نام پژوهشگر: علی اصغر معصومی
عاطفه امیراحمدی شاهرخ کاظم پور اوصالو
بعد از دکاندول حدود تاکسونومیک قبیله hedysareae متحمل تغییرات فراوانی شده است. lock (2005) این قبیله را به 12 جنس شامل corethrodendron، ebenus، eversmannia، hedysarum، onobrychis، sartoria، sulla، taverniera، alhagi، calophaca، caragana و halimodendron گسترش داد. اعضای قبیله hedysareae عضو irlc و گروه علفی های معتدله بوده و بطور کلی در مکانهای باز خشک یا مناطق مدیترانه ای و حاره ای یافت می شوند. در پژوهش حاضر، به منظور بازسازی روابط فیلوژنی 91 تاکسون (79 گونه در آنالیز nrdna its، 72 گونه در آنالیز trnl-f و 77 گونه در آنالیز ترکیبی) شامل 62 تاکسون از hedysareae به همراه 9 گونه از کلاد astragalean و 9 گونه از کلاد caraganean به عنوان درون گروه به اضافه 10 گونه از کلاد vicioid به همراه glycyrrhiza glabra (از galegeae) به عنوان برون گروه انتخاب شدند. آنالیزهای فیلوژنی با استفاده از روش بیشینه صرفه جویی(maximum parsimony) تعبیه شده در نرم افزار paup* و روش bayesian در نرم افزارmrbayes صورت گرفت. آنالیزهای ما همراه با مطالعات ملکولی اخیر نظر lock (2005) را تایید نکرد. calophaca، caraganaو halimodendron از قبیله galegeae ارتباط خویشاوندی نزدیکی با قبیله hedysareae ندارند. این جنس ها به همراه chesneya، gueldenstaedtia یک کلاد مجزا را (caraganean clade) تشکیل می دهند. hedysareae در اینجا فقط مشتمل بر alhagi، corethrodendron، ebenus، eversmannia، hedysarum، onobrychis، sartoria، stracheya، sulla و taverniera تعیین حدود می شود. بازسازی فیلوژنی تمامی آنالیزها تایید کرد که alhagi به خوبی با بقیه اعضای کلاد hedysaroid متحد شده است. نمایندگانی از جنس sulla به همراه h. humile و h. aculeolatum گروه تک تباری با حمایت بالا را تشکیل دادند. بنابراین این دو گونه باید تحت عناوین sulla humilis و sulla aculeolata به جنس sulla منتقل شوند. جنس های taverniera و ebenus هر دو تک تبار اند. hedysarum قطعا پیراتبار است. جنس تک گونه ای sartoria، بومی ترکیه، بین گونه های hedysarum قرار گرفته است. همچنین stracheya، جنس تک گونه ای و بومی تبت،(تنها با توالی یابی ناحیه trnl-f) در یک کلاد با گونه های hedysarumقرار گرفته است. تک تباری جنس onobrychis (ناشی از هموپلازی و نمونه برداری زیاد گونه ها) توسط این داده ها حمایت نشده است; اما در آنالیز محدود با یک نماینده از هشت بخشه، ثابت شد که این جنس تک تبار است. onobrychis زیرجنس onobrychis و تمامی بخشه های آن (بجز بخشه laxiflorae که دارای یک نماینده در این مطالعه است) به نظر می رسد پیراتبار باشند. اما onobrychis زیرجنس sisyrosema و بخشه های afghanicae و heliobrychis تک تباراند. اعضای بخشه های anthyllium و hymenobrychis (هر دو از زیرجنس sisyrosema) با یکدیگر مخلوط شده و یک پلی تومی با حمایت بالا را تشکیل داده اند. corethrodendron و eversmannia نیز خویشاوند نزدیک هم بوده و ارتباط نزدیکی با onobrychis دارند. جدائی corethrodendron از hedysarum توسط آنالیزهای ما تایید شد. pcr و توالی یابی dna در کل ناحیه trnl-f آشکار کرد که در دو گونه hedysarum مربوط به شمالگان، h. alpinum) و h. boreale ) اینترون trnluaa بطور کامل از دست رفته است. این یافته اولین گزارش برای فقدان این اینترون در گیاهان خشکی است.
فریبا بابایی علی اصغر معصومی
جنس salix با بیش از 350 گونه بزرگترین جنس خانواده salicaceae است. این جنس به دلیل عواملی از قبیل تغییرات فنوتیپی وسیع در میان افراد و حتی درون جمعیت های یک گونه، فراوانی بالای دورگه گیری طبیعی، گل های دو پایه و زمان های گلدهی متفاوت گل های نر و ماده یکی از مشکل ترین تاکسون ها برای بررسی های تاکسونومیکی است. در این پژوهش 8 گونه از سه بخشه salix، subalba و helix از دیدگاه های ریخت شناسی، تشریحی، کروموزومی و گرده شناسی مورد بررسی قرار گرفتند. مطالعات ریخت شناسی در جمعیت های مختلف هر گونه نشان داد که برخی از صفات می توانند در جداسازی گونه ها مفید باشند و از این رو از این صفات برای تهیه کلید شناسایی استفاده شد. مطالعات کروموزومی در 3 گونه از 6 گونه بررسی شد و عدد کروموزومی 2 گونه برای اولین بار در جهان و عدد کروموزومی یک گونه برای اولین بار در ایران گزارش شد. در مطالعات گرده شناسی، در تمامی گونه ها تزئینات اگزین از نوع مشبک بود، ولی الگوی تزئینات اگزین در بین گونه های مختلف متغیر بود. نتایج حاصل از مطالعات تشریحی نشان داد که صفات تشریحی به تنهایی در تفکیک گونه ها مفید نیستند و در کنار صفات دیگر می توانند دارای کاربرد باشند. در این پژوهش نتایج حاصل از مطالعات گرده شناسی، تشریحی و ریخت شناسی تفکیک s. issatissensis را از s. excelsa به عنوان یک گونه مستقل تایید کرد.
