نام پژوهشگر: شهرام وثوقی
محمد خندان مریم مقصودی پور
هدف: بررسی ارتباط جو ایمنی و رفتار ارگونومیک کارکنان در محیط کار، بررسی اهمیت هریک از فاکتورهای جو ایمنی و رفتارهای ارگونومیک با استفاده از روش آنتروپی و انتخاب مناسبترین گروه شیفتکاری با کمک روش اِلِکترِ بوده، که در شرکت پتروشیمی خوزستان در جنوب ایران اجرا گشت. روش کار: در این مطالعه مقطعی-تحلیلی، ابزارهای مورد استفاده جهت جمع آوری و تحلیل داده ها، پرسشنامه جو ایمنی ارائه شده توسط کومار، چک لیست رفتارهای ارگونومیک و نمونه برداری رفتار ارگونومیک، روشهای تصمیم گیری آنتروپی و الکتر، و آزمونهای آماری anova، t-test، ضریب همبستگی پیرسون، و آنالیز رگرسیون چند متغیره با دقت 5% و حدود اطمینان 95% بوده است. نتایج: از 151 پرسشنامه توزیع شده بین تمام کارکنان عملیاتی، 134 مورد در بررسی نهایی لحاظ گردیدند و 2631 مشاهده رفتاری صورت پذیرفت. در ضمن، پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ 928/0 بدست آمد. بیشترین و کمترین وزنهای بدست آمده توسط آنتروپی برای فاکتورهای جو ایمنی 197/0 و 144/0 می باشد که به ترتیب متعلق به ایمنی محیط کار و آمادگی شرایط اضطراری در سازمان بوده و برای رفتار ارگونومیک نیز 3700/ و 00520/ که به ترتیب متعلق به رفتار جابجا کردن بار با وزن مناسب و رفتار پوسچر گردن است. از سوی دیگر نتایج حاصل از کاربرد روش الکتر حاکی از آن است که در مورد جو ایمنی گروه روزکار موثرترین و گروه b شیفتکار کم جاذبه ترین گزینه، و در مورد رفتار ارگونومیک گروه b موثرترین گزینه و گروه های شیفتکار a و d کم جاذبه ترین آنها برای انتخاب می باشند. در ضمن، سه فاکتور تعهد و عملکرد مدیریت در حوزه ایمنی، دانش ایمنی کارکنان و نگرش کارکنان در زمینه ایمنی بیشترین همبستگی را با رفتار ارگونومیک داشته و پیش بینی کننده رفتار ارگونومیک شناخته شدند. نتیجه گیری: با در نظر گرفتن پیامدهای فاجعه آمیز حوادث در صنعت پتروشیمی، نتایج اهمیت توسعه نگرش مثبت مرتبط با ایمنی و کاهش تعداد کارکنان با جو ایمنی منفی و لزوم توجه به رفتارهای ارگونومیک کارکنان در محیط کار و ارتقای آن را نشان میدهد.
شهرام وثوقی علی خوانین
فرمالدئید (h2c=o) عضوی از خانواده آلدئیدها با ساده ترین مولکول آلی است که بصورت گسترده در صنایع استفاده می شود. برخی ازگزارشات حکایت ازآثارسوء فرمالدئید بربافت بیضه- تستوسترون و پارامترهای اسپرم دارد. با توجه به اینکه در بسیاری ازمحیط های کاری، مواجهه توأم فرمالدئید و صدا برای کارگران وجود داشته و صدا می تواند اثرات تخریبی برخی آلاینده های شیمیائی را تقویت نماید، این پژوهش با هدف بررسی تأثیر مواجهه همزمان این دو عامل بر بافت بیضه، محور هورمونی هیپوفیزی – گناد و پارامترهای اسپرم موش سوری نر بالغ انجام گرفت. دراین تحقیق تجربی 72 سر موش سوری نر بالغ انتخاب و بصورت تصادفی به پنج گروه تجربی و یک گروه کنترل تقسیم شدند. گروه های تجربی مواجهه با فرمالدئید، با بخارات فرمالدئید با غلظت ppm 20 و10 وگروه تجربی مواجهه با نویز باصدا به شدت 100 دسی بل با باند 5700-700 هرتز و گروه های تجربی توأم بصورت همزمان با هردو عامل فرمالدئید و صدا به مدت 10 روز، هر روز به مدت 8 