با توجه به ضرورت کاهش نوسانات نرخ ارز بازار در ایران، شناسایی عوامل موثر بر نوسان یا تغییرپذیری نرخ ارز در اقتصاد ایران ضروری به نظر می رسد. بنابراین در این تحقیق تلاش شده است که ضمن مدل سازی و برآورد تغییرپذیری نرخ ارز، به بررسی اثرگذاری متغیرهای واردات، نقدینگی، درآمدهای نفتی و تورم بر تغییرپذیری نرخ ارز با استفاده از رویکردهای هم انباشتگی جوهانسون – جوسیلیوس و ardl برای دوره زمانی 1370:1 تا 1391:4 پرداخته شود. نتایج حاصل از هر دو روش نشان می دهند که ضریب متغیر درآمدهای نفتی در بلندمدت معنی دار نمی باشد. همچنین اثر متغیرهای نقدینگی و تورم بر تغییرپذیری رشد قیمت ارز به ترتیب مثبت و منفی می باشند. این نتایج در کل نشان می دهند که مردم در دوره بلندمدت با افزایش تورم و نقدینگی، بیشتر به بازار دارایی های حقیقی و فعالیت های سوداگرانه در بازار ارز تمایل دارند.