نام پژوهشگر: شکوفه خاندانی
شکوفه خاندانی قاسم محمدی نژاد
به منظورشناسائیqtlهای کنترل کننده صفات زراعی مهم درگندم نان،267 لاین نوترکیب خالص حاصل ازتلاقی روشن × سبلان به همراه سه شاهد ( روشن و سبلان (والدین) و مهدوی) درقالب طرح آگمنت در مزرعه دانشکده کشاورزی باهنر در سال زراعی 92-91 کشت گردید و ارقام شاهد به صورت طرح بلوک تصادفی در 10 تکرار کشت و لاین های نوترکیب در بین آنها در ردیف های مجزا قرار داده شدند. تجزیه واریانس صفات شاهد برای بررسی یکنواختی زمین آزمایش انجام شد. در مقایسه میانگین به روش lsd، بیشینه و کمینه جمعیت با والدین در تمامی صفات اختلاف معنی داری داشتند. وجود لاین های برتر از والدین نشانه وجود تفکیک متجاوز در جمعیت می باشد عملکرد دانه در واحد سطح با تمام اجزای عملکرد همبستگی معنی داری داشت. بیشترین همبستگی مثبت را عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک (**899/0) داشت. وزن خشک بوته و وزن دانه در بوته بیشترین همبستگی (**922/0) بین صفات را با یکدیگر نشان دادند. در رگرسیون گام به گام چهار صفت وزن سنبله های بوته، تعداد پنجه باروردر بوته، وزن دانه در سنبله اصلی و تعداد دانه در بوته وارد مدل شدند که در مجموع 7/63 در صد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند و اولین صفتی که در مدل وارد شد وزن سنبله در بوته بود که بیشترین تغییرات عملکرد دانه را توجیه می نمود (7/57). طبق نتایج تجزیه ضرایب مسیر وزن سنبله ها در بوته بیشترین اثر مستقیم (336/0) را با عملکرد دانه داشت و بیشترین اثر غیر مستقیم را نیز تعداد دانه در بوته از طریق همین صفت بر روی عملکرد دانه داشت (29/0). لاین 269 و 193 با 73/15 و 53/0 تن در هکتار به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه را داشتند. بیشترین وراثت پذیری خصوصی برای صفت وزن هزار دانه (7/49 %) و کمترین وراثت پذیری خصوصی برای صفت وزن سنبله اصلی(6/45%) مشاهده گردید. نتایج تجزیه به عامل ها، 8 عامل را مشخص نمود که 79/80 درصد از تنوع کل را توجیه کردند. تجزیه کلاستر نیز لاین ها را به 3 گروه گروه بندی کرد. این دندروگرام نشان داد که لاین های گروه یک با لاین های گروه سوم اختلاف زیادی دارند. بر اساس اطلاعات ملکولی 586 نشانگردارت، برروی جمعیت لاین های نوترکیب حاصل ازتلاقی روشن وسبلان نقشه پیوستگی تهیه شد. نشانگرها ، 21گروه لینکاژی راتشکیل دادندکه 01/4812 سانتی مورگان از کل ژنوم توسط نشانگر ها را پوشش داده شد. باروش مکان یابی فاصله ای مرکب جامع (icim) درمجموع20 qtl دارایlod بالای5/2 شناسایی شد،که کنترل13 صفت موردبررسی را برعهده داشتند برای هر کدام از صفات تعداد پنچه بارور، عرض برگ پرچم، وزن کل سنبله ها در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در بوته، تعداد روز تا شروع سنبله دهی، طول پدانکل و وزن خشک بوته یک qtl یافت شد. دو qtl برای طول ریشک،4 qtlبرای وزن سنبله اصلی، 2 qtlبرای عملکرددانه و سه qtl برای صفت طول سنبله با ریشک دریافت شد. qtl مربوط به طول سنبله با ریشک بیشترین(88/8 )lod را داشت که 92/16 درصد از تغییرات فنوتیپی را توجیه می کند. از اطلاعات نشانگری ناحیه qtl بزرگ اثر شناسایی شده برای صفت طول سنبله با ریشک در انتخاب غیر مستقیم در جمعیت و برای اصلاح به کمک نشانگر می توان استفاد کرد.