جنس lolium یکی از مهمترین گرس های علوفه ای مناطق معتدله است که از نواحی مدیترانه ای منشأ گرفته است. با توجه به گسترش طبیعی این جنس در ایران، شناسایی نمونه های موجود، بررسی تنوع ژنتیکی آنها و استفاده از این تنوع در به نژادی گیاهان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بنابراین، در تحقیق حاضر کلکسیون lolium بانک ژن گیاهی ملی ایران شامل 111 جمعیت در مزرعه کشت و شناسایی شده و همچنین تنوع ژنتیکی آنها بر اساس25 صفت زراعی- مورفولوژیکی، مطالعات کروموزومی و نشانگرهای ملکولی (rapd) ارزیابی شد. بر اساس صفات مورفولوژیک بررسی شده بیشترین تنوع درصفات مقدار بافت سبز در تابستان، طول گلوم، تعداد گلچه در سنبلچه و وزن 1000دانه مشاهده شد. تجزیه به مؤلفه های اصلی نشان داد که صفات مقدار بافت سبز، رشد مجدد تابستانه و ارتفاع گیاه در پاییز بیشترین سهم را در مؤلفه اول داشتند. تجزیه خوشه ای بر اساس صفات مورفولوژیک، تمام جمعیت ها را در دو کلاد مجزای یکساله و چندساله(یا دوساله) قرار داد. گونه های موجود در کلاد اول به خوبی از یکدیگر جدا شده ودر کلاد بعدی ، 9 جمعیت چندساله از گونه l. rigidum با سایر جمعیت های چندساله( یا دو ساله) از گونه l. perenne ( یاl. multiflorum) همپوشانی داشتند. بررسی های سیتوژنتیکی نشان داد گونهl. xhybridum تترا پلوئید بوده و بقیه گونه ها دیپلوئید بودند. کلیه جمعیتهای مورد بررسی از 6 گو.نه، همگی در کلاس 1a قرار گرفتند که نشان دهنده متقارن بودن کروموزومهای آنها بود. درتجزیه به مؤلفه های اصلی صفات اختلاف طول نسبی ماکزیمم و مینیمم، طول بازوی بلند، طول بازوی کوتاه و طول کل کروموزوم در مؤلفه اول بیشترین سهم را در واریانس بین جمعیت ها داشتند. تجزیه خوشه ای جمعیت ها بر اساس خصوصیات کاریوتایپی نشان داد جمعیت چندساله lrg56 از گونه l. rigidum به جمعیت یک ساله دیگری از همین گونه (lrg23) بیشتر از جمعیت lpn3 ازگونه چندساله l. perenne شبیه بود. بر اساس نشانگر مولکولی rapd ، با استفاده از 8 آغازگر ، جندشکلی بالایی در بین توده ها مشاهده شد. این پلی مورفیسم بالا توانست به استثنای جمعیت های lrg1 از گونه l. rigidumو lpn1 از گونه l. perenne که در صفات زراعی- مورفولوژیکی نیز شباهت داشتند، سایر توده های مورد نظر را از یکدیگر تفکیک نماید. تجزیه خوشه ای باندهای پلی مورفیک به روش upgma در اغلب موارد جمعیت های چند ساله از گونه l. rigidum را با جمعیت های مختلف گونه l. perenne در گروه های نزدیک به هم قرار دادکه این تأییدی بر نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای بر اساس صفات مورفولوژیکی - زراعی بود.

ویروس های a و y سیب زمینی از جنس potyvirus و خانواده potyviridae خسارت های زیادی به این گیاه وارد می کنند. ایجاد و به کارگیری ارقام مقاوم به ویروس موثرترین و اقتصادی ترین روش مبارزه با بیماری های ویروسی به شمار می رود. در این راستا دستیابی به منابع مقاومت به خصوص در خویشاوندان وحشی سیب زمینی به منظور انتقال ژن های مقاومت آن ها به ارقام تجاری از اهداف مهم اصلاحی این گیاه می باشد. در این تحقیق گیاهان حاصل از بذر حقیقی tps) 12) ژنوتیپ سیب زمینی زراعی و 6 ژنوتیپ از 3 گونه وحشی آن در برابر potato virus a و potato virus y مورد ارزیابی قرار گرفت. ارزیابی ها در دو شرایط گلخانه ای و درون شیشه ای (in vitro) با استفاده از آزمون elisa صورت گرفت. به طور کلی ژنوتیپ های زراعی در گلخانه در برابر ویروس y دارای مقاومت بیشتر بودند و انواع وحشی حساسیت یا نیمه مقاومت نشان دادند. ژنوتیپ solanum kurtzianum 75-12 نسبت به pvy و ژنوتیپ s.gourlayi 75-396 نسبت به pva در گلخانه بسیار حساس و ژنوتیپ های زراعی agria و t2704 نسبت به هر دو ویروس حساسیت نشان دادند، ژنوتیپ 994007 نسبت به هر دو ویروس در گلخانه مقاوم و از گروه وحشی ها ژنوتیپ s.gourlayi 75-273 نیمه مقاوم به pvy و s.kurtzianum مقاوم به pva بودند. ژنوتیپ t2704 در درون شیشه به pvy و pva بسیار حساس و ژنوتیپ بامبا به هر دو ویروس در درون شیشه مقاوم شناخته شدند، از گروه ژنوتیپ های وحشی s.gourlayi 75-273 به pvy و s.phureja 75-470 به pva مقاوم و ژنوتیپ های s.gourlayi 75-273 به pva و s.phureja 75-470 به pvy حساسیت نشان دادند. ویروس در گیاه مقاوم معمولا کندتر از گیاه حساس حرکت می کند و تکثیر می