سه آزمایش جهت تعیین ارزش غذایی و کاربرد سورگوم بومی استان سیستان و بلوچستان در تغذیه طیور انجام شد. در آزمایش اول پروتئین، انرژی خام، چربی خام، فیبرخام، تانن، کلسیم و فسفر دانه سورگوم اندازه گیری شد. اندازه گیری تانن به روش folin phenol ciocalteu نشان داد که این دانه دارای 0/075 درصد تانن بود که کمتر از نصف میزان تانن موجود در واریته های کم تانن است. در آزمایش دوم اشکال انرژی قابل متابولیسم (ame, amen, tme, tmen) به روش سیبالد تعیین شد. نتایج حاصله از آزمایش تغذیه اجباری (force feeding) نشان داد که دانه سورگوم مورد بررسی دارای 413±2932 کیلوکالری انرژی قابل متابولیسم (amen) درکیلو گرم ماده خشک می باشد که 90 درصد انرژی خام این ماده خوراکی را شامل می شود.در آزمایش سوم سطوح صفر، 25، 50، 75 و100 درصد دانه سورگوم بومی ( sorghum vulgare) سیستان و بلوچستان جایگزین با دانه ذرت درجیره غذایی جوجه های گوشتی گردید، جیره های غذایی برای سه مرحله آغازین ، رشد و پایانی تنظیم و بمدت 7 هفته به 500 قطعه جوجه خروس آرین که درسن یک هفتگی بودند داده شد. سطح انرژی و پروتئین درتمامی جیره ها براساس جدول احتیاجات غذایی جوجه گوشتی آرین مطابق کاتالوگ درنظر گرفته شد و برای تنظیم جیره ها از آنالیز مواد خوراکی جداول nrc (1994) استفاده شد. با توجه به اینکه سطح انرژی دانه سورگوم پایین تر از ذرت است برای موازنه انرژی جیره های دارای دانه سورگوم از پودر چربی استفاده شد. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی متعادل با پنج تیمار(سطوح مختلف جایگزینی), در چهار تکرار انجام گرفت. پارامتر هایی نظیر میزان مصرف غذا، افزایش وزن زنده، ضریب تبدیل غذایی، هزینه تولید یک کیلوگرم وزن زنده، میزان تلفات و درصد لاشه اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل آماری نتایج برای پارامتر های مذکوربا استفاده از نرم افزار sas نشان داد که کاربرد صد در صد دانه سورگوم بومی میزان مصرف خوراک و ضریب تبدیل غذایی کل دوره را کاهش داد (0/05<p) درحالی که اثر آن روی افزایش وزن زنده نسبت به جیره شاهد اختلاف معنی داری نداشت ( p>0/05). نتایج نشان داد که استفاده از دانه سورگوم درسطوح مختلف جایگزینی و مراحل مختلف آغازین، رشد و پایانی تفاوتی بر افزایش وزن زنده نسبت به تیمار شاهد نداشت (p>0/05), درحالی که درصد تلفات بین تیمارها اختلاف معنی داری نشان داد (p<0/05). نتایج تجزیه لاشه و بررسی اقتصادی تولید نشان داد که هزینه تولید یک کیلوگرم وزن زنده, درصد لاشه و درصد چربی شکمی بین تیمارهای مختلف آزمایش نسبت به یکدیگر و شاهد تفاوت معنی داری وجود نداشت (p>0/05). با توجه به میزان کاهش مصرف خوراک, همراه با افزایش سطح جایگزینی دانه سورگوم, در مناطقی که سورگوم کشت می شود کاربرد آن در تغذیه طیورحداکثر به میزان 50% جایگزینی توصیه می شود.