چکیده به منظور بررسی اثر الگوهای مختلف کشت بر شاخص های رقابتی و اقتصادی کشت مخلوط زیره سبز و نخود آزمایشی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 7 تیمار و سه تکرار در سال زراعی 92-91 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل آرایش های مختلف کشت مخلوط زیره : نخود به ترتیب با نسبت های ردیف 1:0کشت خالص زیره سبز و 0:1 کشت خالص نخود به عنوان شاهد و نسبت 1:1، 3:1، 3:3، 4:2، 5:2 در نظر گرفته شدند. با توجه به نتایج حاصل از آزمایش، عملکرد دانه و بیولوژیک زیره سبز در کشت خالص بیشتر از کشت مخلوط بود. شاخص برداشت نیز در بیشتر آرایش های کشت مخلوط با کشت خالص اختلاف معنی داری نشان نداد که به نظر می رسد کشت مخلوط در بیشتر آرایش های کاشت به اندازه کشت خالص سودمند بوده است. اثر آرایش های مختلف کاشت بر تعداد شاخه جانبی، تعداد چتر در بوته و وزن هزار دانه زیره سبز معنی دار نبود. کشت مخلوط در نخود نیز منجر به افزایش تعداد غلاف در بوته شد . نسبت برابری زمین در تمامی تیمارها برتری کشت مخلوط را نشان داد، و در نسبت کاشت 1:1 (زیره سبز و نخود) این شاخص با مقدار 60/1 دارای بیشترین مقدار بود(60 درصد افزایش نسبت به کشت خالص). همچنین از نظر ضریب ازدحام نسبی اکثر تیمار های کشت مخلوط دارای ضریب بیشتر از یک بودند که بیانگر سودمندی کشت مخلوط نسبت به تک کشتی است. از نظر سودمندی اقتصادی نیز تیمار c4p2 بیشترین مقدار را به خود اختصاص داد.