نام پژوهشگر: مهدی محقق
شهرام رستمی محمدرضا نصیری
از نوآوری های امیرکبیر تأسیس دارالفنون بود. یکی از هفت شعبه مدرسه دارالفنون، رشته پزشکی بود. در این پژوهش نحوه و چگونگی آموزش پزشکی در این مدرسه شرح داده شده است و تغییر و تحوّلاتی که در اثر این فرآیند در پزشکی ایران ظاهر گردید، در هفت مقوله طب تشریح و کالبد شکافی، عمل سنگ مثانه، تعمیم آبله کوبی همگانی، ایجاد بیمارستان های جدید، مجلس حفظ الصحه، لزوم داشتن تصدیق برای پزشکان و تحوّل در داروسازی بررسی و تبیین شده است. همچنین به شرح حال، آثار و تألیفات و نوآوری های معلمان و مدرسانی که در این امر تأثیرگذار بودند، پرداخته شده است. این افراد به دو دسته معلمان خارجی و ایرانی تقسیم بندی شده اند. معلمان خارجی عمدتاً معلّم طب فرنگی مدرسه بودند. شاخص ترین آنها دکتر پولاک ، دکترطولوزان و دکتر شلیمر هستند که با تربیت شاگردان و تألیف آثاری ارزشمند ، به ترویج و رواج طب جدید در ایران کمک کردند. مدرسین ایرانی دو دسته هستند دسته اول طبیبان سنتی هستند که عهده دار تدریس طب ایرانی یا سنتی در مدرسه دارالفنون شدند. دسته دوم هم پزشکان فارغ التحصیل مدرسه دارالفنون بودند که پس از فارغ التحصیل شدن و دسته ای از آنها پس از ادامه تحصیلات تکمیلی، تدریس طب نوین را در مدرسه به عهده گرفتند. شاخص ترین چهره های این دسته دکترعلی اکبرخان نفیسی ناظم الاطبا ، دکتر محمد کرمانشاهی و دکتر خلیل خان ثقفی اعلم الدوله هستند که راه معلمان اروپایی خود را ادامه دادند.
رضا دادگر مهدی محقق
علوم پزشکی به عنوان یکی از علوم مورد نیاز بشر ، همیشه دارای ارزش و جایگاه خاصی بوده است و به عنوان یکی از علوم حیاتی -کاربردی در جوامع انسانی مطرح بوده و هست. این دانش ها در طول تاریخ ، سیر تکاملی خود را طی کرد و در مواقعی رکود نیز داشته و در دوره هایی به شکوفایی و درخشندگی خاصی دست یافته است و آن شکوفایی هم تحت تاثیر اعتقادات ،فرهنگها ،اوضاع اجتماعی ،اقتصادی و علمی ،...قرار داشته است. در دوره اسلامی نیز این دانش ها فراز و نشیب هایی را طی کرده است و در مدتی به شکوفایی و اوج خود رسیده است این مدت شکوفایی که در قرن های سوم تا هفتم هجری قمری به وقوع پیوست شاهد تحولات مهمی در تاریخ علم بوده است و در این زمان علاوه بر خدمات ، آموزش ها و پژوهش ها ، آثار و نگاشته های ارزشمندی در طب پدید آمده است . در این پژوهش که به روش کتابخانه ای و به صورت توصیفی- تحلیلی به سامان رسیده است به بررسی سیر نگاشته های طبی در قرن های سوم تا هفتم هجری قمری پرداخته شده است . این پژوهش که در سه فصل تنظیم شده است ، نشان می دهد که نویسندگان مختلفی ، آثار علمی-طبی گرانبهایی در این دوره پدید آمده است و در بسیاری از زمینه های می توان به نوآوری ها و دستاوردهای آنان اذعان کرد و از آنها در جهت رفع نیازهای کنونی نیز بهره برد . از نتایج این پژوهش اینکه متاسفانه عدم آگاهی و به کارگیری تجربیات برگرفته از تاریخ بویژه تاریخ علم پزشکی هزینه های گزافی را برجامعه علمی تحمیل می کند و باعث دوباره کاری ها و موازی کاری های فراوان می گردد.
