در عصر قاجار به علت ارتباط گسترده ای که ایرانیان با دول خارجی پیدا کردند و نیز رشد جریان روشنفکری و تجدد خواهی و نیز گسترش آموزش های نوین که برگرفته از نظام آموزشی اروپائیان بود برخی را بر آن داشت تا در پرتو انواع تغییرات و روند نوگرایی که در این عصر شدّت گرفته بود برنامه هایی را برای رفع مشکل خواندن و نوشتن الفبای فارسی پیدا کنند و مهم ترین استدلال طرفداران جنبش خط زیاد بودن تعداد الفبا فارسی و زمان بندی بیش از حد جهت یادگیری، خواندن و نوشتن، به خصوص در املاء و قرائت فارسی بود که برای خواندن و نوشتن می بایستی قبلاً آن کلمات را دیده و تصویر آن را در ذهن ثبت کرده باشید. بنابراین مسئله اصلی تحقیق این است که چرا و چگونه الفبا و خط ایرانیان، در عصر قاجار، در پسرفت و عقب ماندگی آموزشی ایرانیان نقش داشته است؟ فرضی? تحقیق حاضر این است که اگر چه استفاده از خط عربی برای ایرانیان هزینه های مادی و معنوی به همراه داشته و موجب رکود آموزشی شده است، اما علت اصلی پسرفت و عقب ماندگی ایرانیان نمی باشد. در انجام این پژوهش از روش تحقیق تاریخی استفاده شده است که سعی دارد با نگاهی عینی به وقایع و حوادث مستند تاریخی که در منابع دست اول آمده به تبیین تاریخی موضوع بپردازد. پیشرفت های علمی و تکنولوژیک در سایه آموزش های جدید و ارتباطات بین ملل و کشورها و اعزام دانشجویان به خارج از کشور و اصلاحاتی که از دوره عباس میرزا شروع شد و در عصر امیرکبیر به اوج رسید دستمای? بسیاری از اصلاحات و تغییرات در دور? قاجار گردید و نیز اهمیت حفظ سنت ها، فرهنگ ها و دین در عین اصلاحات که نیازمند یک آسیب شناسی می باشد و تفکرات عصر مدرنیته جهت تغییر خط که می توانست خواندن و نوشتن را برای یادگیران تسهیل کند و از طرفی می توانست زیان های جبران ناپذیری را به فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی تحمیل کند، جنبش اصلاح یا تغییر خط در ایران توفیقی به دست نیاورد. کلید واژه ها و تعریف مفاهیم: جنبش، تغییر، اصلاح، الفبا، خط، قاجاریه.