با توجه به اینکه بیماری سل نوعی عفونت حاد یا مزمن دستگاه تنفسی می باشد لذا به نظر می رسد که واکسیناسیون از طریق بینی (intranasal)می تواند راهکار مفیدی در ایمن سازی و واکسیناسیون بر علیه این بیماری محسوب شود. در این مطالعه با انتخاب 2 آنتی ژن ایمنی زای مایکوباکتریوم توبرکلوزیس (esat-6 وhsp70) ، یک پروتئین ترکیبی جدید (e6h70) برای اولین بار در سیستم پروکاریوتی با موفقیت بیان گردید. سپس پروتئین فوق در درون ترکیب پلیمری تری متیل کایتوزان (tmc) انکپسوله گردید. در نتیجه مجاورت محلول?g/ml 30 از این پروتئین با محلول mg/ml1 از tmc، نانوپارتیکل هائی با میانگین اندازه ذرات 308 نانومتر و پتانسیل زتای mv 12 ایجاد شد. متعاقب ایمن سازی موش های آزمایشگاهی، نتایج بدست آمده نشان داد که میزان تکثیر لنفوسیتی و تولید سایتوکاین های ifn-? و il-4 و il-12 در آن دسته از حیواناتی که با نانوپارتیکل های پروتئینی ایمن شده بودند،نسبت به گروه های کنترل آنتی ژن افزایش نشان میدهد(p<0.05). هرچند اختلافی در میزان تولیدil-10 بین گروه های مختلف دیده نشد(p>0.05). البته گروهی که فرم محلول e6h70 را دریافت کرده بودند نیز میزان بیشتری از il-12 را نسبت به گروه های esat-6 وhsp70 القا نمودند(p<0.05). پاسخ سایتوتوکسیسیتی (ctl) در گروه ایمن شده با نانوپارتیکل های حاوی e6h70 از همه گروه ها ، حتی گروه bcg نیز بیشتر بود(p<0.01). لذا می توان نتیجه گرفت که تجویز ترکیب پروتئین e6h70 و کایتوزان، از طریق بینی باعث القای پاسخ های محافظت کننده ایمنی از نوع th1/th2 بر علیه مایکوباکتریوم توبرکلوزیس در مدل موشی می گردد که البته غلبه آن بیشتر به سمت th1 و سلول های ctlمی باشد. با توجه به نتایج بدست آمده، پروتئین e6h70 را می توان به عنوان کاندیدی برای واکسن های زیر واحدی نوین بر علیه سل معرفی نمود.