اسفرزه متعلق به جنس plantago و خانواده plantaginaceae می باشد. این جنس دارای پراکنش جهانی است اما منشا اولیه آن هند و پاکستان می باشد. بذر این گیاه دارای موسیلاژ است که در واقع بخش اقتصادی آن به شمار می رود. موسیلاژ به علت داشتن ویژگی های با ارزش مانند پایدار کنندگی، سوسپانسیون کنندگی در صنایع آرایشی و داروسازی استفاده می شود. مطالعه کاریوتیپی 12 اکوتیپ بومی اسفرزه ایران نشان داد که کلیه اکوتیپ های مورد آزمایش دیپلوئید (8 =x 2 =n 2) می باشند. میانگین طول کلی کروموزوم ها (tl) در اکوتیپ های مورد مطالعه برابر µm 87/2 با دامنه µm 45/2 (e4) و µm 23/3 (e12)بود. همچنین میانگین حجم کروموزوم (tcv) در اکوتیپ های مورد مطالعه برابر ?m3 80/2 با دامنه ?m3 66/2 (e11) و ?m3 01/3 (e7) بود. همه اکوتیپ ها دارای دارای دو جفت ماهواره بر روی کروموزوم های 3 و 4 بودند که اندازه آنها بین µm 36/0 -34/0 متغییر بود. تجزیه واریانس نشان داد در اکوتیپ های مختلف اختلاف معنی داری در 8 پارامتر کروموزومی وجود دارد. شکل کلی کاریوتیپ ها تقریباً متقارن بودند و در کلاس a2 استبینز قرار گرفتند. همچنین فرمول کاریوتیپی همه اکوتیپ ها بر اساس روش لوان و همکاران،st 4m + 4 تعیین شد. نمودار پراکنش شاخص های نامتقارنی a1 و a2، اکوتیپ ها را در4 گروه مشخص نمود. با توجه به شاخص های کاریوتیپی s% و drl% به ترتیب اکوتیپ e4 متقارن ترین و e7 نامتقارن ترین کاریوتیپ را داشتند. طبق روش تجزیه به مولفه های اصلی، تجزیه کلاستر و نمودار پراکنش tl و ci اکوتیپ ها به 3 گروه تقسیم گردیدند. گروه اول شامل 9 اکوتیپe1-e11) به جز اکوتیپ های e4 و (e8، گروه دوم شامل اکوتیپ های e4 و e8و گروه سوم شامل اکوتیپ e12 بودند. آنالیز الگوی نواربندی c بر روی 12 اکوتیپ اسفرزه نشان داد، اختلاف معنی داری از نظر الگوی نواری بین کروموزوم های اکوتیپ ها وجود نداشت. به منظور مطالعه و تشخیص مورفولوژی کروموزومی بر روی کروموزوم های متافازی از نقشه فیزیکی نواحی توالی تکراری dna به عنوان نقاط اختصاصی و همچنین از الگوی نواربندی c استفاده گردید. الگوی نواربندیc تشخیص کروموزوم های همولگ را آسان نمود و هیبریداسیون dna فلوروسنت در محل به وسیله پروب 18s-26s rrna، نواحی سازمان دهنده هستکی nor nucleolus organizer region; را بر کروموزوم های 3 و 4 را مشخص نمود. برای القای تتراپلوئیدی تیمار صفر (به عنوان شاهد) و 25/0 %، 5/0 % ، 1 % کلشی سین بر روی مریستم انتهایی شاخساره گیاهچه های یک هفته ای در سه روز متوالی اعمال شد. نتایج القای تتراپلوئیدی نشان داد تغییرات معنی داری از نظر تعداد کروموزوم ها، طول روزنه، تراکم روزنه، اندازه بذر، طول سنبله، اندازه گرده و طول برگ بین گیاهان دیپلوئید و تتراپلوئید وجود دارد. نتایج نشان داد با افزایش غلظت کلشی سین گیاهچه ها از شکل طبیعی خود خارج می شدند همچنین درصد زنده ماندن گیاهچه ها کاهش می یافت. علت این امر بوجود آمدن سلول هایی با کروموزوم های نابرابر است که اغلب موجب مرگ یا تغییر شکل گیاهچه ها می شود. از برگ های گیاهان تتراپلوئید ماده قهوه ای تیره ای ترشح می شد که این ترشح همراه با تخریب و تجزیه درونی برگ بود. با توجه به نتایج القای تتراپلوئیدی موثرترین غلظت کلشی سین که بیشترین درصد زنده ماندن گیاهان تتراپلوئید را تولید کرد، غلظت 25/0% تعیین گردید.