شود اما گاه استثناهایی وجود دارد مانند ژنوتیپ زراعی 8039 که با وجود حساس بودن به ویروس a همانند ژنوتیپ های مقاوم ویروس دیرتر به برگ های انتهایی رسید یا s.phureja 75-36 که با وجود نیمه مقاوم بودن به ویروسy، ویروس در آن زودتر از ژنوتیپ های حساس به برگ های انتهایی رسید. در مقایسه شرایط گلخانه با درون شیشه مشخص شد افزایش غلظت ویروس در گیاهچه های حاصل از tps در شرایط درون شیشه سریع تر از شرایط گلخانه اتفاق می افتد و علائم ایجاد شده شدیدتر و مشخص تر است. روش درون شیشه به نسبت گلخانه از کارائی بیشتری برخوردار است زیرا فضای کمتر و امکان دسترسی به ماده گیاهی بیشتر و تکرار بیشتر آزمایش ها جهت بررسی صحت آن ها امکان پذیرتر می باشد، همچنین بررسی واکنش های گیاهان در برابر عوامل بیماریزا بدون دخالت هیچ عامل خارجی امکان پذیرتر می باشد. نژادهای ویروس y شاملn، o، ntn و c توسط rt-pcr با پرایمرهای اختصاصی برای هر نژاد در ژنوتیپ های وحشی سیب زمینی شناسایی شدند. ژنوتیپ ها با یکدیگر تفاوت هایی را نشان دادند. ژنوتیپ s.gourlayi 75-396 به نژادهای o و c، s.gourlayi 75-109 به o و c، s.gourlayi 75-273 به o و c، s.phureja 75-8 به n و ntn ، s.phureja 75-36به o و s.kurtzianum 75-12 به o، n و ntn حساس می باشند. نژاد ntn برای اولین بار در استان آذربایجان شرقی شناسایی شد. با بررسی ها و مطالعات گسترده تر بر روی ژنوتیپ های وحشی با گونه ها و زیرگروه های مختلف، شناسایی ژنوتیپ های مقاوم به ویروس ها و انتقال ژن های آن ها به ژنوتیپ های زراعی امکان تولید فراوان تر ژنوتیپ های مقاوم زراعی فراهم می آید و مبارزه با ویروس های گیاهی و کاهش خسارت آن ها امکان پذیرتر می شود.

بیماری برق ز دگی که به وسیله قارچ ascochyta rabiei ایجاد می شود، یکی از مهمترین عوامل محدود کننده کشت و تولید نخود در بیشتر مناطق دنیا و از جمله ایران بشمار می رود. شناخت دقیق از مکانیسم های دفاعی گیاه نخود در برابر این قارچ برای اصلاح ارقام مقاوم و مدیریت بهتر این بیماری حائز اهمیت زیادی است. این تحقیق با هدف جداسازی و شناسائی ژن های القاء شونده در پاسخ مقاومت نخود به قارچ عامل بیماری و ارائه مکانیسم های احتمالی موثر در مقاومت گیاه نخود در برابر آن انجام گردید. ابتدا ارزیابی فنوتیپی مقاومت ارقام در برابر نژادهای غالب و بیماریزای 3 و 6 صورت گرفت که بر اساس نتایج آن میزان مقاومت ارقام در برابر نژاد 3 متفاوت بود به طوری که ارقام kc-218848 و kc-218740 نسبت به ارقام دیگر مقاومت بیشتری از خود نشان می دادند و هیچ کدام از ارقام مورد بررسی در مقابل نژاد 6 قارچ مقاومت نداشتند. در بخش دوم با مقایسه الگوی بیان ‍ژن های گیاهان مقاوم و حساس نخود با استفاده از روش cdna-aflp اساس مولکولی برهم کنش بین قارچ عامل بیماری و میزبان بررسی شد. نتایج نشان داد که الگوهای cdna-aflp ارقام مقاوم و حساس بعد از آلودگی با قارچ عامل بیماری با یکدیگر متفاوت بودند. از میان 3730 قطعه cdna مشتق از رونوشت (tde) تولید شده به وسیله 16 ترکیب پرایمری، 15 قطعه که در رقم مقاوم در مقایسه با نوع حساس بیان متفاوت نشان می دادند، توالی یابی شدند. توالی 9 قطعه مشابه ژن هائی بود که در پاسخ های دفاعی عمومی نقش داشتند. توالی دو قطعه مشابه پروتئین های دخیل در مسیرهای انتقال پیام در واکنش به پاتوژن بود. توالی قطعات باقیمانده نیز مشابه ژن های ساختمانی/ ارگانلی بود. از میان این tdf های بررسی شده به وسیله cdna-aflp، بیان متفاوت سه قطعه نیز به وسیله روش rt-pcr نیمه کمی تائید گردید. نقش ژن های مسیر فنیل پروپانوئید که منجر به تولید ترکیبات فنلی دفاعی در گیاه می شود نیز در سیستم برهم کنش نخود در برابر نژاد 3 قارچ a. rabiei، بررسی گردید. نتایج نشان داد که در ژنوتیپ مقاوم هر چهار ژن بررسی شده مسیر فنیل پروپانوئید شامل فنیل آلانین آمونیا لیاز (pal)، چلکون سینتاز (chs)، ایزوفلاون ردوکتاز (ifr) و فلاوانون 3-هیدروکسیلاز (f3h) به سرعت شش ساعت بعد از تلقیح با نژاد 3 قارچ a. rabiei افزایش بیان پیدا می کند. هرجند رونوشت ژن های pal و ifr در هر دو رقم مقاوم و حساس به سرعت تجمع پیدا می کردند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که بنظر می رسد القاء آنزیم های کلیدی مسیر فنیل پروپانوئید یک مکانیسم دفاعی مهم گیاه نخود در برابر قارچ a. rabiei می باشد.

