مانعی جدی بر سر راه فاطمیان ایجاد کنند. ورود فاطمیان به مصر، با رقابت های تبلیغاتی گسترده ی دو دولت بر ضد یکدیگر همراه بود. با ظهور دولت های سنی مذهب غزنویان و سلجوقیان و حمایت همه جانبه ی آنها از خلفای عباسی، سدی بزرگ در مقابل فاطمیان ایجاد شد که آنها را از دستیابی به اهدافشان که همانا براندازی عباسیان و سلطه بر دنیای اسلام بود، بازمی داشت. پس از تقویت نظامی خلافت عباسی، فاطمیان رقابت تجاری را برای مقابله با دشمن دیرینه ی خود خلافت عباسی، به کار گرفتند و در این راه توفیق زیادی نیز به دست آوردند. در این پژوهش رقابت فاطمیان و عباسیان در وجوه مختلف سیاسی، نظامی، مذهبی و اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است.