کمبود ریزمغذی هایی همچون آهن، روی و ویتامین ها (گرسنگی پنهان) از عوامل اساسی تهدید کننده سلامتی در سراسر دنیا به شمار می رود. این کمبود در مناطقی مانند حومه شهرها و روستاها که منشا غذای مورد استفاده آن ها غلات و به ویژه گندم است محسوستر می باشد. ارزیابی تنوع ژنتیکی به عنوان راهبرد پایه ای در برنامه های اصلاح گیاهان برای شناسایی ژن های مقاوم نسبت به تنش ها، ژن های کنترل کننده صفات کمی و کیفی مطلوب و غیره ضروری است. به منظور ارزیابی تنوع ژتنیکی محتوی روی در دانه برخی از ارقام مورد کشت در ایران، 42 ژنوتیپ گندم مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی تنوع ژنتیکی در سطح مولکولی از 27 آغازگر چند شکل ریزماهواره استفاده شد. میزان تشابه بین افراد با استفاده از ضریب تشابه دایس و الگوریتم neighbor joining تعیین شد. دندروگرام حاصل از داده های ژنتیکی مطابقت قابل توجهی با اطلاعات شجره ای داشت و ژنوتیپ ها در خوشه-های مجزا قرار گرفتند. بیشترین میزان اطلاعات چند شکلی (pic) به میزان 7979/0 مربوط به آغازگر gwm282 و کمترین آن 0475/0 مربوط به آغازگر wmc289-2 بود. به منظور مطالعه تنوع ژنتیکی ارقام از نظر محتوی روی این ژنوتیپ ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و برای دو سال متوالی مورد کشت و ارزیابی قرار گرفتند. با توجه به نتایج مقایسه میانگین ها بر مبنایlsd فیشر، ژنوتیپ-های گاسپارد و سبلان از لحاظ محتوی zn در سال اول برتر بودند و با توجه به معنی دار نبودن اثر متقابل سال و ژنوتیپ بر مبنای نتایج حاصل از تجزیه مرکب، در سال دوم نیز رتبه بندی ارقام به همین منوال بود. دامنه تغییرات محتوی روی دانه در سال اول بین81-38 میلی گرم بر کیلوگرم و در سال دوم بین 65-33 میلی گرم بر کیلوگرم به دست آمد. برای تعیین نواحی کروموزومی مرتبط با جذب روی تجزیه رگرسیون گام به گام انجام شد و نشانگرهای barc48-b (1a)، (1a) barc48-c،gwm400-a (7b)، (7a) barc29-b، (2a) gwm312-a، (3a) barc67-c با صفت محتوی روی در بذر مرتبط بودند. برای بررسی میزان همبستگی بین ماتریس های فاصله حاصل از محتوی روی دانه و نشانگرهای ریزماهواره از آزمون مانتل استفاده شد. این آزمون در سطح 5? معنی دار نبود. بدین معنی که بین خوشه بندی حاصل از داده ها ی ژنوتیپی و صفت محتوی روی دانه مطابقت قابل توجهی وجود ندارد.

