نام پژوهشگر: فاطمه خزامی نژاد

بررسی مضمونی و بصری نگاره های خمسه نظامی موجود در کتابخانه مدرسه عالی شهید مطهری- پروژه عملی: تصویرآرایی یکی از داستانهای غیرمصور خمسه نظامی با استفاده از عناصر بصری و ویژگی های مضمونی نسخه ی خطی خمسه نظامی موجود در کتابخانه مدرسه عالی شهید مطهری
thesis وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری 1394
  فاطمه خزامی نژاد   مهناز شایسته فر

نگارگری ایرانی هنری اصیل و والاست که ضمن در برداشتن مفاهیم والای عرفانی ترکیب های چشم-نوازی از عناصر بصری را به مدد قدرت خیال درخود جای داده است. تأثیر مستقیم شعر و ادب فارسی بر نگارگری به عنوان یکی از هنرهای اصیل ایرانی، در تمامی ادوار، به ویژه در اوج درخشش، در عصر صفوی بسیار مشهود است. در این دوره نسخ بیشماری کتابت و مصور گردیده که در زمره نفیس ترین نسخ خطی دنیا قرار گرفته اند. یکی از آثار فاخر و ناشناخته این دوره نسخه خمسه نظامی است که هم اکنون در کتابخانه مدرسه عالی شهید مطهری نگهداری می شود. این نسخه مشتمل بر سی نگاره، با نمادگرایی عالی و رنگ آمیزی باشکوه می باشد که سبک تبریز به کار رفته در آنها به خوبی توانسته، خیال انگیزی شعر نظامی را به نمایش بگذارد. در این تحقیق دوازده نگاره ممتاز این نسخه بر اساس اهمیّت موضوعی و ارجحیت داستانی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته است. شناخت مکتب تبریز و ویژگی های آن و به تبع، ویژگی نگاره های این نسخه و بررسی مضمون و عناصر بصری تأثیر گذار بر این نگاره ها، موضوع این تحقیق می باشد. در این پایان نامه گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اسنادی و روش تحقیق نیز به صورت تاریخی، توصیفی و تحلیلی انجام گرفته است. دستاورد حاصل از این تحقیق آن است که تمامی عناصر تصویری و بصری نگاره-ها ، اعم از: ترکیب بندی، رنگ بندی و فضای کلی حاکم بر نگاره ، در جهت ایجاد وحدت هنری و در خدمت القای مفاهیم مورد نظر نظامی شکل گرفته اند و نگارگر به خوبی توانسته، به مدد نمادها و نشانه های تصویری، ارتباطی قوی بین متن و تصویر برقرار نماید.