سرده گون (astragalus) از تیره fabaceae با حدود 3000-2500 گونه طبقه بندی شده در 245 بخشه، بزرگترین سرده در میان گیاهان گلدار است. مرکز تنوع این سرده اوراسیا، بویژه جنوب شرق و مرکز آسیا و هیمالیا است. این سرده بیش از 800 گونه در ایران دارد که از این میان 500 گونه انحصاری کشور هستند. گون های خاردار که گروه نسبتا بزرگی از این سرده را تشکیل می دهند، با ویژگی هایی همچون فرم رویشی بالشتکی، خاردار بودن، وجود مجاری تولید کتیرا، کاهش اندازه میوه و گل آذین و داشتن میوه های تک خانه ای وعموما یک یا دو دانه ای از دیگر گروه ها متمایز می شد. این ویژگی ها در بعضی از بخشه های مربوط به زیرسرده های قدیمی گون مانندtragacantha ، calycophysa، astragalus و cercidothrix دیده می شود. آنالیزهای تبارزایشی پیشین بر اساس توالی nrdna its اعضای بالشتکی و خاردار زیرسرده های مذکور را در کنار هم قرار می دهد. اما، حدود و روابط بین این آرایه¬ها به خوبی تعیین نشده است. بخشه anthylloidei نیز به عنوان یکی از پیچیده ترین بخشه های گون های خاردار است که علیرغم بررسی های متعدد، روابط خویشاوندی گونه¬های آن ناشناخته باقی مانده است. در این مطالعه توالی هسته ای ریبوزومی its و توالی های کلروپلاستی rpl32-trnluag، ndhf- rpl32 به منظور ارزیابی روابط تبارزایشی بخشه های مختلف گون های خاردار، با تاکید بر بخشه anthylloidei، تعیین حدود بخشه های مزبور و ارائه یک طبقه بندی صحیح از گون های خاردار، در مقایسه با طبقه بندی های ریخت شناسی پیشین، به کار گرفته شد. نتایج آنالیز داده ها، تک تباری گون های خاردار دارای مجای مولد کتیرا را با حمایت بالا تایید می کند. داده های به دست آمده عدم تک تباری بخشه anthylloidei و سایر بخشه های خویشاوند آن را آشکار ساخت. گونه های بخشه anthylloidei در سرتاسر فیلوگرام های به دست آمده در میان اعضای سایر بخشه های خاردار نمونه برداری شده، پخش شده اند و عدم تک تباری این بخشه را نشان می دهند. یافته های مطالعه حاضر تغییر حدود بخشه anthylloidei و دیگر بخشه های خاردار گون، ارتقاء زیرگونه های موجود در بخشه anthylloidei به سطح گونه، ادغام بخشه eriostoma با بخشه anthylloidei، نمونه برداری بیشتر و استفاده از ژن هایی با نرخ تکاملی بالاتر را پیشنهاد می کند. در تعیین زمان واگرایی گون های خاردار اشتقاق این گروه از سایر گروه های خواهری، حدود 47/3 میلیون سال پیش برآورد گردید.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