چکیده در این تحقیق، تنوع ژنتیکی 45 ژنوتیپ گندم تتراپلوئید امر اهلی و وحشی و پنج ژنوتیپ دوروم بررسی شد. گندم های امر شامل ارقام محلی جمع آوری شده از استان های آذربایجان غربی و کردستان به همراه ژنوتیپ های امر مربوط به برخی کشورهای هلال حاصلخیز بود. ژنوتیپ ها با استفاده از 27 نشانگر ریزماهواره (تقریباً دو نشانگر از هر کروموزوم) بر روی ژل پلی اکریل آمید واسرشت بررسی و همچنین طی کشت مجزایی در داخل گلخانه برای مقاومت به شوری مقایسه شدند. آغازگرها مجموعاً 178 آلل مختلف را با میانگین 59/6 آلل در هر لوکوس تکثیر کردند. تعداد آلل های تکثیر شده توسط هر آغازگر از 2 (xedm2) تا 11 (xgwm186) عدد متغیر بود. هتروزیگوتی آلل ها از 14/0 (xedm28) تا 90/0 (xgwm369) متغیر و دارای میانگین 68/0 بود. همبستگی معنی داری بین هتروزیگوتی مورد انتظار (ht) و تعداد آلل های هر نشانگر مشاهده شد (01/0 > p؛78/0=r). ضریب تمایز ژنی (25/0=gst) نشان داد که تنوع ژنتیکی بین و درون مناطق (کشورها) بترتیب 25% و 75% است. میانگین ضریب تنوع ژنی برای مناطق مختلف از 23/0 (امرهای اهلی آذربایجان) تا 66/0 (امرهای وحشی اردن) متغیر بوده و برای امرهای اهلی ایران 34/0 به دست آمد. بر اساس ضریب فاصله ژنتیکی (nei, 1972)، امرهای اهلی ایران کمترین فاصله را با امرهای اهلی ارمنستان داشتند (41/0 = ضریب فاصله ژنی). آزمایش های گلدانی در شرایط شاهد (ds m-1 85/2=ec) و تنش شوری (ds m-1 44/10) نشان داد که در تنش شوری، +na در برگ پرچم افزایش و نسبت k+/na+ کاهش پیدا کرده است (05/0 > p). بر اساس شاخص تحمل به تنش شوری (sti)، ژنوتیپ ها در سه گروه مقاوم، متوسط و حساس به تنش قرار گرفته اند. بیش از 45 درصد از جمعیت-های بومی ایران در گروه مقاوم به شوری بودند. این مطالعه اطلاعات واکنش به شوری و تنوع ژنتیکی گندم های امر ایرانی و ارتباط آن با نمونه های سایر کشورهای هلال حاصلخیز را نشان داد که می توان از آن در برنامه های نگهداری و اصلاح ذخایر ژنتیکی استفاده کرد. واژه های کلیدی: تنوع ژنتیکی، نشانگر ریزماهواره،گندم امر، ژل پلی اکریل آمید و تنش شوری

کمبود مواد ریزمغذی یا گرسنگی پنهان، در سراسر جهان و به ویژه در کشورهای در حال توسعه تهدیدی اساسی برای سلامتی به شمار میآید. کمبود آهن مهمترین عامل سوءتغذیه ناشی از کمبود مواد ریزمغذی و بیماریهای وابسته به آن است. گندم نان یکی از منابع اصلی غذایی در ایران و بیشتر کشورهای جهان است که قسمت عمده انرژی، پروتئین و مواد مغذی دیگر ازجمله ریزمغذیها از آن تامین میشود. به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی از لحاظ محتوی عنصر آهن دانه در ارقام گندم، 42 ژنوتیپ از گندمهای رایج در ایران مورد بررسی قرار گرفتند. ژنوتیپها در شرایط مزرعه و در دو سال متوالی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی کشت شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس برای هرکدام از سالها ژنوتیپها با هم دیگر اختلاف قابل ملاحظهای داشتند(p<0.001). براساس نتایج تجزیه واریانس مرکب، اثر متقابل سال و ژنوتیپ معنیدار بود(p<0.001) و وراثت پذیری عمومی محتوی آهن دانه 60درصد برآورد گردید. محتوی آهن دانه در سالهای اول (89-88) و دوم (90-89) به ترتیب در دامنه mg/kg90-40 و mg/kg62-32 و میانگین آن در سالهای اول و دوم به ترتیب mg/kg5/60 و mg/kg7/43 بود. بین محتوی آهن و درصد پروتئین دانه ژنوتیپها همبستگی مثبت قابل ملاحظهای مشاهده شد (r=0.447, p<0.01). تنوع ژنتیکی در ژنوتیپهای گندم در سطح مولکولی با استفاده از 35 نشانگر ریزماهواره ژنومی و هفت نشانگر ریزماهواره est مورد بررسی قرار گرفت. محتوای اطلاعات چند شکلی (pic) از 18/0 (xgwm473) تا 84/0 (xwmc617) با میانگین 54/0 بود. تجزیه خوشهای با استفاده از الگوریتم upgma و ضریب تشابه دایس انجام شد و ژنوتیپها در شش گروه دسته بندی شدند. دندروگرام حاصل از تجزیه خوشهای مطابقت خوبی با اطلاعات شجرهای و دیگر خصوصیات ژنوتیپها داشت. برای مشخص کردن ارتباط احتمالی بین جایگاه کروموزومی نشانگرها و صفت محتوی آهن دانه، تجزیه رگرسیون گام به گام انجام شد. براساس این روش جایگاههای (7bs)xgwm400، (4a,4bs,4d)xwmc617، (4al)xgwm160،(2al,5bs)edm54 و (6a,6b,6d)xbarc146 به طور قابل ملاحظهای با محتوی آهن دانه مرتبط بودند.

در این تحقیق واکنش به تنش شوری و ساختار کروموزومی لاین های bc1f5 حاصل از تلاقی یک رقم گندم نان (2n = 6x = 42, aabbdd) ایرانی به نام روشن و یک آلوهگزاپلوئید مصنوعی به نام تریتی پایروم (2n = 6x = 42, aabbebeb) بررسی شد. گونه دیپلوئید تینوپایروم بسارابیکوم (2n = 2x = 14, ebeb) بومی مناطق دریای سیاه و مدیترانه می باشد که در حضور 350 میلی مولار نمک طعام چرخه زندگی خود را تکمیل می کند. در غلات مقاومت به شوری شامل دو فرایند مستقل از هم، دفع سدیم و مقاومت بافتی می باشد. یکی از راه های تشخیص حضور ژنوم eb در زمینه ژنتیکی گندم، استفاده از نشانگرهای مولکولی edt-pcr است. تعداد 16 لاین و دو والد آن ها از نظر ترکیب کروموزومی، نسبت سدیم به پتاسیم و نسبت ماده خشک (rdm) در محیط کشت مایع بدون نمک (شاهد) و حاوی 100 میلی مولار نمک طعام (nacl) مورد ارزیابی قرار گرفتند. هشت لاین دارای یک جفت کروموزوم جابه جا شده توسط نشانگرهای مولکولی شناسایی شد که یک لاین دارای جابه جایی2eb(2b) و هفت لاین دیگر دارای جابه جایی6eb(6d) بودند. لاین دارای جابه جایی گروه دو نسبت به والد روشن دیرتر گل داده و از rdm بیشتری برخوردار بود. از تعداد 25 نشانگر plug، 10 نشانگر (40%) باند اختصاصی برای پنج کروموزوم متفاوت از ژنوم eb را در زمینه ژنتیکی گندم نشان دادند. این نتایج نشان دهنده کارایی مناسب این نشانگرها در تشخیص ژنوم های خویشاوند است.