گونه های مختلفaegilops و triticum به دلیل خویشاوندی با مهم ترین گیاه زراعی مورد استفاده انسان یعنی گندم نان (triticum aestivum, l.) از اهمیت ژنتیکی و اقتصادی خاصی برخوردار هستند. در این پژوهش، هشت گونه مختلف از جنس های aegilops و triticum، از هر گونه سه جمعیت و از هر جمعیت 21 فرد مورد ارزیابی ایزوزیمی قرار گرفت. روش مورد استفاده الکتروفورز آکریلامید افقی با سیستم بافری ناپیوسته بود. از بین آنزیم های مورد بررسی، برخی ایزوزیم های پراکسیداز و استراز نوارهای چند شکل و ایزوزیم های کاتالاز (cat) و گلوتامات اگزالواستات ترانس آمیناز (got) نوار های تک شکل نشان دادند. ایزوزیم ها ی پراکسیداز و استراز به ترتیب با داشتن 84 و 88 درصد چندشکلی به اندازه یکسان و بدون وجود اختلاف معنی دار بین آنها تنوع ایجاد می نمودند. جهت بررسی تنوع ژنتیکی در بین جمعیت ها از پارامترهای مختلف تنوع ژنتیکی کمک گرفته شد. نتایج نشان داد که میانگین "تعداد آلل موثر" در جمعیت های دیپلوئید و تتراپلوئید به ترتیب برابر 084/1 و 12/1 است. میانگین شاخص شانون در جمعیت های مورد مطالعه 079/0 بود و در محدوده 045/0 تا 143/0 قرار داشت. میانگین هتروزیگوسی مورد انتظار 0547/0 به دست آمد و درمحدوه 031/0 تا 1/0 واقع شد. درصد مکان های ژنی چندشکل دامنه ای از 55/7 تا 64/22 درصد را در بر گرفت. بیشترین فاصله ژنتیکی بین جمعیت های دیپلوئید و تتراپلوئید به میزان 18/0 و کمترین آن به میزان 011/0 مشاهده شد.کمترین فاصله ژنتیکی به میزان 2085/0 به دو گونه ae. umbellulata با ژنوم uu و گونه ae. triuncillis تعلق داشت و بیشترین فاصله ژنتیکی بین دو گونه t. urartu و ae. umbellulata به میزان 4764/0 به دست آمد. بررسی رابطه پارامترهای جغرافیایی و پارامترهای ژنتیکی اندازه گیری شده در جمعیت ها نشان داد که هیچ گونه همبستگی معنی داری بین این دو دسته پارامتر وجود ندارد و نتایج حاصل از تجزیه رگرسیون چند متغیره نیز غیرمعنی دار بود. تجزیه به بردارهای اصلی نشان داد که سه مولفه در مجموع سطح مطلوبی از تغییرات (45/62 درصد) را توجیه نمودند. گروه بندی بر اساس مولفه های اول و دوم به میزان زیادی توانست گونه ها و جمعیت های مورد بررسی را براساس گروه بندی تاکسونومیک آنها طبقه-بندی نماید. بر اساس تجزیه خوشه ای، گونه های مورد بررسی در این روش به چهار گروه تقسیم شدند ولی همین روش جمعیت های مورد بررسی را به هفت گروه تقسیم کرد به طوری که برای اکثر این گونه ، جمعیت های درون هر گونه در کلاستر یکسانی قرار گرفتند. نتایج روش تجزیه خوشه ای با نتایج به دست آمده از روش pcoa مطابقت داشت. تجزیه واریانس مولکولی جمعیت های مورد بررسی نیز نشان داد که اکثر تنوع مشاهده شده (72%) در بین جمعیت ها قرار دارد.