ساعت مواجهه داشتند. در پایان دوره مواجهه نیمی از موش های هر گروه 24 ساعت پس از مواجهه و بقیه 35روز بعد از پایان مواجهه پس از خون گیری از قلب، کشته شدند، یکی از بیضه ها برای بررسی بافت شناسی در فیکساتیو بوئن قرار داده شد و اسپرم حاصل از اپیدیدیم، توسط دستگاه casa بررسی شد و غلظت هورمون های جنسی با روش الایزا اندازه گیری گردید. نتایج بررسی بلند مدت نشان داد که بخارات فرمالدئید می تواند باعث تخریب بافت بیضه شود و ممکن است صدا در مواجهه توأم با فرمالدئید موجب افزیش بی نظمی در سلول های ژرمینال و دژنراسیون بیشتر لوله های اسپرم ساز و سلول های بینابینی گردد. نتایج تجزیه و تحلیل تحرک اسپرم، 35 روز بعد از مواجهه نشان داد که درصد اسپرم اپیدیدیم با تحرک پیش رونده در گروه های تجربی برابر بود با (48/3 ± 73/33) n، (61/1 ± 65/26) ، (81/3 ± 17/24) ، (65/4 ± 78/14) و (55/3 ± 00/11) و یافته های این تحقیق اختلاف معنی دار بین گروه های با و با را تأیید نمود . همچنین مطالعه حاضر نشان داد که مواجهه توأم با بخارات فرمالدئید و صدا در فرکانس های مرکزی اکتاوباند 4-1 کیلوهرتز می تواند کاهش بیشتر سطح سرمی هورمون های تستوسترون و lh را موجب گردیده و کاهش درصد قابلیّت زنده ماندن اسپرم و کاهش درصد اسپرم با تحرک پیش رونده را تقویت نماید.
نسرین ذوالفقاری نژاد علی خوانین
چکیده: استرس پوسچرال در اثر ریسک فاکتورهای ارگونومیکی محیط کار که شامل: سرعت بالای کار، پوسچر نامناسب بدنی، اعمال نیروی زیاد، استراحتهای ناکافی و کار تکراری بوجود می آید، یکی از شکایات عمده کارگران شاغل در بخش مونتاژ و ماشینکاری در صنایع سازنده قطعات گازسوزاست،که در برخی ایستگاههای کاری دارای صدای بالاتر از 85 دسی بل هستند. از جمله روشهایی که برای ارزیابی استرس پوسچرال بکار می رود، روش qec و شاخص استرین است و روش si برای ارزیابی استرس اندامهای فوقانی بکار می رود. اطلاع از همبستگی بین این دو روش ارزیابی پوسچر و اثر استرس پوسچرال و صدا بر شاخص استرین امری است که دانستن آن موضوع این تحقیق است. مـواد و روش کار: جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه نوردیک صورت گرفت. ارزیابی پوسچر با مشاهده هر وظیفه و تکمیل فرم ارزیابی پوسچر qec و چک لیست si انجام شد. متغیر شدت تلاش با اندازه گیری ضربان قلب فرد درحین فعالیت با دستگاه تست ورزش سنجیده شد و شاخص بورگ محاسبه و در محاسبه عدد si بکار رفت. آنالیز و تحلیل نتایج با استفاده از آزمونهای من-ویتنی،کروسکال-والیس،ضرایب همبستگی پیرسون و اسپیرمن درمحیط نرم افزاریspss16صورت گرفت. یافتـه ها: بین سابقه کار و درد گردن، درد شانه، درد مچ،ارتباط معناداری بدست آمد. همچنین فراوانی درد اندام تحتانی و زانو در گروههای تحت بررسی یکسان نبوده و معنادار است. یافته ها نشان دادند که افزایش امتیاز پوسچر qec سبب افزایش عدد شاخص استرین هر دو دست می شود. نتایج نشان دادند که افزایش نویز به بالای 85 دسی بل باعث افزایش شاخص استرین می گردد ولی این نتیجه از نظر آماری معنادار نبود. نتیجـه گیری: استرس پوسچرال سبب افزایش شاخص استرین می گردد. همچنین نـویز بالا می-تواند سبب افزایش si گردد ولی میزان افزایش از نظر آماری معنادارنیست.