نام پژوهشگر: بهرام بانینسب
محبوبه شمس بهرام بانی نسب
امروزه تولید گل بریده و گیاهان زینتی از اهمیت بالایی در جهان برخوردار شده است. گل رز با اختصاص بیش از یک سوم از تولید گل های بریدنی، مهمترین گل بریده جهان محسوب شده و در ایران به طور وسیعی در کشت بدون خاک تولید می شود. تغذیه متعادل یکی از مهمترین عواملی است که کمیت و کیفیت گل رز را تحت تاثیر قرار می دهد. تشخیص نیاز غذایی گیاه و روش برطرف کردن کمبود، دو عامل مهم در مدیریت تغذیه می باشند. در واقع شناخت کافی در مورد نیاز غذایی گیاه جهت افزایش عملکرد و دوری از اتلاف عناصر غذایی امری ضروری است. بنابراین پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر محلول های غذایی حاوی غلظت های مختلف کلسیم و بر، در رشد، کیفیت و غلظت عناصر بر وکلسیم رز رقم ’ایزی لاور‘ در کشت بدون خاک طراحی شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل با پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل سه سطح کلسیم (5/2، 5 و 5/7 میلی مولار) و سه سطح بر (25، 50 و 75 میکرو مولار) بود. در طول آزمایش صفاتی از جمله طول و قطر ساقه، طول و قطر گل، طول و قطر دمگل و عملکرد مورد ارزیابی قرار گرفت. در پایان آزمایش نیز وزن تر و خشک، طول، میانگین قطر، تعداد و سطح ریشه ها تعیین شد. همچنین غلظت بر و کلسیم برگ ها وگلبرگ ها مورد اندازه گیری قرار گرفت. تجزیه آماری داده ها توسط نرم افزار sas و مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون کمترین اختلاف معنی دار در سطح احتمال 5 درصد انجام شد. نتایج نشان داد که کاربرد 75 میکرو مولار بر به همراه 5/7 میلی مولار کلسیم در محلول غذایی سبب تولید طویل ترین ساقه های گل دهنده شد. قطورترین ساقه ها نیز مربوط به تیمار 50 میکرو مولار بر و 5/7 میلی مولار کلسیم در محلول غذایی بود. هیچ یک از تیمارهای بر وکلسیم طول و قطر گل را تحت تاثیر قرار ندادند. اگرچه قطر دمگل تحت تاثیر تیمارهای بر و کلسیم قرار نگرفت اما سطح 5/2 میلی مولار کلسیم و 25 میکرو مولار بر سبب افزایش طول دمگل نسبت به سایر تیمارها شد. نتایج نشان داد برترین تیمار در افزایش عملکرد مربوط به کاربرد بر در غلظت 50 میکرو مولار و کلسیم در غلظت 5/2 میلی مولار بود. نتایج همچنین نشان دهنده اثر معنی دار بر و کلسیم روی رشد و نمو ریشه ها بود به طوری که کاربرد بالاترین غلظت های بر و کلسیم در محلول غذایی سبب تولید گیاهانی با برترین شاخص های رشد ریشه ای شد. اثرات متقابل نیز نشان داد کاربرد 75 میکرو مولار بر به همراه 5 میلی مولار کلسیم در محلول غذایی باعث تولید بیشترین تعداد و بلندترین ریشه ها شد. همچنین بیشترین وزن تر و خشک ریشه ها مربوط به تیمار 50 میکرو مولار بر و 5/7 میلی مولار کلسیم بود. با افزایش غلظت کلسیم و بر در محلول غذایی، غلظت کلسیم برگ ها و گلبرگ ها افزایش یافت. بیشترین غلظت کلسیم برگ ها و گلبرگ ها نیز مربوط به تیمار 75 میکرو مولار بر و 5/7 میلی مولار کلسیم بود. افزایش بر تاثیر معنی داری روی غلظت بر برگ ها و گلبرگ ها داشت. نتایج نشان داد غلظت بالای کلسیم جذب بر توسط گیاه را کاهش داد. بیشترین غلظت بر برگ ها و گلبرگ ها در تیمار 75 میکرو مولار بر و 5 میلی مولار کلسیم به دست آمد. گلبرگ ها در مقایسه با برگ ها غلظت بر وکلسیم کمتری داشتند.