بیماری سپتوریای برگی ناشی از mycosphaerella graminicola (فرم غیرجنسی septoria tritici)، از بیماری های مهمّ گندم در سراسر دنیا به شمار می رود. به منظور بررسی ساختار ژنتیکی این قارچ در ایران، تعداد 221 جدایه از جمعیت های عامل بیماری در استان های آذربایجان شرقی، اردبیل، خوزستان، فارس و گلستان جمع آوری شد و با استفاده از نشانگرهای aflp و لوکوس تیپ آمیزشی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعه مشخص نمود که پنج جمعیت مورد بررسی از نظر ژنتیکی متمایز، جریان ژنی بین آنها محدود و به صورت گروه های مجزا از هم گروه بندی شدند. تنوع ژنی نیز در این جمعیت ها کم و در حالت عدم تعادل پیوستگی بودند. تیپ های آمیزشی بجز در نمونه های استان های گلستان و اردبیل در سایر جمعیت ها فراوانی یکسان نداشتند. مطالعه برهمکنش 14 جدایه قارچ با 53 ژنوتیپ گندم نیز نشان داد که جدایه های استان های مختلف از نظر پرآزاری و قدرت تهاجم بر روی گندم های مورد مطالعه با همدیگر اختلاف داشتند. با مطالعه پرآزاری این جدایه ها بر روی ارقام و لاین های افتراقی مشخص گردید که stb15 می تواند به عنوان موثرترین ژن مقاومت برای کنترل بیماری در ایران مورد استفاده قرار گیرد در حالی که همه ی جدایه های مورد بررسی بر روی ژن های stb6، stb7 و stb9 پرآزار بودند. در بین ژرم پلاسم گندم مورد استفاده در ایران چمران، لاین n-81-18 و هیرمند به ترتیب مقاوم ترین ژنوتیپ های گندم شناخته شدند. مطالعه ژنتیک مقاومت دو رقم چمران و هیرمند به ترتیب در برابر یک جدایه از فارس و خوزستان ثابت کرد که یک ژن با اثر غالبیت غیرکامل در مقاومت آنها در مقابل جدایه ناپرآزار نقش داشت. این ژن در چمران stb15 یا احتمالاً یک ژن جدید است و در هیرمند یکی از ژن های stb5، stb11، stb14 یا یک ژن جدید عامل ایجاد مقاومت در برابر جدایه مورد مطالعه می باشد.

این تحقیق با هدف شناسایی ژن های القاء شونده و همچنین مکانیسم های احتمالی موثر در پاسخ دفاعی گیاه میزبان سیب زمینی (solanum tuberosum, s. phureja)و غیر میزبان توتون (nicotiana tabacum) در برابر باکتری ralstonia solanacearum انجام شد. ارزیابی فنوتیپی مقاومت ارقام تجاری سیب زمینی در شرایط درون شیشه ای درجات مختلفی از حساسیت، تحمل و مقاومت را نشان داد و همچنین مشخص شد روش درون شیشه ای می تواند بعنوان روشی مطمئن، کم هزینه و سریع برای ارزیابی مقاومت به r. solanacearum بکار رود. در مطالعه بیان افتراقی ژن های سیستم دفاعی، الگو های متفاوتی از cdna-aflp در تعامل دو رقم سیب زمینی مارفونا (حساس) الس (متحمل) و یک ژنوتیپ از گونه مقاوم s. phureja با باکتری r. solanacearum مشاهده شد. در مجموع با استفاده از هشت ترکیب آغازگری 2820 cdna تولید شد که از بین آنها 206 قطعه بیان متفاوت نشان دادند. 35 قطعه با موفقیت توالی یابی شد که 11 قطعه شباهتی با توالیهای نوکلئوتیدی ثبت شده در پایگاه اطلاعاتی بانک های ژن نشان نداده و به عنوان ژنهای کاندیدای جدید سیستم دفاعی سیب زمینی در برابر r. solanacearum معرفی می شوند. از این میان 24 قطعه cdna تشابه با توالی ژنهای کد کننده پروتئین های شناخته شده از گروه های مختلفی که در فرایندهای دفاع در برابر بیماری ها، واکنش عمومی به تنش ها، متابولیسم، ساختار و فیزیولوژی سلول، نسخه برداری و تنظیم بیان ژنها، ترجمه و بسته بندی پروتئین ها ایفای نقش می نمایند نشان دادند. در الگوی cdna-aflp تعامل ناسازگار (فوق حساسیت) توتون با باکتری r. solanacearum 1320 قطعه cdna با استفاده از پنج ترکیب آغازگری بدست آمد که 101 قطعه بیان متفاوت داشتند از بین آنها 14 قطعه منتخب توالی یابی شدند که 11 قطعه با ژن های کد کننده پروتئین های دخیل در فرایند های دفاعی، ساختاری، سیگنالینگ و تنظیم مشابهت داشتند. در مطالعه روند تغییرات بیان ژن های منتخب دفاعی، بیان کیتیناز a ، b و pr-10a در ارقام مقاوم و متحمل نسبت به رقم حساس مارفونا افزایش داشت و احتمالا در پروسه های دفاعی در برابر این باکتری ایفای نقش می نمایند. اما بیان ژن گلوکناز در هر سه رقم مقاوم، متحمل و حساس نسبتا در یک سطح بوده و تغییرات محسوسی در بیان این ژن در واکنش به باکتری مشاهده نشد احتمالا ژن گلوکناز در این پاتوسیستم نقش مهمی ایفا نمی نماید.