زهره امامی مهدی محقق
فلاسفه و حکمای اخلاق در مقام تعریف حکمت عملی بر " مصالح اعمال و افعال" تکیه کرده و سه باب تهذیب اخلاق ، تدبیر منزل و سیاست مدن را عمدتاً در قالب های فلسفی – کلامی عرضه نموده اند. دیگر اندیشمندان بویژه شعرا و نویسندگان ایرانی – اسلامی مفاهیم اخلاقی ، حکمی را در قالب کلام شیوای شعر و نثر فارسی ارائه کرده اند. در این مقاله کوشش گردیده که با توجه به جایگاه مقبول ادب و هنر در جامعه ایرانی و با عنایت به رویکرد خاص و منحصر به فرد سعدی شیرازی در بیان مفاهیم اخلاقی، همخوانی و تناظر میان مضامین و مصادیق موجود در آثار سعدی با مفاهیم اساسی مطرح در بابهای حکمت عملی همچون معرفت نفس ، کمال و نقصان نفس ، خیر و سعادت ، فضایل و رذایل ، بیماری های نفس و طرق معالجه آنها ، سیاست و تدبیر اهل منزل ، سیاست و تدبیر اولاد ، آداب و سیرت ملوک و تدبیر مَلٍک ، کشف و استخراج گردیده ، و از این رهگذر درک و فهم تعالیم حکمت عملی برای مشتاقان و جویندگان چشمه های حکمت و معرفت روشنتر و گواراتر گردد.
یونس کرامتی ولی الله مظفریان
ابدال الادویه عنوان عمومی آثاری دربار? داروهای جایگزین و قوانین جایگزینی (اِبدال) آنهاست. این مبحث نزد پزشکان و گیاه-داروشناسان یونان باستان و دور? اسلامی از اهمیتی بسزا برخوردار بوده است. زیرا چه بسا پزشک برای درمان بیماری به داروی ساده ای که در ناحیه ای خاص یا فصل خاصی از سال نایاب بود نیاز داشت، و اگر از بدل آن دارو استفاده نمی کرد، از عهد? درمان بیماری برنمی آمد. تلاش یونانیان دربار? شناسایی بدل داروها به اشارات پراکند? دیوسکوریدس(حدود 40-90م)و جالینوس(129-حدود 216م) ورسال? ابدال منسوب به جالینوس که احتمالا توسط بولس اجانیطی (حدود 625-690م) گردآوری شده منحصر بوده است. پزشکان و داروشناسان دور? اسلامی بیش از پیشینیان خود به ابدال ادویه توجه نشان دادند. زیرا از یک سو بسیاری از داروهای یاد شده در آثار یونانیان بومی اقلیم مدیترانه ای و در سرزمین های شرقی، سخت یاب یا ناشناخته بود. از سوی دیگر بسیاری از داروهای گیاهی مورد استفاد? پزشکان شرقی، فقط در سرزمین هایی مانند ایران و شبه قار? هند می رویید ویونانیان آنها را نمی شناختند.از این رو در بیشتر آثار عمومی ادوی? مفرده دور? اسلامی، بدل هر دارو نیز یاد می شد. افزون بر این، شماری از داروشناسان دور? اسلامی و بویژه ایرانی،همچون رازی (251-313ق/865-925م)، با توجه به اهمیت موضوع، آثاری مستقل در این باره نوشتند. بخشی از این پژوهش، به تصحیح انتقادی متن عربی کهن ترین تک نگاری های برجای ماند? این حوزه، یعنی رسال? ابدال ماسرجویه(حدود 200ق/815م)، بدیغورس (روایت عربی رساله در حدود 250ق/865م) و رازی اختصاص دارد. در بیشتر آثار داروشناسی دور? اسلامی استنادهای پرشماری به رساله های دوم و سوم دیده می شود. در این پژوهش از این نقل قول ها، که متون موازی» نامیده شده اند، در تصحیح متن بهر? بسیار گرفته شده است. در ادامه فهرست مفصلی از داروهای ساد?یاد شده در این سه رساله آمده و در مورد مفردات گیاهی، نام های کهن تا حد امکان با نام های علمی تطبیق داده شده اند. در این بخش، چکیده ای از اطلاعات مذکور در متون گیاه-داروشناسی کهن، به ویژه دربار? نام های مختلف هر دارو به زبان های مختلف گرد آمده است.
