نام پژوهشگر: مطهره نظافت
مطهره نظافت نفیسه ساطع
در این رساله ازخودبیگانگی از منظر استاد مطهری و اقبال لاهوری مورد بررسی قرار می گیرد. هدف مورد نظر در این پژوهش، دستیابی به شناختی صحیح از مسئله ی ازخودبیگانگی، علل و آثار آن است؛ تا با آشنایی با این معضل و رهنمودهای دو اندیشمند اسلام شناس، از مبتلا شدن به آن پرهیز شود و راه های رهایی از آن پیموده شود. ازخودبیگانگی در علوم مختلف با تعابیر و تعاریف متعددی به کار رفته است. در بیان استاد مطهری و اقبال لاهوری، ازخودبیگانگی همان خودفراموشی است. ازخودبیگانگی در بعد فردی، به معنای غفلت از خود حقیقی و غفلت از پرورش و رشد آن است و در بعد اجتماعی نیز به معنای غفلت از نیروی اسلام و خودباختگی و تقلید از فرهنگ دیگران است. مهم ترین علل این معضل از دیدگاه استاد مطهری عبارتند از: خدافراموشی، مادیگری، اسارت هوای نفس، غفلت از خودشناسی، اندیشه بی نیازی از خداوند و پیشرفت علم فاقد معنویت و از نگاه اقبال لاهوری عبارتند از: علم زدگی، قطع آرزو یا امید، عدم بصیرت به فرهنگ خودی، واقعیت گریزی. استاد مطهری یاد خدا، بازگشت به فطریات، جهاد با نفس و معاشرت با انسان های صالح را به عنوان درمان ازخودبیگانگی و بیداری، تهذیب نفس، آزادی اجتماعی و تکامل خودی از نگاه اقبال لاهوری به عنوان علاج ازخودبیگانگی مطرح شده است. روش این پژوهش، کتابخانه ای است که با مراجعه به منابع این دو اندیشمند، منابع حدیثی، قرآنی و برخی منابع اندیشمندان متخصص در این حوزه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. بنابر این پژوهش، غفلت از خود چه به صورت نظری و چه به صورت عملی ، ریشه شقاوت بشری است و خودشناسی و خودسازی که نقطه مقابل ازخودبیگانگی است، راه سعادت بشری است.