لکه موجی گوجه فرنگی با عامل آلترناریا مخرب ترین بیماری قارچی گیاه گوجه فرنگی است. تجزیه توالی نواحی ژنی مشابه مناطقits ، mtssu، lsu، tubulin-? و اندو-پلی گالاکتروناز نتوانسته بین آلترناریا هایی با کنیدیوم کوچک تفکیک قائل شود. لذا در طی این تحقیق با تکثیر منطقهigs با استفاده از pcr-rflp به مطالعه تنوع ژنتیکی ناحیه igs درگونه های آلترناریا عوامل بیماری شانکر ساقه و لکه موجی برگ گوجه فرنگی در ایران پرداخته شد. پنج گونه تحت بررسی در این تحقیق شامل a. arborescens، a. dumosa، a. alternata، a. tenuissima و a. infectoria بودند که از برگ ها وساقه های آلوده مناطق گوجه فرنگی کاری استان های اصفهان، همدان، لرستان، خراسان رضوی، خوزستان، فارس، تهران، مرکزی و گلستان خالص سازی و شناسائی شده بودند. طول قطعات حاصل از تکثیر منطقه igs گونه های فوق دارای اندازه های متفاوت بین 2000-3000 جفت باز بودند. بیشترین گونه جدا شده از نمونه ها در بین جدایه ها a. arborescense بود لذا تنوع درون گونه ای آن مورد بررسی قرار گرفت. در بین باندهای تشکیل شده هیچ چندشکلی دیده نشد و اندازه باندهای به دست آمده، بین 2000-3000 جفت باز بود ولی در نمونه های مربوط به جدایه های سایر گونه ها اندازه باندهای به دست آمده، بین 2000-3500 جفت باز مشاهده شد. در مجموع بیشترین شباهت بین دو جدایه a. alternataوa. arborescense با ضریب تشابه 87/0 و کمترین تشابه بین دو جدایه infectoria .a و a. tenuissimaبا ضریب تشابه72/0بود. ارزیابی مقاومت در مرحله گیاهچه به بیماری لکه موجی در شرایط گلخانه ای بر روی 32 نمونه ژنتیکی از کلکسیون گوجه فرنگی بانک ژن گیاهی ملی ایران انجام شد. میزان حساسیت وسطح تحمل موجود ثبت شد که از این میان نمونه های ژنتیکی 3/2، 3/6، 2/33، 3/24 به عنوان مقاوم ترین شناسایی شدند.

چکیده موجود در بانک ژن گیاهی ملی ایران ،(crocus) تنوع سیتولوژیکی 11 جمعیت از چهار گونه مختلف جنس زعفران بررسی گردید. همه جمعیت های مورد بررسی غیر از کلونهای زعفران زراعی که تری پلوئید می باشد، دیپلوئید بودند. 2 در گونه زعفران زراعی و عدد کروموزوم پایه n= تا 24 c. cancellatus 2 در گونه n= تعداد کروموزوم ها از 8 مشاهده گردید. بیشترین (st) تا ساب تلوسانتریک (m) متغیر بود. نوع کروموزوم ها از متاسنتریک x= تا 8 x= بین 4 3/94 میکرون) ) c. pallasii 9/31 میکرون) و کمترین آن به گونه ) c. speciosus میانگین طول کروموزوم به گونه 2 کروموزوم بود. n= با 12 c. speciosus تعلق داشت. بیشترین طول کل کروموزوم نیز متعلق به زعفران زیبا بود که نشان دهنده ابتدایی تر بودن این گونه می باشد. در تجزیه c. speciosus ،1a متقارن ترین گونه در کلاس 96 درصد از تنوع بین داده / به مولفه های اصلی صفات کاریوتیپی به دو مولفه اول و دوم تقسیم شدند که در مجموع 1 ها را توجیه کرد. صفات طول بازوی کوتاه، طول کل کروموزوم و نسبت بازوی بلند به کوتاه در مولفه اول و صفات نسبت بازوها، طول بازوی بلند و شاخص سانترومری در مولفه دوم با دارا بودن بالاترین ضرایب بردارهای ویژه بیشترین نقش را در ایجاد تنوع بین جمعیت ها داشتند. براساس تجزیه به مولفه های اصلی و تایید آن با تجزیه خوشه کمترین قرابت (c. speciosus) بیشترین و زعفران زیبا (c. pallasii) ای، جمعیت های گونه زعفران جوقاسم ژنتیکی را به زعفران زراعی نشان دادند. در این تحقیق برای اولین بار همبستگی بالایی بین تعداد کلروپلاستهای سلولهای محافظ روزنه، تعداد کروموزوم و سطح پلوئیدی مشخص گردید. این نتایج نشان داد که شمارش تعداد کلروپلاست سلولهای محافظ روزنه به عنوان یک روش ساده، سریع، آسان و کم هزینه برای تعیین سطح پلوئیدی در ،c. pallasii ،c. sativus گونه های زعفران قابل استفاده است. با مطالعه فلوسیتومتری اندازه ژنوم گونه 9 پیکوگرم برآورد شد. اندازه ژنوم / 15 و 33 /91 ،9/37 ،11/ به ترتیب 35 ،c. cancellatus و c. speciosus بیشترین همبستگی را با طول کل کروموزوم و کمترین همبستگی را با سطح پلوئیدی، تعداد کروموزوم و میانگین تعداد کلروپلاست نشان داد.