داروهای گیاهی در بسیاری از فرهنگ های مختلف و در میان مردم ملت های مختلف نقش اساسی را در درمان بیماری ها بازی می کند. براساس گزارشات سازمان جهانی سلامت 80 درصد از مردم جهان، عمدتاً در کشورهای توسعه یافته، از داروهای گیاهی برای درمان اولیه بیماری ها استفاده می کنند. یکی از گیاهان مهم در زمینه مصارف دارویی سیاه دانه است که گیاهی علفی، یک ساله، دیپلوئید و خودگشن از خانواده آلاله می باشد و از تاریخچه مذهبی و قدیمی بسیاری برخوردار است. سیاه دانه بومی مناطق جنوب آفریقا، آسیای صغیر و شمال اروپا می باشد که دارای بذرهای سیاه رنگ و گل های سفید یا آبی کم رنگ تا پررنگ بوده. شکل میوه به صورت کپسول که حاوی بذر است. تا اکنون اطلاعاتی در مورد جمعیت های ژنتیکی این گیاه وجود ندارد. نشانگر scot یکی از نشانگرهای جدید می باشد که به منظور مطالعات تنوع ژنتیکی در جمعیت های مختلف گیاهی براساس تنوع در ناحیه حفظ شده کدون آغاز atg عمل می کند. در این مطالعه از 20 آغازگر برای بررسی تنوع ژنتیکی 39 اکوتیپ سیاه دانه که عمدتاً از مناطق مختلف ایران می باشند استفاده شد. کل نوارهای تولید شده به وسیله این آغازگرها 117 عدد بود که 49 عدد (88/41%) از نوارها چند شکل بودند. دامنه شاخص محتوی چندشکلی (pic) از 0657/0 تا 226/0 بود. در نهایت اکوتیپ ها در 12 گروه مختلف براساس ضریب تشابه ژاکارد و روش upgma دسته بندی شدند که مطابق مناطق جغرافیایی ایران نبود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مولکولی حاکی از 28% تنوع بین گروهی و 72% تنوع داخل گروهی بود و تنوع بین گروه ها و جمعیت ها معنی دار بوده است (p برابر 001/0). در نهایت براساس نتایج حاصل این اکوتیپ ها از مقدار مشابهت بالایی برخوردار بودند

بررسی تنوع ژنتیکی می¬تواند به طور وسیعی برای بهبود محصولات کشاورزی به کار رود. در این تحقیق، تنوع ژنتیکی 42 ژنوتیپ گندم اِمِر اهلی که از نوع گندم¬های تتراپلویید است بررسی شده است که شامل ژنوتیپ¬های محلی جمع آوری شده از استان های آذربایجان غربی و کردستان به همراه ژنوتیپ های امر مربوط به برخی کشورهای هلال حاصلخیز بود. تعداد 10 عدد نشانگر est-pcr و تعداد 20 عدد نشانگر scot برای بررسی تنوع ژنتیکی به کار رفت. همچنین برخی صفات ریختاری ژنوتیپ¬ها در قالب یک طرح بدون تکرار به صورت تصادفی و تعداد سه بوته از هر ژنوتیپ در یک کپه در زمین تحقیقاتی دانشگاه کردستان بررسی شدند که در نتیجه آن تنوع ریختاری بالایی در بین ژنوتیپ¬ها از نظر صفاتی چون طول ساقه، طول برگ پرچم، طول سنبله، تعداد سنبلچه، وزن هزار دانه، تعداد ساقه، طول ریشک و فاصله برگ پرچم تا سنبله مشاهده شد. در بین آغازگرهای est-pcr،مقدار pic از 0667/0 (آغازگر 1627 tanc) تا 3410/0 (آغازگر 1140 tanc) متغیر بود. چون نشانگر est-pcr، تنوع بالای ژنوتیپ¬ها را به خوبی منعکس نکرد برای تکمیل کار از نشانگرهای scot استفاده شد. تمامی نشانگرهای به کار برده شده scot چند شکل بودند. مقدار pic آن¬ها از 1761/0 (آغازگر scot35) تا 3243/0 (آغازگر scot22) متغیر بود. تجزی? خوشه ای داده های مولکولی و ریختاری بر اساس ضریب تشابه ژاکارد انجام گرفت و دندروگرام¬های مربوطه رسم شد که در آن ژنوتیپ¬های محلی در کنار یکدیگر ظاهر شده و تنوع کمتری را نشان دادند. در این تحقیق ضریب کوفنتیک scot(8190/0 =r) بالاتر از ضریب کوفنتیک est-pcr(8070/0 =r) به دست آمد. این مطالعه نشان داد که تنوع زیادی در بین ژنوتیپ-های گندم اِمِر وجود داشته و بهره گیری از صفات ریختاری در کنار استفاده از نشانگرهای مولکولی می تواند به مطالع? بهتر تنوع ژنتیکی کمک کند.

