دریای خزر بزرگترین دریاچه بسته جهان است که دارای اهمیت بسیار زیادی می باشد. ماهیان استخوانی دریای خزر از جمله مهمترین و با ارزشترین ماهیان این دریا می باشند، که متاسفانه ذخایر آن در سال های اخیر به دلایل متعدد رو به کاهش نهاده است. به منظور بررسی تاثیرات عوامل محیطی و بیولوژیکی بر صید و مهاجرت ماهی سفید دریای خزر (rutilus frisii kutum) در تعاونی های پره منطقه میانکاله (استان گلستان)، نمونه برداری از 20 مهر ماه سال 1392 تا 26 فروردین ماه سال 1393 در تعاونی های پره انجام گرفت. میزان کل صید در واحد تلاش صیادی در پره استان گلستان، 63/18 کیلوگرم بود. ترکیب صید ماهی سفید در منطقه میانکاله، 21/10 درصد محاسبه گردید. بیشترین میزان صید در واحد تلاش (یک مرحله عملیات پره کشی در روز) در ماه اسفند بوده است. ساختار سنی ماهی سفید از 1 تا 8 سال بوده که گروه های سنی 5-3 ساله در مجموع، حدود 2/81 درصد از ترکیب سنی را به خود اختصاص دادند. بیشترین فراوانی در گروه سنی 4 سال بوده که 6/39 درصد از فراوانی صید را شامل گردیده است. کمترین میانگین طول، مربوط به ماهیان سفید صید شده در ماه مهر با میانگین و انحراف معیار 55/6 ± 7/35 و بیشترین میانگین طول، مربوط به ماهیان سفید صید شده در ماه اسفند با میانگین و انحراف معیار 37/5 ± 12/43 سانتیمترمی باشد. با توجه به آزمون آنالیز واریانس یکطرفه، بین ماه های مورد بررسی از نظر طول ماهیان سفید اختلاف معنی دار آماری مشاهده می گردد(p<0.05). همچنین کمترین میانگین وزن، مربوط به ماهیان سفید صید شده در ماه مهر با میانگین و انحراف معیار 8/321 ± 6/606 و بیشترین میانگین وزن، مربوط به ماهیان سفید صید شده در ماه اسفند با میانگین و انحراف معیار 6/453 ± 9/1127 گرم می باشد. با توجه به آزمون آنالیز واریانس یکطرفه، بین ماه های مورد بررسی از نظر وزن کل ماهیان سفید اختلاف معنی دار آماری مشاهده می گردد(p<0.05). از مجموع 700 قطعه نمونه ماهی مورد مطالعه در حدود، 314 قطعه ماهی نر و 386 قطعه ماهی ماده بوده است. نسبت جنسی ماده به نر 2/1 بوده است. نتایج پژوهش حاضر بیانگر این است که ذخایر ماهی سفید نسبت به دهه های گذشته از لحاظ کمی افزایش قابل ملاحظه ای داشته، بطوریکه حتی میزان صید آن از زمانی که ذخیره مطلوب و شرایط زیست محیطی رودخانه ها در وضعیت بسیار خوبی قرار داشته، نیز بیشتر گردیده است و از لحاظ کیفی تغییراتی را در ذخیره ملاحظه می نماییم که مهمترین آن پایین بودن فاکتورهای رشد نظیر طول، وزن و همچنین سن ماهی سفید نسبت به سنوات گذشته می باشد. لذا تجمع و پراکنش این ماهیان به منظور مهاجرت، تا حد زیادی وابسته به شرایط فیزیکی از قبیل درجه حرارت، جریان های دریایی، جنس بستر، جهت وزش و نوع باد می باشد که در مهاجرت و تخمریزی این گونه به کرانه های جنوب شرقی دریای خزر بسیار اثرگذار می باشد.