حامد رحمانی بهرام بانی نسب
پسته گیاهی است که از دیرباز در نقاط مختلف ایران مورد کشت و پرورش قرار گرفته است. شوری خاک و آب آبیاری، کمبود نسبی آب در مناطق خشک و نیمه خشک از عواملی هستند که افزایش سطح زیر کشت این گیاه را محدود ساخته است. کاهش بارندگی و کم شدن آب در دسترس برای کشاورزی در سال های اخیر سبب شده است که پژوهش های کشاورزی به سمت استفاده از تنظیمکننده های رشد جهت افزایش تحمل به خشکی گیاهان سوق داده شود. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک و متیل جازمونات در غلظت های مختلف (هر یک در چهار سطح) بر افزایش تحمل پسته یقزوینی به خشکی تحت شرایط درون شیشه ای در پتانسیل های اسمزی 0/77-, 0/84-, 0/91-, 0/98- و 1/05- مگاپاسکال ایجاد شده توسط سطوح مختلف آگار به ترتیب 8، 10، 12، 14 و 16 گرم درلیتر ، به صورت آزمایش فاکتوریل (7*5) و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار طراحی و انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که شاخص های رویشی مانند تعداد برگ، وزن تر شاخساره و وزن تر ریشه تحت تنش به صورت معنی داری کاهش یافت، اگرچه تنش خشکی اثر معنی داری بر طول شاخه نداشت. بیشترین تعداد برگ و وزن تر شاخساره مربوط به کاربرد متیل جازمونات در غلظت 50 میکرومولار بود. کاربرد تمام غلظت های اسید سالیسیلیک باعث کاهش تعداد برگ، وزن تر شاخساره و وزن تر ریشه شد. استفاده از این ترکیبات اثر معنی داری بر طول شاخه نداشت. بیشترین میزان پرولین در بالاترین سطح خشکی (1/05- مگاپاسکال) ایجاد شد. همچنین بیشترین میزان پرولین مربوط به کاربرد غلظت 0/3 میلی مولار اسید سالیسیلیک بود. اگرچه کاربرد متیل جازمونات سبب افزایش پرولین شد اما این افزایش معنی دار نبود. افزایش پتانسیل اسمزی محیط کشت منجر به کاهش میزان کلروفیل آ، ب، آ+ب و کارتنوئید شد. کاربرد متیل جازمونات در غلظت 200 میکرومولار سبب بیشترین افزایش در میزان کلروفیل های آ وب نشان داد. بیشترین میزان کارتنوئید با استفاده از متیل جازمونات در غلظت 50 میکرومولار حاصل شد. کاربرد کلیه ی غلظت های اسید سالیسیلیک سبب کاهش همه ی رنگیزه های کلروفیلی و کارتنوئید شد. میزان مالون دی آلدهید تحت تأثیر تنش خشکی و کاربرد متیل جازمونات قرار نگرفت ولی با افزایش غلظت اسید سالیسیلیک، میزان آن نیز افزایش یافت. میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان کاتالاز، پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز با افزایش پتانسیل اسمزی محیط افزایش یافت. بیشترین فعالیت آنزیم کاتالاز مربوط به کاربرد متیل جازمونات 200 میکرو مولار و اسید سالیسیلیک 0/1 میلی مولار بود. استفاده از اسید سالیسیلیک 0/3 میلی مولار سبب بیشترین فعالیت آنزیم های پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز شد. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، می توان نتیجه گیری نمود که استفاده از غلظت 50 میکرومولار متیل جازمونات باعث بهبود وضعیت پسته تحت شرایط تنش پتانسیل اسمزی می شود. همچنین استفاده از اسید سالیسیلیک با غلظت به کار رفته در این پژوهش سبب حساسیت پسته به تنش خشکی می گردد.