فاطمه معین شاهرخ کاظم پور اوصالو
چکیده سرده hedysarum با دارا بودن حدود 200 گونه از اعضای اصلی قبیله hedysarea به شمار می رود که در مناطق معتدله تا قطبی نیمکره شمالی پراکنش یافته است. مرکز اصلی گونه زایی این سرده در آسیای مرکزی و شمال آمریکا می باشد. به دلیل وجود هموپلازی فراوان در صفات ریخت شناسی این سرده تا کنون بسیاری از طبقه بندی های انجام شده برای این سرده مصنوعی بوده است. به همین دلیل مطالعه این رده براساس داده های مولکولی ناحیه ی nrdna its،توالی trnl-trnl-trnf و ژن matk کلروپلاستی برای بازسازی روابط فیلوژنی میان گونه های این سرده انجام شد. درپژوهش حاضر به منظور بازسازی روابط فیلوژنی 71 نمونه(68 گونه برای توالی nrdna its،64 گونه برای توالی trnl-trnl-trnf و 17 گونه برای ژن matk) به همراه 5 سرده مرتبط با hedysarum به عنوان درون گروه و دو گونه از alhagi به عنوان برون گروه انتخاب شدند.آنالیزهای فیلوژنی با استفاده از روش بیشینه صرفه جویی تعبیه شده در نرم افزارpaup* و روش bayesian با استفاده از برنامه mr bayes صورت گرفت. همچنین برای تخمین زمان واگرایی بین گونه ها از نرم افزار beast استفاده شد.نتایج آنالیز نشان داد که سرده corethrodendron که اخیرا" از سرده hedysarum جدا شده است به همراه eversmania به خوبی با onobrychis متحد می-شود.بازسازی فیلوژنی تمام آنالیزها تایید کرد که گونه های بخشه hedysarum که در شمالگان پراکنش یافته اند تک تبار هستند. همچنین سرده تک گونه ای sartoria در تمامی آنالیزها بین گونه های hedysarum قرار می گیرد.براساس توالی trnl-trnl-trnf کلروپلاستی سرده تک گونه ای stracheya در تبت به خوبی با گونه h.lehmannianum متحد می شد. براساس داده های حاصل از نرم افزار beastاین طور نتیجه گیری می-شود که تاریخ پیدایش این سرده مربوط به اشکوب میوسن بوده است. به نظر می رسد نیای مشترک دو گونه h.lehmannianum و h. kumaonense زودتر از سایر گونه ها واگرائیده اند. کلمات کلیدی:hedysarum ، فیلوژنی، تک تبار
مریم حایری نسب محمد رضا رحیمی نژاد
بخش fragifera (vesicaria) از گذشته تا به امروز یکی از بحث برانگیزترین بـخش های جنس trifolium بوده است. این بخش دارای هفت گونـه شـامل t. fragiferum, t. tumens, t. physodes, t. resupinatum, t. tomentosum, t. bullatum & t. clusii می باشد. به طور کلی دو مرکز تنوع عمده شامل ناحیه شمال مدیترانه و شرقی ترین بخش ناحیه ایران و تورانی برای این بخش معرفی شده است. گونه های مختلف این بخش علاوه بر استفاده به صورت علوفه، به طور وسیع در زنبورداری استفاده می شوند. هدف از این تحقیق بررسی میزان تنوعات ژنتیکی در سطـح گـونه، بررسـی روابط میان تاکسـونی در ایـن بخش و بررسی ارتباط گونه-های این بخش با گونه ی t. spumosum از بخش mistyllus بر اساس داده های مولکولی و با استفاده از نشانگرهای مولکولی irap و ssr می باشد. از دیگر اهداف این مطالعه می توان به ارزیابی صفات مورفولوژیک مورد استفاده در شناسایی گونه های مختلف بخش fragifera در کلیدهای مختلف، مرور تاکسونومیک گونه های مختلف این بخش و پیشنهاد برخی تجدید نظرهای احتمالی بر روی کلیدهای موجود اشاره نمود. بدین منظور تاکسون های مختلف این بخش از سرتاسر کشور جمع آوری گردید و نمونه های هرباریومی نیز مورد مطالعه قرار گرفت و براساس کلیدهای موجود شناسایی گردید. در روش irap، بررسی تنوع ژنتیکی و روابط میان تاکسونی با 8 زوج آغازگر از گروه های مختلف رترونرانسپوزون ها بر روی 42 نـمونـه بذر جمعیتـی متعلق به گونه هـای مختلـف بخش fragifera و 2 نمونه جمعیتـی متعلق به گونه ی t. spumosum از بخش mistyllus با استفاده از الکتروفورز محصولات pcr بر روی ژل آگاروز 2% صورت گرفت. مـطالعـه ssr نیـز با 9 زوج آغازگـر بر روی 55 نمونه بذر جمعیتی متعلـق به گونه هـای مختلف بخش fragifera، 2 نمونه متعلق به گونه ی t. spumosum و 3 نمونه از گونه های trifolium pratens، trifolium repens و جنس trigonella به عنوان برون گروه انجام شد. فرآیند pcr با استفاده از آغازگرهای طراحی شده برای گونه های t. pratens و t. repens صورت گرفت. نتایج حاصل از این مطالعـه، حاکـی از سطـح بالای انتقال پذیری و پلـی مورفیسـم ریزماهـواره هـای معرفی شده برای t. pratense و t. repens به گونه های بخش های fragifera و mistyllus است. بر این اساس تا زمانی که جفت آغازگرهای ssr اختصاصی این گونه ها طراحی نشده است، می توان با ضریب اطمینان بالایی از آغازگرهای ssr به دست آمده از t. pratense و t. repens برای بررسی تنوع ژنتیکی این گونه ها استفاده نمود. محصولات pcr به منظور تعیین تنوع ژنتیکی در داخل و بین گونه ها روی ژل پلی اکریل آمید غیر واسرشت کننده 10? از هم جدا شدند. نتایج حاصل از آنالیز amova در هر دو مطالعه irap و ssr، سطح بالایی از تنوع ژنتیکی را در بین گونه های مختلف بخش fragifera نشان داد که موید عدم وجود جریان ژنی بین این گونه ها می باشد. تحلیل های آماری با استفاده از نرم افزارهای ntsyspc 2، genalex6 و power marker انجام شد. بر اساس نتایج حاصل از ادغام داده های irap و ssr، گونه ی t. spumosum از بخش mistyllus با بوت استراپ 100% از گونه های بخش fragifera جدا گردید و بنابراین به نظر می رسد که ایـن دو بخش مستقـل ازیکدیگر هستند. گونـه های