آلاله (ranunculus) با 600 گونه بزرگترین جنس در خانواده آلاله و دارای گونه های یکساله، دوساله و چند ساله با پراکنش وسیع در سطح جهان است. توانایی بالای گونه های آن در سازگاری با شرایط مختلف محیطی، سبب افزایش گونه زایی در این جنس شده است. مرکز تنوع و انتشار تعداد قابل توجهی از گونه های آلاله در ناحیه ایرانو- تورانی است. طبقه بندی گونه های چند ساله در سه گروه rhizomatosa، praemorsa و grumosa بر اساس ویژگی های بخش های رویشی زیرزمینی توسط davis(1965) صورت گرفت که در مورد گونه های ایران نیز این تقسیم بندی اعمال شده است. در مطالعه حاضر 11 گونه از بخشه rhizomatosa در زمینه های مختلف ریزریخت شناسی (پولک نکتاری)، کاریولوژی، گرده شناسی و مولکولی مورد بررسی قرار گرفتند. در مطالعه پولک نکتاری شکل کلی پولک، شکل راس پولک، طول پولک، عرض پولک و نسبت بخش متصل به گلبرگ به طول کل پولک بررسی شد. در بررسی های کاریولوژی شمارش کروموزومی برای 5 گونه انجام شد و سطوح پلی پلوئیدی برای 2 گونه گزارش شد. در r. sericeus در دو جمعیت متفاوت، دو عدد کروموزومی متفاوت مشاهده شد. کاریوتایپ مربوط به سه گونه ( r. sericeus،r. brutius و r. amblyolobous) نیز تهیه شد. در مطالعه دانه گرده تفاوت خاصی در بین گونه ها دیده نشد و دانه گرده در تمامی گونه ها چند شیاری است. تنها تفاوت مشاهده شده در مشخصات شیار و شکل دانه گرده بود. در بررسی مولکولی ناحیه its هسته ای و توالی بین ژنی trnl-f کلروپلاستی گونه های بخشه rhizomatosa، praemorsa، grumosa و آلاله های یکساله مطالعه شد. مطالعات نشان داد که ناحیه its هسته ای جهت تعیین روابط بین گونه ها ابزاری مناسب است اما استفاده از ناحیه بین ژنی trnl-f پیشنهاد نمی شود. نتایج حاصل از مطالعات ریخت شناسی، گرده شناسی و مولکولی نشان می دهد که تقسیم بندی گونه ها بر اساس صفت اندام زیرزمینی، به دو بخشه rhizomatosa و praemorsa، روابط طبیعی بین گونه ها را نشان نمی دهد، لذا این گروه بندی احتیاج به بازنگری دارد.

سرده scrophularia در ایران شامل 60 گونه (از این میان 28 گونه، انحصاری ایران) می باشد. در تحقیق حاضر، پس از مطالعه تمامی نمونه های موجود در هرباریوم مرکزی دانشگاه تهران و موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور و نمونه های جمع آوری شده (شامل 37 گونه)، تنوع در ویژگی های ریخت شناسی و ریزریخت شناسی گونه ها بررسی شد. بررسی صفات ریزریخت شناسی با استفاده از میکروسکوپ الکترونی اسکنینگ، شامل تزئینات سطح بذر نشان داد که این صفت شواهد مناسبی را برای تفکیک گونه ها و گروه های طبیعی در درون سرده فراهم نمی کنند و تنها برای شناسائی گونه ها مفید می باشد. بررسی تزئینات سطح کپسول به دلیل کم بودن تعداد نمونه های مورد مطالعه، گرده شناسی و کرک شناسی به دلیل تفاوت بسیار نامحسوس در گونه های مورد بررسی ادامه داده نشد. در مطالعه سیستماتیک مولکولی، پس از استخراج dna، تقویت قطعه هسته ای its و قطعات بین ژنی کلروپلاستی trns-trng و trnl-trnf در 20 گونه از این سرده انجام شد، گونه هایی از سرده های verbascum، pedicularis و veronica نیز به عنوان برون گروه انتخاب شده اند. با استفاده از برنامه فیلوژنتیکی paup ver. 4b10، درخت های پارسیمونی، upgma و neighbor joining حاصل با هم مقایسه شدند. دندروگرام های حاصل از داده های its (که نسبت به trns-trng که سرعت تکاملی بالاتری دارد قابل اعتمادتر می باشند)، نیز گروه بندی های قدیمی توسط e. boissier وlall &.mill را تایید نمی کنند، همان گونه که درخت های حاصل از مطالعات trns-trng نیز نتایج مشابه را نشان می دهند. به منظور تعیین وضعیت صفات ریخت شناسی و مطالعه ی هموپلازی آنها، از 5 صفت مهم مورد استفاده در طبقه بندی های سابق درون سرده، ماتریس اطلاعاتی تهیه شده بر روی درخت پارسیمونی حاصل از داده های its ردیابی شدند. نتایج حاصل، چندین بار برگشت تکامل و گاهی تکامل موازی صفات ریخت شناسی در گونه ها را نشان می دهند و طبقه بندی های موجود را به طور قطعی تایید نمی کنند.

