از جمله مسائلی که مردم شناسان طی چند دهه ی اخیر در بیشتر جوامع، به طور قابل ملاحظه ای به آن پرداخته اند توجه به پدیده ی گردشگری است، اما این موضوع بیشتر به صورت ظاهری و کلی مورد بررسی قرار می گیرد وگردشگران که در واقع اصلی ترین عناصری هستند که باید به آنها توجه شود، مورد غفلت واقع می شوند. از آن جاکه گردشگری موضوعی انسانی است، هرکس می تواند مشاهدات شخصی خود را از پدیده ای که تجربه کرده، بیان کند. بر این اساس در مطالعه ی حاضر، بر اساس رویکرد کنش متقابل نمادین و روش کیفی، نقش متقابل نمادین و معنایی میان گردشگر و گردشگری، تفاسیر گردشگران از گردشگری و مکان های گردشگری در قالب الگوها و ارزش های هنجاری، بررسی و مورد تحلیل قرار گرفته است. پژوهش حاضر در تمامی مراحل بررسـی خود متـأثر از رویکـرد و روش شناسی گافمن و بلومر به عنوان راهنمای نظری بوده است. میدان مطالعه، تعدادی از مکان های گردشگری معروف شهر همدان است: تپه ی باستانی هگمتانه، آرامگاه پورسینا، آرامگاه باباطاهر، گنجنامه، عباس آباد، غار علیصدر و زیارتگاه استر و مردخای که البته هدف محقق، بررسی و تأکید بر این مکان ها نیست و انتخاب و معرفی آنها صرفاً جهت تعیین و مشخص کردن میدان تحقیقی است که در آن جا مطالعه بر روی گردشگر انجام شده است. نمونه گیری مطالعه «هدفمند» بوده که از میان انواع آن محقق بر معیارهای حداکثر تنوع (جنسیت و سن)، معروف بودن مکان های دیدنی از نگاه گردشگران و پرتجمع ترین این مکان ها، متمرکز بوده است. جهت گردآوری اطلاعات مورد نیاز از روش مشاهدات میدانی و مصاحبه ی عمیق استفاده شده است. روش تحلیل یافته ها، تحلیل موضوعی است؛ بدین گونه که تعداد 16 مقوله که همه ی آن ها از یافته ها نشأت گرفته اند استخراج شده است: در جستجوی اصالت، سوژه ای ادبی، گریز از یکنواختی، فـردگرایی، جمـع گرایی، خداشـناسی، طبـیعت گرایی، زیبایی شنـاسی، ارزشـمندی آثار باسـتانی، نـشانـه شناسی، تعامل فرهنگی، سوژه ای مشهور، جاذبه های معماری، درک نوستالژیک، آب و هوای مطلوب، از تمایلات تا توقعات. بر اساس الگوی موضوعی استخراج شده از این مقوله ها باید گفت که نقش متقابل نمادین و معنایی میان گردشگر و گردشگری به صورت فرایندی پویاست و بسته به دیدگاه، هدف، الگوها، ارزش ها و هنجارهای فرهنگی گردشگران، تفاسیر آن ها از گردشگری، متفاوت و دارای ابعاد متنوعی است و تفسیر و معناسازی گردشگران از گردشگری به هیچ وجه قابل تقلیل به یکی از مقوله ها نیست.

شاخص های «متوسّط نظرسنجی پیش بینی شده» و «دمای معادل فیزیولوژیک» دو نمونه از مهم ترین شاخص های تعیین آسایش حرارتی به شمار می روند که امروزه به طور گسترده در اهداف و برنامه های آب وهواشناسی گردشگری مورد استفاده قرار می گیرند. در پژوهش حاضر از داده های هواشناسی روزانه، ماهانه و سالانه موثّر در گردشگری یازده ایستگاه همدید و آب و هواشناسی داخل و مجاور استان قزوین به منظور ایجاد پایگاه اطّلاعاتی برای تحلیل فضایی آب و هوای گردشگری منطقه مورد مطالعه استفاده شد. سپس ضمن ترسیم نمودار و نقشه از داده ها و با استفاده از شاخص های مدل rayman: دمای معادل فیزیولوژیک (pet) و متوسّط نظرسنجی پیش بینی شده (pmv) اقلیم گردشگری استان قزوین در شرایط مختلف آب وهوایی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که شاخص pet در تمامی شرایط، محدوده ها را با تنش گرمایی اغراق آمیز نشان می دهد. بنابراین به دلیل شباهت بیش تر شاخص pmv با واقعیّت و دقّت بیش تری که در آن دیده می شود، برای توضیح بیش تر این شاخص نقشه‎های آن با قرار دادن فرمول خطی منتج شده از رابطه رگرسیونی بر روی نقشه ارتفاعی dem در نرم افزار arcgis تهیّه شدند و مورد تحلیل فضایی قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که با در نظر گرفتن میانگین دمای ماهانه و شرایط مختلف آب وهوایی، در استان قزوین شرایط بدون تنش حرارتی در ماه های مه، اکتبر، ژوئن، ژوئیه، اوت و سپتامبر می تواند اتّفاق بیفتد. همچنین بیش ترین وسعت شرایط آسایشی مربوط به ماه های مه و اکتبر، ژوئن تا سپتامبر به ترتیب در شرایط هوای آفتابی و آرام و شرایط هوای آفتابی همراه با وزش باد رخ می دهد. امّا با استفاده از میانگین ماهانه دمای بیشینه، شرایط آسایشی در آب و هوای ابری همراه با وزش باد، هوای آفتابی همراه با وزش باد و هوای ابری و آرام، بجز سه ماه دسامبر، ژانویه و فوریه، در سایر ماه ها ولو با حداقل وسعت می تواند وجود داشته باشد. در شرایط هوای آفتابی و آرام محدوده آسایش حرارتی در تمام فصول سال وجود دارد. علاوه بر این بیش ترین وسعت محدوده شرایط آسایشی که منطبق بر بیش ترین تراکم جاذبه های گردشگری نیز هستند متعلّق به ماه های مارس، آوریل و نوامبر است که در هوای آفتابی و آرام و هوای ابری و آرام رخ می دهد.