t. fragiferum و t. physodes بیشترین میزان شباهت را به هم داشتند و با بوت استراپ 100% در یک خوشه قرار گرفتند. گونه t. tumens نیز با کمترین شباهت از سایر گونه های بخش جدا شد و با بوت استراپ 93% در خوشه جداگانه ای قرار گرفت. همچنین گونه های یکساله t. clusii،t. bullatum و t. tomentosum به عنوان یک کمپلکس تحت نام t. tomentosum sensu lato در نظر گرفته شدند. نتایج این تحقیق منجر به معرفی یک واریته جدید، t tumens var. caespitosum و دو گزارش جدید برای فلور ایران، t. tomentosum var. chthonocephalum و t. clusii var. gossypinum گردید. همچـنین شش متـرادف سـازی بـه شـرح ذیـل ایجـاد شـد: t. fragiferum var. pulchellum به عنوان مترادف با گونه ی t. fragiferum، t. tumens var. talyschense مـتـرادف بـا t. tumens var. tumens،t. physodes var. psilocalyx مـتـرادف بـا گـونـه ی t. physodes، t. resupinatum var. microcephalum مـتـرادف با t. resupinatum var. resupinatum، t. bullatum var. macrosphaerum مترادف با گونه ی t. bullatum و t. tomentosum var. curvisepalum مترادف با t. tomentosum var. tomentosum قرار داده شدند. علاوه بر این یک کلید شناسایی برای همه تاکسون های متعلق به این بخش در ایران تهیه و ارائه شد و برخی اصلاحات نام گذاری در مورد این بخش و تاکسون های موجود در آن اعمال گردید.
علی اصغر معصومی علیرضا غلامی
خدمات درگاههای الکترونیک در صنعت بانکداری در تغییر نقش شعب از تولید تراکنش به سمت انجام فعالیت های سودآور موثر بوده است. در این پژوهش با رویکردی دو مرحلهای از تحلیل پوششی داده ها به ارزیابی چند بعدی کارایی و تأثیر بانکداری الکترونیک در حوزههای عملکردی مدیریت شعب یک بانک ایرانی می پردازیم. در مرحله اول سه بعد مهم عملکردی بانک یعنی تولید خدمات، نقش واسطهگری و سودبخشی به همراه بعد تراکنشی (جهت بررسی تأثیرات بانکداری الکترونیک) ارزیابی شده و در مرحله دوم با ترکیب کارایی های این ابعاد، کارایی کل محاسبه و مناطق رتبه بندی می شوند. این ارزیابی جامع، مدیریت شعب مناطق و بانک را قادر به شناسایی مناطق الگو و منابع ناکارایی منطقه در هر یک از ابعاد و رابطه بین آنها نموده و پذیرش آن ها را نسبت به نتایج عملی dea افزایش می دهد. همچنین کارایی مقیاس، موقعیت جغرافیایی و میزان کمبود و مازاد منابع هر منطقه بررسی می شود.
کوثر رضایی چمنی شاهرخ کاظم پور اوصالو
سرده گون، astragalus l.، از اعضای قبیله galegeae از تیره fabaceae است و به شاخه irlc فاقد یکی از توالی های تکرار معکوس kbp 25 در dna کلروپلاستی، تعلق دارد. گون با حدود 3000- 2500 گونه چند ساله و یکساله و245 بخشه ،بزرگترین سرده در میان گیاهان گلدار است. مرکز تنوع این سرده اوراسیا، بویژه جنوب شرق و مرکز آسیا و هیمالیا و شمال غرب آمریکا است. علاوه بر این، بسیاری از گونه¬های گون در مناطق آّب وهوایی مدیترانه ای آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی و در جنوب اروپا و آفریقای شمالی پراکنش دارد. بیشترین تعداد گونه¬های گون در کوهستان¬های خشک و نیمه خشک نیمکره شمالی در آسیای مرکزی و بویژه در منطقه ایرانو-تورانی جنوب غرب آسیا دیده می¬شوند. ایران با داشتن بیش از 800 گونه در 70 بخشه یکی از مهمترین مراکز تنوع زیستی گون است. هفت بخشه ازجملهmicrophysa, campyanthus, eriostoma, leucocercis, semnaneses, polystegius, lamprocarpa ازگون¬ها، انحصاری ایران می¬باشند. بخشه microphysa دارای 14 گونه و زیرگونه می¬باشد. گیاهانی چند ساله بالشتکی، ایستاده یا گسترده در سطح خاک، گوشوارک غشایی و در قاعده متصل به دمبرگ، برگ¬ها زوج شانه¬ای با دمبرگ مشخص ومحور برگی خار دار، گل آذین متراکم کروی تا استوانه ایی و دارای گلهای با فاصله، دمگل آذین کوتاه یا بلند، براکته زودافت، کاسه گل غشایی نازک، جام گل بدون کرک سفید مایل به زرد است. بخشهmicrophysa به واسطه شکل گوشوارک، گل آذین، جام گل خویشاوند بخشهcampylanthus درنظر گرفته می¬شود. اما به واسطه کاسه متورم کروی در هنگام میوه و کوتاهتر بودن دندانه¬های کاسه از لوله به راحتی از آن قابل تشخیص است. در این پژوهش، 27 نمونه (شامل 25 تاکسون درون گروه به علاوه 2 تاکسون به عنوان برون گروه) برای بازسازی روابط فیلوژنی مورد مطالعه قرار گرفتند. آنالیز¬های فیلوژنی با استفاده از روش صرفه جویی حداکثر تعبیه شده در نرم افزار paup، روش درست نمایی حداکثر با استفاده از نرم افزار raxmlgui، روش bayesian با استفاده از نرم افزار mr bayes صورت گرفتند. نتایج آنالیز نشان داد که بخشه microphysa تک¬تبار نمی باشد. بخشهmicrophysa و campylanthusتک تبار نیستند و اعضای آن¬ها به صورت مخلوط با یکدیگر قرار می¬گیرند. گونه a.demavendicola که در گذشته به دو زیرگونه a. demavendicola sub sp. demavendicola و a. demavendicola sub sp. microphysopsis تقسیم شده بود در این تحقیق به 2 گونه مجزا ارتقا یافته است. نتایج ما نشان می¬دهد که زیر گونه¬های غیررسمی ارائه شده براساس مطالعات ریخت-شناسی در بخشه microphysa (معصومی 1373) کاملا مصنوعی بوده و در درخت فیلوژنی تک¬تبار نیستند. در طی قرار گرفتن گونه a. lalesarensis از بخشه anthylloidei در کنار a. reuterianus از بخشه microphysa، انتقال گونه مذکور به بخشهmicrophysa. پیشنهاد می شود.
