بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‏های بومی پیاز ایرانی در مقایسه با انواع خارجی چکیده: برنامه های اصلاحی گیاهان بر اساس تنوع و انتخاب صفات برتر کمی و کیفی صورت می گیرد. لذا، ارزیابی تنوع ژنتیکی، اولین مرحله در برنامه های اصلاحی است. در این راستا، استفاده از روش های جدید مطالعه‏ی تنوع ژنتیکی ضروری به نظر می رسد. در این بررسی تعیین تنوع ژنتیکی سیزده ژنوتیپ پیاز ایرانی در مقایسه با دو ژنوتیپ خارجی با استفاده از نشانگر رپید ( rapd) صورت گرفته است. پس از استخراج dna و بهینه سازی شرایط آزمایش، یازده آغازگر تصادفی استفاده شد که در ژنوتیپ های پیاز چند شکلی نشان داده بودند. محاسبات آماری بر اساس ضریب تشابه جاکارد و گروه بندی به روش upgma با استفاده از نرم افزار ntsys ver. 2.02 انجام شد. در نمودار حاصل در حد تشابه 94 درصد ژنوتیپ ها در پنج گروه جای گرفتند. ضریب کوفنتیک(cophenetic) بین ماتریس تشابه و نمودار حاصل87/0r = به دست آمد. ژنوتیپ های سفید قم و یزد با ضریب تشابه 94 درصد بیشترین تشابه و ژنوتیپ های کاشان و پادوک با ضریب تشابه 30 درصد کم ترین تشابه را نشان دادند. ژنوتیپ های تگزاس‏ارلی‏گرانو و خمین در یک گروه با ضریب تشابه 80 درصد و یلو سوئیت‏ ‏اسپانیش و یاسوج با ضریب تشابه 83 درصد در گروه دیگر قرار گرفتند. لذا، این احتمال وجود دارد که اجداد اولیه‏ی دو ژنوتیپ تگزاس‏ارلی‏گرانو و سوئیت‏یلو‏اسپانیش متعلق به ژنوتیپ‏های مورد آزمون ایرانی باشند. کلید واژه ها: پیاز (allium cepa) ، تنوع ژنتیکی، ژنوتیپ‏های پیاز ایرانی، rapd studies on genetic diversity of iranian onion in comparison to exotic genotypes abstract plant breeding programs are based on variation and selection of high quality and quantity characters. evaluation of genetic materials is the first step in every breeding program. the use of new methods of genetic variation studies are very necessary, in order to select the hybrid parents and determination of genotypes relationship. random amplified polymorphic dna (rapd) molecular marker has been already used to determine genetic diversity. in this study rapd marker was used to verify genetic diversity between 13 iranian onion genotypes in comparison to two american ones. the data were subjected to statistical analysis, using ntsys, ver. 2.02 software based on similarity coefficient matrix with upgma method. the cophenetic coefficient between similarity matrix and the resulted dendrogram was r = 0.87.the result showed that the analyzed genotypes had a genetic similarity rate of 94 percent for sephid ghom and yazd. whereas, azarshahr and behbahan with 32 percent were ranked in an another group respectively as far as similarities are concerned. so, texas early grano and khomain are in the same group with similar coefficient of 80 percent. yellow sweet spanish and yasouj are also in the same group too. in the view, it seems to be that, there are similarities, indicating the ancestors are from the southwest asia, iran. key words: onion ( allium cepa), genetic diversity, iranian genotype onion, rapd