شناسایی ژنتیکی ارقام درختان میوه برای فراهم نمودن امکان ثبت آنها و گواهی اصالت ژنتیکی نهال های تولید شده برای تهیه باغ های تجاری و یکنواخت از ارقام اصیل ضرورت دارد. این تحقیق برای شناسایی ژنتیکی و ثبت ارقام بومی گلابی ایران و بررسی تنوع ژنتیکی آنها انجام گردید. برای این منظور 50 درخت مادری از 10 رقم بومی و تجاری گلابی (pyrus communis l.) ایران با استفاده از 14 جفت آغازگر اختصاصی ریزماهواره (ssr) مورد انگشت نگاری dna قرار گرفتند. بر اساس پروفایل dnaی تکثیر شده ارقام گلابی بر روی ژل پلی اکریل آمید، تعداد الل های تکثیر شده در هر مکان ssr بین 4 تا 10 الل متغیر بود. در مجموع 96 الل شناسایی شد که تنها 33 الل بدست آمده توسط 4 مکان ژنی ssr برای تمایز همه آن 10 رقم از همدیگر کافی بودند. اطلاعات مربوط به میزان تشابه بدست آمده توسط این سیستم نشانگری بر روی ارقام مورد بررسی گلابی نشان داد که این ارقام دارای دامنه تشابه بین 17/0 تا 1 می باشند. رابطه ژنتیکی بین ارقام با استفاده از ضریب تشابه جاکارد که دارای بالاترین ضریب کوفنتیک(98/0=r) بود مورد تجزیه قرار گرفت که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی بالا بین ارقام گلابی ایران می باشد. تجزیه خوشه ای الگوی قطعات dna در مکان های ژنی ssr بر اساس الگوریتم upgma، ارقام مورد بررسی گلابی را در فاصله ژنتیکی 31/0 به 6 گروه تقسیم نمود. این تجزیه ارقام را بطور کلی در 2 شاخه اصلی قرار داد که رقم سیف تبریز به تنهایی در یک شاخه، جدا از بقیه ارقام قرار گرفت. شاخه بعدی دارای 9 رقم در5 گروه، که ارقام شاه میوه و فلسطینی هر کدام در یک گروه مستقل قرار گرفته و بقیه ارقام سه گروه جداگانه را تشکیل دادند. تجزیه به مولفه های اصلی نیز نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای را تائید نموده و تنوع قابل ملاحظه ای را در گلابی های بومی ایران نشان داد. همه پایه های درختی مطالعه شده در این تحقیق، بر اساس الل های تکثیر شده در هر جایگاه ژنی مورد بررسی قرار گرفت و اصالت ژنتیکی همه درختان مادری مربوط به ارقام بومی مورد مطالعه، بجز رقم قوسی، تائید و بارکد یا شناسنامه ژنتیکی هر رقم تهیه گردید. درختان رقم قوسی در جایگاه های ژنی مختلف تنوع نشان دادند بنابراین دقیقا نمی توان گفت که کدام پایه مادری نماینده این رقم می باشد. علاوه بر آن اصالت ژنتیکی یک درخت (شماره 2) از رقم تاشکندی مورد تایید قرار نگرفت. این اطلاعات که برای اولین بار ارائه می شوند برای ثبت و گواهی اصالت ژنتیکی نهالهای ارقام گلابی و در راستای ایجاد باغ های مدرن و یکنواخت آن، حائز اهمیت است. کلمات کلیدی: گلابی، ثبت ارقام، انگشت نگاری dna، نشانگرهای ssr، شناسائی ژنتیکی، تجزیه چند متغیره.