نسیم سعادتی شاهرخ کاظم پور اصالو
تیره (subfamily boraginoideae=) boraginaceae s. str دارای 100 سرده و حدود 1600 گونه در دنیا با مرکز پراکنش در اوراسیا می باشد . در فلور ایران 36 سرده و 180 گونه از آن معرفی شده است . onosma l. با 150 گونه ، بزرگترین سرده در زیر تیره boraginoideae درقبیله lithospermeae قرار می گیرد. در این تحقیق 80 گونه مورد آنالیز قرار گرفت از جمله 3 گونه از echiochileae ، 14 گونه از قبیله boragineae و 32 گونه از قبیله lithospermeae ، 10 گونه از قیبله cynoglosseae و 15 گونه از قیبله erithrichieae به همراه سرده هایheliotropium bacciferum forssk. وtournefortioa rubicund salzm.ex dc به عنوان برون گروه در نظر گرفته شده اند همچنین در آنالیز جدا 59 گونه از سرده onosma بررسی شدند. نواحی nrdna its برای قبیله های boragineae و echiochileae همچنین lithospermeae با تاکید بر سرده onosma و trnh-psba برای گونه های onosma با استفاده از واکنش زنجیره ای پلیمراز به همراه پرایمرهای همگانی مربوطه تکثیر و توالی یابی گردید و به کمک برنامه muscle همردیف سازی شدند. بازسازی فیلوژنی با استفاده از مدل تکاملی gtr + i+gو روش بایسین،بیشینه پارسیمونی و بیشینه احتمال انجام گرفت.آنالیز تعیین زمان واگرایی سرده ها و گونه ها نیز توسط نرم افزار beast انجام گرفت. آنالیز داده های nr dna its نشان می دهد زیرتیره boraginoideaeدر ایران به 4 قبیله echiochileae, boragineae, lithospermeae, cynoglosseae s.l تقسیم می شود. در این میان قبیله های lithospermaea و boragineae کلاد های خواهری تشکیل می-دهند، echiochileae کلاد پایه ای در زیرخانواده boraginoideae است. قبیله های lithospermeae و echiochileae با حمایت بالا تک تبارند و boragineae با خروج suchtelenia تک تبار می باشد. سردهkar.ex meisner. suchteleniaدر این تحقیق با توجه به آنالیز cpdna trnl-f و nrdna its باa. dc. heterocaryum از cynoglosseae s.l. مترادف شد. گونه onosma orientalis) (syn podonosma orientalis شاخه خواهری کلاد alkanna است.onosma در ایران تک تبار نمی باشد، به طوری که گونه-های آن در 3 کلاد جداگانه قرار می گیرند.زیربخشه های onosma و asterotricha تک تبار نبوده بنابراین صفت کرک در تقسیم بندی onosma مصنوعی است.onosma rostellata از بخشه protonosma با گونه های شرق آسیا کلاد مستقلی را تشکیل می دهند. با توجه به نتایج نرم افزار beast زمان واگرایی زیرخانواده boraginoideae حدود 54 میلیون سال قبل و زمان واگرایی سرده onosmaاز echium دوران الیگوسن(33 میلیون سال قبل) تخمین زده شد. با مقایسه توالی های dna بارکد، گونه های مترادف شده(.rech.f) moltkia gypsacea با گونه (willd.) lehm. moltkia coeruleae و(ghahr&attar) onosma iranshahrii با(boiss & buhse) onosam bilabiata هرکدام گونه ای مستقل در نظر گرفته شدند.