بیماری قارچی لکه موجی از مهم ترین بیماری های سیب زمینی در استان های همدان، اردبیل، فارس و اصفهان است. برای شناسایی عامل بیماری از 7 منطقه ی مهم سیب زمینی کاری هر استان از بافت های بیمار نمونه برداری گردید و پس از جداسازی، خالص سازی و مطالعه ی خصوصیات ریخت شناسی، 28 جدایه قارچ a. alternata به دست آمد. میزان رشد پرگنه ی این 28 جدایه روی محیط های سیب زمینی/ دکستروز/آگار (pda) و بلغور ذرت/ آگار (cma)، در دماهای 20، 25 و 30 درجه سانتی گراد و در اسیدیته های 5، 6 ، 7 و 8 مورد آزمایش قرار گرفتند که میزان رشد پرگنه ی قارچ روی محیط pda در دمای 25 درجه و اسیدیته ی 6 بیشتر بود. آزمون بیماری زایی این جدایه ها در گلخانه روی رقم آگریا نشان داد که این جدایه ها در درصد بیماری و شاخص بیماری در 8 و در شدت بیماری در 5 خوشه ی آماری قرار گرفتند، درحالی که جدایه های فارس و اصفهان بیشترین شاخص های بیماری زایی را نشان دادند. برای تعیین تنوع ژنتیکی این جدایه ها پس از جدا و خالص سازی dna آنها، با استفاده از 15 آغازگر تحت واکنش زنجیره ای پلیمراز (pcr) قرار گرفتند و سپس با الکتروفورز افقی روی ژل آگارز، باندهای ژنومی آنها تشخیص داده شد و داده های ماتریسی به دست آمده با استفاده از نرم افزار nt sys-pc خوشه بندی آماری گردیدند. نتایج نشان داد که خوشه بندی آماری تنوع ژنتیکی این جدایه ها با آغازگر opp-16 (5´-ccaagctgcc-3´) بیشترین شباهت را با خوشه بندی شاخص بیماری زایی دارد. بنابراین از این آغازگر می توان برای تشخیص قدرت بیماری زایی این قارچ استفاده نمود. شناسایی عامل این بیماری در این 4 استان، نقش محیط، دما و اسیدیته در رشد پرگنه ی آن، قدرت بیماری زایی، تنوع ژنتیکی و امکان استفاده از آغازگر opp-16 برای شناسایی قدرت بیماری زایی جدایه ها برای اولین بار گزارش می شوند.

‏های امیدبخش زودرس و میان‏رس سیب زمینی به بیماری لکه موجی در شرایط گلخانه و مزرعه در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت و صفات درصد آلودگی و شدت بیماری در مراحل مختلف رشد ارقام و لاین‏های سیب زمینی تعیین گردیدند. بررسی های آماری بر اساس آزمون چند دامنه ی دانکن (dmrt) و با استفاده از نرم افزارهای sasو spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. داده های حاصله بر حسب شدت بیماری به پنج گروه متمایز مقاوم، نسبتاٌ مقاوم، متحمل، نسبتاٌ حساس و حساس بیماری لکه‏موجی ناشی ازگونه‏ی قارچalternataalternaria یکی از بیماری‏های مهم و همه‏گیر سیب‏زمینی است که خسارت قابل توجهی به این محصول وارد می‏نماید. لذا، با توجه به اهمیت موضوع و در راستای کاهش مصرف سموم، دستیابی به ارقام مقاوم یا متحمل امری اجتناب ناپذیر است. بدین منظور حساسیت 54 رقم فرانسوی و لاینطبقه بندی شدند. در نهایت از آزمون تجزیه ی خوشه ای در تایید نتایج آماری فوق استفاده گردید. مطالعات نشان داد که ارقام و لاین‏های مورد آزمون از حساسیت متفاوتی در واکنش به عامل بیماری‏زا و توسعه‏ی بیماری برخوردار بوده و ارقام و لاین‏ها به طور مستقل عمل نمودند. ایجاد و گسترش بیماری روی ارقام و لاین های مورد آزمون در سطح معنی دار متفاوت و متمایز گردید. در این راستا، از 54 رقم فرانسوی و لاین‏های مورد آزمون در مزرعه، رقم آلودی و لاین‏های 7-397045 و 8-394002 با بیشترین شدت آلودگی و لاین‏های 4-397082، 2-397082، 15-397045، 7-397075 و 2/15 دیررس با کمترین شدت آلودگی بودند. در صورتی‏که از 20 رقم فرانسوی و لاین‏های مورد آزمون در گلخانه، رقم سینورا و لاین‏های 