نام پژوهشگر: علی مومنی‌نژاد

القاء تکثیر در کپور کوی (cyprinus carpio) با استفاده از هورمون hcg و ترکیب ovaprim
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه صنعتی اصفهان - دانشکده منابع طبیعی 1392
  علی مومنی نژاد   سالار درافشان

ماهی کوی (cyprinus carpio)از جمله ماهیان زینتی است که هم اکنون در بیشتر کشورهای دنیا مورد تکثیر و پرورش قرار می گیرد. هدف از این مطالعه القاء تکثیر در ماهی کوی با استفاده از گنادوتروپین جفت انسانی hcg و ترکیب سنتتیک ovaprim بود. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با تکرار نامساوی برای هر تیمار برای دو جنس نر و ماده به شرح زیر اجرا شد. در خصوص ماهیان نر، 9 تیمار آزمایشی شامل سه گروه دریافت کننده hcg (در مقادیر iu/kg 500، 1000 و 1500) و سه گروه دریافت کننده ovaprim (در مقادیر ml/kg 1/0، 15/0 و 2/0 ) و سه گروه شاهد بدون تزریق، دریافت کننده سرم فیزولوژیکی (حلال hcg) و پروپیلن گلیکول (حلال ovaprim) در مجموع شامل 27 مولد با میانگین وزنی 6 ± 68 گرم تعریف شد. در تمامی تیمارها تزریق به صورت داخل صفاقی و یک مرحله ای بود. در نهایت حجم و تراکم اسپرم استحصالی، درصد اسپرماتوکریت، مدت زمان تحرک اسپرم در آب و سرم فیزیولوژی و درصد تحرک سنجیده شد. در مجموع 28 قطعه مولد ماده با میانگین وزنی 12± 80 در 9 گروه آزمایشی شامل سه گروه دریافت کننده hcg (در مقادیر iu/kg 1000،2000 و 3000) و سه گروه تزریق شده با ovaprim (در مقادیر ml/kg 2/0، 3/0 و 4/0) بود. سه گروه شاهد نیز به شرح فوق مورد بررسی قرار گرفت. تزریق در ماهیان ماده به صورت داخل صفاقی و دو مرحله ای با فاصله زمانی 12 ساعت صورت گرفت. اثر بخشی تیمارها بر کارایی تولیدمثلی مولدین ماده با ویژگی هایی همچون درصد پاسخ دهی مولدین، دوره کمون، درصد تخم دهی به وزن بدن، تعداد تخم در هر گرم تخم استحصالی، تعداد تخم به ازای هر کیلوگرم مولد، درصد چشم زدگی، درصد تفریخ و درصد لارو دارای شنای فعال سنجیده شد. نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری در میزان حجم، تراکم، درصد اسپرماتوکریت، زمان تحرک اسپرم در سرم فیزیولوژیک و درصد تحرک در بین تیمکارهای مختلف آزمایشی وجود داشت (05/0>p). بیشترین میانگین حجم اسپرم استحصالی (میکرولیتر به ازای هر گرم وزن مولد) در تیمار iu 1500 hcg به میزان 35/18 و در تیمارovaprimml/kg 2/0 معادل 83/16 میکرولیتر بود. بیشترین میانگین تراکم سلول اسپرم معادل حدود 26 و 21 میلیون سلول در هر میلی لیتر مایع منی به ترتیب در تیمارهای iu 1000 hcg و ml/kg 1/0 ovaprim مشاهده شد و نیز بیشترین درصد اسپرماتوکریت در تیمار hcg در دوزهای iu 1000 و 1500 (95%) و در تیمار ovaprim در مقدار ml/kg 1/0 (70%) مشاهده شد. بیشترین زمان تحرک اسپرم در سرم فیزیولوژی در تیمار hcg در دوز iu 1000،( 60 ثانیه) و در تیمار ml/kg 1/0 ovaprim (58 ثانیه) ثبت گردید. اگرچه تفاوت معنی داری در مدت زمان تحرک اسپرم پس از فعال سازی با آب در بین تیمارها مشاهده نشد اما پس از فعال سازی با سرم فیزیولوژیک بیشترین مدت زمان تحرک در ماهیان دریافت کننده 1000iu از hcg و ml/kg 1/0 از ovaprim مشاهده شد (05/ 0p<). هیچ یک از مولدین ماده در گروه های شاهد موفق به تخم دهی نشدند. تمامی ماهیان در گروه های تزریق شده با ovaprim به میزان ml/kg 2/0 و 3/0 موفق به تخم دهی شدند. دوره کمون در دامنه 8 الی 10 ساعت قرار داشت و تفاوت معنی داری را بین گروه های مختلف آزمایشی نشان نداد (05/0p>). تعداد تخم در گرم و درصد تخم دهی به ازای هرگرم وزن بدن تفاوتی را در بین گروه های مختلف نشان نداد (05/0<p). با این وجود بالاترین تعداد تخم 870 عدد در هر گرم تخم و 98000 عدد تخم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در گروه دریافت کننده iu/kg 2000 hcg محاسبه شد. تخمک های استحصالی از ماهیان تیمارشده با hcg ، فاقد توانایی باروری بودند. در گروه های تیمارشده با ovaprim، چشم زدگی، تفریخ و بازماندگی تا شنای فعال به ترتیب در محدوده 12% ، 72% و 55% بدون تفاوت معنی دار در بین گروه ها قرار داشت. نتایج کلی این تحقیق نشان داد که استفاده از ovaprim در مقدار ml/kg 2/0 می تواند منجر به القای موفقیت آمیز تکثیر در ماهیان نر و ماده کوی شود. تکرار آزمایش با تعداد مولدین بیشتر برای تعیین دوز بهینه ovaprim پیشنهاد می شود.