نسیم سعادتی شاهرخ کاظم پور اوصالو
تیره (subfamily boraginoideae=) boraginaceae s. str دارای 100 سرده و حدود 1600 گونه در دنیا با مرکز پراکنش در اوراسیا می باشد . در فلور ایران 36 سرده و 180 گونه از آن معرفی شده است . onosma l. با 150 گونه ، بزرگترین سرده در زیر تیره boraginoideae درقبیله lithospermeae قرار می گیرد. در این تحقیق 80 گونه مورد آنالیز قرار گرفت از جمله 3 گونه از echiochileae ، 14 گونه از قبیله boragineae و 32 گونه از قبیله lithospermeae ، 10 گونه از قیبله cynoglosseae و 15 گونه از قیبله erithrichieae به همراه سرده هایheliotropium bacciferum forssk. وtournefortioa rubicund salzm.ex dc به عنوان برون گروه در نظر گرفته شده اند همچنین در آنالیز جدا 65 گونه از سرده onosma بررسی شدند. نواحی nrdna its برای قبیله های boragineae و echiochileae همچنین lithospermeae با تاکید بر سرده onosma و trnh-psba برای گونه های onosma با استفاده از واکنش زنجیره ای پلیمراز به همراه پرایمرهای همگانی مربوطه تکثیر و توالی یابی گردید و به کمک برنامه muscle همردیف سازی شدند. بازسازی فیلوژنی با استفاده از مدل تکاملی gtr + i+gو روش بایسین،بیشینه پارسیمونی و بیشینه احتمال انجام گرفت.آنالیز تعیین زمان واگرایی سرده ها و گونه ها نیز توسط نرم افزار beast انجام گرفت. آنالیز داده های nr dna its نشان می دهد زیرتیره boraginoideaeدر ایران به 4 قبیله echiochileae, boragineae, lithospermeae, cynoglosseae s.l تقسیم می شود. در این میان قبیله های lithospermaea و boragineae کلاد های خواهری تشکیل می دهند، echiochileae کلاد پایه ای در زیرخانواده boraginoideae است. قبیله های lithospermeae و echiochileae با حمایت بالا تک تبارند و boragineae با خروج suchtelenia تک تبار می باشد. سردهkar.ex meisner. suchteleniaدر این تحقیق با توجه به آنالیز cpdna trnl-f و nrdna its باa. dc. heterocaryum از cynoglosseae s.l. مترادف شد. گونه onosma orientalis) (syn podonosma orientalis شاخه خواهری کلاد alkanna است.onosma در ایران تک تبار نمی باشد، به طوری که گونه های در 3 کلاد جداگانه قرار می گیرند.زیربخشه های onosma و asterotricha تک تبار نبوده بنابراین صفت کرک در تقسیم بندی onosma مصنوعی است.onosma rostellata از بخشه protonosma با گونه های شرق آسیا کلاد مستقلی را تشکیل می دهد. با توجه به نتایج نرم افزار beast زمان واگرایی زیرخانواده boraginoideae حدود 65 میلیون سال قبل و زمان واگرایی سرده onosmaاز echium دوران الیگوسن(33 میلیون سال قبل) تخمین زده شد. با مقایسه توالی های dna بارکد، گونه های مترادف شده(.rech.f) moltkia gypsacea با گونه -(willd.) lehm. moltkia coeruleae و(ghahr&attar) onosma iranshahrii با(boiss & buhse) onosam bilabiata هرکدام گونه ای مستقل در نظر گرفته شدند.
عاطفه امیراحمدی علی اصغر معصومی
پژوهش حاضر به بررسی سیستماتیک ملکولی قبیله hedysareae می پردازد. در بخش نخست این بررسی به منظور تعیین حدود قبیله، 57 تاکسون (59 نمونه) در آنالیز nrdna its و trnl-f و 56 تاکسون در آنالیز matk و آنالیز ترکیبی شامل تمامی جنس هایی که تاکنون به نحوی با قبیله ارتباط داشتند و همچنین خویشاوندان نزدیک آن مورد ارزیابی قرار گرفتند. گونه glycyrrhiza glabra در تمامی آنالیزها به عنوان برون گروه انتخاب شد. در بخش دوم به منظور بررسی روابط درون جنس بزرگ onobrychis 54 تاکسون (55 نمونه) در آنالیز nrdna its و trnl-f، 52 تاکسون در آنالیز rpl32-trnluag و 53 تاکسون در آنالیز ndhf-rpl32 وارد شدند. در تمامی آنالیزها گونه های eversmannia subspinosa، corethrodendron scoparium، hedysarum membranaceum و h. argyreum به عنوان برون گروه انتخاب شدند. آنالیزهای فیلوژنی با استفاده از روش بیشینه صرفه جویی تعبیه شده در نرم افزار paup*، روش bayesian در نرم افزار mrbayes و روش بیشینه درست نمایی در نرم افزار raxmlgui انجام گرفت. همچنین برای تخمین زمان واگرایی بین تاکسونها ازنرم افزار beast استفاده شد. نتایج تمامی آنالیزهای فیلوژنی نشان دادند که قبیله hedysareae با نه جنس alhagi، corethrodendron، ebenus، eversmannia، hedysarum، onobrychis، sulla، taverniera و greuteria تعیین حدود می شود. درون hedysareae، alhagi اولین شاخه واگرا شده می باشد که توسط کلاد sulla و مجموعه بزرگی از بقیه جنس های hedysareae دنبال می شود. جنس های sulla، alhagi، onobrychis، ebenus و taverniera تک تبار می باشند. تمامی آنالیزها نشان دادند که hedysarum در مفهوم حاضر تک تبار نمی باشد. جنس تک گونه ای sartoria (s. hedysaroides) به جنس hedysarum انتقال یافت. دو گونه از جنس hedysarum (h. membranaceum وh. argyreum) با توجه به ویژگی های ریخت شناسی منحصر بفرد و یافته های فیلوژنی ملکولی به جنس جدید greuteria ارتقا یافتند. همچنین گونه h. aculeolatum نیز به جنس مستقل sulla انتقال یافت. طبقه بندی واحدهای تحت جنسی onobrychis مورد ارزیابی قرار گرفت. هیچ یک از دو زیرجنس آن تک تبار نمی باشند. بخشهای lophobrychis و dendrobrychis مترادف بخشه onobrychis قرار گرفتند. زیرجنس onobrychis در مفهوم جدید تنها با بخشه onobrychis معرفی گردید. بخشه های afghanicae، heliobrychis و insignes تک تبار هستند. بخشه hymenobrychis به همراه دو گونه از بخش anthyllium درون آن تک تبار است. بخشه laxiflorae مترادف بخشه anthyllium قرار گرفت. بخشه های جدید sirjaevae (شامل o. arnacantha، o. echidna و o. afghanica) و merxmuellerae (شامل o. merxmulelleri و o. splendida) درون زیرجنس sisyrosema معرفی می گردند. onobrychis alamutensis به عنوان گونه جدید و hedysarum vanense به عنوان گزارش جدید معرفی می شوند. جدایی نیای مشترک قبیله hedysareae از سایر خویشاوندانش مربوط به 4/28 میلیون سال قبل در اولیگوسن از دوره ترشیاری و دوران سنوزوئیک بوده است. واگرایی سایر جنس های قبیله hedysareae از یکدیگر در میوسن (24-5) رخ داده است.