آجیلوپس تریانسیالیس (aegilops triuncialis; 2n=4x=28; ctctutut) یکی از گونه¬های تتراپلوئید جنس آجیلوپس می¬باشد که بسیاری از اکسشن¬های آن منبع با¬ارزشی از ژن¬های مقاومت به تنش¬های زنده و غیر¬زنده می¬باشند. در این پژوهش ارقام گندم نان (2n=6x=42; aabbdd) به نام¬های امید، نوید، زرین، پیشگام و mv-17 با گونه آجیلوپس تریانسیالیس تلاقی داده شده و هیبریدهای f1 و f2 )حاصل از خودباروری (f1 مورد بررسی سیتوژنتیکی قرار گرفتند. ارقام مختلف گندم نان از لحاظ میزان تلاقی¬پذیری متفاوت بودند. به¬طور متوسط میزان تلاقی¬پذیری در حدود 46/24¬% و فراوانی تشکیل بذرهای هیبرید نسل دوم در حدود 3/54¬% برآورد گردید. در این پژوهش هیبریدهای حاصل از تلاقی گندم نان و آجیلوپس تریانسیالیس، همه دارای 35 (n=5x=35; abdutct) کروموزوم و آمفی¬پلوئیدهای (هیبریدهای نسل دوم یا f2) حاصل نیز دارای تعداد متفاوتی از کروموزوم¬ها از 35 تا 70 عدد بودند. در بررسی متافازi میوز برای هیبریدهای نسل اول به¬طور متوسط 7 عدد بی¬والنت میله¬ای و 21 عدد یونی¬والنت مشاهده شد. هیبریدهای نسل اول دیر¬رس¬تر (25 الی 30 روز) از والد مادری (گندم) خود بودند. فراوانی لاین¬های bc1f1 حاصل از تلاقی¬برگشتی هیبریدهای نسل اول (♀) با والد مادری (♂)، نسبت به بذرهای f2 حاصل از خودباروری کمتر و در حدود 1/27¬% بود. یکی از راه¬های تشخیص حضور ژنوم ut در زمینه ژنتیکی گندم و آجیلوپس، استفاده از نشانگرهای مولکولی est-pcr است. در مجموع از 17 نشانگر plug استفاده شد که در بین آنها تنها دو نشانگر tanc1248 و tanc1300 اختصاصی ژنوم ut شناسایی شدند.

داروهای گیاهی در بسیاری از فرهنگ های مختلف و در میان مردم ملت های مختلف نقش اساسی را در درمان بیماری ها بازی می کند. براساس گزارشات سازمان جهانی سلامت 80 درصد از مردم جهان، عمدتاً در کشورهای توسعه یافته، از داروهای گیاهی برای درمان اولیه بیماری ها استفاده می کنند. یکی از گیاهان مهم در زمینه مصارف دارویی سیاه دانه است که گیاهی علفی، یک ساله، دیپلوئید و خودگشن از خانواده آلاله می باشد و از تاریخچه مذهبی و قدیمی بسیاری برخوردار است. سیاه دانه بومی مناطق جنوب آفریقا، آسیای صغیر و شمال اروپا می باشد که دارای بذرهای سیاه رنگ و گل های سفید یا آبی کم رنگ تا پررنگ بوده. شکل میوه به صورت کپسول که حاوی بذر است. تا اکنون اطلاعاتی در مورد جمعیت های ژنتیکی این گیاه وجود ندارد. نشانگر scot یکی از نشانگرهای جدید می باشد که به منظور مطالعات تنوع ژنتیکی در جمعیت های مختلف گیاهی براساس تنوع در ناحیه حفظ شده کدون آغاز atg عمل می کند. در این مطالعه از 20 آغازگر برای بررسی تنوع ژنتیکی 39 اکوتیپ سیاه دانه که عمدتاً از مناطق مختلف ایران می باشند استفاده شد. کل نوارهای تولید شده به وسیله این آغازگرها 117 عدد بود که 49 عدد (88/41%) از نوارها چند شکل بودند. دامنه شاخص محتوی چندشکلی (pic) از 0657/0 تا 226/0 بود. در نهایت اکوتیپ ها در 12 گروه مختلف براساس ضریب تشابه ژاکارد و روش upgma دسته بندی شدند که مطابق مناطق جغرافیایی ایران نبود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مولکولی حاکی از 28% تنوع بین گروهی و 72% تنوع داخل گروهی بود و تنوع بین گروه ها و جمعیت ها معنی دار بوده است (p برابر 001/0). در نهایت براساس نتایج حاصل این اکوتیپ ها از مقدار مشابهت بالایی برخوردار بودند.

