نام پژوهشگر: اعظم رمضانی چرمینه
اعظم رمضانی چرمینه بهزاد ذوالفقاری
مرکب به عنوان یکی از مهم ترین ملزومات خلق آثار کاغذی تاریخی، گاه خود می تواند عاملی آسیب رسان برای این آثار قلمداد شود. مرکب آهن- مازو نیز به عنوان یکی از انواع مرکب، به دلیل وجود اسیدها و یون های آهن با گذشت زمان آسیب های جبران ناپذیری بر تکیه گاه وارد می کند. از این رو پایدارسازی آن می تواند گامی موثر در پیشگیری از تخریب آثار کاغذی باشد. در این زمینه ویژگی های ذکر شده پیرامون افزودن عصاره ی گیاه اَفسَنتین به مرکب، در کتاب مخزن الادویه ی عقیلی شیرازی سبب شد تا پایدارسازی مرکب آهن- مازو با استفاده از این عصاره مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور ابتدا دو نوع مرکب آهن- مازو ساخته و عصاره ی افسنتین در مقادیر مختلف به آن افزوده شد. سپس نتایج حاصل از آزمایش های رنگ سنجی، ph سنجی و ftir انجام گرفته بر روی نمونه های حاوی عصاره ی افسنتین با نمونه ی مرکب عاری از عصاره به عنوان شاهد مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که گیاه افسنتین به دلیل دارا بودن رنگینه های طبیعی از قبیل تانن ها، فلاونوئیدها و آلکالوئیدها بر روی رنگ مرکب آهن- مازو تاثیرگذار است. از طرفی میزان رنگ پریدگی مرکب حاوی عصاره ی گیاه افسنتین، پس از پیرسازی نوری بسته به نسبت مازو به زاج، متفاوت است و در مرکب با میزان مازوی بیشتر، افزودن این عصاره با کاهش میزان رنگ پریدگی نسبت به مرکب شاهد همراه است. هم چنین گیاه افسنتین به دلیل دارا بودن خاصیت آنتی اکسیدانی، سبب پایدارسازی مرکب و کاهش تخریب آن شد. میزان موثر این عصاره در مرکب آهن- مازو با نسبت مازو به زاج 3 : 1، برابر با 30%- 45% حجم مرکب مورد استفاده ارزیابی گردید.