7-397045 و 8-394002 دارای بیشترین آلودگی و لاین‏های 2-397045، 35 دیررس و 7-397075 دارای کمترین آلودگی بودند. برای تعیین تنوع ژنتیکی این جدایه‏ها پس از جدا و خالص سازی dna آن‏ها، با استفاده از 15 آغازگر تحت واکنش زنجیره‏ای پلیمراز (pcr) قرار گرفتند و سپس با الکتروفورز افقی روی ژل آگاروز، باند‏های ژنومی آن‏ها تشخیصداده شد و داده‏های ماتریسی به دست آمده با استفاده از نرم افزارnt sys-pcخوشه بندی آماری گردیدند. نتایج نشان داد که خوشه بندی آماری تنوع ژنتیکی این جدایه‏ها با آغازگر opp-16 (5’-ccaagctgcc-‘3)بیشترین شباهترا با خوشه بندی شاخص بیماری‏زایی دارد. بنابراین از این آغازگر می‏توان برای تشخیص قدرت بیماری‏زایی این قارچ استفاده نمود.

چغندر قند با نام علمی beta vulgaris یکی‏ از خسارت‏زاترین‏ بیمارگرهای چغندر قند در اراضی تحت کشت این محصول به شمار می‏آید. به‏طوری‏که زمین‏های‏ آلوده‏ به‏ این‏ نماتد، کشت‏ این‏ محصول‏ را به ‏مخاطره انداخته است. متجاوز از 50 بیماری متفاوت از قارچ¬ها، باکتری¬ها، ویروس¬ها و نماتدها می توانند چغندرقند را از زمان کاشت تا برداشت و در انبار مورد حمله قرار دهند. در این میان نماتد مولد سیست چغندرقند (heterodera schachtii) یکی از مهمترین این بیماری¬هاست. نماتد چغندر¬قند در سال 1850 توسط هرمان شاخت (herman schacht) درآلمان به عنوان آفت چغندر¬قند مشاهده و در سال1871به وسیله آدولف اشمیت adolf schmidt)) نامگذاری گردید (اخیانی و همکاران، 1372). روش های کنترل این نماتد شامل به کارگیری روش های زراعی از جمله تناوب واستفاده از گیاهان تله، کاشت زود هنگام واستفاده از سموم نماتدکش است. به طور کلی، بهترین روش مبارزه با این نماتد تناوب 3 تا 7 ساله با گیاهان غیر میزبان می باشد. با توجه به اینکه تا کنون گزارش مستندی در خصوص استفاده از کودهای آلی جهت کنترل نماتد سیستی چغندرقند ارائه نگردیده است، لذا جهت بررسی امکان کنترل این نماتد آزمایشی با استفاده از کودهای آلی در دو سطح مزرعه (مزارع آلوده اطراف کارخانه قند اصفهان) و گلخانه انجام پذیرفت. این آزمایش شامل هفت تیمار(کودهای نپوسیده دامی، مرغی ، کود سبز (ضایعات برگ کلم)، دو نوع کمپوست 08و015(کودهای تولیدی شهرداری از جمع آوری زباله های شهری) ،ورمی کمپوست و شاهد ) در سه تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی صورت گرفت. داده های مربوط به جمعیت نهایی تعداد تخم و لارو سن دوم موجود در هر سیست و در هر گرم خاک مبنای تجزیه وتحلیل آماری قرار گرفت. فاکتور تولید مثل و درصد کاهش و یا افزایش جمعیت نماتد سیستی چغندرقند، در هر تیمار نسبت به جمعیت اولیه ی همان تیمار محاسبه گردید. نتایج حاصله نشان داد تیمار کود مرغی به میزان 40 تن در هکتار بیشترین اثر را در کاهش جمعیت نهایی نماتدسیستی چغندر قند نسبت به سایر تیمارها و شاهد داشته است. بیشترین میزان افزایش فاکتورهای رشدی نیز در این تیمار دیده شده است. تیمارهای کود مرغی 20 تن در هکتار و کمپوست 15 به میزان 60 تن در هکتار از لحاظ آماری تفاوتی بایکدیگر نداشتند و هردو در یک گروه آماری در رده¬های بعدی قرار گرفتند. همچنین تیمار کود مرغی 10 تن در هکتار و کمپوست 8 به میزان60 تن در هکتار از لحاظ آماری تفاوت معنی داری با یکدیگر نداشتند. تیمارهای ورمی کمپوست به میزان 20 تن در هکتار ، تیمار برگ کلم 20 تن در هکتار و تیمار کود گاوی 20 تن در هکتار ، کمترین درصد کاهش جمعیت را نشان دادند.

