خوف و رجا از واژه هایی است که در فرهنگ عرفان اسلامی جایگاه ویژه ای داشته و از جمله ای نشانه هایی است که بیشترین ارتباط را با شناخت انسان ازپروردگار خویش دارند. تحقیق ایمان نزد هر شخص متوسط به بلوغ این دوصفت در وی است تا هنگامی که انسان متحلی به این دو صفت نباشد مومن تلقی نمی گردد. نظریه اهمیت این دوصفت وجایگاه آنها درحوزه های عرفان اسلامی، اقدام به بررسی آنها ازدو منظر نموده ایم. یکی دیدگاه امام عارفان علی (ع) و دیگری محمد غزالی است. بدین منظور در فصل دوم ابتدا مفاهیم کلی خوف و رجا و رابطه آنها با معرفت پروردگار از نگاه قرآن کریم و ائمه اطهار مورد توجه قرار گرفته و بعد از آن به صورت اختصاصی در دو فصل جداگانه نگاه امام علی (ع) و محمد غزالی را به صورت اختصاصی بررسی نمودیم. آنچه در مجموع از احادیث و روایات و خطبه های امام علی (ع) بر می آید، وابستگی این دو صفت به هم دیگر است. امام علت این امر را توجه به حقیقت وجدانی انسانی در شناخت خود بیان می کند. بطوری که حقیقت ترس را ناشی از بی پناهی انسان و حقیقت رجا را قطع امید از توانایی اش می داند. محمد غزالی هم این دو واژه را از مقامات عرفانی تعلق نموده و آنها را منازلی از منازل سالکین می داند. وی اهمیت این دو را بر اساس آیات قرآنی و احادیث پیامبر مورد توجه قرار می دهد و لازمه رسیدن به بهشت و دوری از جهنم را در پرتو کسب این دو مقام می داند. آنچه که بیشتر در این تحقیق قابل تاکید است. عمق بیانات و احادیث و خطبه های امام علی (ع) در رابطه با این دومقام است. بطوری که می توان گفت این بیانات نه تنها فراتر از موعظه و در دوری از گناه است بلکه راه گشای سیر و سلوک عارفان به حق و دایره المعارفی از مفاهیم عرفانی است که موجب غنای این حوزه از حوزه های معارف اسلامی گردیده است.