تنش خشکی یکی از چالش های اصلی تولید نخود بوده و بررسی واکنش ژنوتیپ های مختلف به تغییرات رطوبت و تعیین صفات مرتبط با تحمل خشکی یکی از اجزاء اصلی برنامه های اصلاحی این گیاه به شمار می رود. این پژوهش به منظور ارزیابی فیزیولوژیک و درک بهتر اساس مولکولی تحمل خشکی در گیاه نخود تیپ کابلی به اجرا در آمد. ابتدا واکنش ژنوتیپ های مختلف در مواجهه با شیب تنش خشکی اعمال شده از طریق سیستم آبیاری بارانی تک شاخه ای در مزرعه بررسی شد و 6 ژنوتیپ متحمل براساس شاخص های مبتنی بر عملکرد انتخاب شدند. در مرحله بعدی ژنوتیپ های منتخب همراه با لاین های متحمل و حساس در شرایط کنترل شده کشت شدند و پس از گلدهی در معرض سه تیمار مختلف آبیاری مطلوب (85-90 درصد ظرفیت زراعی)، تنش متوسط(55-60 درصد ظرفیت زراعی) و تنش شدید(25-30 درصد ظرفیت زراعی (قرار گرفتند. واکنش ژنوتیپ های مختلف نخود در مواجهه با تنش بسیار متنوع بود. مکانسیم فرار از خشکی یک از مکانسیم های دخیل در تحمل ژنوتیپ های نخود شناخته شد. همه ژنوتیپ ها مکانیسم اجتناب از طریق کاهش هدایت روزنه ای را نشان دادند اما حساسیت دستگاه روزنه ای ژنوتیپ حساس بیشتر از سایر ژنوتیپ ها بود. تعدیل اسمزی به عنوان مکانیسمی برای تحمل خشکی در گیاه نخود شناخته شد. پرولین و گلیسین بتائین به عنوان یک اسمولیت عام در همه ژنوتیپ ها در اثر تنش افزایش یافتند، درحالی که از نظرکربوهیدرات های محلول تنوع بسیاری در میان ژنوتیپ ها مشاهده شد. سطح پرولین در ژنوتیپ حساس بالاتر از بقیه ژنوتیپ ها بود بنابراین پرولین به عنوان یک نشانه از سطح تنش در گیاه نخود می تواند در نظر گرفته شود. آنالیزهای بیان ژن با استفاده از روش cdna-aflp برای شناسایی ژن های القاء شده در واکنش به خشکی، نشان داد که الاستیسیته بالاتر دیواره سلولی، بیان بالاتر ایزوفلاون ها، حفظ ساختار و عملکرد پروتئین ها توسط بیان بیشتر چپرون های میتوکندریایی، مرگ سلولی برنامه ریزی شده و تحرک مجدد مواد غذایی از برگ ها به سمت دانه ها، درک بهتر و سریع تر تنش، ترارسانی علامت بهتر و در نتیجه آن تنظیم رونویسی و ترجمه از جمله مکانیسم هایی است که اختلاف بین ژنوتیپ های متحمل و حساس را با یکدیگر مشخص می سازند.

در تحقیق حاضر تنوع ژنتیکی 30 نمونه ژنتیکی منتخب عدس با استفاده از صفات مورفولوژیکی و مولکولی مورد مطالعه قرار گرفت. ژنوتیپ ها با استفاده از داده های حاصل از 16 صفت مورفولوژیک در سال زراعی 1390 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ژنوتیپ های مورد بررسی برای اکثر صفات تنوع مطلوبی دارند. عملکرد غلاف خشک وتعداد دانه در بوته به ترتیب با ضریب تغییرات 32/98و 98/93 دارای تنوع نسبتاً بالایی بودند. نتایج حاصل از شاخص شانون نسبی نشان داد که شدت ریزش غلاف، شدت چسبندگی دانه به غلاف، کرک برگ و رنگ لپه دارای بیشترین تنوع در توده های مورد بررسی هستند. بررسی روابط دو به دوی صفات نشان داد که تعداد غلاف در گیاه با دو صفت تعداد دانه در بوته و وزن صد دانه و صفت تعداد شاخه های ثانویه با تعداد شاخه های اولیه و عملکرد بیولوژیکی، و همچنین صفات رنگ طرح روی پوست با طرح روی پوست و صفات شدت چسبندگی دانه به غلاف و شدت ریزش غلاف، همبستگی مثبت و معنی داری دارند. تجزیه به عامل ها با شناسایی 3عامل 34/58 درصد از تغییرات کل را توجیه نمودند. تجزیه کلاستر به روش ward 30 ژنوتیپ ها را در 3 گروه قرار داد. بررسی تنوع ژنتیکی و مولکولی بین ارقام با استفاده از 14 جفت نشانگر ssr صورت گرفت. ارزیابی نتایج برروی دو ژل آگارز وپلی اکریل آمید انجام گرفت. نتایج حاصل از ژل پلی اکریل آمید در مجموع 73 آلل چند شکل در 14 مکان ژنی نمایان ساخت و محتوای اطلاعات چند شکلی به طور میانگین 74/0 بود. در مورد ژل آگارز تعداد 45 آلل نمایان شدند و میانگین محتوای اطلاعات چند شکلی 52/0 بود. تجزیه کلاستر بر اساس الگوریتم upgma و ضریب تشابه jacard ترسیم شد.نتایج حاصل بر روی ژل آگارز در 5 گروه و نتایج حاصل از ژل پلی اکریل آمید در 6 گروه جای گرفتند. گروه بندی داده های مولکولی با داده های مورفولوژیکی نسبتاً مطابقت نداشتند و گروه بندی داده های حاصل از دو ژل آگارز و پلی اکریل آمید تا حد زیادی با هم منطبق بودند.