گندم با نام علمیtriticum aestivum l. از مهمترین غلات مورد استفاده بشر در طول زمان های مختلف به شمار می آید. در ایران بیشتر از 9 میلیون هکتار (60 درصد زمین های زراعتی) زیر کشت غلات می باشد که حدود 6/6 میلیون هکتار از آن را گندم دربر می گیرد. اصل و منشاء محصول سالم و فراوان و کافی، بذر سالم می باشد و بذر آلوده نمی تواند گیاهچه سالم و گیاه سالم تولید کند. در میان بسیاری از فاکتورهایی که در سلامت بذر تاثیر دارد مهمترین عامل قارچ های بذرزاد می باشد که بر روی قدرت جوانه زنی و قوه نامیه بذور تاثیر می گذارد و درنهایت منجر به کاهش شدید محصول در یک سال زراعی می گردد. میزان زیادی از عوامل بیماری زای گیاهی از طریق بذور به گیاه و مزرعه وارد می شوند. بسیاری از بیمارگرها بر روی یا درون بذور منتقل می شوند. میزان خسارت وارده توسط بیمارگرها ی بذر زاد روی گندم 15 تا 90% در مزارع بدون ضدعفونی گزارش شده است. یکی از اساسی ترین استراتژی ها برای تولید بذور غیرآلوده و گواهی شده شناسایی عوامل بیمارگر بذرزاد در مزارع گندم در حال رشد می باشد. در این مطالعه آلودگی قارچی ارقام مختلف گندم انبار شده در سیلوهای استان چهار محال و بختیاری مورد بررسی قرار گرفت و از روشهای کشت آگار و بلاتر برای شناسایی انواع مختلف قارچ موجود در این ارقام استفاده شد نتایج این تحقیق نشان می دهد قارچ های aspergillus ، alternaria، fusarium ، bipolaris ، cephalosporium sp. ، monilia ، pithomyces و penicillum از بیشترین فراوانی برخوردار بوده است .بیشترین مقدار آلودگی به قارچ مربوط به جنسsp. monilia وsp. aspergillus و کمترین آلودگی مربوط به جنس های bipolaris sp. و cephalosporium sp. می باشد. این نتایج موید آن است که شرایط برداشت و نگهداری ارقام مختلف گندم بایستی مورد توجه قرار گیرد و با یک مدیریت علمی و ارزیابی مرحله به مرحله، خطرات آلودگی به قارچ ها و کنترل ازدیاد آنها مورد توجه قرار گیرد

نماتود سیستی چغندرقند ( heterodera schachtii ) یکی از مهمترین عوامل بیماری‏زای چغندرقند در ایران و جهان می‏باشد. در این تحقیق اثر جدایه‏های قارچی fusarium solani ،verticillium chlamydosporium trichoderma harzianum (دو جدایه) و thalaromyces flavus (دو جدایه) و دو ترکیب زیستی ماری‏گلد و تریکومیکس‏اچ‏ وی به منظور کنترل بیولوژیک این نماتود در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 تکرار در آزمایشگاه و گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش‏های گلخانه‏ای، از خاک غیرسترون (خاک مزرعه) برای تعیین اثر تیمارهای قارچی و زیستی روی جمعیت نماتود سیست چغندرقند استفاده شد. جدایه‏های قارچی تکثیر یافته روی محیط دانه گندم و همچنین ترکیبات زیستی، با یک دوم