امروزه از مسائل اساسی شهرها و فضاهای شهری عدم کارایی و افول کیفی آنهاست. تا پیش از صنعتی شدن و رشد فزاینده جمعیت شهرها، اصول برنامه ریزی شهرهای سنتی برپایه ارزش های ساکنان شهر و در پی هویت بخشی به بافت شهر بود. به تدریج با تغییر رو ش های معیشتی و پیامدهای ناشی از آن، همچنین عدم حفظ تعادل متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی، نوعی گسست کالبدی و فرهنگی و اجتماعی در سطح محلات شهری ایجاد گردید، که منجر به ناکارآمدی آنها و کاهش رضایتمندی و مطلوبیت برای ساکنان شد. این پایان نامه با هدف مقایسه تطبیقی کیفیت مکانی برمبنای رضایتمندی سکونتی شهر های سنتی و جدید به منظور ارتقاء میزان رضایتمندی سکونتی شهروندان طراحی شده و سعی بر آن دارد که با ارائه مفاهیم رضایتمندی سکونتی و همچنین رویکردهای ناظر بر آن به تدوین شاخص های سنجش رضایتمندی سکونتی پرداخته و با ارائه مدل مفهومی به سنجش این مفهوم و مقایسه تطبیقی نتایج آن در دو شهر هشتگرد و شهر جدید هشتگرد بپردازد. روش شناسی کار مبتنی بر مدل معادلات ساختاری و ترکیبی از دو رویکرد تحلیل عاملی تأییدی و تحلیل مسیر می باشد. براساس نتایج بدست آمده، میانگین امتیاز مطلوبیت از نظر شهروندان در شهر هشتگرد با میانه نظری اختلاف معنی داری ندارد. در حالی که در شهر جدید هشتگرد این اختلاف معنی دار بوده است. میانگین مطلوبیت سکونتی در شهر هشتگرد 2.98 و در شهر جدید 2.73 می باشد. همچنین نتایج نشان از تفاوت معنی دار در مطلوبیت سکونتی دو شهر و برتری شهر هشتگرد در این مورد دارد. مولفه های اجتماعی فرهنگی و همچنین سابقه و مدت سکونت در شهر ارتباط مستقیم معنی داری با میزان مطلویت سکونتی شهروندان دارد. با توجه به نتایج معادلات ساختاری مطلوبیت سکونتی با دو عامل تسهیلات کالبدی و ویژگی های اجتماعی ارتباط قوی داشته است.