سولماز توکلی ولی الله مظفریان
فیلوژنی تیره علف هفت بند در ایران با استفاده از داده های توالی های هسته ای و کلروپلاستی انجام گردید. برخی ویژگیهای ریخت شناسی و گرده شناسی نیز برای شناخت بهتر و تمایز جنس ها از یکدیگر استفاده گردید. در این پژوهش، 101 گونه در آنالیز nrdna its، 85 گونه در آنالیز matk و 78 گونه در آنالیز rpl32-trnl(uag) شامل تمامی جنس ها و اکثر گونه های شناخته شده از تیره علف هفت بند در ایران به منظور بازسازی روابط فیلوژنی مورد مطالعه قرار گرفتند. گونه triplaris peruviana در دو آنالیز nrdna its و matk و گونه bistorta major در آنالیز rpl32-trnl(uag) بعنوان برون گروه انتخاب شدند. همچنین برای تعیین روابط فیلوژنی میان گونه های calligonum، علاوه بر توالی های نامبرده از اینترون دوم ژن هسته ای تک نسخه ای leafy، و توالیهای کلروپلاستی trnh-psba، ndhf-rpl32، trnv-ndhc و trnk-rps16 آزموده شدند. از میان آنها اینترون دوم ژن leafy با صفات اطلاعی بیشتر برای آنالیز فیلوژنی انتخاب شد. آنالیزهای فیلوژنی با استفاده از روش بیشینه صرفه جویی تعبیه شده در نرم افزار paup* ، روش bayesian در نرم افزار mrbayes و روش درست نمایی حداکثر، در نرم افزار raxmlgui صورت گرفت. همچنین برای تخمین زمان واگرایی بین تاکسون ها از نرم افزار beast استفاده شد. همه داده های مولکولی نشان می دهند که این تیره در ایران شامل چهار قبیله persicarieae، rumiceae، calligoneae و polygoneae می باشد. تک تباری هر کدام از آنها با حمایت بالا تایید شد. در ایران قبیله persicarieae با جنس های persicaria، bistorta و aconogonon؛ قبیله rumiceae با جنس های rumex، emex، rheum و oxirya؛ قبیله calligoneae با جنس های calligonum و pteropyrum و قبیله polygoneae با جنس های polygonum، atraphaxis، fallopia و reynoutria شناخته شدند. جنسهای aconogonon با تک گونه a.alpinum، fallopia با سه گونه f.balschuanica، f.dumetorum و f.convolvulus و reynoutria با تک گونه r.japonica برای اولین بار در این تحقیق برای فلور ایران معرفی می شوند. براساس داده های مولکولی حاضر، شش گونه از polygonum های چوبی رابطه خواهری با گونه های atraphaxis دارند و از لحاظ گرده شناسی دارای تزیینات اگزین شبکه ای/سوراخدار (reticulate/perforate) و اوکرا لوله ای سربریده (truncate/tubular) مشابه با گونه های atraphaxis دارند. با استفاده از این داده ها، این شش گونه از polygonum به atraphaxis انتقال می یابند. براساس آنالیز توالی leafy، روابط میان گونه های calligonum بخوبی حل نشده است و بخشه های چندگونه ای pterococcus (با میوه بالدار) وcalligonum (با میوه تاردار) تک تبار نمی باشند. ظاهرا تغییرات در سطح مولکولی (جایگزینی نوکلئوتیدها) با اختلافات ریخت شناسی و میزان گونه زایی در این جنس هماهنگ نمی باشد. تصور می شود که گونه زایی در این جنس با توجه به شرایط سخت بیابانی به سرعت عمدتا بصورت اختلافات در ریخت شناسی میوه و برخی صفات رویشی تظاهر می نماید. بر اساس داده های حاصل از نرم افزار beast تاریخ پیدایش زیرتیره polygonoideae حدود 44 میلیون سال پیش در اشکوب ائوسن است. اما گونه زایی اکثر جنس های آن در میوسن رخ داده است.
کوثر نادری صفار علی اصغر معصومی
سرده گون (astragalus) از تیره fabaceae با حدود 3000-2500 گونه طبقه بندی شده در 245 بخشه، بزرگترین سرده در میان گیاهان گلدار است. مرکز تنوع این سرده اوراسیا، بویژه جنوب شرق و مرکز آسیا و هیمالیا است. این سرده بیش از 800 گونه در ایران دارد که از این میان 500 گونه انحصاری کشور هستند. گون های خاردار که گروه نسبتا بزرگی از این سرده را تشکیل می دهند، با ویژگی هایی همچون فرم رویشی بالشتکی، خاردار بودن، وجود مجاری تولید کتیرا، کاهش اندازه میوه و گل آذین و داشتن میوه های تک خانه ای وعموما یک یا دو دانه ای از دیگر گروه ها متمایز می شد. این ویژگی ها در بعضی از بخشه های مربوط به زیرسرده های قدیمی گون مانندtragacantha ، calycophysa، astragalus و cercidothrix دیده می شود. آنالیزهای تبارزایشی پیشین بر اساس توالی nrdna its اعضای بالشتکی و خاردار زیرسرده های مذکور را در کنار هم قرار می دهد. اما، حدود و روابط بین این آرایه¬ها به خوبی تعیین نشده است. بخشه anthylloidei نیز به عنوان یکی از پیچیده ترین بخشه های گون های خاردار است که علیرغم بررسی های متعدد، روابط خویشاوندی گونه¬های آن ناشناخته باقی مانده است. در این مطالعه توالی هسته ای ریبوزومی its و توالی های کلروپلاستی rpl32-trnluag، ndhf- rpl32 به منظور ارزیابی روابط تبارزایشی بخشه های مختلف گون های خاردار، با تاکید بر بخشه anthylloidei، تعیین حدود بخشه های مزبور و ارائه یک طبقه بندی صحیح از گون های خاردار، در مقایسه با طبقه بندی های ریخت شناسی پیشین، به کار گرفته شد. نتایج آنالیز داده ها، تک تباری گون های خاردار دارای مجای مولد کتیرا را با حمایت بالا تایید می کند. داده های به دست آمده عدم تک تباری بخشه anthylloidei و سایر بخشه های خویشاوند آن را آشکار ساخت. گونه های بخشه anthylloidei در سرتاسر فیلوگرام های به دست آمده در میان اعضای سایر بخشه های خاردار نمونه برداری شده، پخش شده اند و عدم تک تباری این بخشه را نشان می دهند. یافته های مطالعه حاضر تغییر حدود بخشه anthylloidei و دیگر بخشه های خاردار گون، ارتقاء زیرگونه های موجود در بخشه anthylloidei به سطح گونه، ادغام بخشه eriostoma با بخشه anthylloidei، نمونه برداری بیشتر و استفاده از ژن هایی با نرخ تکاملی بالاتر را پیشنهاد می کند. در تعیین زمان واگرایی گون های خاردار اشتقاق این گروه از سایر گروه های خواهری، حدود 47/3 میلیون سال پیش برآورد گردید.