گندم به خانواده¬ی گندمیان (یا پوآسه) و طایفه¬ی تریتیسه تعلق دارد. گندم از سالیان بسیار دور، مهم¬ترین منبع غذایی بوده است. آجیلوپس¬ها از جمله اجداد وحشی گندم هستند که به عنوان منابع ژنی ارزشمند و بی¬نظیر در تکامل و اصلاح گندم به شمار می¬آیند. فرسایش ژنتیکی برخی گونه¬های وحشی گندم، انگیزه تحقیق برای بررسی تنوع ژنتیکی موجود در خویشاوندان وحشی را ایجاد کرده است. به همین منظور، تنوع ژنتیکی در بین 23 ژنوتیپ گونه¬های دیپلوئید تریتیکوم (triticum spp.) و آجیلوپس(aegilops spp.) با استفاده از 59 نشانگر مولکولی scot، irap، ترکیب نشانگرهای irap-scot و est-ssr ارزیابی شد. همه¬ی نشانگرها، نوارهای تکرارپذیر و قابل نمره¬دهی ایجاد کردند. در کل، 616 نوار تشکیل شد که 525 نوار (23/85 درصد) از آن¬ها چندشکل بودند. بر اساس آزمون مانتل همبستگی قابل توجهی (p<0.001) بین ماتریس تشابه این نشانگرها وجود داشت. با استفاده از مجموعه داده¬های ژنتیکی، تجزیه خوشه¬ای بر مبنای ضریب تشابه ژاکارد و الگوریتم upgma انجام شد و ژنوتیپ¬ها در پنج گروه دسته¬بندی شدند. دسته¬بندی ژنوتیپ¬ها تا حدود زیادی با منشأ ژنوتیپ¬های مورد بررسی مطابقت داشتند. مقایسه¬ی الگوهای حاصل از تجزیه خوشه¬ای بر اساس همه¬ی نشانگرهای مورد استفاده نشان داد که مطابقت گروه¬ها با خاستگاه بر مبنای آغازگرهای irap، ترکیب آغازگرهای irap-scot و est-ssr بیشتر از scot بوده است.

یولاف یا جو دوسر، گیاهی متعلق به جنس avena و از خانواده گندمیان است. یولاف از نظر اهمیت در میان غلات، در جایگاه ششم قرار گرفته است. در این مطالعه، از انواع مختلف آغازگرهای scot ، irap و همچنین ترکیب آغازگرهای scot و irap استفاده شد. مطالعه کاریوتیپی ژنوتیپ های یولاف نشان داد که کلیه ژنوتیپ های مورد آزمایش هگزاپلوئید (42 =x 6 =n 2) می باشند. بر اساس مطالعه نشانگرهای مولکولی وکاریوتیپ تنوع قابل توجهی بین ژنوتیپ های یولاف آشکار شد.

چکیده ندارد.