مهدی محقق منصوره موحدین
مقدمه و هدف: سلول های بنیادی اسپرماتوگونی در پایه ی روند اسپرم زائی قرار دارند. مانند سلول های بنیادی دیگر بافت های خاص، سلول های بنیادی اسپرماتوگونی نیز نادر بوده و فقط 03/0 درصد از کل سلول های ژرم در بیضه را تشکیل می دهند. تکثیر و کلونی زایی مطلوب سلول های بنیادی اسپرماتوگونی به روش های مختلف در شرایط in vitro موضوع مهمی برای درمان ناباروری با علل مردانه می باشد. مطالعات اخیر نشان داده است، روش های نوینی از جمله استفاده از امواج صوتی مخصوصا امواج فراصوت با شدت پایین می تواند در رشد، تکثیر و تمایز سلول ها اثر بخش باشند. به هر حال، تاثیر امواج فراصوت با شدت پایین بر روی سلول های بنیادی اسپرماتوگونی، که نقش مهمی در باروری مردان دارد، بررسی نشده است. در این مطالعه سعی بر آن است که تاثیر امواج فراصوت با شدت پایین را بر روی تکثیر، کلونی زائی و بقاء و بیان ژن های پرتوانی و اختصاصی سلول های بنیادی اسپرماتوگونی مورد بررسی قرار دهیم. مواد و روش ها: در ابتدا سلول های بنیادی اسپرماتوگونی از بیضه موش نوزاد استخراج شدند. ماهیت سلول های اسپرماتوگونی توسط پروتئین c-kit و plzf و در سلول های سرتولی توسط پروتئین ویمنتین تایید شد. در فاز اول دمای محیط کشت تحت تابش امواج فراصوت کنترل شد و در فاز دوم، به منظور به دست آودن شدت بهینه با حداکثر میزان تکثیر و کلونی زایی، سلول های بنیادی اسپرماتوگونی تحت تاثیر امواج فراصوت با سه شدت 100، 200 و mw/cm2300 قرار گرفتند. در فاز سوم، به منظور به دست آوردن سیکل کاری بهینه با حداکثر میزان تکثیر و کلونی زایی، سلول های بنیادی اسپرماتوگونی تحت تاثیر امواج فراصوت با دو سیکل کاری مختلف (%20 و %40) قرار گرفتند. در گروه های نهایی، میزان تکثیر، کلونی زایی، بقا و بیان ژن های آلفا6 و بتا1 ایتگرین و oct 4 در سلول های بنیادی اسپرماتوگونی تحت تاثیر پنج روز تابش امواج فراصوت با شدت پایین پیوسته و پالسی طی بیست و یک روز کشت، بررسی شد. یافته ها: در فاز اول، نتایج نشان داد با افزایش شدت امواج فراصوت با شدت پایین، زمان لازم برای ایجاد هایپرترمی کاهش یافت. در فاز دوم و سوم، نتایج نشان داد که میزان تکثیر و کلونی زایی سلول های بنیادی اسپرماتوگونی تحت تاثیر امواج فراصوت با شدت mw/cm2200 و سیکل کاری %40 نسبت به دیگر شدت ها و سیکل کاری، افزایش معنی داری داشت (05/0 >p). در گروه های نهایی، نتایج نشان داد که افزایش معنی داری در میزان تکثیر و کلونی زایی سلول های بنیادی اسپرماتوگونی تحت تاثیر تابش امواج فراصوت با شدت پایین پیوسته و پالسی (با پارامتر های بهینه) در مقایسه با گروه کنترل (05/0 >p) وجود داشت. ولی قدرت بقای سلول های بنیادی اسپرماتوگونی تحت تاثیر این امواج در هر دو مد پیوسته و پالسی به صورت معنی داری کاهش یافت (05/0 >p). نتایج مربوط به real time pcr، نشان داد میزان بیان ژن های آلفا 6 وبتا 1 اینتگرین سلول های بنیادی اسپرماتوگونی تحت تاثیر این امواج فراصوت باشدت پایین پیوسته و پالسی، افزایش معنی داری داشت (05/0 >p) ولی در میزان بیان ژن oct 4 تفاوت معنی داری نداشت. نتیجه گیری: امواج فراصوت با شدت mw/cm2200 و سیکل کاری %40 نسبت به دیگر شدت ها و سیکل های کاری، تاثیری بهتری روی میزان تکثیر و کلونی زایی سلول های بنیادی اسپرماتوگونی طی هفت روز کشت دارد. امواج فراصوت پیوسته و پالسی تاثیرات مفید کوتاه مدتی بر روی میزان تکثیر و کلونی زایی سلول های بنیادی اسپرماتوگونی طی بیست و یک روز کشت دارد. همچنین امواج فراصوت با پیوسته و پالسی میزان بقای سلول های بنیادی اسپرماتوگونی را طی بیست و یک روز کشت کاهش می دهد. این امواج میزان بیان ژن های آلفا 6 و بتا 1 را بعد از بیست و یک روز کشت افزایش می دهند.