صادق کشته گر علی اصغر معصومی
مطالب این پایانامه نتیجه پژوهش و بررسی درباره آناتومی برگ زیر سرده شنگ اسبی (scorzonera) از خانواده کاسنیان (asteraceae) در ایران است. تیره کاسنیان بزرگترین تیره گیاهان گل دار هستند و دارای تقریبا 1620 سرده و بیش از 23600 گونه از 12 زیر تیره میباشند. سرده شنگ اسبی (scorzonera) ازخانواده کاسنیان (asteraceae)، از زیرتیره lactucoideae، از تبار lactuceae و از زیر تبار scorzonerinae می باشد. سرده شنگ اسبی با تعداد تقریبا180 گونه بزرگترین سرده در تبار lactuceae است. این گیاه به طور گسترده در مناطق خشک از اوراسیا و آفریقا پراکنش دارد. بررسی آناتومی برگ زیر سرده شنگ اسبی موضوع این پایانامه است. این جنس متشکل از چندین گونه هست که رابطه بسیار نزدیکی با هم دارند؛ بیشتر گونه های شنگ اسبی گیاهانی چندساله بوده و دارای میوه فندقه هستند. این سرده در کل کشور پراکنش زیادی دارد و همچنین دارا بودن سیستم زیرزمینی گسترده، شامل ریزوم ها، غده ها و ریشه های فراوان باعث می شود که این گیاهان از یک سو به کمبود آب بسیار مقاوم بوده و از یک سو به خوبی از خاک محافظت کنند. یکی از مشکلات عمده طبقه بندی این سرده تنوع عظیم مرفولوژیکی است. از نظر تاکسنومیکی سرده شنگ اسبی یک سرده مشکل است که از چندین گونه نزدیک به هم تشکیل شده است بررسی های بیشتر نشان داد که مطالعات آناتومیکی کمک به حل مشکلات سیستماتیکی می کند. بعلاوه، درادامه این مطالعات درسال 2001 مشخص شد که ویژگی های برگ در طبقه بندی سیستماتیکی از دیگر ویژگی های تاکسونومیکی گویاتر هستند. مطالعه آناتومیکی جامع بر روی سرده شنگ اسبی (scorzonera) در ایران انجام نشده است. اولین پژوهش ها به مطالعات فلورستیکی رشینگر در سال 1977 که در فلورا ایرانیکا در جلد 122 منتشر شده، مربوط می شود. درادامه مطالعات آرایه شناسی شماره ای برروی گونه های جنس شنگ اسبی توسط سیدرضا صفوی (1375) صورت گرفت که کمک زیادی به شناسایی بهترگونه های شنگ اسبی کرد. در این پژوهش به مطالعه آناتومی برگ گونه های زیر سرده scorzonera از سرده شنگ اسبی که در ایران پراکنش دارند پرداخته شده است.
بهنوش حیدری شاهرخ کاظم پور اصالو
از میان بخشه های خاردار دارای کرک های دوشاخه که در گذشته در سرده cecidothrix قرار می گرفت تنها بخشه leucocercis می باشد. تمامی اعضای بخشه انحصاری ایران هستند. ویژگی-های اعضای این بخشه عبارتند از: گیاهانی کوتاه قد، دارای کرک های دو شاخه ای منحصرا سفید، برگ های زوج شانه ای با محورهای سخت و خاردار، برگچه با نیشک بسیار بلند، گل آذین کوتاه و معمولا تنک، کاسه استکانی یا لوله ای-استکانی و غیر متورم، نیام تک خانه ای که از کاسه بیرون می زند. این گیاهان به دلیل مقاومت به خشکی در نواحی بیابانی ایران به ویژه مناطق مرکزی، جنوب و جنوب غربی ایران انتشار دارند , 1998; ghahremani-nejad, 2003) ranjbar& (maassoumi. آنالیز توالی nrdnaits در سطح بخشه leucocercis روابط را به خوبی نشان نداد و اعضای بخشه در کنار گونه های بخشه های دیگر به صورت حل نشده قرار گرفتند. آنالیز داده های (uag)rpl32-trnl و آنالیز ترکیبی داده ها nrdnaitsو cpdna rpl32-trnl(uag)، با حمایت بالا، روابط بین گونه ای در بخشه را به خوبی نشان داد. در این دو آنالیز تمام گونه های بخشه در یک نقطه قرار می گیرند که تک تباری بخشه را مشخص می کند. همه اعضای بخشه در یک زیرکلاد قرار گرفتند و گونه ها درون این زیرکلاد به خوبی از هم جدا شدند. a. talimansurensis و a .kentrophyllus همچنین a. mucronifolius و a. fischeri به علاوهa. curviflorus و a. ovoideus گروه های خواهری می باشند
راحله درزی شاهرخ کاظم پور اصالو
سرده گون بخشه macrophyllium (fabaceae) گیاهانی دارای بزرگ ترین برگ ها و گل آذین ها در بین گون های مولد کتیرا می باشند. این بخشه با 14 گونه شناخته شده، در جنوب غربی آسیا پراکنده شده است. ترکیه و ایران، مراکز اصلی پراکنش آن محسوب می شوند. تا کنون مطالعات جامعی با استفاده از توالی های نوکلئوتیدی در این بخشه ( به جز گونه astragalus dipodurusو a.oleaefolius) صورت نگرفته است. در این مطالعه فیلوژنی مولکولی 28 تاکسون از گون های مولد کتیرا شامل 8 تاکسون به نمایندگی از 7 گونه بخشه macrophyllium ، 18 تاکسون از بخشه های خویشاوند به عنوان درون گروه و گونه های astragalus horridus و a.cryptocarpys از بخشه acanthophace به عنوان برون گروه به منظور تعیین وضعیت فیلوژنتیکی بخشه macropyillium با استفاده از توالی های nrdna its و cpdna rpl32-trnl(uag) مورد بررسی قرار گرفته است. داده ها با استفاده از روش های بیشینه صرفه جویی، بیشینه درست نمایی و بیزین تجزیه و تحلیل شدند. طول ماتریس هم ردیف سازی شده داده های ترکیبی nrdna its و cpdna rpl32-trnl(uag) 1931 جایگاه نوکلئوتیدی است که از این میان 52 صفت از لحاظ پارسیمونی اطلاع رسان بودند. نتایج آنالیزها نشان داد که بخشه macrophyllium در مطالعه حاضر تک تبار نیست و اعضای آن در دو کلاد جداگانه قرار می گیرند. گونه هایastragalus deinacanthus ، a.dipodurus، a.oleifolius (با دو نمونه)، a.karjaginii و a.peymanii در یک زیرکلاد واحد متحد شده اند در حالی که گونه هایa.cephalotes و a.octopus به صورت پشت سر هم در زیر کلاد دیگری در کنار اعضای بخشه های rhacophorus و pterophorus قرار گرفته اند.