وضعیت پوشش سطح زمین نقش بسیار مهمی در دمای هوا و لایه خرد و محلی دارد. بطوری که هرگونه تغییر در سطح زمین پیامدهای آب و هوایی شدیدی در این مقیاس ها خواهد داشت . خشک شدن دریاچه های داخلی از مسائل نوظهور آب و هواشناسی میباشد که خشک شدن احتمالی دریاچه ارومیه در شمال غربی ایران یکی از همین نمونه ها می باشد. در این پژوهش با مدلسازی تاثیر دریاچه بر اقلیم خشکی مجاور و بهره گیری از نرم افزار tapm ،با حذف مجازی دریاچه ارومیه ، به تغییرات منطقه ایی شامل تغییر دما ،سرعت باد و رطوبت نسبی منطقه در روزهای منتخب با حاکمیت محلی به نمایندگی فصلهای سرد و گرم پرداخته شده است.مدل شبیه ساز آلودگی (tapm) که یکی از مدل های پیشرفته آب و هوایی است و از معادلات جریان های جوی و ترمو دینامیک استفاده میکند و قابلیت تغییر در پوشش سطح زمین را دارا میباشد. خروجی مدل از ایستگاههای حوضه دریاچه شامل ارومیه،تبریز،مراغه ،مهاباد،خوی و ایستگاههای فرضی بر روی دریاچه ارومیه میباشد. نتایج این پژوهش نشان میدهد دریاچه ارومیه اثر مشخصی در پیرایش آب و هوای پیرامونی منطقه مورد مطالعه دارد که این ویژگی برای مناطق همجوار آن کاملا دیده میشود.در صورت خشک شدن احتمالی دریاچه ساعات گرم روز بویژه در ماههای گرم افزایش مشخص دما را تجربه خواهند کرد و در مقابل کاهش محسوس دما در ساعات شب دیده خواهد شد. همچنین کاهش متوسط رطوبت نسبی در ماههای سرد حدود 4 درصد و در ماههای گرم 8 درصد کاهش نشان میدهد. و بری تر شدن اقلیم مناطق همجوار دریاچه ارومیه خواهد بود.خروجی مدل نرم افزار tapm در شبیه سازی پارامترهای اقلیمی دما، رطوبت نسبی منطقه با ضریب همبستگی به ترتیب 0.89 ، 0.57 ، 0.38 درصد در حد قابل قبول ارزیابی گردید.

بهره برداری مستمر از منابع طبیعی تجدیدشونده، متضمن شناسایی توان اکولوژیک سرزمین در هر محیطی است و این شناسایی با به کارگیری مدیریت بهینه و برنامه ریزی شده امکان بهره برداری صحیح از منابع را فراهم می آوردو از تخریب محیط جلوگیری می کند. این تحقیق باهدف ارزیابی توان حوضه ی آبخیز سقزچی چای اردبیل برای کاربری مرتع با دو روش تحلیل سیستمی و روش فرایند سلسله تحلیل مراتبی- منطق فازی fuzzy-ahp و همچنین بررسی تغییرات کاربری اراضی حوضه در یک بازه ی 30 ساله و با استفاده از تصاویر ماهواره ی لندست انجام شد. ارزیابی توان منطقه با استفاده از 9 معیار بارش، ارتفاع، شیب، بافت خاک، رسوب، گروه هیدرولوژیک خاک، عمق خاک، تراکم پوشش گیاهی و کاربری فعلی زمین و با استفاده از قابلیت های نرم افزار arc gis9.3 انجام شد. در ارزیابی چند معیاره mce برای تعیین وزن هر معیار از روش فرایند سلسله تحلیل مراتبی (ahp) استفاده شد و در محیط نرم افزار arc gis9.3 با استفاده از عملگر ترکیب خطی وزنی (wlc) کلیه ی لایه های اطلاعاتی با همدیگر تلفیق شدند و نقشه ی رستری توان مرتع داری تهیه شد. درروش تحلیل سیستمی نیز با استفاده از این معیارها مدل اکولوژیک واسنجی شده مرتع داری برای منطقه تهیه شد. سپس به روش تحلیل سیستمی و با سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis)، ارزیابی توان منطقه برای مرتع داری انجام شد. پایش تغییرات سیمای سرزمین نیز با استفاده از تصاویر ماهواره ی لندست مربوط به سال های 1366، 1382 و 1393 و شیوه ی مقایسه ی پس از طبقه بندی انجام شد. برای ارزیابی صحت طبقه بندی های انجام شده نیز از ضریب کاپا و صحت کلی استفاده شد. نتایج ارزیابی توان به هردو روش نشان داد که قسمت های غربی حوضه با دارا بودن کاربری مرتع، شیب کم، گروه هیدرولوژیک خاک b، عمق خاک زیاد، بافت خاک لوم، رسوب سالیانه ی کم بیشترین توان را برای کاربری مرتع دارد. همچنین نتایج بررسی تغییرات انجام شده نیز نشان داد که در یک بازه ی 27 ساله، کاربری های جنگل در منطقه 949.37 هکتار کاهش داشته است؛ اما کاربری های مرتع 318.88 هکتار، پوشش آبی 67.61 هکتار، مناطق انسان ساخت 132.54 هکتار، اراضی کشاورزی 115.06 هکتار و اراضی بایر 312.19 هکتار در منطقه افزایش داشته است.