رضا دادگر مهدی محقق
هو الأوّل و الآخر سنخ و روش شناسی مکاتب تاریخ نگاری طبّ در تمدّن اسلامی به اهتمام:رضا دادگر چکیده معمولا پیدایش هر دانشی در گذر زمان و با تلاش های انسان های دانش دوست و دانشورز، در راستای رفع نیازهای بشری شکل می گیرد؛ یکی از دانش های مورد نیاز و ضروری انسان، دانش طبّ است که گزارش تطوّرات آن، در قالب آثاری با عنوان «تاریخ نگاری طبّ» قرار می گیرد، در این میان در تمدّن اسلامی این دانش، از اهمیّت مضاعفی برخوردار بوده و نویسندگان زیادی به تاریخ نگاری طبّ پرداخته اند؛ این پژوهش که به روش کتابخانه ای و به صورت توصیفی- تحلیلی به سامان رسیده است؛ برای بهینه سازی هر چه بیشتر آگاهی های امروزی از سیر تحوّلات این دانش به «سنخ و روش شناسی مکاتب تاریخ نگاری طبّ در تمدّن اسلامی» پرداخته است؛ این پژوهش نشان می دهد که این موضوع در نگاشته های متفاوت و متنوّعی مورد توجّه نویسندگان بوده و از نظر سنخ و روش در سنخ ها و مکاتب متعدّدی قابل طبقه بندی است؛ از آن جمله می توان به چهار مکتب «ایرانی»، «عراقی»، «اندلسی» و «مصری و شامی» و دو سنخ تاریخ نگاری های طبیبان تاریخ نگار و تاریخ نگاران طبیب اشاره کرد که عامل های شکل گیری، سنخ ها و روش های هر یک از این مکاتب، ویژگی ها و مولّفه های گوناگونی به هر کدام بخشیده است. آگاهی از سنخ ها و روش های این مکاتب می تواند در بهینه سازی، پویایی و رشد تاریخ نگاری این شاخه از دانش بسیار موثّر باشد. واژگان کلیدی: سنخ شناسی تاریخ نگاری طبّ، روش شناسی تاریخ نگاری طبّ، مکاتب تاریخ نگاری طبّ، تاریخ نگاری طبّ در تمدّن اسلامی، تاریخ علوم پزشکی، تمدّن اسلامی
احمد یشیل مهدی محقق
چکیده ندارد.
رضا سلامت پناه مهدی محقق
چکیده ندارد.
حامد ناجی اصفهانی مهدی محقق
چکیده ندارد.
جعفر طاهری مهدی محقق
چکیده ندارد.
حکیمه دست رنجی مهدی محقق
تاریخ فلسفه اخلاق قدمتی به دیرینگی اندیشه بشریت دارد و تأثیر اندیشه های فلاسفه بزرگی چون افلاطون حکیم، از متقدمان فلسفه یونان و فارابی، حکیم مسلمان قرن سوم و چهارم هجری در عالم اسلامی، در تاریخ فلسفه مورد اتفاق و اذعان جمهور اهل اندیشه است. افلاطون و فارابی، هر دو آراء اخلاقی شان را در ضمن ترسیم مدینه فاضله طرح کرده اند. آنان درصدد تعریف فضیلت و سعادت و اخلاق فضیلت مندانه برآمده اند. در نزد این دو فیلسوف برای تحقق اخلاق فاضله، جامعه و فرد ارتباطی متقابل با هم دارند. به این معنا که اخلاق فاضله فردی تحقق نمی یابد مگر در بستر جامعه فاضله و مدینه فاضله قوام و دوام نمی یابد مگر با تکیه بر حاکمان و شهریان متخلق به اخلاق فاضله. به همین سبب، در این پایان نامه، پس از ذکر شرح احوال و آثار و شخصیت علمی دو فیلسوف به مباحث جهان بینی و فلسفه اخلاق و موضوعات مرتبط با آن همچون جهان شناسی، انسان شناسی و ارتباط میان اخلاق و سیاست از دیدگاه افلاطون و فارابی پرداخته شده است. علاوه بر این، اخلاق حاکمان و شهریان با مراجعه به آثار این دو متفکر دسته بندی و تدوین گردیده است. شایان ذکر است که هر دو فیلسوف با توجه به اینکه حکیم حاکم یا فیلسوف شاه را رکن اصلی مدینه فاضله می دانند، بیشتر به اخلاق حاکمان پرداخته اند اما در این تحقیق، علاوه بر اخلاق حاکمان، ویژگی های اخلاقی شهریان نیز از لابه لای آثار به روش تحلیل محتوا استخراج و دسته بندی و مدون گشته است.علاوه بر این، در این تحقیق میزان تأثیرپذیری فارابی از افلاطون و تلاش او برای شکل دادن به فلسفه اخلاقی با رنگ و بوی فرهنگ اسلامی که او را از حکیم یونانی متمایز می سازد، بررسی شده است.
مهدی محقق
چکیده ندارد.