مقدمه: بیماری دیابت یکی از مهم ترین علل مرگ و میر و ناتوانی در کشورهای صنعتی و در حال توسعه از جمله کشور ما می باشد. مهم ترین علل توجه به بیماری دیابت عوارض جدی این بیماری می باشد که باعث ناتوانی، از کارافتادگی، خسارت های مالی و جانی به بیمار و سیستم بهداشتی درمانی می شود. در مطالعات مختلف به بررسی عوامل موثر بر فاکتورهای متابولیک منجمله هموگلوبین گلیکوزیله در بیماران دیابتی و کنترل قندخون آن ها پرداخته شده است. ما در این مطالعه علاوه بر بررسی تاثیر برنامه طراحی شده ترخیص بر فاکتورهای متابولیک به نقش خودکارآمد شدن بیماران در مراقبت از خود که لازمه بیماری های مزمن می باشد نیز پرداخته ایم. روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی می باشد. نمونه های پژوهش 70 نفر از بیماران مبتلا به دیابت ملیتوس نوع دو که در بیمارستان واسعی شهر سبزوار بستری شده اند. این افراد به طور غیرتصادفی و در دسترس (ابتدا گروه کنترل و سپس آزمون) انتخاب شده و در دو گروه کنترل(35 نفر) و آزمون (35 نفر)، مورد پژوهش قرار گرفتند. برنامه طراحی شده ترخیص در قالب فرایند پرستاری به همراه ویزیت در منزل و پیگیری تلفنی پس از ترخیص توسط پژوهشگر (مسئول دفتر برنامه ریزی ترخیص) انجام شد. برنامه به مدت 3 ماه پیگیری پس از ترخیص بیمار از بیمارستان ادامه داشت. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه، چک لیست، آزمایش خون و همچنین گوشی و فشارسنج پزشکی و متر جهت اندازه گیری فاکتورهای متابولیک(هموگلوبین گلیکوزیله، تری گلیسیرید، لیپوپوتئین با دانسیته بالا، فشارخون سیتولیک و دیاستولیک و اندازه دور کمر) بود. نتایج: آزمون آماری تی مستقل و تی زوجی نشان داد که بین میانگین میزان هموگلوبین گلیکوزیله (000/0p=)، تری گلیسیرید (006/0p=)، فشارخون سیستولیک (000/0p=) و نمره خودکارآمدی (000/0p=)، قبل و بعد از مداخله در گروه آزمون تفاوت معنی داری به لحاظ آماری وجود دارد و در گروه کنترل در قبل و بعد از مداخله مشاهد نشد. همچنین تفاوت معنی داری در پارامترهای فوق بین گروه آزمون وکنترل بعد از مداخله وجود داشت. اما بین میانگین میزان لیپوپروتئین با دانسیته بالا (73/0p=)، اندازه دور کمر (42/0p=)و فشارخون دیاستولیک (73/0p=) قبل و بعد از مداخله در گروه آزمون و کنترل تفاوت معنی داری به لحاظ آماری وجود نداشت. همچنین تفاوت معنی داری در پارامترهای فوق بین گروه آزمون و کنترل بعد از مداخله وجود نداشت. بحث: با توجه به تغییرات در فاکتوهای متابولیک در گروه آزمون قبل و بعد از مداخله و نسبت به گروه شاهد، می توان نتیجه گرفت که برنامه طراحی شده ترخیص با تاکید بر خودکارآمد شدن بیماران سبب بهبود برخی از فاکتورهای متابولیک (هموگلوبین گلیکوزیله، تری گلیسیرید، فشارخون سیتولیک) در بیماران دیابتی شده است.