asteraceae بزرگ ترین تیره گیاهان گل دار می باشد که دارای 1500 جنس و 23000 گونه است. این خانواده دارای خواص بسیار متفاوت و مهمی مانند خاصیت داروئی، حشره کشی، زینتی و خوراکی می¬باشند. بنابراین مطالعات وسیعی نیز از جنبه های مختلف بر روی اعضاء این تیره انجام گرفته ولی با توجه به پراکنش وسیع و فراوانی گونه¬های آن، مطالعات انجام شده، به ویژه مطالعات رویان شناختی، بسیار اندک است. یکی از جنس های بزرگ این تیره جنس tanacetum است که متعلق به طایفه anthemideae است در این بررسی ویژگی های رویان شناختی سه گونه از این جنس مورد مطالعه قرار گرفت. این سه گونه عبارتند از: 1) tanacetum chiliophyllum (fish. & c. a. mey) schultz bip. 2) tanacetum parthenium (l.) schultz bip. 3) tanacetum polycephalum schultz bip. همچنین برای مقایسه بهتر یافته های رویان شناختی، 3 جنس دیگر نیز مطالعه شد، که شامل موارد زیر است: 4) tripleurospermum disciforme (c. a. mey) schultz bip. 5) senecio glaucus l. 6) inula aucheriana dc. گل ها و غنچه ها در مراحل مختلف نمو برداشته شد، در فیکساتور faa تثبیت و در الکل 70% نگهداری شد. نمونه ها قالب گیری و با میکروتوم به ضخامت 7 میکرومتر برش گیری گردید. رنگ آمیزی با روش pas بر اساس پروتوکل پیشنهادی yeung انجام گرفت و مطالعه کامل لام های میکروسکوپی تهیه شده از مراحل مختلف تکوین اندام های تولید مثلی با دقت فراوان انجام شد. نتایج این پژوهش علاوه بر توصیف دقیق مراحل تکوین تخمک و کیسه رویانی، تکوین بساک و دانه¬گرده در شش گیاه مورد مطالعه برای اولین بار، نشان داد که در گیاهان فوق موارد نادر و استثنایی از قبیل تتراد خطی عرضی،جنین زایی حاصل از آنتی پود، افزایش آنتی پود و افزایش سینرژید وجود دارد. ولی در مجموع تکوین دانه گرده بر اساس الگوی استاندارد گیاهان دولپه و تکوین کیسه رویانی بر اساس تیپ پلی گونوم می باشد. نتایج همچنین نشان داد که صفاتی از قبیل وجود یا عدم وجود پایک در مادگی، طول و عرض تخمدان و تخمک و کیسه رویانی، موقعیت مگاسپوروسیت و مگاسپور فعال، تعداد آنتی پودها، تعداد سینرژیدها، تغییر پذیری در لایه های بساک، تعداد هسته های های دانه گرده و ... می¬تواند در کنار سایر صفات، در تاکسونومی مورد استفاده قرار گیرد. نتایج حاصل از مطالعات الکتروفورز پروتئین های بذر و استولیز گرده نیز تکمیل کننده و تأیید کننده یافته های رویان شناختی بود. مطالعات کروموزومی، گزارش برای اولین بار عدد کروموزومی گونه inula aucheriana (n=x=9) و گزارش سطح پلی پلوئیدی در tanacetum polycephalum (2n=2x=72) را نشان داد. نتایج آنالیزهای فیتوشیمیایی اسانس، تفاوت در یافته های ما را با پژوهشگران قبلی ارائه داد، همچنین کلیه اسانس های تهیه شده اثرات ضد باکتریایی متوسط تا قوی را نشان دادند.

مطالعات ایزوزیمی پس از آنکه در دهه هفتاد میلادی در مطالعات تاکسونومی گیاهی توجه زیادی را به خود معطوف نمود با پیشرفت تکنیکهای دیگر زیست شناسی ملکولی در سطح ‏‎dna‎‏ محبوبیت خود را از دست داد. تا اینکه در سالهای اخیر با آشنایی با کاربرد آنها، در جنبه های زیست محیطی، دینامیک جمعیت و حفاظت محیط زیست ، استفاده از آنها کاربرد زیادی پیدا کرده است. هدف از این تحقیق ، بررسی تنوع ایزوزیمی در جمعیتهای مختلف گونه ‏‎astragalus submitis‎‏ است که از لحاظ تاکسونومی گیاهی دارای مشکلات فراوان است. از طرف دیگر این گونه که یکی از مراکز گسترش آن محدوده حفاظت شده البرز مرکزی است ، به دلایل مختلف نظیر خشکسالی ، چرای بی رویه و استفاده به عنوان گیاه زینتی در معرض انقراض قرار دارد.در این راستا مطالعات ایزوزیمی به شناسایی جمعیتهای واجد بالاترین تنوع ژنتیکی و نهایتا معرفی مکانهای با ارزش حفاظتی بالا در این گونه منجر خواهد شد.

