نام پژوهشگر: سیده سمیه نوربخش
سیده سمیه نوربخش حمیدرضا عبدالمحمدی
چکیده کلمات امام علی(ع) با دو امتیاز شناخته میشده است: یکی فصاحت و بلاغت، و دیگر چند جانبه بودن و به اصطلاح امروز چند بعدی بودن. هر یک از این دو امتیاز به تنهایی کافی است که به کلمات علی(ع) ارزش فراوان بدهد، ولی توام شدن این دو با یکدیگر یعنی اینکه سخنی در مسیرها و میدان های مختلف و احیانا متضاد رفته و در عین حال کمال فصاحت و بلاغت خود را درهمه آنها حفظ کرده باشد، سخن علی(ع) را قریب به حد اعجاز قرار داده است و به همین جهت سخن علی در حد وسط کلام مخلوق و کلام خالق قرار گرفته است و دربارهاش گفتهاند: «فَوقَ کَلامِ المَخلوقِ وَ دونَ کَلامِ الخالِقِ!»آنحضرت به ویژه دربیان دیدگاه های اجتماعی با استفاده هنرمندانه از صنایع ادبی داد سخن داده است . در انجام این تحقیق با استفاده از منابع مختلف از جمله جواهرالبلاغه و شرح و ترجمه آن ،شرح ابن ابی الحدید و ابن میثم بحرانی و شرح ها و ترجمه ای دیگر و نیز نرم افزار و برخی مطالب سایت های مرتبط که عناوین آن ها دربخش فهرست منابع و مآخذ خواهد آمد، به بررسی تعداد 78 کلمه از کلمات قصار آن حضرت(ع) که دارای دیدگاه های اجتماعی می باشند، از نظر کاربرد فن بیان پرداخته شده است. و مشخص می شود که علی(ع) با استفاده از انواع کنایه و تشبیه در درجه اول و در مراتب بعدی استعاره و انواع مجاز در کلمات قصار مقاصد اجتماعی و آموزه های زندگی جمعی بشر را به صورت محسوس و ملموس به تصویر کشیده است، به طوری که مخاطبین خودرا وادار به تاملی لذت بخش می نماید که پس از دست یافتن به نتیجه این کنکاش دلنشین و دریافت معانی بلندکلام، خاضعانه در برابر پذیرش آن سرتسلیم فرود می آورد.