مطالعه حاضر جهت تعیین نیازمندی پروتئین ماهی دورگه ماش ماده (aspius aspius ♀) و ماهی سفید نر (rutilus frisii ♂) و بررسی اثرات سطوح مختلف پروتئین جیره بر شاخص¬های رشد، ترکیبات بیوشیمیایی لاشه و شاخص¬های هماتولوژیک این ماهی طراحی شد. در این آزمایش تاثیر شش جیره حاوی سطوح مختلف پروتئین (28، 32، 36، 40، 44 و 48 درصد) و سطح انرژی یکسان به مدت 60 روز در سه تکرار بر روی این ماهی مورد بررسی قرار گرفت. 252 قطعه ماهی جوان با میانگین وزنی 0/72 ± 28/5 گرم ازنظر وضعیت سلامت ظاهری بررسی و پس از 14 روز سازگاری با شرایط آزمایش در 18 حوضچه گرد بتونی با حجم آبگیری 400 لیتر توزیع گردید. تغذیه ماهی ها سه بار در روز تا حد سیری انجام پذیرفت. نتایج نشان داد پروتئین جیره به صورت معنی¬داری بر کارایی غذا، کارایی پروتئین، افزایش وزن، وزن نهایی، نرخ رشد ویژه و فاکتور وضعیت تاثیرگذار است (0/05 > p)؛ با افزایش پروتئین جیره تا 36 درصد این شاخص¬ها به صورت معنی¬داری افزایش یافت. پروتئین و خاکستر لاشه تحت تاثیر پروتئین جیره قرار گرفتند (0/05 >p )؛ به طوری که پروتئین لاشه با افزایش پروتئین جیره تا 36 درصد افزایش و در تیمارهای تغذیه شده با جیره حاوی 48 درصد پروتئین به صورت معنی¬داری کاهش یافت. پس از اتمام دوره 60 روزه آزمایش تغذیه ای، پارامترهای هماتولوژیک از جمله تعداد گلبول های قرمز، گلبول های سفید، غلظت هموگلوبین، میزان هماتوکریت، mcv، mchc، نوتروفیل، ائوزینوفیل، لنفوسیت و منوسیت بررسی شد. نتایج حاصله نشان داد این پارامترها تحت تاثیر پروتئین جیره قرار نگرفت (0/05 <p ). میزان mch به صورت معنی داری در ماهیان تغذیه شده با جیره 36 درصد پروتئین بیشتر بود (0/05 > p). نتایج مربوط به شاخص های بیوشیمیایی پلاسما نشان داد که پروتئین جیره تفاوت معنی داری در سطوح چربی کل، تری گلیسرید، کلسترول و پروتئین کل پلاسما ایجاد نکرد (0/05 <p ). به¬طورکلی نیازمندی پروتئین این دورگه با استفاده از اطلاعات به دست آمده و مدل رگرسیون خط شکسته، بین 37 تا 38 درصد برآورد شد. بنابراین جیره حاوی 37 درصد پروتئین به عنوان یک جیره اقتصادی حاوی پروتئین کافی و مناسب برای رشد بهینه ماهی دورگه جوان ماش و سفید در شرایط آزمایشی مورد بررسی توصیه می شود.

ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ حاضر با هدف ﺗﻌﯿﯿـﻦ نیازمندی چربی و تاثیرات میزان ﭼﺮﺑﯽ جیره ﺑﺮ شاخص های رﺷـﺪ و ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷـﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺪن ماهیان بستر (♂ huso huso ♀ × acipenser ruthenus) جوان در تغذیه زمستانی اﻧﺠﺎم ﺷـﺪ. برای انجام این آزمایش تعداد 150 ماهی با میانگین وزنی 2 ± 200/3 گرم در قالب طرح کاملاً تصادفی در پنج تیمار و سه تکرار تقسیم شدند. ماهی ها پس از یک هفته سازگاری به وسیله 5 ﺟﯿـﺮه حاوی ﻧﯿﺘـﺮوژن یکسان (40 درﺻﺪ ﭘﺮوﺗﺌﯿـﻦ ﺧﺎم) و ﺳـﻄوح ﭼﺮﺑﯽ متفاوت شامل 10، 13، 16، 19 و 22 درصد مورد تغذیه قرار گرفتند و 3 بار در روز در حد سیری به مدت 50 روز غذادهی شدند. نتایج نشان داد که برخی شاخص های رشد از جمله افزایش وزن، درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ وزن، ﻧﺮخ رﺷﺪ وﯾﮋه، ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻏﺬاﯾﯽ، نرخ ﺑﺎزده ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ و کارایی غذا به طور معنی داری تحت تاثیر سطوح مختلف چربی جیره قرار گرفتند (p <0/05 ). اختلاف معنی داری در فاکتور وضعیت، شاخص کبدی و شاخص احشایی وجود نداشت ( p>0/05 ). تجزیه تقریبی لاشه نشان داد که محتوای چربی، رطوبت و پروتئین کل بدن تحت تاثیر جیره ها قرار گرفته اند. بالاترین درصد چربی لاشه و پایین ترین درصد رطوبت لاشه در ماهیان تغذیه شده با جیره 22 درصد چربی محاسبه شد، همچنین بالاترین درصد رطوبت لاشه و پایین ترین درصد چربی لاشه در ماهیان تغذیه شده با جیره 10 درصد چربی مشاهده شد (p <0/05 ). پایین ترین درصد پروتئین لاشه در ماهیان تغذیه شده با جیره 10 درصد چربی مشاهده شد (p <0/0 5). هیچ اختلاف معنی داری در شاخص های خونی در بین تیمارها مشاهده نشد (p >0/05 ). یافته های این تحقیق نشان داد افزایش میزان چربی تا سطح 13 درصد بهبود عملکرد رشد را به همراه داشت. بر این اساس میزان بهینه چربی جیره در تغذیه زمستانی برای ماهیان بستر می تواند حدود 13درصد باشد.