چکیده به منظور بررسی تغییرات صید ماهی سفید (rutilus frisii kutum) در جنوب غربی دریای خزر، نمونه برداری از این گونه از آبان سال 1392 تا فروردین سال 1393در شهرستان تنکابن(استان مازندران) انجام گردید. صید توسط تورمحاصره ای شرکت های تعاونی پره در جنوب غربی دریای خزر انجام گردید. میزان کل صید در واحد تلاش(یک مرحله عملیات پره کشی در روز) 220 کیلوگرم محاسبه گردید. 69 درصد از کل صید ایستگاه های تعاونی های پره شهرستان تنکابن را ماهی سفید به خود اختصاص داده است. دامنه سنی نمونه های مورد بررسی در گروه های سنی 7-1 سال بودند که گروه های سنی 3،4 و 5 ساله در مجموع، حدود 7/57درصد از ترکیب سنی را به خود اختصاص دادند.از میان گروه های سنی ذکر شده، گروه سنی 4 سال با درصد فراوانی 1/51 درصد، بیشترین و گروه سنی1 سال با درصد فراوانی 8/0 درصد کمترین میزان را به خود اختصاص دادند. بیشترین فراوانی طولی ماهی سفید در کلاسه طولی 42-38 بودند که فراوانی آنها 7/34 درصد از صید ماهی سفید را شامل گردید. دامنه تغییرات وزنی ماهی سفید صید شده در جنوب غربی دریای خزر،2240-240 کیلوگرم بود. بیشترین فراوانی وزنی در کلاسه وزنی 840-640 قرار داشته که حدود 5/30 درصد از فراوانی وزنی را شامل می شود. نسبت ماهیان نر صید شده بیش تر از ماهیان ماده صید شده می باشد. بررسیهای تحقیق حاضر بیانگر این است که عوامل محیطی خود بر عوامل بیولوژیکی تاثیر می گذارد. از طرفی تاثیر عوامل بیولوژیک بر صید و مهاجرت، بطور مستقیم بوده و شدت این تاثیرات شدیدتر و در مدت زمان کمتری به وقوع می پیوندند. کلمات کلیدی: ماهی سفید، عوامل بیولوژی ، عوامل محیطی، صید، مهاجرت، حوضه جنوبی دریای خزر. ?

تحقیق حاضر با هدف مطالعه بررسی برخی از پارامترهای بیولوژیکی و تاثیر آن ها بر روی میزان صید کیلکای معمولی clupeonella cultriventris caspia در سال 1394-1393، در حوضه جنوب غربی دریای خزر( استان گیلان - بندرصیادی انزلی) انجام پذیرفت.در طی این دوره حدود1150نمونه ماهی کیلکای معمولی از نظرطول چنگالی، وزن، ساختار سنی و مراحل رسیدگی جنسی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانگین طول چنگالی کیلکای معمولی 14/1± 8/10 سانتیمترو وزن آن 34/3± 1/10 گرم بوده و رابطه طول و وزن در جنس ماهیان ماده به صورت w=0.00008fl2.11 r2=0.542 و در جنس ماهیان نر، w=0.000078fl2.26 r2=0.742 بدست آمده و پارامترهای رشد این گونه (l?=149.9mm,t0=- 0.45, k= 0.34) محاسبه گردید . جمعیت کیلکای معمولی از 7گروه سنی، شامل 1 تا 7 سال تشکیل گردیده و میانگین ساختار سنی این گونه 93/0 ± 28/3 سال می باشد. گروه سنی 3 ساله با فراوانی 45 درصد گروه غالب را تشکیل داده است. نسبت جنسی ماهیان ماده به نر 37/3 بود که ماده ها غالب بودند. فراوانی مرحله 4 رسیدگی جنسی در ماه های اسفند و فروردین افزایش یافته و در ماه مهر تا بهمن فراوانی مرحله 2 رسیدگی جنسی به طور قابل ملاحظه ای بالاتر از سایر مراحل مشاهده گردید. میزان مرگ و میر طبیعی کیلکای معمولی 38/0 در سال محاسبه شد. میزان صید ماهیان کیلکا در چند سال اخیر نیز، روند کاهشی را در استان گیلان داشته است. نتایج تحقیق نشان می-دهدکه طی سال های اخیر میانگین طول و وزن جمعیت کیلکا معمولی افزایش و میانگین سن آن کاهش یافته است. لذا مشخص شد که کیلکا معمولی تحت صید بی رویه قراردارند.