در این پژوهش، به منظور بهینه¬سازی شرایط جداسازی یازده حشره¬کش آلی فسفردار از قبیل : فسدرین، متیل پاراتیون، مالاتیون، ادیفنفوس، پاراتیون، دیازینون، فرات، دی¬سیستون، رونل، کلرپیریفوس و اتیون با استفاده از کروماتوگرافی مایع فاز معکوس از روش بررسی رویه پاسخ به عنوان یک روش بهینه¬سازی چند متغیره استفاده شد. بهینه¬سازی همزمان چهار متغیر تأثیرگذار بر روی فرآیند جداسازی شامل درصد استونیتریل در فاز متحرک، دمای ستون، ph و سرعت جریان فاز متحرک با استفاده از یک روش طراحی مرکب مرکزی شامل 30 آزمایش طراحی شده، انجام گرفت. پس از بررسی توابع پاسخ مختلف مورد استفاده در بهینه¬سازی¬های کروماتوگرافی، تابع پاسخ کروماتوگرافی (crf) که به صورت ترکیبی از زمان بازداری و قدرت تفکیک پیک¬های مجاور است، مورد استفاده قرار گرفت. به منظور یافتن ارتباط بین پاسخ و متغیرهای تأثیرگذار بر پاسخ، در قالب یک مدل ریاضی، از روش رگرسیون خطی چندگانه (mlr) استفاده شد و مدل درجه دو مناسب جهت توصیف داده¬های تجربی با توجه به مقایسه مقادیر ضرایب همبستگی از قبیل94/0, r2pred=97/0, r2adj=98/0 r2= انتخاب گردید. بهترین شرایط کروماتوگرافی جهت جداسازی سموم، فاز متحرک شامل مخلوطی از استونیتریل و آمونیوم استات 20 میلی مولار با نسبت¬های حجمی (60:40) و6/5 ph= با سرعت جریانی معادل 8/0 میلی-لیتر بر دقیقه و دمای ستون 4/31 درجه سانتی¬گراد بدست آمد. در شرایط بهینه کروماتوگرافی، منحنی درجه-بندی برای هرکدام از سموم رسم شد و نتایج حاصل نشان داد که کلیه منحنی¬ها در دامنه 1000-500 میکروگرم بر لیتر، خطی هستند )9990/0 (r2>. با استفاده از منحنی درجه بندی ارقام شایستگی روش شامل دقت )13/4(rsd<، صحت(5 /97 > درصدبازیابی)، حد تشخیص ) 08/20 (lod<مورد ارزیابی قرار گرفت و نتایج حاصل بیانگر قابلیت بالای روش، در آنالیز بقایای سموم می¬باشد. روش پیشنهادی به منظور تعیین مقدار بقایای سموم فسفره در نمونه¬های خیار، گل کلم و فلفل به کار گرفته شد. به منظور استخراج سموم از بافت گیاهی با استفاده از روش میکرواستخراج تشکیل امولسیون تسهیل شده با امواج ماوراءصوت انجام گرفت. کاربرد این روش استخراج به دلیل دارابودن مزایایی از قبیل سادگی روش، مصرف مقادیر کمی از حلال آلی و کارایی بالای استخراج می¬باشد. در پایان مقادیر سموم موجود در نمونه¬های طبیعی با مقادیر استاندارد حد مجاز آن¬ها مقایسه گردید. همچنین نمودار مربوط به تغییرات غلظت سم دیازینون در طول دوره کارنس آن در محصول خیار رسم گردید.