‏‎peucedanum‎‏ یک جنس پلی فیلتیک است که جایگاه تاکسونومیکی مشخصی ندارد. این جنس در فلور ایرانیکا به پنج جنس به نامهای ‏‎johreniopsis,zeravschamia,cervaria.demavendia,leutea‎‏ تفکیک شده است. براساس مطالعه تعداد زیادی نمونه هرباریومی ، مطالعات صحرایی در بسیاری از نقاط ایران، میکرومرفولوژی برش عرضی میوه ، مرفولوژی دانه گرده و آنالومی میوه ، این گروه در ایران مورد بررسی قرار گرفت. جنس ‏‎laser‎‏ نیز در مطالعات لحاظ شد زیرا تصور می شد که این جنس با گروه مورد مطالعه قرابت فیلوژنتیکی دارد.براساس این مطالعه ، ‏‎(l.trilodum)laser‎‏ جایگاه خود را بعنوان یک جنس تک گونه ای جدا حفظ کرد و همراه این جنس سه جنس ‏‎leutea‎‏ با شش گونه ، ‏‎peucedanum‎‏ با شش گونه ‏‎zeravschania‎‏ با چهار گونه تشخیص داده شد. جنس‏‎demavendia‎‏ درجنس‏‎zeravschania‎‏ ادغام شد و همچنین ‏‎johreniopsis,cervaria‎‏ در جنس ‏‎peucedanum‎‏ ادغام شد. براساس این مطالعه ، تغییراتی در شرح گیاهان ضروری به نظر آمد که در متن پیشنهاد شده است . براساس این مطالعه سه تیپ گرده ای تشخیص داده شد.: 1 - تیپ لوزی شکل با سوراخ مستطیلی و برآمده در منطقه استوای دانه گرده ، این تیپ درجنس دیده می شو د .2- تیپ بیضوی با سوراخهای بیضوی که در استوا برآمده نیستند و نکسین در استوا ضخیم تر از سکزین است و نیز ستونکها در قطبها از ستونکهای استوا کوتاهترند. این تیپ خاص جنس ‏‎peucedanum‎‏ است. 3 - تیپ سوم نیز بیضوی است ولی سکزین و نکزین از نظر ضخامت در قطب و استوا با هم برابرند ونیز ستونکها در تمام طول دانه گرده هم اندازه می باشند . این تیپ خاص جنس ‏‎zeravschania‎‏ می باشد.

تاکسونهایی از گروه گو نهای خاردار در ایران جهت بررسی برخی الگوها تکاملی از لحاظ ریخت شناسی و کاریوتیپ مورد مطالعه قرار گرفتند. در این بررسی ریخت شناسی 35 صفت برای ‏‎otu‎‏ 12 مورد نظر مطالعه و ماتریس اطلاعات حاصل از طریق روشهای آنالیز فاکتور و خوشه بندی های ‏‎single linkage , upgma, ward‎‏ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند نتایج ‏‎ward , upgma‎‏ یکسان بود. همچنین نتایج ‏‎single linkage‎‏ با روش آنالیز تجزیه به مولفه های اصلی مورد تایید قرار گرفت.برای مطالعه صفات کاریوتیپی مرحله متافاز سلولهای مریستم ریشه نمونه ها مورد بررسی قرار گرفت. تعداد کروموزوم ها ، طول بازوهای بلند و کوتاه ، اندازه گیری و کاریوتیپ برای هر ‏‎otu‎‏ تعیین گردید. سپس مقادیر ‏‎tf% , l/s% , x‎‏ محاسبه گردیدند.

سرده ‏‎gagea‎‏ در فلور ایران از لحاظ تاکسونومیک ، ریخت شناسی، گرده شناسی و تشریحی مورد مطالعه قرار گرفته است. در این تحقیق علاوه بر مطالعه تاکسونومی و بررسی صفات ریخت شناسی گیاه، دانه های گرده 14 گونه مورد آنالیز قرار گرفت.