چاودار از گیاهان مهم خانواده poaceae به شمار می رود که بومی ایران می باشد. در این تحقیق ابتدا تنوع ژنتیکی 70 جمعیت از جنس چاودار (secale l.) که از نقاط مختلف ایران جمع آوری شده بود بر اساس 17 صفت کمی و 14 صفت کیفی ریخت شناسی مورد بررسی قرار گرفت. گونه ها و زیرگونه های این جنس با استفاده از روش تجزیه به مولفه های اصلی (principal component analysis, pca) و تجزیه تابع تشخیص(discriminant function analysis) بر اساس کلید شناسایی چاودار شناسایی شدند. در این تحقیق، صفات شکنندگی سنبله، کرک برگ و ساقه، و همچنین رنگ گوشک دارای ارزش تاکسونومیکی بالائی بودند. گونه های شناسایی شده از روی صفات ریخت شناسی توسط نشانگرهای dna چند شکل تکثیر شده تصادفی (rapd)تأیید شدندبررسی جمعیت ها از لحاظ اکوجغرافیایی نشان داد، دو جمعیتی که در یک اقلیم مشابه قرار گرفته اند لزوماً در یک گروه قرار نمی گیرند ولی در داخل یک گروه، جمعیت های مشابه از لحاظ اقلیمی در گروه های کوچکتر در کنار یکدیگر قرار گرفته اند.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

یونجه های یکساله به عنوان منابع تامین علوفه و در تناوب با غلات در دیمزارهای با بارندگی سالانه بیش از 250میلی متر یکی از اجزاء مهم سیستم های زراعی پایدار محسوب می شوند. این گیاهان با یک بار کشت و مدیریت صحیح می توانند مراتعی را ایجاد نمایند که همه ساله بذر سال بعدشان را بطور خودکار تامین نمایند. یونجه های یکساله تاثیر معنی داری در افزایش ارزش غذایی علوفه مراتع، افزایش عملکرد غلات در کشت بعدی از طریق تثبیت و افزایش نیتروژن دارند. موطن اصلیشان در نواحی مدیترانه ای و ایران بوده و تا مناطقی از جنوب آفریقا، آمریکا و همچنین استرالیا گسترش یافته اند. طی تحقیقاتی که تا کنون بر روی کلکسیون یونجه های یک ساله بانک ژن گیاهی ملی ایران (بیش از 1000 توده) صورت گرفته است، تنوع بالایی در بین و داخل گونه ها برای صفات زراعی - موفولوژیکی مشاهده شده است. این تنوع قابل استفاده در اصلاح ارقام زراعی برتر یونجه های یکساله و چند ساله می باشد. علیرغم اینکه ایران وجود تنوع ژنتیکی بسیار بالا در یونجه های ایران تاکنون در برنامه های اصلاحی داخل کشور کمتر به کار گرفته شده اند. در صورتیکه که در خارج از کشور ارقام با ارزشی با استفاده از ذخایر ژنتیکی یونجه های ایران ایجاد شده اند. در این تحقیق قابلیت تلاقی پذیری گونه های یونجه یکساله ایران در داخل و بین گونه ها مورد بررسی قرار گرفت و از تکنیک نجات جنین برای غلبه بر محدودیت رشد جنین های حاصل از تلاقی های بین گونه ای استفاده گردید. که تلاقی ها را به صورت کلاسیک بر روی هشت گونه m. rigidula m. noeana m. minima, m. turbonita, m. polymorpha, m.orbicularis, , m. scutellata و m. constricta انجام شد. هیبرید بودن نتاج تلاقی های بین گونه ایی بر اساس ارزیابی مورفولوژیکی و در مقایسه با والدین بررسی شد. بیشترین موفقیت در تلاقی بین گونه ای m. scutellata × m. turbinata با تشکیل نیام در 40 در صد تلاقی ها و کمترین موفقیت در تلاقی m. rigidula × m. polymorpha با تشکیل نیام در 2/5درصد تلاقی ها حاصل شد. در تلاقی های درون گونه ای نیز بیشترین موفقیت در گونه m. scutellata با 36/84 درصد و کمترین موفقیت در گونه m. minima با 6/45درصد بدست آمد. تکنیک نجات جنین بیشترین کارایی در حفظ نتاج را در تلاقی m. orbicularis × m. scutellata با 6/25 درصد و در تلاقی m. turbinate × m. scutellata با 4/76 درصد نشان داد. علاوه ارزیابی مورفولوژیکی نتاج هیبرید بودن نتاج بین گونه ای حاصل، با استفاده از نشانگرهای مولکولی rapd و بر اساس الگوی باندی حاصل از هشت آغازگر مورد تایید قرار گرفت. در تجزیه کلاستر داده های حاصل از نشانگر های rapd گونه های یونجه یکساله بهمراه نتاج هیبرید ، تاج هیبرید در یک شاخه جداگانه ولی در کلاد والدین و نزدیکتر به والد پدر قرار گرفت که تایید مجددی بر هیبرید بودن آن می باشد.