بالایی خاک مزرعه آلوده به نماتود مخلوط گردیدند، پس از کاشت بذور چغندرقند درون گلدان‏های پلاستیکی، گلدان‏ها درون گلخانه با دمای 2±25 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 80-60 درصد و شرایط تناوب 12 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی به مدت 90 روز نگهداری گردیدند. بوته‏های چغندرقند رشد یافته در خاک مزرعه، از نظر فاکتورهای رشدی طول ریشه و برگ، وزن تر و خشک ریشه و وزن خشک برگ دارای اختلاف معنی‏داری (01/0p=) هستند ولی از نظر فاکتور وزن تر برگ اختلاف معنی‏داری ندارند و دو قارچ فوزاریوم و ورتیسیلیوم، نسبت به بقیه تیمارها، باعث رشد بیشتر بوته‏های چغندرقند شدند. در آزمایشگاه تنها جدایه‏های قارچی مورد بررسی قرار گرفتند بدین صورت که روی محیط کشت pda، سیست نماتود و قارچ در کنار یکدیگر قرار داده شدند.

جو (hordeum vulgar l.) یکی از محصولات استراتژیک جهانی به شمار می آید که به لحاظ اهمیت در رده‏ی چهارم جهانی، پس از گندم، ذرت و سویا قرار دارد. جو به عنوان یک غله دانه ریز، موارد استفاده گوناگون دارد. بیماری سیاهک آشکار جو با نام علمی ustilago nuda یکی از معضلات مهم زراعی جو در کشور است که به این منظور پروژه های متعددی در ابعاد مختلف به زراعی، به نژادی و شیمیایی در سطح ملی در حال انجام است. البته سایر بیماری ها مثل لکه قهوه ای bipolaris sorokiniana نیز از نظر اهمیت قابل توجه می باشد. دراجرای این تحقیق به منظور بررسی عکس‏العمل ارقام رایج جو به بیماری سیاهک آشکار و لکه قهوه‏ای جو ، بذور4 رقم از ارقام موجود و خالص در مرکز تحقیقات نهال و بذر اصفهان با نام‏های یوسف ، فجر 30 ، ریحان 3 و رقم حساس نصرت انتخاب و با تراکم‏های 300، 400 و 500 دانه در هر متر مربع در سه تکرار به صورت طرح آماری فاکتوریل در دو منطقه اصفهان و اردستان کشت گردید. نتایج نشان داد که آلودگی به بیماری سیاهک آشکار جو از نظر رقم و تراکم در مناطق اصفهان و اردستان در سطح یک درصد معنی داربوده که به ترتیب ارقام ریحان 3 با 062/0 و نصرت با 019/0درصد در تراکم 300در اصفهان و در تراکم 400 عدد بذر در هر متر مربع در ارستان، کمترین آلودگی را داشته‏اند. از لحاظ سایر خصوصیات مورفولوژیک مانند اندازه قطر اسپور‏ها ، رنگ اسپور‏ها در مشاهدات میکروسکوپ الکترونی و نوری هیچ گونه تفاوتی دیده نشد. هم‏چنین، آلودگی به بیماری لکه قهوه‏ای از نظر رقم دراصفهان و اردستان در سطح یک درصد معنی‏دار و به ترتیب ارقام ریحان 3 با 21/0و نصرت با3/0 درصد کمترین آلودگی را در تراکم 300 عدد بذر در هر متر مربع داشته‏اند.بررسی‏های اثر رقم،مکان وتراکم و نیزتراکنش آن‏ها بر یکدیگر اثرات قابل توجه و معنی‏داری در برداشت.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.