سحر قلعه نویی شاهرخ کاظم پور اوصالو
سرده گون (astragalus) از تیره fabaceae با حدود 3000-2000 گونه و 245 بخشه بزرگ¬ترین سرده در میان گیاهان گلدار است. گون¬های خاردار گروه نسبتاً بزرگی از این سرده را تشکیل می-دهند. بخشه acanthophace به عنوان گروه پایه¬ای در گون¬های خاردار شامل10-9 گونه می¬باشد که 7 گونه انحصاری ایران می¬باشند. در پژوهش حاضر به منظور بازسازی روابط فیلوژنی 42 تاکسون (17 نمونه متعلق به 10 گونه از بخشهacanthophace و 23 گونه از بخشه¬های خویشاوند به عنوان درون گروه و 2 گونه به عنوان برون گروه) با استفاده از داده¬های حاصل از توالیnrdna its و cpdna rpl32-trnl(uag) مورد مطالعه قرار گرفتند. آنالیزهای فیلوژنی با استفاده از روش بیشینه صرفه جویی تعبیه شده در نرم افزار paup*، روش درست نمایی حداکثر با استفاده از نرم افزار raxml gui، روش bayesian با استفاده از نرم افزار bayes mr صورت گرفتند. همچنین برای تعیین درخت گونه¬ای از نرم افزار *beast استفاده شد. آنالیز فیلوژنی داده¬های هسته¬ای و کلروپلاستی ناسازگار می باشد. آنالیز فیلوژنی داده ها نشان می دهد که گونه¬های اصلی بخشهacanthophace در وضعیت حاضر تک تبار نمی¬باشد. در درخت nrdna its همه گونه¬های آن به جز دو گونهa. lamprocarpus) و (a. ovigerus در یک کلاد قرار دارند. این اعضا توسط تخمدان دو خانه متمایز می شوند درحالی که گونه های دیگر این بخشه توسط تخمدان یک خانه مشخص می¬شوند. قابل توجه است که هر دو مجموعه داده¬ها نشان می¬دهند که a. lycioides تک تبار نمی¬باشد. یک نمونه دور از این بخشه قرار گرفته است و با اعضای بخشه aegacontha متحد می¬شود. درخت rpl32-trnl(uag) با درخت nrdna its با توجه به موقعیت چهار گونه این بخشه a. ovigerus)، a. laprocarpus, a. hemesleyiو نمونه-ایی ازa. (lycioides متضاد است. آن¬ها خارج از کلاد گون¬های خاردار قرار گرفته¬اند. این تغییر در توپولوژی ممکن است به علت اخذ کلروپلاست، ورود کلروپلاست از یک گونه به گونه دیگر از طریق دورگه گیری/ introgression باشد. بر اساس داده های حاصل از نرم افزار*beast ، درخت گونه¬ای منعکس کننده درخت¬های ژنی حاصل از داده¬های هسته¬ای می¬باشد.
معصومه قاسمی علی اصغر معصومی
خانواده گل ستارگان بزرگترین خانواده گیاهان گل دار هستند و دارای تقریباً 1620 جنس و بیش از 23600 گونه از 12 زیر خانواده است. جنس tragopogonبا حدود 100 گونه در سراسر اروپا، آسیای میانه، شمال افریقا و عمدتاً در جنوب غربی آسیای مرکزی پراکنش دارد. در مدیترانه بیشترین تنوع این جنس در شرق دیده می شود. درایران 37گونه از این جنس وجود داردکه 17گونه آن انحصاری ایران می باشدو20گونه از آن درفلور اروپا لیست شده است.طبق طبقه بندی فلور ایرانیکا 30 گونه در 13 سکسیون قرار دارند و 7 گونه بدون سکسیون هستند.در این مطالعه 22 گونه بررسی شده است که 21 گونه آن در 10 سکسیون شامل majores،kemularia، angustissimi ، krascheninnikovia ، tuberosi ، prefundisulcati ، breviostres ، sosnovskya ، chromopappus و rubriflori قرار دارند و آخرین گونه t. jezdianus در هیچ سکسیونی قرار نگرفته است. گونه های t. gongylorhizus،t. acanthocarpus،t. kotschyi، t. caricifolius،t. montanus، t. jezdianus اندمیک ایران هستند.
علیرضا نقی نژاد عادل جلیلی
چکیده ندارد.
سولماز توکلی شاهرخ کاظم پور اوصالو
چکیده ندارد.
علی اصغر معصومی اشرف ال یاسین
چکیده ندارد.
علی اصغر معصومی
چکیده ندارد.
مهدی زارعی شاهین زارع
سرده gagea در فلور ایران از لحاظ تاکسونومیک ، ریخت شناسی، گرده شناسی و تشریحی مورد مطالعه قرار گرفته است. در این تحقیق علاوه بر مطالعه تاکسونومی و بررسی صفات ریخت شناسی گیاه، دانه های گرده 14 گونه مورد آنالیز قرار گرفت.